Εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ στην Ανάφη

Μνημείο αντάξιο αυτών που έμειναν ακλόνητοι μέχρι τέλος! 

Τα αποκαλυπτήρια έγιναν από τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπα και τον δημιουργό του, γλύπτη Αντώνη Μυρωδιά.

 

Η ομιλία του Δ. Κουτσούμπα

Φίλες και φίλοι,

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στην Ανάφη, το νησί που σε εποχές σκοτεινές, σε μέρες μαύρες για τον τόπο και τον λαό μας, φωτίστηκε από το μεγαλείο της θυσίας των συντρόφων μας.

Αν σήμερα χρειάζονται μερικές ώρες στη θάλασσα για να βρεθεί κάποιος στην Ανάφη, τότε, το ταξίδι αυτό, διαρκούσε μερόνυχτα και οδηγούσε με τη βία τους συντρόφους μας στην απομόνωση από την κοινωνική και πολιτική ζωή.

Το λιμάνι, τα μονοπάτια, οι ξερές πέτρες και τα απόκρημνα βράχια, που σήμερα κάποιοι από εμάς αντικρίζουν για πρώτη φορά, μάς είναι γνώριμα, μέσα από τις διηγήσεις, τους στίχους και τα λόγια των συντρόφων μας, που μαρτύρησαν σε αυτόν εδώ τον τόπο.

Το αποτύπωμά τους παραμένει χρόνια και χρόνια, ανεξίτηλο.

Ακόμα αντηχούν τα λόγια του Δημήτρη Γληνού, τα κλάματα της μικρής Αγνής, της κόρης της Ηλέκτρας Αποστόλου.

Μόλις λίγων ημερών έφτασε με την εξόριστη μητέρα της στην Ανάφη και μεγάλωσε μέσα στις αγκαλιές των εξόριστων.

Οι εικόνες αποτυπώνονται στους στίχους του Γιάννη Ρίτσου, επιβεβαιώνοντας το μαρτύριο, αλλά και την προοπτική της θυσίας όλων όσοι μαρτύρησαν:

"…Αιχμάλωτοι δεμένοι στις άγκυρες

ένας κρίκος γύρω στο λαιμό τού ορίζοντα

κι άλλες αλυσίδες εκεί

στα πόδια των παιδιών

και στα χέρια της αυγής

που κρατούν μια μαργαρίτα".

Για πολλές δεκαετίες, οι εξορίες και οι φυλακές αποτέλεσαν τα βασικά όπλα της κυρίαρχης τάξης στην Ελλάδα.

Με αυτά τα όπλα προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τους αγώνες της εργατικής τάξης και της αγροτιάς, που φούντωναν σε όλη την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Η μορφή της αστικής εξουσίας άλλαξε αρκετές φορές.

Είτε με βασιλιά, είτε χωρίς, είτε με κοινοβουλευτική δημοκρατία, είτε με δικτατορική κυβέρνηση, τόσο επί Βενιζέλου και Τσαλδάρη, όσο και επί Μεταξά, ο ταξικός χαρακτήρας της εξουσίας παρέμεινε αναλλοίωτος.

Ο αντικομμουνισμός, το ταξικό μίσος ενάντια στο εργατικό κίνημα, υπήρξε η κοινή συνισταμένη όλων των αστικών κυβερνήσεων.

Λίγο μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ένα τέλος που έγινε γρήγορα η αρχή ενός νέου, ακόμα πιο βάρβαρου, ιμπεριαλιστικού πολέμου κι ενώ η μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση φλόγιζε τις καρδιές των εργατών παντού στον κόσμο και στη χώρα μας, το αστικό κράτος επιστράτευσε τη βία και την καταστολή ενάντια σε όποιον διαμαρτυρόταν, σε όποιον ύψωνε το κεφάλι.

Κομμουνιστές, εργάτες, στελέχη του συνδικαλιστικού κινήματος συλλαμβάνονταν και εκτοπίζονταν σε νησιά του Αιγαίου.

Στα 1926, οι "Επιτροπές Δημόσιας Ασφάλειας" σε όλη τη χώρα διέταξαν την εκτόπιση κάθε υπόπτου που θεωρούνταν "επικίνδυνος διά το κράτος και την κοινωνίαν"!

Αρκούσε "η ύποπτη συμπεριφορά" για να πάρει ο "ύποπτος" τον δρόμο της εξορίας.

Εκτός από την Ανάφη, πολλά ελληνικά νησιά μετατράπηκαν, για μια περίπου τριακονταετία, σε τόπους απομόνωσης και μαρτυρίου για τους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές.

Ανάμεσα σε πολλά άλλα και γνωστά, όπως το κολαστήριο της Μακρονήσου, είναι η Αμοργός, η Άνδρος, ο Αη Στράτης, η Γαύδος, η Γυάρος, η Κέα, η Κίμωλος, η Ιθάκη, η Μήλος, οι Παξοί, η Σαντορίνη, η Σέριφος, η Σίκινος, η Σκύρος, η Φολέγανδρος, τα Ψαρά.

Η Ανάφη δέχτηκε τον πρώτο κομμουνιστή με την επικράτηση της δικτατορίας του Πάγκαλου το 1925. Από τότε το νησί δεν έμεινε δίχως κομμουνιστές.

Το 1929, με την ψήφιση του Ιδιώνυμου από τη βενιζελική κυβέρνηση εκτοπίστηκαν στο νησί όλο και πιο πολλοί αγωνιστές.

Το 1936 πια, η μεταξική δικτατορία στέλνει καραβιές.

Αργότερα, στις μαύρες μέρες του φασισμού, όταν οι Ιταλοί του Μουσολίνι εισέβαλαν στην Ελλάδα, οι 220 εξόριστοι της Ανάφης ακολούθησαν τη μοίρα όλων των εξόριστων και φυλακισμένων αγωνιστών εκείνης της περιόδου.

Παραδόθηκαν έτοιμη λεία "προς σφαγή" στον κατακτητή.

Ούτε η δικτατορία, ούτε ο βασιλιάς, ούτε κανείς άλλος πήρε την πολιτική απόφαση να "απολύσει", αυτούς τους χιλιάδες ανθρώπους σε ολόκληρη τη χώρα.

Με διαταγή των κατακτητών παραμένουν κρατούμενοι, έτοιμοι να υποστούν νέες δοκιμασίες.

Οι εξόριστοι στην Ανάφη βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης, την έλλειψη νερού και φαγητού, την απομόνωση και την τρομοκρατία, για να τους αποσπάσουν "δηλώσεις μετανοίας".

Στάθηκαν ατρόμητοι μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα, άφοβοι ενάντια στους κατακτητές και τους κάθε λογής συνεργάτες τους.

Το 1943-44, οι Αναφιώτες εξόριστοι μεταφέρθηκαν σε άλλους τόπους εξορίας, σε νησιά, αλλά και στο Χαϊδάρι.

Από τους 200 εκτελεσθέντες την Πρωτομαγιά του 1944, οι 70 ήταν Αναφιώτες εξόριστοι.

