Μια έκθεση ντοκουμέντο - απάντηση για τη δράση των δοσίλογων και άλλων αστικών μηχανισμών την περίοδο της Κατοχής

Μια εξαιρετικά αποκαλυπτική έκθεση, που βρέθηκε σε φάκελο της Ελληνικής Χωροφυλακής της κατοχικής περιόδου

Από την εισαγωγή, ακόμα, της έκθεσης εκφράζονται οι ανησυχίες για τις μετά την Κατοχή εξελίξεις...

Ολο και πιο συχνά, τελευταία, σε μια σειρά έντυπα, από την προεξάρχουσα στον τομέα αυτόν εφημερίδα «Δημοκρατία», αλλά και φασιστικές φυλλάδες όπως ο «Στόχος», η «Ελεύθερη Ωρα», με ειδικά αφιερώματα και προσφορές επιδιώκουν να διαστρεβλώσουν την Ιστορία και να επαναθεμελιώσουν τα γνωστά επιχειρήματα της περιόδου του εμφυλίου πολέμου περί «κομμουνιστικών εγκλημάτων» την περίοδο της Κατοχής.

Την ίδια στιγμή ηρωοποιούν τους αστικούς κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς που έδρασαν σε συνεργασία με τους ναζί αλλά και σε σύνδεση με την αστική κυβέρνηση του Καΐρου, ενάντια στο ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, το ΚΚΕ, συνολικά ενάντια στο εργατικό - λαϊκό κίνημα, μηχανισμούς υπεύθυνους για εγκλήματα ενάντια συνολικά στο λαό.

Ο βίος και η πολιτεία τους είναι λίγο - πολύ γνωστά. Κι όμως, πολλά δεν έχουν ακόμα ειπωθεί, ακόμα περισσότερα δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας.

Πρόσφατα, έφτασε στον «Ριζοσπάστη» ένας ογκώδης φάκελος, «ξεχασμένος» για δεκαετίες στο σπίτι ενός ανώτατου αστυνομικού υπαλλήλου, ένας φάκελος με καταγραφές από αυτήν ακριβώς τη δεκαετία του '40.

Απ' αυτόν τον φάκελο, που στο εξώφυλλό του φιγουράρει ο τίτλος «Ελληνική Χωροφυλακή», ανασύρουμε σήμερα ένα πολυσέλιδο έγγραφο, που μέσα από τις 3.500 περίπου λέξεις του, ο συγγραφέας του παρουσιάζει με στεγνή υπηρεσιακή γλώσσα τον βίο και την πολιτεία όλων εκείνων που στα κατοπινά χρόνια ονομάστηκαν «εθνικός κορμός»: Τα Τάγματα Ασφαλείας, η «Χ», ο ΕΔΕΣ, η «Ειδική Ασφάλεια», η «Μπουντ» κ.ά.

Ο συντάκτης του κειμένου μιλάει για «βαθύτατο μίσος» του λαού για τους συνεργάτες των Γερμανών

Το έγγραφο που υπάρχει στον Γενικό Φάκελο 10, Ειδικό Φάκελο 6 της Ελληνικής Χωροφυλακής, είναι μια από τις εκθέσεις που συντάσσει συγκεκριμένος πράκτορας τακτικά, όπως προκύπτει από τις σημειώσεις στο περιθώριό του, και αφορούν σε μία όσο το δυνατόν πιο ψύχραιμη ενημέρωση των παραληπτών, ενόψει εξελίξεων που τρέχουν εκείνη την περίοδο. Ο ίδιος απευθύνεται στο «Κέντρο» και υπογράφει ως «Χ». Το «Κέντρο» σημειώνει στο τέλος του κειμένου χειρόγραφα: «Την έκθεση που μας στείλατε προσθέσαμε ακόμα μερικά και τα στείλαμε κάτω από τον Ρ». Ο παραλήπτης «Ρ» σημειώνει στο περιθώριο της πρώτης σελίδας «κατά τις 25 Αυγούστου καλό θα είναι να ετοιμασθή πάλι μια έκθεση που θα σταλή τέλη Αυγούστου».

Είναι Αύγουστος του 1944. Η χώρα κυβερνάται από τον Ράλλη, οι Γερμανοί ετοιμάζουν την αποχώρησή τους. Η αστική τάξη και οι σύμμαχοί της μέσα κι έξω από τη χώρα ανησυχούν για τη διάδοχη κατάσταση και ζητούν με συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο απαντήσεις από τους πράκτορές τους στην κρατική μηχανή, για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα. Ανάμεσα στις ερωτήσεις που ζητούν απάντηση, μία αφορά τις διαθέσεις του λαού για τα Τάγματα Ασφαλείας κι άλλη μία ζητά εκτίμηση για το μέγεθος της επιρροής του ΕΑΜ.

Ο πράκτορας που συντάσσει τη συγκεκριμένη έκθεση στις 10 Αυγούστου παραθέτει γεγονότα που δεν αφήνουν αμφιβολία για το τι συμβαίνει. Αναφέρει ποιος συνεργάζεται με ποιον για την εξόντωση των κομμουνιστών και, το σημαντικότερο, προειδοποιεί ξανά και ξανά τους «έξω» να πάρουν έγκαιρα αποστάσεις από τη διαμορφούμενη κατάσταση, καθώς κινδυνεύουν να τους πάρει όλους μαζί η μπάλα, δηλαδή η ογκούμενη λαϊκή οργή. Φτάνει, μάλιστα, στο σημείο να επισημαίνει πως πρόσφατες - τότε - δηλώσεις του Γ. Παπανδρέου έδωσαν αέρα στα πανιά των ταγματασφαλιτών και επαναλαμβάνει την πρότασή του να υπάρξει ανοιχτή καταγγελία των Ταγμάτων Ασφαλείας.

Σε δεκαπέντε αράδες το μεγαλείο ενός λαού που έδινε και τη ζωή του για να χτυπήσει τον κατακτητή και τους ντόπιους συνεργάτες του

Συγκλονιστικό είναι το τμήμα της έκθεσης που αναφέρεται στη δολοφονία της Ηλέκτρας Αποστόλου (ίσως είναι η πρώτη φορά που συναντάμε σε κρατικό έγγραφο την ομολογία για το ποιοι και πώς ακριβώς την κατακρεούργησαν). Οπως συγκλονιστικές είναι και οι αναφορές στα ολοκαυτώματα σε χωριά και στο πλιάτσικο στο οποίο επιδίδονται Ευζώνοι και Τάγματα Ασφαλείας, αλλά και τις προβοκάτσιες για να εμφανιστούν οι σφαγές ως έργο του ΕΛΑΣ.

