Στην 92η μέρα του εισέρχεται σήμερα ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στην Ουκρανία. Οι τελευταίες εξελίξεις είναι οι εξής:
- Ο βομβαρδισμός της πόλης Σεβεροντόνετσκ, που είναι το κλειδί για τον έλεγχο του Λουχάνσκ, έχει αυξηθεί «εκθετικά», δήλωσε ανώτατος ουκρανός στρατιωτικός αξιωματούχος την Τετάρτη καθώς ρωσικά στρατεύματα μεταφέρονται από διάφορες περιοχές για να προχωρήσουν στην κατάληψη της περιοχής.
- Σε εξέλιξη είναι και η πολιορκία της στρατηγικής σημασίας πόλης Λιμάν στη γειτονική περιοχή του Ντόνετσκ. Το Λιμάν είναι ένας σημαντικός σιδηροδρομικός κόμβος και εάν οι Ρώσοι καταφέρουν να εδραιώσουν τον έλεγχο εκεί, η κοντινή πόλη Σλαβιάνσκ γίνεται πιο ευάλωτη και τα ουκρανικά στρατεύματα στα νοτιοανατολικά της πόλης κινδυνεύουν περισσότερο από περικύκλωση.
- Συζήτηση Μητσοτάκη - Κουλέμπα χθες στο Νταβός για «περαιτέρω στρατιωτική ενίσχυση» της Ουκρανίας. Βλήματα πυροβολικού στέλνει στην Ουκρανία η ελληνική κυβέρνηση, ενισχύοντας παραπέρα την ελληνική εμπλοκή.
- Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών κατηγόρησε τη Ρωσία ότι προσπαθεί να «εκβιάσει» τη διεθνή κοινότητα με μια προσφορά να ξεμπλοκάρει τα λιμάνια της Ουκρανίας εάν μειωθούν οι κυρώσεις εναντίον της.
- Ο Πούτιν υπέγραψε διάταγμα που διευκολύνει τους Ουκρανούς στις περιοχές της Χερσώνας και της Ζαπορίζια να αποκτήσουν τη ρωσική υπηκοότητα.
- Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε «βέβαιος» ότι τυχόν ζητήματα σχετικά με την προτεινόμενη απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου θα επιλυθούν μέχρι την επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου στις 30 Μαΐου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΡΕΒΙΖΙΟΝΙΣΜΟΣ, ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ*
του Μίκαελ Οπερσκάλσκι
H ανάπτυξη του ρεβιζιονισμού αποτελούσε ανέκαθεν το πέρασμα για την υπονομευτική στρατηγική του ιμπεριαλισμού. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ρεβιζιονισμός και η ιμπεριαλιστική υπονόμευση αλληλοεξαρτώνται κατά κάποιο τρόπο. Ο ρεβιζιονισμός και αντίστοιχα οι εκπρόσωποί του πάντα έπαιζαν διαφορετικό ρόλο, ανάλογα με την ιστορική περίσταση.
Πάντα υπήρχαν ρεβιζιονιστικές θέσεις που προσποιούνταν, καθαρά υποκειμενικά, ότι ήθελαν να προωθήσουν την ανάπτυξη του σοσιαλισμού, αντικειμενικά όμως δούλευαν προς όφελος των επιτελείων του ιμπεριαλισμού. Και φυσικά πάντα υπήρχαν και ρεβιζιονιστικές θέσεις, οι οποίες στόχευαν άμεσα και εσκεμμένα στο να συντρίψουν το σοσιαλισμό και τα θεμέλιά του και να τον αντικαταστήσουν με ένα «δημοκρατικό σοσιαλισμό», με ένα «Τρίτο Δρόμο» ή με ένα «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο» με ή χωρίς «περεστρόικα» και «γκλάσνοστ». Συνεπώς το φάσμα είναι ευρύτατο και οι μεταβάσεις από τη μία στην άλλη μορφή του ρεβιζιονισμού δεν είναι ξεκάθαρες.
Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τους εκπροσώπους τους: Υπάρχουν «κριτικοί κομμουνιστές» και άλλοι, που αργότερα εκδηλώνονται ανοιχτά ως σοσιαλδημοκράτες και υπάρχουν και «κριτικοί», οι οποίοι δε διαπιστώνουν ποτέ ή διαπιστώνουν πολύ αργά ότι η δραστηριότητά τους ωφελεί τις ιμπεριαλιστικές στρατηγικές και ότι χρησιμοποιούνται με αυτό τον τρόπο.