Μαζί με τους συντρόφους μας από την Ακροναυπλία στήθηκαν στον τοίχο της Καισαριανής, τίμησαν με τη ζωή και κυρίως το θάνατό τους τον όρκο τους στο Κόμμα και τον λαό μας.

Από το 1947 και μέχρι το 1949 στην Ανάφη φτάνουν παλιοί γνώριμοι και νέοι εξόριστοι, οι κομμουνιστές και οι φίλοι του ΚΚΕ, ο ανθός του ελληνικού λαού, αυτοί που δημιούργησαν το έπος της ΕΑΜικής Αντίστασης και απελευθέρωσαν την Ελλάδα από την τριπλή φασιστική κατοχή.

Διεκδίκησαν την πρόοδο και την ευημερία του λαού και "ανταμείφθηκαν" από το αστικό κράτος με την εξορία και τα βασανιστήρια.

Το 1947, στην Ανάφη, κρατούνταν 262 εξόριστοι, ανάμεσά τους 30 γυναίκες και 2 παιδιά.

Το φως που αναφαίνεται και διατηρείται αναλλοίωτο μέχρι σήμερα είναι η Ανάφη του Γληνού, της Ηλέκτρας, του Νικολαΐδη, της Σκοδιδάκη, του Βασάλου, του Σιάντου, του Σβώλου, του Θέου, του Λάσκαρη, του Πορφυρογένη, του Βέρβερη.

Τους χαρακτήρισαν "επικίνδυνους" και είχαν δίκιο. Οι αντίπαλοι του λαού, οι αντίπαλοι όλων αυτών των αγωνιστών που μαρτύρησαν, είχαν επίγνωση του κινδύνου!

Κινδύνευε η εξουσία τους, η δύναμη που κατείχαν με την αδικία και τη βία.

Πάλεψαν με λύσσα να τους αποδυναμώσουν, να τους αφοπλίσουν, να τους εξοντώσουν, αλλά δεν τα κατάφεραν.

Ανάμεσά τους ο μεγάλος διανοητής και στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος, ο Δημήτρης Γληνός, οραματίστηκε την αληθινή λαϊκή παιδεία.

Έκανε σκοπό της ζωής του τη μόρφωση και τη διαφώτιση των εργατών και του λαού.

Αγωνίστηκε και συγκρούστηκε με τις αστικές κυβερνήσεις του Μεσοπολέμου. Τον συνέλαβαν ως "επικίνδυνο" και τον έστειλαν εξόριστο, μαζί με τον μεγάλο μας ποιητή Κώστα Βάρναλη, στον Άη Στράτη.

Μετά την κήρυξη της δικτατορίας του Μεταξά τον έστειλαν στην Ανάφη.

Η ζωή στην εξορία, κοντά στους εργάτες και τους αγρότες, τους νέους μαθητές του, ήταν για τον δάσκαλο μεγάλο μάθημα.

Ωρίμασε και καταστάλαξε στη συνείδησή του η απόφαση μιας ολόκληρης ζωής.

Εδώ στην Ανάφη, εκμυστηρεύεται στην Φούλα Χατζηδάκη - Πορφυρογένη, καθώς περιδιάβαιναν στα σοκάκια της Χώρας:

"Να θυμάσαι πως κάπως αργά έφτασα στον κομμουνισμό, όμως θα μείνω τελευταίος κι αν όλοι λακίσουν, εγώ θα μείνω ό,τι και αν συμβεί, ό,τι και αν μας κάνουν…".

Την απόφαση αυτή μοιράστηκαν χιλιάδες κομμουνιστές, με κόστος και θυσία, χωρίς δισταγμό και αναστολές. Ανάμεσά τους και η συντρόφισσα μας Ηλέκτρα Αποστόλου.

Από τα 14 της χρόνια στη βιοπάλη και τον αγώνα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ.

Το 1936, 25 χρονών, συλλαμβάνεται στη Θεσσαλονίκη και φυλακίζεται στις Φυλακές Αβέρωφ. Αφήνεται και ξαναπιάνεται.

Το 1939 μεταφέρεται ετοιμόγεννη στο Τμήμα Μεταγωγών του Πειραιά.

Εκεί θα φέρει στον κόσμο την κόρη της Αγνή.

Λίγες μόνο ημέρες αργότερα, στο λιμάνι της Ανάφης, οι σύντροφοι υποδέχονται την Ηλέκτρα με το μωρό στην αγκαλιά.

Με το ένα χέρι θήλαζε το παιδί της και με το άλλο δούλευε στην Ομάδα όπως όλοι.

Ήταν ακούραστη, στη μορφωτική δουλειά ως δασκάλα, αλλά και στις χειρωνακτικές εργασίες, στη λάντζα, στα συνεργεία των γυναικών, στην περιποίηση των αρρώστων.

Πάντα πρόθυμη και γελαστή με τους συντρόφους της.

Η βαθιά πίστη στην υπόθεση της εργατικής τάξης και στο ΚΚΕ στάθηκε για την ίδια και τους συντρόφους της αστείρευτη πηγή δύναμης.

Εδώ στην Ανάφη πήρε τη σκληρή απόφαση να χωρίσει από τον αγαπημένο της, τον πατέρα του παιδιού της.

Μια απόφαση που πρώτος πήρε εκείνος, όταν υπέγραψε, όταν τράβηξε τον δρόμο που τον ξεμάκρυνε από την κοινή τους πορεία.

Δεν λύγισε, δεν λιγοψύχησε, ούτε απέναντι στις κακουχίες της εξορίας, ούτε αργότερα στις ανακρίσεις και στα βασανιστήρια.

Οι αρχές και οι αξίες της κομμουνιστικής ιδεολογίας καθόρισαν τη ζωή της και όρισαν τον μαρτυρικό της θάνατο.

Κάποια περίοδο, συντρόφισσες και σύντροφοι, οι εξόριστοι έφτασαν τους 750-800. Νοίκιαζαν σπίτια από τους κατοίκους και ζούσαν ανάμεσά τους. Ανέπτυξαν σχέσεις συνεργασίας.

Καλλιεργούσαν από κοινού τη γη και μοιράζονταν τα λιγοστά προϊόντα του νησιού.

Οι εξόριστοι γιατροί εξέταζαν τους αρρώστους…

Οι δάσκαλοι μάθαιναν στα παιδιά γράμματα...

Με την εντιμότητα, την ανιδιοτέλεια και το ήθος τους κέρδισαν την εμπιστοσύνη, την εκτίμηση, ακόμη και τον θαυμασμό των ντόπιων, οι οποίοι κι αυτοί από τη μεριά τους τούς το ανταπέδωσαν, τους στήριξαν, τους βοήθησαν, ώστε να γίνει πιο εύκολη η ζωή τους στην εξορία.

Οι εξόριστοι επισκεύασαν τα παλιά και ερειπωμένα σπίτια. Τα διαμόρφωσαν σε θαλάμους και κατοικούσαν ομαδικά.