Μέσα από το κείμενο η εθνικοφροσύνη ζέχνει από πάνω έως κάτω. Και μέσα στη μαυρίλα προβάλλει ο σωτήρας του λαού, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ, και ταυτόχρονα ο τιμωρός των Ταγμάτων.

Κρίναμε σκόπιμο να παραθέσουμε ολόκληρο το κείμενο, η μελέτη του οποίου έχει να δώσει πλήθος απαντήσεων τόσο για την άσκηση της αστικής εξουσίας την περίοδο της Κατοχής, όσο και για τις ανησυχίες της αστικής τάξης για τη μετακατοχική περίοδο. Και, βεβαίως, θα συνεχίσουμε την παράθεση και άλλων στοιχείων από τον ενδιαφέροντα πράγματι αυτόν φάκελο.

Στην παρουσίαση του κειμένου διατηρείται η ορθογραφία του πρωτότυπου.

Η ανατριχιαστική περιγραφή της εξόντωσης της Ηλέκτρας

Εκαιγαν, λήστευαν και ύστερα προσπαθούσαν να ρίξουν την ευθύνη στις δυνάμεις της Αντίστασης

«Σφάλμα πολιτικό η ευμενής υπέρ των Ταγμάτων ουδετερότης»

«Γενική Εκθεσις της καταστάσεως εις τας Αθήνας»

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης που συντάσσει κρατικός υπάλληλος τον Αύγουστο του 1944, απαντώντας σε ερωτήσεις της «υπηρεσίας»

 

Στο κέντρο ο Κουίσλινγκ πρωθυπουργός Ι. Ράλλης. Δεξιά ο υπουργός Εσωτερικών Αν. Ταβουλάρης. Ανάμεσά τους διακρίνεται Γερμανός αξιωματικός και αριστερά ο προδότης συνταγματάρχης Ι. Πλυντζανόπουλος μπροστά στον «Αγνωστο Στρατιώτη» στην πλατεία Συντάγματος στις 4.1.1944

«10 Αυγούστου 1944

Η κατάστασις καθορίζεται γενικώς από την εντύπωσιν, που δημιουργείται εις όλους, ότι δεν μας χωρίζει πλέον μεγάλο διάστημα από την στιγμήν που οι Γερμανοί θα αναγκασθούν οπωσδήποτε ν' αφίσουν την Ελλάδα είτε έπειτα από Συμμαχική κρούση εναντίον τους είτε λόγω των γενικώτερων πολιτικών και πολεμικών εξελίξεων όπως διαμορφώνονται τελευταία.

Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει μίαν μεγάλην νευρικότητα ιδιαίτερα εις τους κύκλους της κυβερνήσεως Ράλλη και γενικώς εις όλους εκείνους που έβλεπαν στο πρόσωπο της Γερμανικής κατοχής μια προστασία. Ετσι οι κύκλοι αυτοί κινούνται ζωηρά αφ' ενός για να δημιουργήσουν δυνάμεις που θα αντικαταστήσουν τους Γερμανούς και αφ' ετέρου χρησιμοποιούν όλες τις ένοπλες δυνάμεις τους εις διαρκείς επιχειρήσεις εντός και εκτός των Αθηνών με τον σκοπόν να εκδημενίσουν ή να αδυνατίσουν την εναντίον των απειλήν εκ μέρους του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ.

Εις την προσπάθειά τους αυτήν ενισχύονται από τα γερμανικά SS που λαμβάνουν μέρος σε όλες αυτές τις επιχειρήσεις διότι και οι Γερμανοί πιστεύουν ότι και δι αυτούς σοβαρός κίνδυνος που μπορεί να τους παρεμποδίσει σε κάποιο μέτρο τις κινήσεις της αποχωρήσεώς των, είναι γενικώτερα ο λαός και η οργάνωσις του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ.

Η τρομοκράτησις του λαού γενικώς, και η εξασθένησις των δυνάμεων του ΕΑΜ ειδικώτερον, δια συνεχών επιθέσεων εναντίον των συνοικιών της πόλεως, είναι το σχέδιον επί του οποίου βαδίζουν οι Γερμανοί, οι ένοπλες δυνάμεις του Ράλλη, καθώς και οι εθνικιστικές οργανώσεις.

Ενας από τους άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας του Ι. Ράλλη υποβάλλει σε σωματική έρευνα, για λογαριασμό των Γερμανών, Ελληνα πολίτη στην Αθήνα, αφού πρώτα τον διέταξε «ψηλά τα χέρια»

Ο τρόπος κατά τον οποίον εκτελούνται αι κοιναί αυταί επιδρομαί Γερμανών, Ταγμάτων Ασφαλείας, Μηχανοκινήτου τμήματος Αστυνομίας - Μποραντάδων - Χωροφυλακής, Ειδικής Ασφαλείας, και των λεγομένων Εθνικιστικών οργανώσεων, εφ' όσον στρέφονται γενικώς εναντίον όλου του λαού έχουν δημιουργήσει τελευταίως ιδίως εις Αθήνας ένα πραγματικό μίσος της μεγάλης πλειοψηφίας του Αθηναϊκού λαού εναντίον των συνεργαζομένων με τους Γερμανούς Ταγμάτων, Ειδικής κ.λπ. ενώ αφ' ετέρου έχει επέλθει στενωτάτη ψυχική ένωσις του λαού και των οργανώσεων ΕΑΜ - ΕΛΑΣ που καθοδηγούν αποτελεσματικώς την άμυναν του λαού εναντίον των Γερμανών και των συνεργατών των (δηλαδή αντίθετον του επιδιωκομένου αποτελέσματος).

Κρίνοντες αντικειμενικώς την κατάσταση θα είμεθα εκτός πάσης πραγματικότητος εάν υποτιμούσαμεν το βαθύτατο μίσος του λαού εναντίον των Γερμανών και των συνεργατών των (Ταγμάτων, Ειδικής, Εθνικιστικών και φασιστικών οργανώσεων).

Τα σχέδια των επιχειρήσεων συντάσσονται από το Επιτελείον των Ταγμάτων Ασφαλείας υπό την ηγεσίαν του Γερμανού Ταγματάρχου Ασφαλείας και τάξεως εις την Ελλάδα Μπος.