Αλλά υπάρχουν κι εκείνοι που υιοθετούν επιφανειακά ρεβιζιονιστικές και ρεφορμιστικές θέσεις, στην πραγματικότητα όμως συνεργάζονται συνειδητά με ιμπεριαλιστικές ειδικές και μυστικές υπηρεσίες και με εντολή αυτών των υπηρεσιών να διαλύσουν το σοσιαλισμό από τα μέσα.
Από την άλλη υπάρχουν κι άλλοι, οι οποίοι ξεκίνησαν ως «κριτικοί κομμουνιστές» και κατέληξαν προδότες στην υπηρεσία της CIA, της BND, της ισραηλίτικης MOSSAD ή της αγγλικής MI6. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Συνεπώς κι εδώ οι μεταβάσεις δεν είναι ξεκάθαρες και αντίστοιχα η ανάλυση του ρόλου του ρεβιζιονισμού και των εκπροσώπων του, στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών στρατηγικών υπονόμευσης, καθιστά απαραίτητη μια διαφοροποιημένη αξιολόγηση, χωρίς να θέλουμε και να μπορούμε να αναιρέσουμε την αρχική μας τοποθέτηση, ότι η ανάπτυξη του ρεβιζιονισμού στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ) και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες ήταν απαραίτητη για την επιτυχία της υπονομευτικής στρατηγικής του ιμπεριαλισμού.
ΔιαγραφήΕτσι η πάλη ενάντια στο ρεβιζιονισμό και τον οπορτουνισμό -οποιαδήποτε απόχρωση κι αν έχει- αποτελεί για τους κομμουνιστές και το κόμμα τους το σημαντικό εργαλείο στην πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό.
Ας παραθέσουμε λοιπόν σ’ αυτό το σημείο ένα απόσπασμα από το Λένιν: «Οι πιο επικίνδυνοι από αυτή την άποψη είναι οι άνθρωποι που δε θέλουν να καταλάβουν ότι η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό είναι μια κενή και ψευδής φράση αν δε συνδέεται αδιάρρηκτα με την πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό»1.
Α. ΤΙ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΥΠΟ ΤΟΝ ΟΡΟ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ
Ξεφυλλίζοντας το «Μικρό πολιτικό λεξικό» θα βρούμε κάτω από τη λέξη «Diversion» (σ.μ. υπονόμευση) την ακόλουθη αρκετά μικρή εξήγηση: «Κάθε είδος παράνομη και επιβλαβής δραστηριότητα από τους πράκτορες ιμπεριαλιστικών κρατών ή διεφθαρμένων στοιχείων στο εσωτερικό μιας χώρας, η οποία έχει σκοπό, να βλάψει και να προκαλέσει την πτώση της υπάρχουσας σοσιαλιστικής ή προοδευτικής δημοκρατικής κρατικής και κοινωνικής οργάνωσης»2.
Επομένως μπορούμε συνοπτικά να συμπεράνουμε τα εξής:
α) Στην περίπτωση ιμπεριαλιστικής υπονόμευσης έχουμε να κάνουμε με ένα ολόκληρο οπλοστάσιο διαφορετικών στρατηγικών και ενεργειών για τη συντριβή του σοσιαλισμού. Μέσα σε αυτό το οπλοστάσιο οι ιμπεριαλιστικές μυστικές υπηρεσίες διαδραματίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο.
β) Είναι αναπόσπαστο μέρος της «παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής στρατηγικής».