Τα σπίτια αυτά, "οι θάλαμοι", είχαν ο καθένας το δικό του όνομα:

Ο θάλαμος "Μαρξ", ο θάλαμος "Λένιν", "Στάλιν", "Τέλμαν", "Κλάρα Τσέτκιν", ο θάλαμος "Λιγδόπουλος", "Λασκαρίδης", "Μαλτέζος", όπως συνηθιζόταν εκείνη την περίοδο σε εξορίες και φυλακές, δίνοντάς τους τα ονόματα κομουνιστών ηρώων του διεθνούς και του ελληνικού επαναστατικού κινήματος.

Ακόμη, υπήρχαν θάλαμοι για το μαγειρείο, το ιατρείο, το οδοντιατρείο και το φαρμακείο.

Με την καθοδήγηση των κομμουνιστών, οι εξόριστοι πήραν στα χέρια τους την προστασία της ζωής τους.

Οργάνωσαν την κοινότητα με τους δικούς τους κανόνες. Δημιούργησαν την Ομάδα Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων Ανάφης.

Με την αλληλεγγύη, τη συντροφικότητα, τη συλλογική οργάνωση, τον καταμερισμό εργασίας κατάφεραν να επιζήσουν, όχι όμως χωρίς απώλειες και αποχωρισμούς.

Οργάνωσαν αγώνες και πήραν πρωτοβουλίες συλλογικές, όπως είχαν μάθει να κάνουν σε όλη τη ζωή τους.

Το 1935 οργάνωσαν απεργία πείνας, γιατί καθυστερούσαν να τους δώσουν το επίδομα και λιμοκτονούσαν.

Το γεγονός πήρε μεγάλες διαστάσεις και τελικά ο αγώνας των εξόριστων ήταν νικηφόρος.

Η περίοδος της μεγάλης πείνας τον χειμώνα 1941-42 δοκίμασε τις φυσικές αντοχές των εξόριστων.

Είναι γνωστό ότι η συγκρότηση της συλλογικής ζωής και η οργάνωση της μορφωτικής και καλλιτεχνικής ενασχόλησης των εξόριστων και των πολιτικών κρατουμένων αποτέλεσε έναν από τους άθλους του Κομμουνιστικού Κόμματος στη μακρόχρονη ιστορία του.

Με τον τρόπο αυτό, απέναντι στη συστηματοποιημένη προσπάθεια του αστικού κράτους για την ηθική εξόντωσή τους, ορθωνόταν ένας κόσμος δημιουργικότητας και ομορφιάς, που τόνωνε τη συνείδηση της ανθρωπιάς των εξόριστων, τη συνείδηση ότι υπάρχει ζωή και πως αξίζει γι’ αυτή να παλέψουν και να την κάνουν ευτυχισμένη, δημιουργική, ανθρώπινη.

Κάτω από το απέραντο γαλάζιο του ουρανού της Ανάφης, οι κομμουνιστές διατηρούσαν το χαμόγελό τους, όπως είχαν συνηθίσει να κάνουν σε όλες τις φυλακές και εξορίες.

Όπως γράφει και ο Νίκος Τζαμαλούκας στο βιβλίο του "Ανάφη, ένας Γολγοθάς της Λευτεριάς":

"Η μοναξιά, το “επ΄ αόριστον αγνάντεμα της απέραντης θάλασσας που έχει περικυκλωμένο τον ξερόβραχο, δεν μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητα τα νέα ποιητικά ταλέντα και τους μουσικοσυνθέτες"…

Και παραθέτει το τραγούδι της ομάδας που συνέθεσε και μελοποίησε ο Τσακίρης, κουρέας πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία:

"Στην τιμημένη ομάδα μας

μεμιάς χτυπάει η σφύρα

και βγάζει ατσάλινα κορμιά

αντιφασιστικά.

Με όρκο και σφιχτή γροθιά

με πίστη στην αλήθεια

καρτερικά παλεύουμε για την ελευτεριά".

Στην Ανάφη οργανώθηκαν μαθήματα γραφής και ανάγνωσης, αλλά και μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας, Μαρξιστικής Φιλοσοφίας, μαθήματα σχετικά με τα συνδικαλιστικά και αγροτικά ζητήματα, ενώ παράλληλα οργανώθηκε και η αυτομόρφωση.

Η Ομάδα κατάφερε να εκδώσει παράνομες χειρόγραφες εφημερίδες, όπως τον "Αντιφασίστα", το "Δελτίο", την "Πολιτική Επιθεώρηση", την "Εξόρμηση".

Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες τους, εύκολα μπορεί κανείς να νιώσει γιατί ο φυλακισμένος κομμουνιστής καταφέρνει να κρατά λεύτερη τη σκέψη του, τη βούλησή του από κάθε μορφή καταναγκασμό, από κάθε μορφή βίας.

Υπήρχε η δίψα για ενημέρωση, για πληροφόρηση, από τα έξω προς τα μέσα, αλλά και αντίστροφα.

Κατάφεραν να σπάσουν την απομόνωση, να ανοίξουν δρόμους επικοινωνίας με τους συγγενείς, τις αντιστασιακές οργανώσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό και να αναδείξουν τα προβλήματα και τη δράση τους.

Τα νέα μεταφέρονταν με κάθε τρόπο και δημοσιεύονταν στον "Ριζοσπάστη" και έφταναν σε όλη την Ελλάδα.

Μέχρι το 1936 και από το 1944 μέχρι και το 1947, αλλά και στις παράνομες εκδόσεις του "Ριζοσπάστη", υπάρχουν αφιερώματα και ανταποκρίσεις από την Ανάφη.

Έτσι, η απομόνωση στο νησί δεν κατάφερε να αποξενώσει τους αγωνιστές από τα μεγάλα γεγονότα που συγκλόνιζαν την Ελλάδα και τον κόσμο, στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι εξόριστοι παρακολουθούσαν τις εξελίξεις στο μέτωπο, στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Αγωνιούσαν για τον τιτάνιο αγώνα του Κόκκινου Στρατού και του σοβιετικού λαού ενάντια στον ναζισμό.

Η οργάνωση της Αντίστασης, το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ φώτιζαν τη σκοτεινιά της απομόνωσης.

Δεν το έβαζαν κάτω, ανυπομονούσαν να βρεθούν κι αυτοί στην πρώτη γραμμή του αγώνα.

Γι’ αυτό επιχειρούσαν αποδράσεις. Και όσοι κατάφερναν να ξεφύγουν, εντάσσονταν ενεργά στον αγώνα για την απελευθέρωση.

Από τις γραμμές του ΚΚΕ, της ΕΑΜικής Αντίστασης, αργότερα του ΔΣΕ, συγκρούστηκαν με τους εκπροσώπους της αστικής τάξης και τους κατασταλτικούς της μηχανισμούς, με τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους.

Έκαναν το καθήκον τους, τίμησαν τον όρκο τους ως το τέλος, στάθηκαν στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.

Για άλλη μια φορά το ΚΚΕ στη σωστή πλευρά της Ιστορίας

Φίλες και φίλοι,

Σήμερα οι εξελίξεις σημαδεύονται από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που συνεχίζεται εδώ και σχεδόν τέσσερις μήνες στην Ουκρανία ανάμεσα στις ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και τη Ρωσία.

Οι αιτίες του βρίσκονται στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, στην αναμέτρηση των αστικών τάξεων.