Τα μπλόκα

Αι επιχειρήσεις πέρνουν συνήθως δύο μορφάς. Είναι επιχειρήσεις κατά τας οποίας τα τμήματα του ΕΛΑΣ και οι κάτοικοι δεν προβάλουν ουδεμίαν αντίστασιν. Εις την περίπτωσιν αυτήν όλος ο άρρην πληθυσμός από 14 ετών και άνω συναθροίζεται εις μέρος που υποδεικνύουν οι Γερμανοί και τα Τάγματα με τηλεβόα, αφού από τας 4 το πρωί έχουν αποκλείσει στενώτατα με δύναμιν 1.000 - 2.000 ανδρών τον συνοικισμόν. Η προσέλευσις εις τον υποδεικνυόμενον χώρον - συνήθως η πλατεία της συνοικίας ή ο Κινηματογράφος - είναι δι' όλους υποχρεωτική και εις την σχετικήν ειδοποίησιν ανακοινώνουν ότι όποιος ευρεθεί εις το σπίτι θα τυφεκίζεται επί τόπου. Αφού συναθροισθούν όλοι οι άρρενες αρχίζει ο έλεγχος ταυτοτήτων, ενώ καταδόται προερχόμενοι από τις φασιστικές και τις λεγόμενες εθνικιστικές οργανώσεις - ΟΕΔΕ, ΕΕΕ, ΜΠΟΥΝΤ (οργανώσεις φίλων του Χίτλερ), Χ, ΡΑΝ, και από το τμήμα του ΕΔΕΣ που συνεργάζεται μετά της Ειδικής Ασφαλείας - κάνουν την διαλογήν των κατοίκων. Οι καταδόται αυτοί ζώντες εις τας συνοικίας γνωρίζουν τους αναμεμιγμένους εις τας εθνικοαπελευθερωτικάς οργανώσεις. Κατά την διαλογήν αυτήν λαμβάνουν χώραν σκιναί βαρβαρότητος, δέρονται οι συλλαμβανόμενοι ενώπιον όλου του πλήθους υπό την κοινήν αγανάκτησιν όλων. Με τον τρόπον αυτόν συλλαμβάνονται κάθε φορά περί τα 200 άτομα (τελευταίως πάνω από 1.000) τα οποία αφού βασανισθούν επί τόπου διά ξυλοδαρμού και της υποχρεώσεως να κρατούν επί ώρας ολοκλήρους υψηλά τα χέρια οδηγούνται με αυτοκίνητα εις το Γουδί ή παραλαμβάνονται αμέσως παρά των Γερμανών που τους κλείνουν στο Χαϊδάρι ή τους στέλλουν κατευθείαν εις τον σταθμόν προς αποστολήν στην Γερμανίαν διά καταναγγαστικά έργα. Κατά τας τελευταίας επιδρομάς εις συνοικισμός Βύρωνος και περιοχάς Νέας Σμύρνης, Αγιος Σώστης, Δουργούτι, Κουκάκι κ.λπ. συνελήφθησαν άνω των 1.000 εις τον Βύρωνα και άνω των 5.000 εις τας άλλας περιοχάς. Πολλαί δεκάδες ετυφεκίσθησαν επί τόπου. Εις το Δουργούτι έβαλαν φωτιά χρησιμοποιούντες ειδικήν σκόνην και έκαψαν τον συνοικισμόν. Την επομένην ημέραν (10 Αυγούστου) ευρέθησαν πολλά πτώματα απηνθρακωμένα, μικρά παιδιά, ασθενείς, γραίαι. Κατά πληροφορίαν μη διασταυρωθείσαν ακόμη, οι συλληφθέντες χτες το πρωί 5.000 άνδρες οδηγήθησαν εις τον σιδηροδρομικόν σταθμόν και απεστάλησαν εις την Γερμανίαν (όταν θα λάβετε την παρούσαν έκθεσιν θα σας έχωμεν γνωρίσει τηλεγραφικώς αν αληθεύει αυτό).

Πλιάτσικο

«Τσολιάδες» του Ι. Ράλλη συνοδεύουν Ελληνες αγωνιστές που έπιασαν σε μπλόκο της Αθήνας, για να τους παραδώσουν στα Ες - Ες

Επανερχόμεθα εις τον τρόπον που γίνονται αι τρομοκρατικαί επιδρομαί.

Εν τω μεταξύ ομάδες των Ταγμάτων εισέρχονται δι έρευναν εις τα σπίτια της συνοικίας. Οι άρρενες που συλλαμβάνονται εντός των οικιών εκτελούνται αμέσως επί τόπου.

Εχει διαπιστωθή και επισήμως πλέον ότι κατά την διάρκειαν της ερεύνης εις τα σπίτια οι άνδρες των Ταγμάτων και της Ειδικής λεηλατούν εις πλείστας περιπτώσεις τα πάντα. Κακομεταχειρίζονται τις γυναίκες και τα παιδιά και τους γέροντας.

Ενας πληροφοριοδότης μας ηρώτησε έναν εύζωνα εάν είναι αληθινά αυτά που διαδίδει ο κόσμος εις βάρος τους. Ο εύζωνας απήντησε ως εξής: «Για το πλιάτσικο λες; Δεν φταίμε εμείς. Ο μπαρμπα-Γιάννης μας (πρόκειται περί του περιφήμου Διοικητού των Ταγμάτων Ασφαλείας Πλυντζανόπουλου Ι. Αντ/ρχου) έχει διατάξει να ξαλαφρώνουμε και λιγάκι τα σπίτια που είναι ύποπτα».

Στο σημείο αυτό άρχισε να απαριθμή τα κλοπιμαία της προηγούμενης ημέρας που έκλεψε αυτός: Ενα βάζο βούτυρο. Ενα ζευγάρι παπούτσια, ένα ρολόι που το πούλησε 20 εκατομμύρια, ένα ξυράφι, ένα ζεύγος ματογυάλλια, ένα κομπινεζόν, μια γυναικεία κιλόττα ζέρσεϋ, ένα σακκάκι καπαρντίνας και μερικά ψιλά, χωρίς ν' αναφέρη το ακριβές ποσόν. Διεμαρτύρετο ο ίδιος διότι ο λοχαγός του του πήρε από τα χέρια 12 ζεύγη σόλες υποδημάτων που είχε βρει σ' ένα μπαούλο χωρίς να του δώση μερίδιο. Ακόμη παρεπονείτο διότι άλλοι συνάδελφοί του στάθηκαν πιο τυχεροί και πήραν και χρυσαφικά (επιδρομή Καισαριανής 1-8-44).