γ) Με βάση δύο παραδείγματα -τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας το 1968 καθώς και τη ΓΛΔ- θα αναδείξω τις γραμμές που συνδέουν την παγκόσμια ιμπεριαλιστική στρατηγική με το ρεβιζιονισμό, τη υπονόμευση και την αντεπανάσταση.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ
Ακόμη και πολλοί αστοί ιστορικοί περιγράφουν σήμερα την εξέλιξη της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής στρατηγικής ενάντια στον κρατικό οργανωμένο σοσιαλισμό ουσιαστικά σε δύο φάσεις (ακόμα κι αν δε χρησιμοποιούν μαρξιστικό-λενινιστικό λεξιλόγιο!): Τη φάση του επιθετικού «Roll-Back», δηλαδή την επιθετική έως και στρατιωτική - αντεπαναστατική συντριβή ή τουλάχιστον την αναχαίτιση (containment) του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, καθώς και του αναπτυσσόμενου σοσιαλισμού που υφίσταται στην Ανατολική Ευρώπη μετά τη νίκη επί του γερμανικού ναζιστικού φασισμού το 1945, τη φάση «της αλλαγής μέσω της προσέγγισης», δηλαδή την αντεπαναστατική υπονόμευση του σοσιαλισμού από τα μέσα, «της αθόρυβης αντεπανάστασης». Αναγνωρίζουν επίσης ότι αυτή η ιμπεριαλιστική στρατηγική της υπονόμευσης δεν είχε μόνο στόχο τον κρατικά οργανωμένο σοσιαλισμό, αλλά και σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές οργανώσεις, κόμματα και κινήματα στη Δυτική Ευρώπη. Σ’ αυτό το σημείο θα μπορούσαμε να αναφέρουμε εν συντομία ανάλογα γεγονότα στην Ελλάδα, την Ιταλία ή τη Γαλλία.3 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Η νίκη του αντιχιτλερικού συνασπισμού επί του γερμανικού ναζιστικού φασισμού μετά το 1945 οδήγησε σε σαφή άνοδο των αριστερών και κομμουνιστικών δυνάμεων στη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, σε δημοκρατικές και αργότερα σοσιαλιστικές εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο, στις οποίες τα κομμουνιστικά κόμματα ήταν η ηγετική κοινωνική δύναμη. Σε αρκετές από αυτές τις χώρες οι εξελίξεις κατέληξαν ακόμα και σε διαδικασία οργανωτικής ένωσης των κομμουνιστικών κομμάτων με επαναστατικές σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις σε μαρξιστική-λενινιστική βάση.
ΔιαγραφήΗ Σοβιετική Ενωση, η οποία όχι μόνο είχε τα περισσότερα θύματα στην πάλη ενάντια στο γερμανικό φασισμό, αλλά και είχε διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο, είχε τεράστιο κύρος διεθνώς. Ο Γενικός Γραμματέας των Σοβιετικών κομμουνιστών, ο σύντροφος Ι. Β. Στάλιν, είχε γίνει δημοφιλής ακόμη και στις ΗΠΑ. Ακόμη και μέσα στο αστικό στρατόπεδο τον αποκαλούσαν με σεβασμό «Uncle Joe» (θείο Τζο). Και μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, στην πιο πυκνοκατοικημένη χώρα της γης, στην Κίνα, επικράτησε η λαϊκή επανάσταση με την καθοδήγηση του κομμουνιστικού κόμματος. Εκτός από την Ινδία αναπτύχθηκαν επίσης σε άλλες χώρες ευρύτεροι μαζικοί αγώνες ενάντια στην αποικιοκρατία. Μετά την ήττα του γερμανικού φασισμού και των δυνάμεων του Αξονα, φάνηκε ότι η πρόοδος της κοινωνικής εξέλιξης σε παγκόσμια κλίμακα δεν μπορούσε πια να σταματήσει...
Αυτό αντανακλά με ακρίβεια την κατάσταση και το κλίμα, μέσα στο οποίο ο ιμπεριαλισμός -κάτω από την ηγεσία της μεγαλύτερης δύναμής του, των Ηνωμένων Πολιτειών της Βόρειας Αμερικής- ανέπτυξε την αντίληψή του για τη συντριβή ή τουλάχιστον την «αναχαίτιση» (containment) του σοσιαλισμού.
Στην περίοδο αμέσως μετά τη νίκη του αντιχιτλερικού συνασπισμού, το 1945, το στοιχείο του επιθετικού «Roll-Back» κυριαρχούσε στην αντισοσιαλιστική στρατηγική, η οποία περιλάμβανε ακόμη και στρατιωτικές επιλογές.
Ο Αμερικανός James Burnham διατύπωσε αυτή την έννοια απερίφραστα: «Δεν ήμασταν μέχρι τώρα πρόθυμοι να παραδεχτούμε ότι μπορεί να υπάρξει μόνο ένας στόχος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής: Η καταστροφή της δύναμης του κομμουνισμού»4.
Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ J.F. Dulles, στηριζόμενος στο μονοπώλιο των πυρηνικών όπλων που τότε ακόμα κατείχαν οι ΗΠΑ, διευκρίνισε το 1952 τη στρατηγική έννοια αυτού του «Roll-Back»: «Πρέπει να διαλύσουμε τη Σοβιετική Ενωση από τα μέσα. [...] Πρέπει να κάνουμε τη δομή των πολυάριθμων φυλών, που έχουν ενοποιηθεί στη Σοβιετική Ενωση, να σπάσει. Αυτό όμως προϋποθέτει να εγκαταλείψουμε την πολιτική της αναχαίτισης του σοσιαλισμού και να προχωρήσουμε ενεργά για να προκαλέσουμε πτώση στο εσωτερικό της Σοβιετικής Ενωσης...»5.
Μέρος αυτής της αντίληψης ήταν και το σχέδιο να αφήσουν το σοσιαλισμό στην ΕΣΣΔ να καεί σε μια τεράστια πυρηνική κόλαση. Αμέσως μετά τις τελευταίες στρατιωτικές μάχες ενάντια στη ναζιστική βαρβαρότητα, οι ΗΠΑ από το Σεπτέμβριο έως το Νοέμβριο του 1945 πρόσθεσαν στο πολιτικό - στρατιωτικό τους οπλοστάσιο το δόγμα του «πρώτου πυρηνικού πλήγματος», δηλαδή την αιφνιδιαστική πυρηνική επίθεση ενάντια στη Σοβιετική Ενωση. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΑΣΗ ΕΙΧΕ ΗΔΗ ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΙ Η ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ
ΔιαγραφήΑποδεικνύεται ότι σε αυτή την πολύ πρόωρη φάση μετά το 1945 η επιθετική στρατηγική («Roll-Back») καθώς και οι στρατιωτικές επιλογές ήταν κυρίαρχες στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική αντίληψη για τη συντριβή του σοσιαλισμού. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι δεν υπήρξαν σχέδια και ενέργειες που στόχευαν να υπονομεύσουν και να χτυπήσουν από τα μέσα τον κρατικά οργανωμένο σοσιαλισμό, τα κυβερνητικά κομμουνιστικά κόμματα στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά και τις σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές δυνάμεις στη Δύση.
Το ότι οι μέχρι τώρα στρατηγικές αντιλήψεις που παραθέσαμε δεν ήταν μακριά από την πραγματικότητα, αλλά αποτελούσαν σχέδια συγκεκριμένων ενεργειών, αποδεικνύεται κι από άλλο ένα υπόμνημα (αρ. 68) του 1950 του «Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας» των ΗΠΑ, το οποίο προτείνει στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τρούμαν την εφαρμογή μιας ολόκληρης δέσμης μέτρων. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την αύξηση του εξοπλισμού, την οργάνωση -ακόμη και στρατιωτική- των αντεπαναστατικών κινημάτων στην Ανατολική Ευρώπη, τις στοχευμένες δολιοφθορές και διεισδύσεις, την υποστήριξη αντιφρονούντων «κάθε απόχρωσης», την καθιέρωση του λεγόμενου «σχεδίου Μάρσαλ», μέχρι και την οργανωμένη προπαγάνδα, καθώς και τη δημιουργία «οργανώσεων ιδεολογικού μετώπου».
Τα προτεινόμενα (και εφαρμοζόμενα τότε) μέτρα είχαν στόχο όχι μόνο τη Σοβιετική Ενωση και την Ανατολική Ευρώπη, αλλά και τα προοδευτικά, σοσιαλιστικά ή κομμουνιστικά κινήματα και τάσεις στη Δυτική Ευρώπη: «Το NSC 68 απαίτησε σαφή επέκταση των επιχειρήσεων της CIA στη Δυτική Ευρώπη, για τη διεξαγωγή του μυστικού πολιτικού πολέμου, ενός πολέμου ενάντια στα σοσιαλιστικά οικονομικά προγράμματα, ενάντια σε δυτικά κομμουνιστικά κόμματα, ενάντια σε αριστερούς σοσιαλδημοκράτες, ενάντια στην ουδετερότητα, ενάντια στον αφοπλισμό, ενάντια στη μείωση των εντάσεων, ενάντια στις ειρηνικές προσπάθειες, οι οποίες είχαν προταθεί τότε από τη Σοβιετική Ενωση...»9 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Επίσης την εποχή εκείνη υπήρξε ένα σημαντικό γεγονός, το οποίο έκανε τους ιμπεριαλιστές να ξανασκεφτούν τη στρατηγική τους: Το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ. Με το πρόσχημα της «αποσταλινοποίησης», το συνέδριο των Σοβιετικών κομμουνιστών πήρε σημαντικές αποφάσεις και χάραξε κατευθύνσεις, οι οποίες έχουν δραματικές συνέπειες για το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και αποτέλεσαν την αφετηρία για τη διάβρωση και τη σχεδιασμένη διαστρέβλωση των αρχών του μαρξισμού-λενινισμού.