Η "καύσιμη ύλη", που οδήγησε σε αυτόν τον πόλεμο, άρχισε να συσσωρεύεται μετά την αντεπανάσταση, την καπιταλιστική παλινόρθωση και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Όταν όλα αυτά, που με ηρωικές προσπάθειες δημιούργησε ο σοβιετικός λαός, έγιναν και πάλι εμπόρευμα.

Όταν τα εργοστάσια και η γη, όλα τα μέσα παραγωγής, από κοινωνική ιδιοκτησία έγιναν και πάλι ατομική ιδιοκτησία, κατέληξαν στα χέρια εγχώριων και ξένων καπιταλιστών.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία προέκυψε και η σύγκρουση στην Ουκρανία, για την ενσωμάτωσή της σε διαφορετικά σχέδια καπιταλιστικής ενοποίησης, όπως και η ανάδειξη της αντιδραστικής κυβέρνησης με τη στήριξη των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, για την οποία αξιοποιήθηκαν ακόμη και φασιστικές δυνάμεις. Αντιδραστικές δυνάμεις, που την προηγούμενη περίοδο αναδείχθηκαν και ενισχύθηκαν, μεταξύ άλλων, και με την οικονομική στήριξη και πολιτική κάλυψη και της Ρωσίας.

Να, γιατί είναι προσχηματικοί οι λόγοι περί αποναζιστοποίησης, που επικαλέστηκε η ηγεσία της Ρωσίας, χύνοντας ταυτόχρονα δηλητήριο για τον Λένιν και τους μπολσεβίκους.

Όμως η πάλη ενάντια στον φασισμό δεν μπορεί να γίνει από εκείνους που κρύβουν πως ο φασισμός είναι "τέκνο" του καπιταλισμού.

Όπως προσχηματικοί είναι και οι λόγοι με τους οποίους ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ προωθούν τους εγκληματικούς σχεδιασμούς τους στην Ουκρανία, δήθεν για να διαφυλάξουν τον ελεύθερο κόσμο, τη "δημοκρατία", την πάλη με τον "αναθεωρητισμό" κ.ο.κ…

Πίσω από αυτά κρύβουν τις πραγματικές επιδιώξεις τους, τα στρατηγικά τους σχέδια για την προώθηση των συμφερόντων τους στην Ευρασία, πριν τη μεγάλη σύγκρουση με την Κίνα για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Και στις δύο πλευρές υπερισχύουν οι σχεδιασμοί κατά των λαών, της ακόμη βαθύτερης εκμετάλλευσής τους.

Η ελληνική συμμετοχή και εμπλοκή στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία, στο πλευρό των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, έχει απογειωθεί μετά και την αποστολή τεθωρακισμένων οχημάτων από την κυβέρνηση της ΝΔ.

Αυτή η πολύ σοβαρή εξέλιξη, τη στιγμή μάλιστα που γίνονται ακόμη πιο εμφανείς οι κίνδυνοι τέτοιων επιλογών, αφορά ακόμα και την ίδια την άμυνα της χώρας.

Ο αγώνας, λοιπόν, για την απεμπλοκή της χώρας μας από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία, συνολικά από τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, αποκτά κρίσιμη σημασία και για έναν επιπλέον λόγο, γιατί στοιχείο της εμπλοκής αυτής είναι και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Φτάνει να δει κανείς πώς το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, οι οποίοι από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις εμφανίζονται ως δήθεν "εγγυητές" της ασφάλειας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας, στην πραγματικότητα παίζουν το ρόλο του "Πόντιου Πιλάτου", κάνοντας ουσιαστικά πλάτες στις προκλήσεις της Τουρκίας, η οποία φτάνει να αμφισβητεί την κυριαρχία των ελληνικών νησιών εδώ στο Αιγαίο.

Αποδεικνύεται, για μια ακόμη φορά, ότι ο ρόλος του "σημαιοφόρου" στα σχέδια των ΗΠΑ και της ΕΕ, που έχει αναλάβει η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως προηγούμενα αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, είτε αυτός αφορά την εμπλοκή στον πόλεμο στην Ουκρανία, είτε τις κυρώσεις προς τη Ρωσία και το Ιράν, είτε αλλά μέτωπα, φέρνει μεγάλους κινδύνους και κοστίζει τελικά πολύ ακριβά για τον ελληνικό λαό.

Όλες οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν πως οι αστικές τάξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, δύο ΝΑΤΟικών κρατών, εντείνουν τον ανταγωνισμό τους, με μεγάλους κινδύνους για τους δύο λαούς.

Σ’ αυτές τις συνθήκες, το ΚΚΕ και το ΚΚ Τουρκίας έχουμε τοποθετηθεί για τις εξελίξεις στην περιοχή μας, έχουμε εναντιωθεί σε κάθε προσπάθεια αλλαγής των συνόρων και των συνθηκών που τα έχουν καθορίσει, παλεύουμε και προτάσσουμε τη φιλία των λαών.

Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βαθύνουν και να πληθύνουν οι σχέσεις ανάμεσα στους κομμουνιστές της Ελλάδας και της Τουρκίας, στους αγωνιζόμενους λαούς μας, για να αποκτήσουν αυτές οι σχέσεις ένα θετικό αποτύπωμα και στις σχέσεις συνολικά των δύο λαών.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Η ανάδειξη του ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα της σύγκρουσης και από τις δύο πλευρές είναι πολύ σημαντικό ζήτημα για τον προσανατολισμό της πάλης των λαών και αποτελεί ένα από τα επίμαχα ζητήματα της συζήτησης, της διαπάλης και στις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος.

Η ιστορική πείρα έχει αποδείξει ότι τα Κομμουνιστικά Κόμματα δοκιμάζονται στις συνθήκες του ιμπεριαλιστικού πολέμου, ασκούνται πιέσεις και απαιτούνται γερές θεωρητικές και πολιτικές βάσεις, για την αυτοτελή δράση των ΚΚ, για να διαχωρίσουν τη θέση τους από τις αστικές τάξεις και τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες.

Σε αυτές τις συνθήκες έχει πολύ μεγάλη σημασία η θέση ότι δεν τασσόμαστε με το μέρος κανενός στρατοπέδου καπιταλιστών στον πόλεμο, ότι συγκρουόμαστε με τις αστικές τάξεις και είμαστε με την πάλη των λαών με κατεύθυνση τόσο την απεμπλοκή των χωρών μας από τον πόλεμο αλλά και για την ενίσχυση της πάλης στην κατεύθυνση της εξάλειψης των αιτιών του πολέμου, για την ανατροπή του συστήματος, του καπιταλισμού που τον γεννά.

Αυτή είναι η σωστή πλευρά της Ιστορίας!

Η Ιστορία διδάσκει πως ο λαός μπορεί να μεγαλουργήσει

Φίλες και φίλοι,

Το ΚΚΕ, στην ιστορική διαδρομή του, διαμόρφωσε ανθρώπους με υψηλά ιδανικά, πιστούς επαναστάτες, άξιους αγωνιστές.

Οι Αναφιώτες εξόριστοι ακολούθησαν τον δρόμο του αγώνα και της αυτοθυσίας πριν φτάσουν εδώ, αλλά και σε όλη τη διάρκεια της εξορίας τους.