Αυτά γίνονται κατά τα επισήμους επιχειρήσεις, ενώ πλείσται όσαι κλοπαί, διαρρήξεις, ληστίαι εκ μέρους των Ευζώνων και της Ειδικής αναγράφονται καθημερινώς εις τα δελτία των αστυνομικών τμημάτων.

Ετσι εξηγείται το βαθύτατο μίσος του λαού εναντίον των οργάνων των Γερμανών και πρέπει να συμπεράνει κανείς ότι ο λαός σε καμμία περίπτωση δεν θα ήταν διατεθυμένος να συγχωρήση τα υποκείμενα αυτά, τα οποία ουδείς ιδεολογικώς σκοπός οδήγησεν εις την κατάταξί των εις τα Τάγματα παρά μόνον η τάσις προς ληστίαν, αρπαγήν και λεηλασίαν.

Η λαϊκή αντίσταση

 

Ο Ι. Πλυτζανόπουλος κι άλλοι αξιωματικοί των Σωμάτων Ασφαλείας στην πλατεία Συντάγματος

Αλλην εικόνα παρουσιάζουν αι επιχειρήσεις εις την περίπτωσιν κατά την οποία τα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ αποφασίζουν να αντεπιτεθούν κατά των επιδρομέων Γερμανών, Ταγμάτων, Ειδικής, Μηχανοκινήτου, Εθνικιστικών ομάδων.

Εις την περίπτωσιν αυτήν λαμβάνουν χώραν πραγματικαί μάχαι που ως επί το πλείστον καταλήγουν εις βάρον των επιτιθεμένων. Στερούμενα τελείως ηθικού τα τμήματα αυτά πανικοβάλλονται όταν συναντήσουν αντίστασιν εκ μέρους τμημάτων του ΕΛΑΣ. Πολλάκις αποθούνται από τας συνοικίας με απωλείας 30-50 νεκρών, ενώ ο λαός πανηγυρίζει την νίκη των αμυνομένων.

Ο ίδιος ο λαός όπου προβάλλεται αντίστασις υπό ενόπλων τμημάτων του ΕΛΑΣ συμμετέχει ενεργώς εις τας επιχειρήσεις. Οι ίδιοι οι εύζωνοι αναφέρουν χαρακτηριστικώς ότι τους κτυπούν από τα παράθυρα με πέτρες, τους ρίχνουν διάφορα αντικείμενα και λένε πως δεν πολεμούνε μόνον με τους άνδρες του ΕΛΑΣ αλλά και με γυναίκες και παιδιά και προσθέτουν ότι δεν ξέρεις από πού σου έρχεται η απειλή. Γυναίκες βοηθούν τα αμυνόμενα τμήματα του ΕΛΑΣ φέρουν τροφή, νερό, σφαίρες.

Ιδιαιτέραν εντύπωσιν προξενεί εις τον λαό η αυτοθυσία των αμυνομένων διά την υπεράσπισιν του συνοικισμού. Ουδέποτε οι άνδρες των ΕΛΑΣ αφήνονται να πέσουν ζωντανοί ες τα χέρια των εχθρών Γερμανών, Ταγμάτων, Ειδικής, Εθνικιστών, γιατί γνωρίζουν ότι θα υποστούν αφάνταστα βασανιστήρια και τέλος θα φονευθούν κατά τρόπον απάνθρωπον. Υπάρχουν δεκάδες εξακριβωμένων περιπτώσεων που κυκλωθείσαι ομάδες του ΕΛΑΣ αφού εξήντλησαν και την τελευταίαν τους σφαίρα και αφού κατέστρεψαν τον οπλισμόν διά να μη πέσει εις χείρας των αντιπάλων τους ηυτοκτόνησαν ή επεχείρησαν διάσπασιν του κλοιού με το ξίφος στας χείρας και εύρισκον τοιουτοτρόπως τον θάνατον. Μετά το πέρας των επιτυχών αμυντικών επιχειρήσεων γίνεται πάνδημος συγκέντρωσις των κατοίκων. Ψάλεται ο Εθνικός ύμνος, εκφωνούνται πατριωτικοί λόγοι και ολόκληρος ο λαός συνοδεύει τους νεκρούς. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα Τάγματα και οι Γερμανοί δεν κάνουν καμμία διάκρισιν μεταξύ ενόπλων ομάδων και αμάχου πληθυσμού και βάλλουν αδιακρίτως εναντίον όλων με όλμους κ.λπ. με τραγικά αποτελέσματα, τον φόνον δεκάδων γυναικών, παιδιών, γερόντων κ.λπ.

Ανακοίνωση - διαταγή του αρχηγού των Ταγμάτων Ασφαλείας, στο πρωτοσέλιδο του «Βήματος»

Εκτός των επιχειρήσεων αυτών γίνονται κάθε ημέρα ομαδικαί έρευναι των πολιτών εις τους κεντρικούς δρόμους των Αθηνών υπό των οργάνων της Ειδικής. Αποκλείονται δρόμοι, ερευνώνται οι ταξειδεύοντες με τα τραμ και όσοι συλλαμβάνονται διότι δεν έχουν ταυτότητα του 1944 παραδίδονται εις τους Γερμανούς και μεταφέρονται εις Γερμανίαν.

Το βαθύτατον μίσος του λαού

Με όλας αυτάς τας ενεργείας των τα Τάγματα Ασφαλείας και η Ειδική, το Μηχανοκίνητο (της Γενικής Ασφαλείας) και οι ομάδες των Εθνικιστών έχουν δημιουργήσει το βαθύτατον μίσος του λαού και θα απετέλη πολιτικόν σφάλμα η σιωπή του εξωτερικού επί των ενεργειών των Γερμανών και Ταγμάτων.

Η αυτή κατάστασις εις εντονότερον μάλιστα βαθμόν έχει δημιουργηθεί και εις την ύπαιθρον, όπου επιχειρούν από κοινού οι Γερμανοί, τα Τάγματα, Αραβες και Λευκορώσοι.

