«Σύγχρονο σκλαβοπάζαρο» η νέα διμερής Συμφωνία για τη Μετανάστευση

Στις 9 Φλεβάρη 2022 η κυβέρνηση της ΝΔ υπέγραψε τη Συμφωνία Ελλάδας - Μπανγκλαντές για τη Μετανάστευση υπό τον τίτλο «Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας του Μπανγκλαντές για τη Μετανάστευση και την Κινητικότητα». Την επόμενη μέρα, ακολούθησε σχετικό δελτίο Τύπου του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ενημερώνοντας παράλληλα για την προετοιμασία ανάλογης συμφωνίας με το Πακιστάν. Εκτοτε και παρά τις επανειλημμένες τοποθετήσεις και Ερωτήσεις βουλευτών του ΚΚΕ στη Βουλή, επικρατεί απόλυτη σιωπή γύρω από το θέμα.

Από την πρώτη στιγμή, το ΚΚΕ κατέθεσε Ερώτηση στη Βουλή (18.2.2022) και ζητούσε ενημέρωση, με δεδομένη τη «μεγάλη αναστάτωση και ανησυχία στους εργαζόμενους από τις παραπάνω χώρες, πολλοί από τους οποίους ζουν και εργάζονται για χρόνια στην Ελλάδα σε συνθήκες άγριας εκμετάλλευσης και σε μια σειρά κλάδους (εργάτες γης, κλωστοϋφαντουργία, ιματισμός, ανακύκλωση, τουρισμός κ.ά.) χωρίς νόμιμο καθεστώς και συγκροτημένα δικαιώματα, αλλά παράγοντας άμεσα τον πλούτο της χώρας. Αλλωστε, η κατάσταση αυτή επιδρά άμεσα στα δικαιώματα και τη θέση της εργατικής τάξης στη χώρα συνολικά».

Το ΚΚΕ έθετε συγκεκριμένα ερωτήματα, όπως ποιοι είναι οι ακριβείς όροι αυτών των συμφωνιών, πόσοι εργαζόμενοι από το Μπανγκλαντές και συνολικά από τις αναφερόμενες χώρες βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα, με ποιο καθεστώς, σε ποιες συνθήκες και με ποιους όρους εργάζονται, τι δικαιώματα έχουν, πώς θα εξασφαλιστεί η συλλογική διαπραγμάτευση των εργαζομένων με τις προβλεπόμενες άδειες παραμονής για εποχική εργασία, ποιοι θα είναι οι όροι των συμβάσεων εργασίας τους (μισθός, ωράριο, συνθήκες δουλειάς).

Παρ' όλα αυτά και παρά την πάροδο έξι και πλέον μηνών από την υπογραφή του Μνημονίου, η κυβέρνηση της ΝΔ όχι μόνο δεν έχει φέρει τη Συμφωνία προς κύρωση στη Βουλή, όπως έχει υποχρέωση, αλλά δεν έχει δώσει καμία άλλη επίσημη ενημέρωση εκτός από το προαναφερθέν συνοπτικό δελτίο Τύπου.

Χαρακτηριστική, επίσης, είναι η «σιγή ιχθύος», που κρατούν όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Η σιωπή τους φανερώνει την κοινή στρατηγική τους αντίληψη για το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό και την προσήλωσή τους στην πολιτική της ΕΕ, όπως περιγράφεται και στο νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, που διαμορφώνει τους όρους για τη «διαλογή» του κατάλληλου εργατικού δυναμικού για τις ανάγκες του κεφαλαίου και ενθαρρύνει την υπογραφή διμερών συμφωνιών από τα κράτη - μέλη με τρίτες χώρες για τη λεγόμενη «νόμιμη» μετανάστευση, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει το καθεστώς επιστροφών και απελάσεων και την καταστολή στα σύνορα, με υπερσύγχρονα μέσα παρακολούθησης και ελέγχου και υπερδομές - φυλακές για τον εγκλωβισμό των ξεριζωμένων.

Εξίσου αποκαλυπτικό είναι και το γεγονός ότι το παραπάνω δελτίο Τύπου έσπευσε να καθησυχάσει το εθνικιστικό και ακροδεξιό ακροατήριο, που εξαπέλυσε μύδρους ενάντια στον κίνδυνο «ισλαμοποίησης» της χώρας, διευκρινίζοντας ότι «σε καμία περίπτωση η κυβέρνηση δεν δημιουργεί μουσουλμανικές μειονότητες» με δεδομένο τον προσωρινό χαρακτήρα των χορηγούμενων αδειών διαμονής.