Ο δρόμος αυτός πέρασε από τις γειτονιές της Ελλάδας, τα εργοστάσια, τα γιαπιά και τα χωράφια, τις φυλακές και τις εξορίες, τα βουνά και τα ξερονήσια.

Τα βήματά τους ήταν σταθερά, χάραξαν βαθιά και διαπέρασαν κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Στον βηματισμό τους συνεχίζουμε.

Στα μονοπάτια που χάραξαν περπατάμε και συναντιόμαστε σήμερα εδώ, στην Ανάφη των ηρώων της τάξης μας.

Η επαναστατική θεωρία, οι επεξεργασμένες θέσεις του ΚΚΕ αποκτούν υλική δύναμη στους καθημερινούς αγώνες της εργατικής τάξης και των συμμάχων της.

Ανοίγουν τον δρόμο για τον κόσμο που οραματίστηκαν οι σύντροφοί μας, για τον κόσμο που προσδοκούν οι σημερινές γενιές των κομμουνιστών.

Έναν κόσμο ελεύθερο από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, έναν κόσμο απαλλαγμένο από κρίσεις, φτώχεια και πολέμους, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Θα πει κάποιος πως σήμερα ο διεθνής συσχετισμός δύναμης είναι αρνητικός, πώς να τολμήσει, πού να βρει τη δύναμη ένας λαός να σηκώσει κεφάλι και να γράψει τέτοιες ηρωικές σελίδες σαν αυτές που έγραψαν οι αλύγιστοι της Ανάφης;

Ιδιαίτερα σήμερα, που όλα τα σκιάζει η φοβέρα του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Αλλά, αλήθεια, πότε τα πράγματα ήταν ευνοϊκά για τον λαό;

Ποτέ! Όπως και ποτέ δεν είναι στατικά.

Ο ίδιος ο πόλεμος, η οικονομική κρίση, η ενεργειακή φτώχεια και εξάρτηση, η επισιτιστική κρίση είναι μεγάλα γεγονότα, που μέσα τους φέρνουν το σπέρμα των ανακατατάξεων και των αλλαγών στον συσχετισμό δύναμης.

Κάθε μεγάλη κρίση και καταστροφή αποκαλύπτει πιο ωμά, πιο καθαρά τα μεγάλα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος.

Αυτό που σήμερα φαίνεται κυρίαρχο, αύριο μπορεί να αλλάξει ραγδαία.

Όπως και άλλαξε πολλές φορές στην ιστορία.

Σκεφτείτε από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο προέκυψε η Οκτωβριανή Επανάσταση και από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η άνοδος των απελευθερωτικών κινημάτων, με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές, που σε ορισμένες χώρες οδήγησε στην κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.

Και στη χώρα μας η Ιστορία διδάσκει πως οι εργαζόμενοι, ο λαός μας έχουν αποδείξει πως μπορούν να μεγαλουργήσουν, ακριβώς σε κάτι τέτοιες δύσκολες και κρίσιμες στιγμές, που όλα έμοιαζαν χαμένα, που οι δυνάμεις ήταν ελάχιστες.

Μέσα σε τέτοιες δύσκολες συνθήκες, ο λαός μας οργάνωσε τη μαζική του πάλη ενάντια στην κατοχή, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, γράφοντας χρυσές σελίδες ηρωισμού και δόξας, αναδεικνύοντας το μέγεθος της εργατικής - λαϊκής δύναμης.

Δεν πρέπει βεβαίως να ξεχνάμε και το άλλο κρίσιμο συμπέρασμα.

Ότι ο αγώνας αυτός δεν ολοκληρώθηκε, δεν έφτασε στο τέλος του, δεν συνοδεύτηκε από τον αγώνα για την ουσιαστική διέξοδο από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο προς όφελος του λαού, παρά τον μεγάλο ηρωικό αγώνα του ΔΣΕ.

Η ιστορική πείρα, λοιπόν, διδάσκει ότι είναι αναγκαίο να προετοιμαζόμαστε καθημερινά για περιόδους που θα ωριμάζει αυτό που αποτυπώνεται και στην Απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για τον πόλεμο στην Ουκρανία:

"Το ζήτημα είναι πολιτικό, απαιτεί στροφή στις συνειδήσεις των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων, για να δυναμώσει η πάλη για αποδέσμευση από τις διάφορες ιμπεριαλιστικές ενώσεις, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, με τον λαό πραγματικά στο τιμόνι της εξουσίας".

Η προετοιμασία αυτή σήμερα περνάει μέσα από την ολόπλευρη συμβολή μας στην οργάνωση της εργατικής - λαϊκής πάλης ενάντια στην εμπλοκή και τις επιπτώσεις από τον πόλεμο, για να σταθούν οι εργαζόμενοι, ο λαός στο δικό τους μετερίζι, να μη διαλέξουν την πλευρά της αστικής τάξης.

Ταυτόχρονα, όμως, συμβάλλουμε, ώστε και οι εργαζόμενοι, ο λαός, να προετοιμάζονται για έναν μεγαλύτερο δίκαιο αγώνα, για τη δικιά τους μάχη, για τον δικό τους "πόλεμο" ενάντια στις αιτίες που γεννούν τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, την καπιταλιστική εκμετάλλευση, τη βαρβαρότητα για τους λαούς.

Τον αγώνα για την ανατροπή αυτού του σάπιου συστήματος. Τον αγώνα που ανοίγει τον δρόμο για να πάρουν οι εργαζόμενοι την εξουσία, να οικοδομήσουν το σύγχρονο, το νέο, το αναγκαίο, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Συμπόρευση με το ΚΚΕ για να δυναμώσει η ελπίδα

Φίλες και φίλοι,

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Αυτή την περίοδο όλοι και όλες δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις για δυναμώσει ο αγώνας του λαού μας ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την εμπλοκή της Ελλάδας, για να δυναμώνει η απαίτηση για να μη βρεθεί κανένας στρατιώτης και αξιωματικός εκτός συνόρων, για να κλείσουν όλες οι αμερικανοΝΑΤΟικές στρατιωτικές βάσεις.

Αυτός ο αγώνας συνδυάζεται με την πάλη για να μην πληρώσει ο λαός τις συνέπειες:

• Το χρέος του πολέμου και της λεγόμενης πράσινης μετάβασης.

• Ενάντια στην ακρίβεια, την ενεργειακή φτώχεια.

• Για την επιβίωση της λαϊκής οικογένειας.

• Την κατάργηση της βαριάς φορολογίας.

• Την ενίσχυση του λαϊκού εισοδήματος.

• Για τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες.

• Για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.

Είναι αγώνες που αναπόσπαστα συνδέονται με την πορεία της συγκρότησης της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα άλλα λαϊκά στρώματα, των αγροτών και αυτοαπασχολουμένων επαγγελματιών, με την υπόθεση της εργατικής τάξης.

