Τομά Σανκαρά

"Η χώρα των τίμιων ανθρώπων"

 Σαν σήμερα, 15 Οκτώβρη 1987, δολοφονείται, απο πραξικοπηματίες-όργανα των ιμπεριαλιστών ο Τομά Σανκαρά, επαναστάτης και πρόεδρος της Μπουρκίνα Φάσο, ο "Τσέ Γκεβάρα της Αφρικής".

Γεννήθηκε στο Γιακό της τότε Γαλλικής Δυτικής Αφρικής το 1949. Μετά το γυμνάσιο κατατάχθηκε στον στρατό και ένα χρόνο αργότερα στάλθηκε στη Μαδαγασκάρη για εκπαίδευση ως αξιωματικός. Εκεί, έγινε αυτόπτης μάρτυρας λαϊκών εξεγέρσεων και διάβασε για πρώτη φορά τα έργα των Μαρξ και Λένιν, που σημάδεψαν την πολιτική του σκέψη.

Επιστρέφοντας στη χώρα του πολέμησε το το 1974 σε έναν συνοριακό πόλεμο και κέρδισε την αναγνώριση. Ακολούθησε στρατιωτική σταδιοδρομία, παρότι αγαπούσε και την μουσική και έπαιζε κιθάρα.

Μετα απο ανάληψη κυβερνητικών θέσεων σε στρατιωτικές κυβερνήσεις στις αρχές της δεκαετίας του 80, ηγήθηκε επαναστατικού κινήματος, έγινε πρόεδρος της χώρας, σε ηλικία 33χρονών, και ξεκίνησε επαναστατικές αλλαγές.

Δεν εξαίρεσε ούτε το όνομα της χώρας και το 1984, στην πρώτη επέτειο της ανόδου του στην εξουσία, τη μετονόμασε-απο Άνω Βόλτα- σε Μπουρκίνα Φάσο, που σημαίνει "η γη των τίμιων ανθρώπων" στις δύο κυριότερες ιθαγενείς γλώσσες της. Της έδωσε επίσης νέα σημαία και έγραψε ο ίδιος και τον νέο εθνικό ύμνο.

Αφαίρεσε τις περισσότερες εξουσίες των φυλάρχων που είχαν μεγάλες ιδιόκτητες εκτάσεις, τις οποίες μοίρασε στους αγρότες. Με μία σειρά προγραμμάτων για άρδευση και διανομή λιπασμάτων, μέσα σε 4 χρόνια η Μπουρκίνα Φάσο (που μέχρι τότε είχε τη μεγαλύτερη παιδική θνησιμότητα στον κόσμο, 98% αναλφαβητισμό στις αγροτικές περιοχές και προσδόκιμο ζωής 40 ετών μέσο όρο) έγινε αυτάρκης σε τρόφιμα.

Δημιουργήθηκαν προγράμματα για να κτιστούν σπίτια που θα αντικαθιστούσαν τις παραγκουπόλεις των αστικών κέντρων. Ο Σανκαρά προσπάθησε να καταπολεμήσει και τον αναλφαβητισμό στη χώρα του. Επίσης, ίδρυσε Λαϊκά Επαναστατικά Δικαστήρια και Επιτροπές για την υπεράσπιση της Επανάστασης, μαζικές ένοπλες οργανώσεις, ως αντίβαρο στην ισχύ του στρατού. Στην, αρχή αυτοί οι θεσμοί είχαν μεγάλη λαική αποδοχή, στην πορεία αντιμετώπισαν προβλήματα στο εσωτερικό τους απο μέλη τους που χρησιμοποιούσαν τις θέσεις τους για καταπίεση και διαφθορά (ο Σανκαρά παραδέχτηκε ανοιχτά το πρόβλημα).

Ο Σανκαρά υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους Αφρικανούς φεμινιστές. Η κυβέρνησή του περιελάμβανε μεγάλο αριθμό γυναικών, κάτι χωρίς προηγούμενο στη Δυτική Αφρική. Απαγόρευσε τους καταναγκαστικούς γάμους, τη γυναικεία κλειτοριδεκτομή και την πολυγαμία, διόρισε γυναίκες σε υψηλές κρατικές θέσεις, ενθάρρυνε τον γυναικείο πληθυσμό να εργάζεται έξω από το σπίτι,τις μαθήτριες να μένουν στο σχολείο ακόμα και αν είναι έγκυες, προώθησε την αντισύλληψη.

Απο την αρχή κέρδισε την αγάπη του λαού με τον απλό τρόπο ζωής του όχι στα λόγια αλλά στην πράξη: Πούλησε τον κυβερνητικό στόλο πολυτελών αυτοκινήτων και κατέστησε το Renault 5 (το φθηνότερο αυτοκίνητο στη χώρα εκείνη την εποχή) το επίσημο υπηρεσιακό αυτοκίνητο των υπουργών.