Φτηνή εργατική δύναμη για τους καπιταλιστές

Το κείμενο της Συμφωνίας, που υπογράφηκε στην αγγλική γλώσσα (και ο «Ριζοσπάστης» έχει στην κατοχή του), αποτελεί το υπόδειγμα για αντίστοιχες συμφωνίες με το Πακιστάν και άλλα κράτη. Σταχυολογούμε ορισμένα από τα βασικά του άρθρα:

«Τα συμβαλλόμενα μέρη επιθυμούν να διερευνήσουν δυνατότητες για τακτική μετανάστευση κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να διευκολύνουν την κινητικότητα εργατικού δυναμικού και την αξιοπρεπή εργασία, αντικατοπτρίζοντας τις ανάγκες και πραγματικότητες στο δημογραφικό και στην αγορά εργασίας των συμβαλλόμενων μερών (...) Διατυπώνουν την ευχή να εξετασθεί η ανάπτυξη ευέλικτων συστημάτων κινητικότητας εργατικού δυναμικού, σε συμφωνία με τις ανάγκες της εθνικής αγοράς εργασίας...

Το Μνημόνιο Κατανόησης εφαρμόζεται σε:

α) Πολίτες του Μπανγκλαντές οι οποίοι αιτούνται να γίνουν δεκτοί στην ελληνική επικράτεια για προσωρινή διαμονή και προσωρινή απασχόληση στον αγροτικό και σε άλλους τομείς.

β) Πολίτες του Μπανγκλαντές οι οποίοι, κατά τον χρόνο υπογραφής του παρόντος Μνημονίου Κατανόησης, διαμένουν ήδη στην ελληνική επικράτεια και που πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης προσωρινής άδειας διαμονής.

γ) Πολίτες του Μπανγκλαντές που δεν πληρούν, ή δεν πληρούν πλέον, τις προϋποθέσεις για είσοδο, παρουσία ή διαμονή στην ελληνική επικράτεια.

Το Μνημόνιο Κατανόησης δεν επηρεάζει το δικαίωμα της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας να καθορίζει το μέγεθος εισόδου πολιτών από τρίτα κράτη, που εισέρχονται στην επικράτειά της με σκοπό την εργασία.

Κατά παρέκκλιση και εντός των πρώτων 5 ετών από τη θέση σε ισχύ του Μνημονίου Κατανόησης, η Κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας οφείλει να χορηγήσει τα ακόλουθα:

α) 15.000 προσωρινές άδειες διαμονής, διάρκειας 5 ετών, για πολίτες του Μπανγκλαντές, οι οποίοι κατά τον χρόνο υπογραφής του Μνημονίου Κατανόησης ήδη διαμένουν στην ελληνική επικράτεια, υπό προϋποθέσεις, οι οποίες θα τεθούν από το εθνικό δίκαιο.

β) 4.000 ανά έτος προσωρινές άδειες διαμονής, διάρκειας 5 ετών, για πολίτες του Μπανγκλαντές που υποβάλλουν αίτηση να γίνουν δεκτοί στην ελληνική επικράτεια, με σκοπό την προσωρινή διαμονή και προσωρινή απασχόληση στον αγροτικό τομέα και σε άλλους τομείς».

Επίσης: «Η περίοδος διαμονής για τους προσωρινά εργαζόμενους που αναφέρονται στο Μνημόνιο Κατανόησης ορίζεται σε 5 έτη, εντός των οποίων θα πρέπει να απασχολούνται για εννέα μήνες εντός οποιασδήποτε περιόδου 12 μηνών στην Ελληνική Δημοκρατία.

Κατά τη λήξη αυτής της περιόδου διαμονής, οι πολίτες του Μπανγκλαντές θα πρέπει να αποχωρήσουν από την ελληνική επικράτεια.

Στους πολίτες του Μπανγκλαντές χορηγείται πρόσβαση σε δικαιώματα εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο της Ελληνικής Δημοκρατίας, όπως αυτό ισχύει τη δεδομένη στιγμή.

Η άδεια προσωρινής διαμονής υπό το παρόν Μνημόνιο Κατανόησης δεν παρέχει το δικαίωμα της οικογενειακής επανένωσης και της διαμονής μακράς διάρκειας».

Ακόμα: «Η Ελληνική Δημοκρατία διατηρεί το δικαίωμα να απορρίπτει μία αίτηση ή να ανακαλεί μία άδεια προσωρινής διαμονής σε περίπτωση που ο αιτών ή ο κάτοχος της άδειας προσωρινής διαμονής θεωρείται ότι προκαλεί απειλή στη δημόσια τάξη, στη δημόσια ασφάλεια ή στη δημόσια υγεία».