Παίρνουμε δύναμη από τα ελπιδοφόρα μηνύματα που έρχονται από εργατικούς κλάδους, που μέσα από σημαντικούς και σκληρούς αγώνες υπογράφουν Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, όπως οι εργάτες στο μονοπώλιο της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά ή η Ομοσπονδία των Οικοδόμων κ.ά.

Ενθαρρυντικά είναι και τα μηνύματα από εργασιακούς χώρους όπου οι εργαζόμενοι ανασυγκροτούν τα σωματεία τους, ενισχύουν τις αγωνιστικές δυνάμεις με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές.

Όπως φάνηκε π.χ. στους χώρους Υγείας, που όλο το προηγούμενο διάστημα οι εργαζόμενοι έδωσαν ηρωική μάχη για την αντιμετώπιση της πανδημίας, σε απαράδεκτες συνθήκες, εξαιτίας της πολιτικής της εμπορευματοποίησης και συρρίκνωσης της Δημόσιας Υγείας που ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις.

Ελπιδοφόρο είναι και το αποτέλεσμα των φοιτητικών εκλογών, όπου για πρώτη φορά φέτος, μετά το 1986 η "Πανσπουδαστική", που στηρίζει η ΚΝΕ, αναδείχθηκε 1η δύναμη.

Ελπιδοφόρα είναι και η προετοιμασία για την Πανελλαδική Σύσκεψη του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου, που ετοιμάζεται με τη συμμετοχή εκατοντάδων σωματείων, Εργατικών Κέντρων, Ομοσπονδιών στις 18 και 19 Ιούνη.

Εκεί, λοιπόν, μέσα στο κίνημα, στους αγώνες, μπορεί ο καθένας και η καθεμιά να δει ότι μια επιλογή έχει: Καμιά εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση της ΝΔ, καμιά προσδοκία από τον ΣΥΡΙΖΑ, από το ΠΑΣΟΚ.

Εμπιστοσύνη στη δύναμη του οργανωμένου αγώνα, στη συμπόρευση με το ΚΚΕ, για να δυναμώσει η ελπίδα, η προοπτική για τον λαό.

Οι θυσίες και τα έργα των συντρόφων μας είναι η δική μας κληρονομιά

Φίλες και φίλοι,

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Πάνω σε αυτό το νησί του Αιγαίου τιμούμε τους εκατοντάδες πρωτοπόρους αγωνιστές του λαού μας, στην πλειοψηφία τους μέλη, στελέχη και οπαδοί του ΚΚΕ.

Στον βράχο της Ανάφης, στάθηκαν βράχοι αντοχής και αυτοθυσίας.

Στον βράχο της Ανάφης, στεκόμαστε με σεμνότητα και περηφάνια μπροστά στο μνημείο, με το οποίο η Κεντρική Επιτροπή τιμά τη μνήμη τους.

Το αφαιρετικό ύφος του μνημείου δένεται με τον πλούτο της Ιστορίας που συμπυκνώνει.

Το λευκό μάρμαρο και ο διαβρωμένος χάλυβας δένουν σε πλήρη αρμονία το κυκλαδικό τοπίο, με τη βασική αντίθεση που σε αυτόν τον τόπο γιγαντώθηκε.

Οι εξόριστοι και οι δεσμώτες τους, η αυτοθυσία και η βαρβαρότητα παίρνουν σε αυτό το μνημείο μορφή που θα παραμείνει αναλλοίωτη στον χρόνο.

"Το γλυπτό είναι εντέλει μια εικονοποιημένη αναφορά του συνθήματος «...σπάμε τις αλυσίδες», εκφράζοντας την ευγένεια, τη δύναμη και την αλύγιστη στάση των εξόριστων, δίνοντας παράλληλα ένα «επικό», διαχρονικά δυναμικό και ελπιδοφόρο μήνυμα…", όπως αναφέρει ο σπουδαίος γλύπτης και δημιουργός του έργου, Αντώνης Μυρωδιάς.

Ευχαριστούμε θερμά τον Αντώνη Μυρωδιά για το έργο του, για το καθήκον που ανέλαβε και εκπλήρωσε με ευθύνη, σεβασμό και βέβαια επιτυχία.

Ευχαριστούμε θερμά και όλους τους συντρόφους μας που συνέβαλαν στην περάτωση του μνημείου.

Η συμβολή τους είναι πολύτιμη στην προσπάθεια του ΚΚΕ να καταγραφεί η ιστορική μνήμη, να αποδοθεί η τιμή που αξίζει στους συντρόφους μας, να παραμείνει ζωντανό το παράδειγμά τους.

Ως πηγή έμπνευσης, οδηγός στους σύγχρονους αγώνες της εργατικής τάξης.

Ευχαριστούμε θερμά τον δήμαρχο Ιάκωβο Ρούσσο για την ολόπλευρη βοήθειά του.

Στο πρόσωπό του ευχαριστούμε και όλους τους κατοίκους του νησιού που αγκάλιασαν και στήριξαν κι αυτοί με τη σειρά τους την προσπάθειά μας με το μνημείο αυτό να τιμήσουμε τους συντρόφους μας.

Οι θυσίες και τα έργα των συντρόφων μας είναι η δική μας κληρονομιά, η διαθήκη τους προς όλους μας, που ποτέ δεν ανοίχτηκε… γιατί αυτοί δεν πέθαναν ποτέ.

Η Ανάφη του φωτός, της φωτιάς που καίει ακόμα.

Δανείζομαι τους στίχους των "Υπεραστικών":

"Εμείς. Θα γίνουμε φωτιά μέσα στον πάγο.

Εμείς. Θα σπάσουμε του ανήφορου το αδράχτι.

Εμείς. Κρατώντας πάλι κόκκινες σημαίες.

Εμείς. Με ανάσα των νεκρών μας τους αγώνες"

Με το Μνημείο που τοποθέτησε η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ στην Ανάφη, εκπληρώθηκε ένα χρέος προς τους αλύγιστους συντρόφους μας. Τηρήθηκε η υπόσχεση πως οι θυσίες των εξόριστων δεν θα ξεχαστούν.      

Εν μέσω χειροκροτημάτων και συνθημάτων πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου που όρθωσε η ΚΕ του ΚΚΕ για τους πολιτικούς εξόριστους στην Ανάφη.

Τα αποκαλυπτήρια έγιναν από τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπα και τον δημιουργό του, τον γλύπτη Αντώνη Μυρωδιά. Στη συνέχεια, κατέθεσαν στεφάνι στο Μνημείο εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής ο Δημήτρης Κουτσούμπας και εκ μέρους του ΚΣ της ΚΝΕ ο Γραμματέας του Νίκος Αμπατιέλος. 

Το Μνημείο έχει εγκατασταθεί στην αρχή του παλαιού οικισμού των εξόριστων. Μετά την αποκάλυψή του και το πρώτο επιφώνημα θαυμασμού από τους παρευρισκόμενους, ο κόσμος πλησιάζει για να το αντικρίσει από κοντά, να δει όλες τις λεπτομέρειές του.