Μείωσε τους μισθούς των ανώτερων κρατικών αξιωματούχων, μαζί και τον δικό του, και απαγόρευσε τη χρήση κυβερνητικών οδηγών και αεροπορικών εισιτηρίων 1ης θέσεως. Μετέτρεψε το κατάστημα προμηθειών του στρατού σε κρατικό σούπερ-μάρκετ ανοικτό σε όλους (το πρώτο σούπερ-μάρκετ στη χώρα). Υποχρέωσε τους ανώτερους κρατικούς αξιωματούχους να δωρίζουν μισθό ενός μήνα σε δημόσια προγράμματα.

Δεν χρησιμοποιούσε κλιματιστικό στο γραφείο του με αιτιολογία ότι μια τέτοια πολυτέλεια δεν ήταν διαθέσιμη παρά σε ελάχιστους κατοίκους της χώρας, ενω, απο τότε που ήταν υπουργός,συχνά κυκλοφορούσε χωρίς αυτοκίνητο, μόνο με το ποδήλατο του.

Ως πρόεδρος, όχι μόνο μείωσε τον μισθό του σε 450 δολάρια τον μήνα αλλά περιόρισε όλα τα υπάρχοντά του σε ένα αυτοκίνητο,4 ποδήλατα, τρεις κιθάρες, ένα ψυγείο και έναν καταψύκτη. Έκανε τζόγκινγκ χωρίς συνοδεία στους δρόμους της πρωτεύουσας και ποτέ δεν δέχτηκε να κρεμάσουν φωτογραφίες του σε δημόσιους χώρους.

Ήταν από τους πρώτους αφρικανούς ηγέτες που είχε μιλήσει για την επιδημία του AIDS. Αρνήθηκε την ξένη βοήθεια και τα ιμπεριαλιστικά "προγράμματα διάσωσης" ("αυτός που σε ταΐζει, σε ελέγχει"). Κάλεσε σε ενωμένο μέτωπο των αφρικανικών χωρών να αποκηρύξουν το χρέος τους προς ξένους.

29 Ιουλίου 1987, στη Γενική Συνέλευση των Αφρικανικών Χωρών, ο Σανκαρά κατήγγειλε τους Ιμπεριαλιστές (Γάλλους, Αμερικανούς κ.α) και τον ρόλο τους. Δυόμισι μήνες μετά, 15 Οκτώβρη 1987, ένοπλοι εισέβαλαν στο προεδρικό γραφείο και τον δολοφόνησαν, με δυο σφαίρες στην καρδιά. Ήταν μόλις 37 χρονών. Το σώμα του διαμελίσθηκε και θάφτηκε εσπευσμένα σε ανώνυμο τάφο, ενώ η οικογένεια του εγκατέλειψε την χώρα.

Ο πρώην συνεργάτης του Καμπαορέ-επικεφαλής της δολοφονίας-έγινε πρόεδρος και τον αναγνώρισε πρώτη η ιμπεριαλιστική Γαλλία.Η χούντα των ιμπεριαλιστών άρχισε να εξοφλεί τις δόσεις του χρέους στο ΔΝΤ, τα μέτρα του Σανκαρά καταργήθηκαν, όλα ιδιωτικοποιήθηκαν, ακόμα και το νερό. Ακολούθησε η επιδημία του Έμπολα.

Η δικτατορία του Κομπαορέ παρέμεινε στην εξουσία επί 27 χρόνια. Χρειάστηκαν 34 χρόνια μετα τη δολοφονία του Σανκαρά για να αρχίσει η δίκη, το 2021, που οδήγησε σε καταδίκες για ορισμένους απο τους υπεύθυνους του πραξικοπήματος που τον ανέτρεψε και τον δολοφόνησε.

Οι ιμπεριαλιστές και οι συνεργάτες τους ανέτρεψαν την επανάσταση του Σανκαρά,για να μην γίνει παράδειγμα σε άλλες χώρες. Δεν μπόρεσαν όμως να σβήσουν την μνήμη της, που θα επιστρέψει, με όλους τους μεγάλους και δίκαιους αγώνες της ιστορίας,στις "χώρες των τίμιων ανθρώπων" του μέλλοντος, στους αγώνες των λαών και των εργαζομένων για την απελεύθερωση, την δικαιοσύνη, την κατάργηση κάθε εκμετάλλευσης.

 Praxis Review

Ο Τομά Σανκαρά γεννήθηκε στις 21 Δεκέμβρη 1949, στο Γιακό της τότε Γαλλικής Δυτικής Αφρικής.