Εχομεν υπ' όψιν μας την πρόσφατον επιδρομήν Γερμανών - Ταγμάτων κατά των χωριών Γελατάρι και Λιατάνη των Θηβών, η οποία έγινε την 30-7-1944. Επέπεσαν εναντίον των φιλήσυχων χωρικών και αφού εβίασαν κτηνωδώς όλας τα παρθένους και τας υπάνδρους γυναίκας, έκαψαν τα χωριά αυτά. Οι άνδρες των Ταγμάτων διεκρίθησαν εκεί εις κτηνωδίαν περισσότερον και των Γερμανών. Οι κάτοικοι των Θηβών εξηγέρθησαν εναντίον των οργίων τούτων των ανδρών των Ταγμάτων και παρουσιασθέντες με επιτροπάς εις τον Γερμανόν Φρούραρχον Θηβών εζήτησαν την αυστηρήν τιμωρίαν και την απομάκρυνσιν των Ταγμάτων Ασφαλείας εκ της περιοχής.

Αλλο ζήτημα που εξάπτει την κοινήν γνώμην εναντίον των Ταγμάτων, της Ειδικής και των εθνικιστικών οργανώσεων είναι το ζήτημα των φρικιαστικών βασανιστηρίων εις τα οποία υποβάλλονται οι συλλαμβανόμενοι ύποπτοι κατ' αυτούς πολίται ή αποδεδειγμένως ανήκοντες εις εθνικοαπελευθερωτικάς οργανώσεις. Η γνωσθείσα λεπτομερής περίπτωσις των βασανιστηρίων του αρχηγού Ταξιαρχείας του ΕΛΑΣ ιατρού Ν. Σιγανού είναι χαρακτηριστική (αποστέλλομεν περιγραφικήν επιστολήν).

Κατά τον ίδιον τρόπον εις τα οικήματα της Γκεστάπο, εις την ειδικήν ασφάλειαν, εις τα υπόγεια των οικιών των αρχηγών των εθνικιστικών οργανώσεων, όπως του ευέλπιδος Παπαγεωργίου εις το Παγκράτι, εις το Γουδί όπου εδρεύει Τάγμα Ασφαλείας βασανίζονται κατά τρόπον μεσαιωνικόν εκατοντάδες πολίται, ακόμη δε και γυναίκες.

Η ανατριχιαστική περιγραφή της εξόντωσης της Ηλέκτρας

 

Ετσι κατακρεούργησαν την Ηλέκτρα

Ηλθομεν εις επαφήν με αξιωματικόν Ταγματάρχην της Χωροφυλακής υπηρετούντα εις την Ειδικήν Ασφάλειαν, ο οποίος μας περιέγραψε την φρίκην των βασανιστηρίων αυτών:

Την 27ην Ιουλίου συνελήφθη υπό ομάδος της Ειδικής του Παρθενίου η γνωστή κομμουνίστρια Ηλέκτρα Σιδερίδου. Η Σιδερίδου ήτο στέλεχος του ΚΚΕ από το 1920. Οδηγήθη εις το ξενοδοχείον Κρυστάλ πλησίον της Ειδικής Ασφαλείας. Ερωτηθείσα διά την ταυτότητάν της απήντησε ότι ονομάζεται Ηλέκτρα Σιδερίδου και ότι εργάζεται πολιτικώς διά την ελευθερίαν και την ζωήν του Ελληνικού λαού και δεν προσέθεσε τίποτα άλλο. Επί 24 ώρες υπεβλήθη εις τα πλέον απάνθρωπα βασανιστήρια χωρίς να βγάλη ούτε τον ελάχιστον γογγυσμόν. Εδάρη με το μαστήγιον επί 4 συνεχείς ώρας υπό εναλλασομένων βασανιστών. Κατόπιν της έβγαλαν τα νύχια των χεριών και των ποδιών. Υστερα εμόφυρτον και με ανοικτάς πληγάς της έρριξαν αλάτι εις όλο της το σώμα. Υστερα με καμμένο σίδηρο της έκαψαν το σώμα και με οινόπνευμα της άναψαν τα τριχωτά και απόκρυφα μέρη του σώματος. Ημιθανή την πήραν, με το αυτοκίνητο δήθεν για να την μεταφέρουν εις το νοσοκομείον και καθ' οδόν την αποτελείωσαν και την εγκατέλειψαν επί του πεζοδρομείου της οδού Γ. Σ/βρίου. Η αστυνομία που ανεύρε το πτώμα ανέφερε την επομένη εις το δελτίον της ότι «ευρέθη πτώμα γυναικός 40 ετών τελείως παραμορφωμένον εκ των κακώσεων». Εξηκριβώθη ότι ανήκε εις την γνωστήν κομμουνίστριαν Ηλέκτραν Σιδερίδου.

Πτώματα φρικωδώς παραμορφωμένα

Προ 10 περίπου ημερών συνελήφθη από όργανα της Ειδικής Ασφαλείας ο «τσιλιαδόρος» ενός ασυρμάτου μου Α.Α. ηλικίας 16 ετών ο οποίος εκτελεί την υπηρεσίαν αυτήν πλησίον μας από τον Ιανουάριον. Συνελήφθη κατά την ώραν της υπηρεσίας του και οδηγήθη εις την Ειδικήν Ασφάλειαν ως μη δυνηθείς να δικαιολογήσει επαρκώς την εκεί παραμονή του. Εκεί εδάρη με μάστιγα και εκακοποιήθη αρκετά χωρίς να υπάρχη κανένα επιβαρυντικόν στοιχείον εις βάρος του. Ενώ τον έδερναν με την μάστιγα τον ηρώτων μήπως εργάζεται εις συμμαχικήν αποστολήν. Ο σκοπός των είναι προφανής δοθέντος ότι έχομεν πολλάς περιπτώσεις καταδόσεως από όργανα της ασφαλείας συμμαχικών αποστολών. Ο συλληφθείς μας περιέγραψε όσα είδε κατά την ολιγόωρον διαμονή του εις την Ειδικήν Ασφάλειαν. Διά να του τσακίσουν το ηθικόν τον έβαλαν μερικές ώρες μαζί με δύο κρατούμενους τους οποίους είχαν βασανίσει προηγουμένως και συνέχισαν και μπροστά του τα βασανιστήρια των. Του ενός το πρόσωπον και η κεφαλή ήταν πρισμένη και τελείως παραμορφωμένη και του άλλου το σώμα ιδίως εις την πλάτην, το στήθος και τα χέρια δεν υπήρχε καθόλου δέρμα, εκρέμετο δε από το ένα χέρι μια λωρίς δέρματος. Εις το δωμάτιον των βασανιστηρίων ήσαν κρεμασμέναι 10 μάστιγες αριθμημένες από το 1-10. Τον τσιλιαδόρον μας τον εκτύπησαν με την υπ' αριθ. 3 μάστιγα. Μερικές από τις μάστιγες αυτές είναι συρμάτινες. Κατόρθωσα με μια έγκαιρη ενέργεια μέσω καταλλήλου προσώπου να τον βγάλω από την Ειδική αμέσως σχεδόν και χωρίς να ομολογήση τίποτα.