Η καλύτερη περιγραφή του Μνημείου δεν θα μπορούσε να είναι άλλα από τα ίδια τα λόγια του δημιουργού του, γλύπτη Αντώνη Μυρωδιά:

Η γλυπτική σύνθεση σχεδιάστηκε σε αφαιρετικό ύφος, καθώς πρέπει να ανταποκριθεί τόσο στο ελληνικό κοινό που φέρει την εμπειρία ή τη ζώσα μνήμη από τη ζωή της εξορίας, όσο και στον ανύποπτο αρχικά επισκέπτη και να συνδιαλέγεται αρμονικά με το κυκλαδίτικο τοπίο. Το Μνημείο αποτελεί με τον τρόπο αυτό κίνητρο - οπτικό και συναισθηματικό ερέθισμα - ώστε ο θεατής να σταθεί, να πληροφορηθεί, να διαμορφώσει τους προσωπικούς του συνειρμούς.

Τα υλικά που επιλέχθηκαν (λευκό μάρμαρο και χάλυβας Cor-ten) έχουν μια διαλεκτική σχέση που διαμορφώνει και τον συμβολικό χαρακτήρα του Μνημείου: Το μάρμαρο, κατεξοχήν «ευγενές» υλικό, ορίζει με τη δυναμική, επιβλητική και μνημειακή παρουσία του την «ιδεολογική» υπεροχή στην αντίθεση με τον «διαβρωμένο» χάλυβα, τη διαφοροποίηση των εξόριστων από τους δεσμώτες τους.

Το γλυπτό είναι εντέλει μια εικονοποιημένη αναφορά του συνθήματος «...σπάμε τις αλυσίδες», εκφράζοντας την ευγένεια, τη δύναμη και την αλύγιστη στάση των εξόριστων, δίνοντας παράλληλα ένα «επικό», διαχρονικά δυναμικό και ελπιδοφόρο μήνυμα.

Η αποτύπωση σε ρηχό εξώγλυφο, μιας ρίζας δέντρου, ενός οργανικού δηλαδή λειτουργικού συστήματος, είναι υπόμνηση και αναφορά στην κοινωνική οργάνωση των εξόριστων, της οποίας η Ανάφη αποτελεί πρότυπο, ένα συμβολικό γράφημα που αποδίδει το ίδιο το ΚΚΕ, μια οπτικοποίηση ενός κειμένου του Μάρτη του 1941 από τον «Μαχητή», μια από τις πολλές χειρόγραφες εφημερίδες της Ανάφης, που με αυτό θα κλείσω: «...οι βαθιές στέρεες ρίζες δίνουν πλούσιους χυμούς στο γερό δέντρο...».

Με τους συγκεντρωμένους να φωνάζουν δυνατά τα συνθήματα «Ούτε σε ξερονήσια, ούτε σε φυλακές, ποτέ τους δε λυγίσανε οι κομμουνιστές» και «Ένας αιώνας αγώνα και θυσία, το ΚΚΕ στην πρωτοπορία» ξεκίνησε πριν λίγο η εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ για τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου στην Ανάφη, με την οποία εκπληρώνεται ένα χρέος για τους εκατοντάδες πολιτικούς εξόριστους, μέλη, στελέχη και οπαδούς του ΚΚΕ, που έγραψαν σε αυτό το νησί - βράχο του Αιγαίου λαμπρές σελίδες ηρωισμού και αυτοθυσίας.

Το καλωσόρισμα στην εκδήλωση έκανε η Ρούλα Φραγκάκου, μέλος της Τομεακή Επιτροπής Νότιων Κυκλάδων του ΚΚΕ, η οποία ευχαρίστησε όσους συνέβαλαν στην διοργάνωσή της αλλά και στην ανέγερση του μνημείου.

Σύντομο χαιρετισμό έκανε ο Δήμαρχος Ανάφης, Ιάκωβος Ρούσσος ο οποίος αναφέρθηκε στο πώς οι κάτοικοι του νησιού αγκάλιασαν τους πολιτικούς εξόριστους αλλά και στην ανεξίτηλη προσφορά των εξόριστων που με όλες τους τις δυνάμεις και γνώσεις μόχθησαν για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και των υποδομών στο νησί.

Συγκίνηση και μαχητική αισιοδοξία σκόρπισε το καλλιτεχνικό αφιέρωμα

Ανάμεικτα συναισθήματα συγκίνησης και μαχητικής αισιοδοξίας σκόρπισε το καλλιτεχνικό αφιέρωμα που είναι σε εξέλιξη.

Η δυναμική αρχή έγινε με το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη «Της Εξορίας (Θάλασσες Μας Ζώνουν)» ταυτισμένο με τα νησιά τόπους μαρτυρίου αλλά και ηρωισμού για χιλιάδες κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές. Οι στίχοι του «Καρδιά ατσάλι ... φλόγα στην ψύχη» είναι ο πυρήνας του αφιερώματος.

Ακολούθησαν τραγούδια τα όποια τραγουδήθηκε από τα χείλη όλων των παρευρισκομένων πότε με υψωμένες γροθιές, πότε δίνοντας το ρυθμό με τα χέρια τους, «Το μπλόκο της Καισαριανής», «Μην καρτεράτε να λυγίσουμε ούτε για μια στιγμή», κ.ά.

Ανάμεσα τους οι αφηγήσεις, αποσπάσματα από τον «Ριζοσπάστη» και επιστολές ζωντάνεψαν εικόνες από τη ζωή και τις κακουχίες των εξόριστων, την παλικαρίσια και αλύγιστη στάση τους.

Στο καλλιτεχνικό αφιέρωμα συμμετείχαν οι: Λούντζη Μαριλίζα (φωνή), Βλαχούτσος Κώστας (πιάνο), Σταυρόπουλος Κώστας (κιθάρα - φωνή)

 Πλάνα της συγκέντρωσης από ψηλά

 Είμαστε εδώ για να εκπληρώσουμε ένα χρέος

 

«Στο πρωινό σύθαμπο σαν ένας μαύρος βαρύς όγκος ξεχωρίζει από μακριά η Ανάφη (...) Τώρα φαίνεται καθαρά ο απόκρημνος βράχος του μοναστηρίου, που είναι δεύτερος μετά το Γιβραλτάρ στη Μεσόγειο. Ο επικεφαλής ανθυπασπιστής (...) πλησιάζει, λύνει τις χειροπέδες, σου δείχνει τον ξερόβραχο και σου λέει: Έλα να υπογράψεις τη δήλωση και να γυρίσεις στην πατρίδα με το ίδιο βαπόρι. Μην είσαι κουτός και χάνεις τα νιάτα σου και τη σταδιοδρομία σου».

«Το νερό εκεί το λες νεράκι (...) οι σουβλερές πέτρες δεν επιτρέπουν να περπατήσεις ξυπόλυτος (...) Καύσιμα, ξύλα δεν υπάρχουν, αλλά μόνο αστιβιές που βρίσκονται σε ακαλλιέργητα μέρη και μοιάζουν σαν τις θυμαριές (...) Οι χωροφύλακες εξορμούν στα σπίτια μας τη νύχτα, μας ξυπνούν, μας ξετυλίγουν και μας μετρούν, με το πρόσχημα μήπως κανένας δραπετεύσει».