Διαιώνιση της ομηρίας και των άθλιων συνθηκών των εργατών

Γίνεται καθαρό ότι το βασικό κριτήριο για τη διαμόρφωση της Συμφωνίας αυτής δεν είναι τα δικαιώματα των μεταναστών εργατών, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της εργατικής τάξης στη χώρα μας. Στο όνομα της «μετανάστευσης με κανόνες που θα οδηγήσει νομοτελειακά στην κάλυψη αναγκών της ελληνικής οικονομίας με εποχικούς εργαζόμενους», το κεφάλαιο βρίσκει τα πιο φθηνά εργατικά χέρια, χωρίς δικαιώματα, με προσωρινές άδειες και υπό τη μόνιμη απειλή της απέλασης, ανάλογα με τις ανάγκες του.

Γι' αυτό η κυβέρνηση με τη Συμφωνία διαλαλεί σε όλους τους τόνους τον προσωρινό χαρακτήρα των αδειών διαμονής, την αναγκαστική επιστροφή των εργατών μετά το πέρας της πενταετίας και την απέλασή τους σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, την έλλειψη δικαιώματος στην οικογενειακή επανένωση ή τη θεμελίωση δικαιώματος για μακρόχρονη διαμονή ή πολιτογράφηση.

Στη Συμφωνία δεν υπάρχει ούτε μια λέξη, έστω για τα μάτια του κόσμου, για αξιοπρεπή μισθό, ωράριο, συνθήκες εργασίας και διαβίωσης. Το δελτίο Τύπου του υπουργείου υπογραμμίζει: «Θα δοθούν εποχικές άδειες μόνο αν υπάρχει ανάγκη από τους παραγωγούς»! Με λίγα λόγια, αποδεικνύεται με τον πιο εύγλωττο τρόπο το «ανοιγοκλείσιμο» της στρόφιγγας στο Μεταναστευτικό - Προσφυγικό ανάλογα με τα συμφέροντα και τις ανάγκες του κεφαλαίου.

Στην Ελλάδα ζουν και εργάζονται για πολλά χρόνια χιλιάδες εργάτες από το Μπανγκλαντές, το Πακιστάν, την Ινδία κ.α., οι οποίοι βρίσκονται σε ένα καθεστώς βασανιστικής ομηρίας και ανασφάλειας χωρίς νόμιμες άδειες διαμονής. Οι άνθρωποι αυτοί βιώνουν την πιο άγρια εκμετάλλευση, ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες και στερούνται την πρόσβαση σε στοιχειώδη αγαθά, όπως καθαρό νερό, ρεύμα, υπηρεσίες Υγείας, πληρώνονται με μισθούς πείνας και αντιμετωπίζουν συστηματικά την εργοδοτική τρομοκρατία και ρατσιστικές επιθέσεις, ακόμα και δολοφονικές (βλ. εγκληματικές επιθέσεις εργοδοτών σε Μανωλάδα, Μαραθώνα κ.α.).

«Χωρίς χαρτιά», ζουν υπό τον συνεχή φόβο της σύλληψης και της «σκούπας» και γίνονται θύματα των διαφόρων κυκλωμάτων διακινητών και δουλεμπόρων. Αυτοί αναλαμβάνουν και τη μεταφορά τους από τόπο σε τόπο, ανάλογα με τις ανάγκες των εργοδοτών, που είναι κυρίως ιδιοκτήτες μεγάλων αγροτικών εκμεταλλεύσεων, ή επιχειρήσεων του αγροτοδιατροφικού τομέα, με μεγάλο αριθμό εργαζομένων.

Αναγκαιότητα η κοινή πάλη Ελλήνων και μεταναστών

Οι άθλιες συνθήκες ζωής και εργασίας αυτών των μεταναστών είναι γνωστές και έχουν καταγγελθεί αμέτρητες φορές από τα ταξικά εργατικά σωματεία και άλλους φορείς. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και δεν μπορεί πια να «κρυφτεί» από τα αστικά επιτελεία. Οι σημαντικοί αγώνες, που έχουν αναπτυχθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια και ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο από τους εργάτες γης στη Νέα Μανωλάδα, έχουν ασκήσει μεγάλη πίεση.

Σήμερα, το αστικό κράτος αναγκάζεται να παραδεχθεί καταρχάς την ύπαρξη αυτών των «αόρατων» μέχρι τώρα ανθρώπων, χορηγώντας άδειες διαμονής. Η αναγνώριση αυτή και οι όποιες στοιχειωδώς προστατευτικές διατάξεις είναι το αποτέλεσμα και των δικών τους αγώνων, της πολύμορφης ταξικής αλληλεγγύης που σταθερά και μόνιμα επιδεικνύει το ταξικό εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Γι' αυτό και ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί και να στηριχτεί με την αλληλεγγύη όλων, με στόχο να εξασφαλιστούν όλα τα εργασιακά και ασφαλιστικά τους δικαιώματα και να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματά τους.

Δ. Κ.