Καθώς μας ανέφερε ο Ταγματάρχης της Χωροφυλακής και καθώς αναφέρεται εις τα αστυνομικά δελτία καθημερινώς ανευρίσκονται πτώματα φρικωδώς παραμορφωμένα έξωθεν της Ειδικής Ασφαλείας, έξωθεν των κρατητηρίων του ευέλπιδος Παπαγεωργίου, στελέχους της οργανώσεως Χ - ΡΑΝ. Συνήθως φέρουν την επιγραφήν ότι «έτσι τιμωρούνται υπό τον Εθνικιστών οι Βούλγαροι προδόται και τα όργανα της Μόσχας».

Η ένοπλη απάντηση

Τα τρομοκρατικά αυτά μέτρα και αι ιεροεξεταστικαί αυταί μέθοδοι προκαλούν αντίποινα εκ μέρους των ανδρών του ΕΛΑΣ. Ανδρες του ΕΛΑΣ οπλισμένοι επιπίπτουν αιφνιδιαστικώς κατά ομάδων της Ειδικής ή εθνικιστικών ομάδων τας νυκτερινάς ώρας εις τα κέντρα όπου συχνάζουν.

Εις τας 28-7-44 ομάς του ΕΛΑΣ με αυτόματα εισήλθεν εις ταβέρναν του Μεταξουργείου όπου διεσκέδαζε η ομάς του γνωστού αρχηγού εκτελεστικής ομάδος της Ειδικής Πανωλιάσκου και εφόνευσε 6 άνδρες της ομάδος μεταξύ των οποίων τον Ανθυπασπιστήν της Ειδικής και όργανον της Γκεστάπο Κενελοσίτσην βαρυνόμενον με δεκάδας εκτελέσεων Ελλήνων πατριωτών. Ετραυμάτισεν βαρέως τον αρχηγόν της ομάδος Πανωλιάσκο επισημασμένον όργανον των Γερμανών όστις έχει εις το παθητικόν του το γεγονός ότι εκρέμασεν κατ' εντολήν των Γερμανών ιδιοχείρως πέντε Ελληνας επιστήμονας και εξετέλεσε ιδιοχείρως περί την μίαν εκατοντάδαν Ελλήνων.

Κατά τον ίδιον τρόπον ομάς του ΕΛΑΣ επετέθη κατά του ομαδάρχου της Ειδικής Χανιώτη εις τα Πατήσια, κατά της ομάδος του Παπαγεωργίου εις Παγκράτι. Επίσης εξετελέσθη υπό του ΕΛΑΣ ο υπαρχηγός της Γερμανοελληνικής οργανώσεως ΕΕΕ Βασίλειος Σκανδάλης. Καθημερινώς δε εκτελούνται ακριβώς εκείνοι οίτινες λαμβάνοντες όπλα και δύναμιν από τους Γερμανούς και εν στενώ συνεργασία με αυτούς καταπολεμούν την υπέροχον αντίστασιν του Ελληνικού λαού.

Τας τελευταίας ημέρας εξετελέσθησαν οι κάτωθι αξιωματικοί:

Λοχαγός Πυρ/κου Αποστολίδης (7-8-44). Ταγματάρχης διαχειρίσεως Καπράλος, Ταγ/χης Μαυρομάτης (6-8-44). Υποσμηναγός Θειακάκης. Αντ/ρχης Πυρ/κου Κασσίμης, Ιλαρχος Θαλασσινός (1-8-44).

Διά τα ακριβή αίτια των τελευταίων εκτελέσεων δεν έχω ακόμη πληροφορίες, καθώς επίσης και διά την θέσιν και δράσιν των ανωτέρω αξιωματικών.

Προ 15 περίπου ημερών εξετελέσθη από όργανα της Γκεστάπο ή της Ειδικής Ασφαλείας εις το Παγκράτι ο Αξιωματικός της Χωροφυλακής Σιδεράτος. Αυτό είναι εξακριβωμένον και η εδώ προπαγάνδα απέδωσε την δολοφονίαν αυτήν εις τον ΕΛΑΣ.

Προ αρκετών μηνών εδολοφονήθη από όργανα της Ειδικής Ασφαλείας ο Αξιωματικός της Αστυνομίας Πόλεων Κουρεμένος πλησίον της πλατείας Μοναστηράκι. Και την δολοφονίαν αυτήν απέδωσαν εις τους κομμουνιστάς και το ΕΑΜ. Ο Κουρεμένος ήταν ΕΑΜίτης.

Είναι πολύ πιθανόν κάτι παρόμοιον να συμβαίνει και τώρα με τας δολοφονίας των αξιωματικών δοθέντος ότι διά μερικούς τουλάχιστον εξ αυτών πληροφορούμαι σχεδόν εξηκριβωμένως ότι ήσαν εκ των ησύχων και τιμίων Ελλήνων αξιωματικών. Αυτό δε έρχεται εις μίαν παράλληλον γραμμήν με την προσπάθεια που καταβάλεται από τους Γερμανοράλληδες από 15 περίπου ημερών να στρέψουν το σώμα των Ελλήνων αξιωματικών εν τω συνόλω του εναντίον του ΕΑΜ.

Εν πάσει περιπτώσει μέχρι πρότινος οι εκτελούμενοι από τον ΕΛΑΣ ανήκον εις την κατηγορίαν που ανωτέρω ανέφερα των συνεργαζομένων με Γερμανούς και τον Ράλλη.

Χαρακτηριστικόν των εκτελέσεων υπό του ΕΑΜ είναι το γεγονός ότι ελλείπει κάθε στοιχείο κακώσεως ή βασανισμού διότι αι εκτελέσεις δεν γίνονται κατόπιν συλλήψεως εφ' όσον ο ΕΛΑΣ δεν διαθέτει μέσα προς σύλληψιν και ανάκρισιν. Αλλο στοιχείον είναι ότι οι εκτελούμενοι έχουν πάντοντε ταυτότητα Γερμανικήν, είναι οπλισμένοι πάντοτε με Γερμανικά όπλα των οποίων κάνουν χρήσιν με το μειονέκτημα δι' αυτούς ότι αιφνιδιάζονται.