«Οι Μεταξάς και Μανιαδάκης πίστευαν ότι μες στις συνθήκες αυτές δεν θα αντέξουμε. Δεν ξέρουν ότι οι κομμουνιστές είναι από άλλη πάστα».

Ξημερώματα Σαββάτου 4 Ιουνίου 2022 και έχουμε φθάσει στην Ανάφη, με τις αποσκευές μας να περιέχουν ενθουσιασμό αλλά και ανυπομονησία για την μεγάλη εκδήλωση του ΚΚΕ και τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου για τους πολιτικούς εξόριστους.

Προσεγγίζοντας στο νησί, από τις πρώτες στιγμές πάνω σε αυτό ζωντανεύουν εικόνες από τις ηρωικές σελίδες που έγραψαν οι κομμουνιστές εξόριστοι, μαρτυρίες όπως οι παραπάνω του Ν. Τζαμαλούκα από το βιβλίο του «Ανάφη.'Ενας Γολγοθάς της Λευτεριάς».

Βρισκόμαστε εδώ λοιπόν σε αυτό νησί-βράχο του Αιγαίου ενός από τους πρώτους τόπους εξορίας. Έτοιμοι για άλλο ένα ζωντανό μάθημα ιστορίας στις ίδιες απόκρημνες πλαγιές που ακόμα βρυχώνται, με τους ίδιους αέρηδες που τότε δεν άφηναν τίποτα όρθιο, στα μονοπάτια που βάδιζαν καθημερινά με το ακατάβλητο πνεύμα τους οι κομμουνιστές ήρωες.

Εδώ για να εκπληρώσουμε το χρέος μας, να αποδώσουμε τιμή στις θυσίες αυτών που έμειναν «ακλόνητοι μέχρι το τέλος». Δίνοντας συνέχεια σε αυτό καθήκον, πιάνοντας το νήμα από τις μεγάλες εκδηλώσεις και ανεγέρσεις Μνημείων που έχει πραγματοποιήσει η ΚΕ του ΚΚΕ σε όλη την Ελλάδα,σε τόπους μαρτυρίου - «άπαρτα κάστρα», όπως η Γυάρος, η Μακρόνησος, ο Αη Στράτης, το Τρίκερι κ.ά.

Με τις κόκκινες σημαίες σημάδια στο καλντερίμι που ανεβαίνει φιδογυριζοντας, με τα φώτα της πόλης πάνω τους και το Αιγαίο στα πόδια λίγο μετά τις 5.30 το ανθρώπινο ποτάμι ξεκινά να ανεβαίνει.

Η επίσκεψη στην Ανάφη είναι μέρος της υπόσχεσης πως ο αγώνας τους δεν θα ξεχαστεί, ότι θα διαφυλάξουμε το κληροδότημα τους, τόσο από όσους το λερώνουν με βρώμικη λάσπη αλλά και από αυτούς που το διαστρεβλώνουν.

Το παράδειγμα τους μας εμπνέει στον σημερινό αγώνα για την κοινωνία της πραγματικής ελευθερίας, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Τα φλογερά αυτά ιδανικά στα όποια σφυρηλατήθηκε η μαχητικότατα και η αντοχή τους απέναντι στο μίσος του αστικού κράτους, αποτελούν τα εφόδια μας για να ανταπεξέλθουμε στις σημερινές συνθήκες, να γράψουμε νέες σελίδες σύγχρονου ηρωισμού.

 Ανατύπωση από «Το Δελτίο μας» έλαβαν ως αναμνηστικό οι συμμετέχοντες

Ένα ωραίο αναμνηστικό έχουν λάβει όλοι οι συμμετέχοντες στην εκδρομή-εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ στην Ανάφη. Πρόκειται για ανατύπωση από το εξώφυλλο του Οργάνου της Ομάδας Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων Ανάφης (ΟΣΠΕΑ) που ονομαζόταν «Το Δελτίο μας». Συγκεκριμένα είναι ο αριθμός φύλλου 11 με ημερομηνία τις 18 Μάρτη του 1938 και το εξώφυλλο κοσμεί ένα σκίτσο αφιερωμένο στην Παρισινή Κομμούνα. Ακόμη το αναμνηστικό στο πίσω μέρος του αναγράφει ορισμένα στοιχεία από τη λειτουργία του νησιού ως τόπου εξορίας και την αλύγιστη στάση των εξόριστων.

Παράνομες εφημερίδες από το «σίγουρο χέρι» των εξόριστων

Ξεχωριστό κεφάλαιο της μαχητικότητας των εξόριστων, της απάντησης στον καταναγκασμό και στις απαγορεύσεις του αστικού κράτους αποτέλεσαν οι παράνομες χειρόγραφες εφημερίδες που γράφονταν στην Ανάφη, όπως και σε άλλους τόπους εξορίας.

Στην Ανάφη εκδίδονταν «Το Δελτίο μας», όργανο της ΟΣΠΕΑ το οποίο το 1938 πήρε τον τίτλο «Αντιφασίστας», η «Πολιτική Επιθεώρηση», επίσης όργανο της ΟΣΠΕ, η «Εξόρμηση» των νεολαίων εξόριστων, το «Δελτίο», που αποτελούσε εσωκομματικό όργανο, η σατιρική «Νειότη» και τα «Καλλιτεχνικά Νέα».

Επιπλέον, είχαν συγκροτηθεί Σύλλογοι Εξόριστων με βάση τον τόπο καταγωγής τους, οι οποίοι έβγαζαν κι αυτοί εφημερίδες: Τον «Μαχητή» των Αθηναίων - Πειραιωτών, τον «Ζάλογγο» των Ηπειρωτών, των Κερκυραίων και των Λευκαδιτών κ.ο.κ.

Με αφάνταστο κόπο, κίνδυνο και θυσία, με μεγάλο συνωμοτισμό γράφονταν τα μονόφυλλα ή οι περισσότερες σελίδες των μικρών χειρόγραφων εφημερίδων. Δεκάδες άνθρωποι μέσα και έξω από την εξορία είχαν τη δική τους συμβολή, αξιοποιώντας διάφορα τεχνάσματα στην εξασφάλιση των υλικών, στο γράψιμο, στη συγκέντρωση πληροφοριών, στην παράνομη διακίνηση.

Σε αυτές τις αδιανόητα δύσκολες συνθήκες, το περιεχόμενο αυτών των εφημερίδων εκπλήρωνε στο ακέραιο τον ρόλο του συλλογικού καθοδηγητή και οργανωτή. Προσέγγιζαν πληθώρα θεμάτων από την ειδησεογραφία, τον πολιτικό σχολιασμό, την Υγεία, τον Πολιτισμό, την ηθική, μέχρι το πώς θα μοιράζονται τα λιγοστά τρόφιμα. Ξεχωριστή καλλιτεχνική αξία έχουν τα σχέδια που τις συνόδευαν για την εικονογράφησή τους. Η δίψα των εξόριστων για τη μόρφωση, την πολιτική και πολιτιστική καλλιέργεια, το πείσμα τους να κάνουν πράξη τα μέτρα που αποφάσιζαν για τα παραπάνω, αποτελούν σήμερα ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για τους κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες.

 Ανάφη

Παράνομες χειρόγραφες εφημερίδες