ΔιαγραφήΗ θεωρία της ταξικής συμφιλίωσης, η οποία υιοθετήθηκε στο 20ό Συνέδριο, αναπτύχθηκε γρήγορα, αν και σταδιακά και με αντιφάσεις, σε βασική αρχή της εξωτερικής πολιτικής των σοβιετικών, στην εκτίμηση του ρόλου του ιμπεριαλισμού και την υποτίμηση της επικινδυνότητας του. Η έννοια «ειρηνική συνύπαρξη, που δε χρησιμοποιούνταν μέχρι τότε, απέκτησε κεντρική θέση στο λεξιλόγιο των κομμουνιστικών κομμάτων. Η έννοια αυτή αναφέρθηκε από το Λένιν σαν μία μορφή που έπαιρνε η ταξική πάλη μεταξύ του σοσιαλισμού και του ιμπεριαλισμού, η οποία όμως πάντα περιείχε το στόχο της ολοκληρωτικής απελευθέρωσης της ανθρωπότητας από την κυριαρχία του ιμπεριαλισμού. Το 20ό Συνέδριο αποτέλεσε τη βάση για αυτή τη «διαστρέβλωση».
Πολλές από τις θέσεις, οι οποίες αναπτύχθηκαν από το 20ό Συνέδριο, καθώς και τα επόμενα χρόνια από το ΚΚΣΕ και το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, δεν ήταν καινούργιες στην ουσία τους. Σύντομα οι θέσεις αυτές προσδέθηκαν στο άρμα του «δημοκρατικού σοσιαλισμού» και η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε αντικειμενικά ολέθρια οπισθοχώρηση στην αναγκαία διαρκή και επιτακτική αντιπαράθεση των κομμουνιστών, των φορέων του επιστημονικού σοσιαλισμού, με όλες τις μορφές της οπορτουνιστικής και ρεφορμιστικής σκέψης. Αυτή η οπισθοχώρηση αποτέλεσε την πύλη για όλες τις μορφές της ιμπεριαλιστικής υπονόμευσης που αναπτύχθηκαν μετά το 1956. Ενας από τους Αμερικανούς ιθύνοντες της ιδεολογικής υπονόμευσης, ο Ζ. Μπρεζίνσκι, έντυσε αυτή τη στρατηγική με καθαρά λόγια: «Η ιδεολογική υπονόμευση είναι […] το βασικό μέσο της πολιτικής αλλαγής στις κομμουνιστικές κοινωνίες»11.
Β. Ο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ («ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ»)
Στους ιμπεριαλιστές έγινε καθαρό ότι «χρειάζονταν πιο εκλεπτυσμένα όπλα στον πόλεμο κατά του ολοκληρωτισμού και ειδικά κατά αυτού που μας προξενεί τη μεγαλύτερη ανησυχία, δηλαδή κατά του μαρξισμού»12. Εδώ λοιπόν προκύπτει ο αντικειμενικός ρόλος του «δημοκρατικού σοσιαλισμού» (σοσιαλδημοκρατία). Ο πρόεδρος του SPD (Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας) Βίλυ Μπραντ άρπαξε την ευκαιρία: «Πρέπει να ψάξουμε τρόπους, οι οποίοι ξεπερνάνε και διεισδύουν στους σημερινούς συνασπισμούς. Χρειαζόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερα σημεία επαφής και ουσιαστική επικοινωνία […] μία τέτοια αντίληψη μπορεί να οδηγήσει σε μετάλλαξη της άλλης πλευράς»13. Ο Guenter Nenning, ο τότε γραμματέας της «Σοσιαλιστικής Διεθνούς» επικεντρώθηκε στο εξής σημείο: «Ο κομμουνισμός έχει μέλλον. Το μέλλον του ονομάζεται σοσιαλδημοκρατία»14.https://www.komep.gr/m-article/5699db45-f42d-11e9-95d7-3ed1504937da/ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