Προβοκάτσιες

Τοιουτοτρόπως όλα όσα αναφέρει καθ' εκάστην εσπέραν ο ραδιοσταθμός Αθηνών περί εκτελέσεων, βασανιστηρίων τρομοκρατίας ασκούμενης υπό των κομμουνιστών είναι απ' άκρου εις άκρον ψευδή και συμβαίνει ακριβώς το αντίθετον απ' ό,τι διακηρύσει ο ραδιοσταθμός Αθηνών.

Τρομοκρατίαν υφίσταται ολόκληρος ο Αθηναικός λαός εκ μέρους των Γερμανών και των οργάνων των. Μαρτύρια και απανθρώπους κακώσεις υφίστανται οι Ελληνες πολίται που αγωνίζονται εναντίον των κατακτητών. (Σας δίδω ακόμη ένα παράδειγμα του οποίου έχω προσωπικήν αντίληψιν: Προ 20 περίπου ημερών εις μίαν συνοικίαν των Αθηνών έγινε επιδρομή ευζώνων. Τα σπίτια εληστεύθησαν και οι ένοικοι εκακοποιήθησαν αδιακρίτως. Μεταξύ αυτών εληστεύθη και το σπίτι ενός συνεργάτου μου. Την επομένην ημέραν ο ραδιοσταθμός Αθηνών εις το καθημερινόν δελτίον του ανέφερεν: «Τρομοκράται της ΟΠΛΑ επέδραμον εις την συνοικίαν (...) και ελήστευσαν τον κόσμον». Ηλθεν ο συνεργάτης μου και μου ανέφερε το παρα πάνω γεγονός και το περίπου ανακοινωθεν του ραδιοσταθμού μειδιών).

Η επιστράτευση

Αλλο στοιχείο που χαρακτηρίζει την κατάστασιν εις Αθήνας τας τελευταίας ημέρας είναι η εγκρηθείσα από τους Γερμανούς επιστράτευσις δι' ατομικών προσκλήσεων. Τας προσκλήσεις υπογράφει ο γνωστός διοικητής Τάγματος Ασφαλείας Ιωαν. Πλυντζανόπουλος. Οι προσκαλούμενοι εκλέγονται κατόπιν προτάσεων των ιθυνόντων τα Τάγματα, Ειδικήν, Εθνικιστικάς οργανώσεις κ.λπ. Οι καλούμενοι προσέρχονται εις τα Τάγματα όπου φορούν την στρατιωτικην στολήν. Σκληραί ποιναί απειλούνται δια τους καλουμένους και μη προσερχομένους ως και τους συγγενείς των. Κατά πληροφορίαν εκ της Διοικήσεως των Ταγμάτων επί χιλίων προσκληθέντων προσήλθον 760 περίπου.

Ο λαός ανησυχεί πολύ διά την επιστράτευσιν αυτήν και βλέπει ότι αυτή είναι Γερμανικόν τέχνασμα που αποβλέπει εις δύο σκοπούς:

1) Εις την συγκέντρωσιν Ελλήνων τους οποίους οι Γερμανοί θα αποστείλουν διά τεχνάσματος εις Γερμανίαν διά καταναγκαστικά έργα.

2) Εξοπλίζοντες τούτους θα εντίνωσιν την εξόντωσιν του Αθηναϊκού λαού πιθανώτατα δε θα τους χρησιμοποιήσουν διά τους ειδικούς των στρατιωτικούς σκοπούς αποστέλλοντες αυτούς εις Βαλκανικόν ή άλλον μέτωπον αφού τους οπλίσουν και τους πλαισιώσουν με αξιωματικούς Γερμανούς και όργανα εις τα οποία έχουν μεγάλην εμπιστοσύνην.

Καταβάλλεται προσπάθεια από τους Ραλληκούς κύκλους διά την παροχήν όπλων προς εξοπλισμόν 20.000 ανδρών.

Παρά την επί του προκειμένου διαφώτισιν που κάμνουν οι εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις είναι επιτακτική ανάγκη ίνα οι ραδιοφωνικοί σταθμοί των Συμμάχων διαφωτίζουν το ζήτημα και εκπέμψουν το σύνθημα «κανείς Ελλην να μην δεχθή να επιστρατευθή διότι η επιστράτευσις αυτή εξυπηρετεί μόνον τους Γερμανούς».

Επίσης να τονισθούν οι σκοποί της Γερμανικής αυτής επιστρατεύσεως όπως εξετέθησαν ανωτέρω. Η προπαγάνδα των Εθνικιστικών οργανώσεων που λαμβάνουν ενεργότατον μέρος διά την επιτυχίαν της επιστρατεύσεως ότι τάχα η επιστράτευσις αυτή αποβλέπει μόνον εις την τήρησιν της τάξεως και εις την πάταξιν των κομμουνιστών είναι αυτόχρημα εγκληματική προπαγάνδα που ευνοεί τα Γερμανικά σχέδια της επιστρατεύσως του λαού διά την Γερμανία ή διά τα μέτωπα.

Η προδοσία αύτη της Κυβερνήσεως Ράλλη και Εθνικιστικών οργανώσεων αν εγκαίρως δεν αποκαληφθή υπό τον Συμμαχικών σταθμών και δεν καυτηριασθή θα αποτελέσει βαρύτατον πλήγμα κατά του Ελληνικού λαού, που θα θυσιάση νέες χιλιάδες τέκνων του εις τον Χιτλερικόν Μινώταυρον με το σύνθημα της αμύνης κατά του κομμουνισμού το οποίον τόσο ακριβά μέχρι σήμερον επλήρωσε και πληρώνει.

Η υπ' αριθ. πρωτ 73 απόρρητος προσωπική διαταγή του Υφυπουργού Εθικής Αμύνης Διαλέτη «περί απροθυμίας αξιωματικών τινών να αναλάβωσιν υπηρεσίας εις τα Τάγματα Ευζώνων», την οποίαν σας αποστέλλομεν, είναι πολύ χαρακτηριστική της προσπαθείας την οποία κάνει η κυβέρνησης του Ράλλη διά να πάρη με το μέρος της τους Ελληνες αξιωματικούς και διά του τρόπου αυτού κατορθώση να παρουσιάση την όλην πολιτικήν της ως Ενθνοσωτήριον. Οπως σας ετηλεγράφησα ήδη από σας και τους άλλους μεγάλους συμμάχους μας εξαρτάται η επιτυχία ή αποτυχία αυτή του Ράλλη.

«Πάρτε αποστάσεις»

Τελειώνων την έρευναν αυτήν διά την κατάστασιν που επικρατεί εις τας Αθήνας τελευταίως διατυπώνω και πάλιν την γνώμην αποτελεί σφάλμα πολιτικόν η ευμενής υπέρ των Ταγμάτων και της Ειδικής ουδετερότης των κύκλων του εξωτερικού και η μη χωρίς αναβολήν αποκήρυξις τούτων αποξενώνει τελείως τους φίλους μας του εξωτερικού από τα πλατύτατα στρώματα του Ελληνικού λαού.

Τούτο επιβάλλεται να γίνει και διά τας οργανώσεις ΟΕΔΕ, Χ, ΡΑΝ, ΕΕΣ, ΜΠΟΥΝΤ και το τμήμα του ΕΔΕΣ που συνεργάζεται στενά με την Ειδική ασφάλεια.

Επίσης το ζήτημα της επιστρατεύσεως εφ' όσον αύτη προπαγανδίζεται υπό των Εθνικιστικών οργανώσεων Χ, ΡΑΝ, ΕΔΕΣ, ΕΔ που διατείνονται ότι εκφράζουν τας γνώμας της κυβερνήσεως Παπανδρέου την οποία υποστηρίζουν διά του τύπου των και των τοιχογραφειών ενέχει μεγάλον κίνδυνον επιτυχίας, ήτις δεν θα είναι επιτυχία διά την τήρησιν της τάξεως και την πάταξιν του κομμουνισμού, αλλά Γερμανική επιτυχία κατά του Ελληνικού λαού και του Συμμαχικού αγώνος.

Νομίζομεν ότι οι στρατικοί κύκλοι του ΕΔΕΣ, της Χ, όπως ο κ. Διαλέτης και οι περί αυτών ανώτεροι αξιωματικοί, οίτινες εισηγούνται την επιστράτευσιν διαπράττουν βαρύτατον σφάλμα πιστεύοντες ότι οι Γερμανοί τους παραχωρούν άδειαν προς επιστράτευσιν και οπλισμόν για την τήρησιν της τάξεως και όχι για να εξυπηρετήσουν τα ιδικά των πολιτικά και στρατιωτικά σχέδια εις βάρος του Ελληνικού λαού και των Συμμάχων.

Δι' αυτό φρονώ αδιστάκτως ότι πρέπει αμέσως να λάβουν θέσιν κατά της επιστρατεύσεως οι συμμαχικοί ραδιοσταθμοί.

Αι διάφοροι διακοινώσεις που κατά καιρούς εκπέμπονται από τους Συμμαχικούς ραδιοσταθμούς και αφορούν την εν Ελλάδι πολιτικήν κατάστασιν ακούονται με πολύν προσοχήν εδώ και το περιεχόμενόν των διαδίδεται αστραπιαίως εις όλον τον κόσμο.

Τα διαγγέλματα αυτά επιρρέαζουν εις τον μέγιστον βαθμό όλους αυτούς που είναι κοντά εις την Κυβέρνησιν Ράλλη και την βοηθούν εις την εφαρμοζόμενην πολιτικήν της.

Αποθρασύνθηκαν

Είναι απολύτως χαρακτηριστικόν ότι μετά την διάσκεψιν του Λιβάνου η τρομοκρατία εκ μέρους των Ταγμάτων - Ειδικής κ.λπ. ενετάθη εις τον μέγιστον βαθμόν και αυτό οφείλεται αποκλειστικά και μόνον εις την τακτικήν που εφηρμόσθη έκτοτε από την Ελληνικήν κυβέρνησιν του εξωτερικού και τους Συμμάχους έναντι αυτών.

Ενώ κατά την περίοδον που εγίνοντο οι συνεδρίσεις εις τον Λίβανον όλοι εκείνοι που συνεργάζονται με τους Γερμανούς, λόγω της αναμενόμενης Εθνικής ενότητος, κατήχοντο από φόβου και σκεπτικισμού εις σημείον ώστε να λαμβάνουν χώραν λιποταξίαι προς τους αντάρτες, αδιαφορία και άρνησις εκτελέσεως των διαταγών των ηγετών των, αμέσως κατόπιν και ιδίως αφότου ο Ελλην Πρωθυπουργός Παπανδρέου εξαπέλυσεν την φράσιν «ουδεμίαν ανελάβομεν υποχρέωσιν αποκηρύξεως των Ταγμάτων», τα Τάγματα Ασφαλείας, Ειδική ασφάλεια, συνεργαζόμεναι οργανώσεις ανεθάρρησαν και ανέλαβον νέαν επίθεσιν εναντίον του Ελληνικού λαού στηριζόμενοι εις την ευμενή αυτή ουδετερότητα του Καΐρου εκλαμβάνοντες αυτήν, και πολύ δικαίως ως έγκρισιν εν λευκώ των αντεθνικών και εγκληματικών ενεργειών των.

Εδώ ο Ράλλης με κατάλληλον τρόπον διαδίδει ότι ευρίσκεται εν στενή επαφή με το εξωτερικόν και ότι η πολιτική του εγκρίνεται απολύτως από εκεί. Διά το ζήτημα αυτό σας έχω γράψει και εις άλλας εκθέσεις και με τηλεγραφήματά μου εφρόντισα να σας ενημερώσω.

Εξ αιτίας της φαινομένης αυτής διπροσωπίας του εξωτερικού, που ενισχύεται από την σιωπήν ή τον χλιαρόν τρόπον, με τον οποίον θίγονται τα ζητήματα των εδώ Κουίσλινγκ, η κατάστασις εδώ διαρκώς θα χειροτερεύη, διά τον λόγον δε αυτόν είναι ανάγκη όπως και ανωτέρω αναφέρω να δοθή από το εξωτερικόν λύσις ριζική και ευθεία διά της αποκηρύξεως μετά παρρησίας των Κουίσλινγκ και της πολιτικής των. Μόνον αυτό θα θέση τέρμα εις την παρ' αυτών εκμετάλλευσιν της κατά την περίοδον αυτήν ουδετέρας ή χλιαράς στάσεως του εξωτερικού έναντι των Ελληνικών ζητημάτων».

Ριζοσπάστης 

Σάββατο 19 Μάη 2018 - Κυριακή 20 Μάη 2018