Ο Αμαζόνιος φλέγεται

Ξαφνικά στις τρεις το απόγευμα ο ήλιος σα να βασίλεψε πάνω από το Σάο Πάολο. Μπορεί η μεγαλούπολη στα νοτιοανατολικά της Βραζιλίας να απέχει 3.000 χλμ από την Αμαζονία, όμως την περασμένη Δευτέρα ένιωσε τα αποτελέσματα της ανεύθυνης και δόλιας πολιτικής απέναντι στα δάση και τη ζούγκλα της χώρας.

Ο κακός καιρός και οι πυρκαγιές, που καίνε επί μέρες απέραντες εκτάσεις, έχουν απλωθεί στις πολιτείες του Άκρε, της Ροντόνια, του Μάτο Γκρόσο και του Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ—φθάνοντας έως την τριπλή μεθόριο της Βραζιλίας, με τη Βολιβία και την Παραγουάη—ήταν οι κύριοι λόγοι για το νέφος τέφρας που απλώθηκε πάνω από το Σάο Πάολο.

Οι καπνοί από την Αμαζονία και τη φωτιά από τον άλλο δασικό πνεύμονα του Παντανάλ, μεταφέρθηκαν από τους ανέμους νοτιοανατολικά, συμβάλλοντας σύμφωνα με τον μετεωρολόγο Μαρσέλου Πινιέιρου, του ινστιτούτου Cimatempo, στη «φυσική καταστροφή, με τον ουρανό να σκοτεινιάζει περισσότερο από το κανονικό».

Η Βραζιλία βιώνει το μεγαλύτερο κύμα πυρκαγιών της τελευταίας 5ετίας, σύμφωνα με το ίδρυμα της διαστημικής υπηρεσίας της χώρας ΙΝΡΕ, που ανήκει στο υπουργείο Επιστημών και Τεχνολογίας. Το ΙΝΡΕ έχει καταγράψει 71.497 πυρκαγιές από την 1η Ιανουαρίου έως τις 18 Αυγούστου, αριθμός κατά 82% αυξημένος από την ίδια περίοδο κατά το περασμένο έτος, στην οποία είχαν καταγραφεί 39.194 πυρκαγιές. Το τελευταίο μεγάλο κύμα πύρινης καταστροφής είχε καταγραφεί το 2016 με 66.622 φωτιές.

Μολονότι ακόμη δεν έχει αποσαφηνισθεί με ποιόν τρόπο οι πυρκαγιές έχουν προκαλέσει τα νέφη, οι ειδικοί από πολλών ημερών είχαν ειδοποιήσει για τη δημιουργία του φαινομένου και τη μετατόπισή του νοτιότερα. Δεν ήταν μόνο η εταιρεία διαστήματος ΙΝΡΕ, αλλά και η αμερικανική NASA, που με τους δορυφόρους τους εντόπισαν μεγάλες συγκεντρώσεις CO2 πάνω από τα κρατίδια Άκρε, Ροντόνια, Μάτο Γκρόσο και Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ.

Οι ειδικοί τονίζουν πως αιτία για τις πυρκαγιές είναι η ξηρασία-σε πολλές περιοχές δεν έχει βρέξει για πάνω από τρεις μήνες-αλλά σε μεγάλο βαθμό και οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης και οι διάφοροι καταπατητές, οι οποίοι προκαλούν πυρκαγιές για να πληθύνουν τα εδάφη τους. Μάλιστα, η εφημερίδα Folha de S. Paulo αποκαλύπτει πως οι καλλιεργητές του κρατιδίου Παρά κήρυξαν τη 10η Αυγούστου «Ημέρα της Φωτιάς». Μέσα στις επόμενες ώρες, το ΙΝΡΕ είχε καταγράψει μία σειρά από πυρκαγιές στην περιοχή ατή. Από την πλευρά του το κρατίδιο Άκρε κήρυξε κατάσταση περιβαλλοντικού συναγερμού εξαιτίας του μεγάλου αριθμού πυρκαγιών που έχουν εκδηλωθεί.

Για πολλές εβδομάδες η περιοχή αυτή έχει βρεθεί στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. Ο ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου έχει επικρίνει τα στοιχεία της ΙΝΡΕ, τα οποία τεκμαίρουν μία αύξηση της αποψίλωσης των δασών της Αμαζονίας κατά τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του. Ο Μπολσονάρου αμφισβήτησε τα στοιχεία αυτά σε συνάντησή του με δημοσιογράφους. Ο πρόεδρος της ΙΝΡΕ δημοσίως αμφισβήτησε τις κατηγορίες του προέδρου και κατέληξε να απολυθεί αμέσως μετά.

Ο ακροδεξιός πρόεδρος, ήδη από την προεκλογική του εκστρατεία το 2018 είχε ταχθεί υπέρ της χαλάρωσης των ελέγχων για να αποφευχθεί η αποψίλωση των δασών. Αφαίρεσε αρμοδιότητες από το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων της Βραζιλίας και επέτρεψε τις εξορύξεις στις προστατευμένες περιοχές των ιθαγενών φυλών. Επίσης συγκρούσθηκε ανοικτά με τη Γερμανία και τη Νορβηγία, που από το 2008 στηρίζουν οικονομικά το Ταμείο για την Αμαζονία, το οποίο χρηματοδοτεί τα σχέδια για την προστασία της ζούγκλας και των δασών της Βραζιλίας. Το αποτέλεσμα ήταν οι δύο χώρες αυτές να παγώσουν τις χρηματοδοτήσεις για την προστασία του παγκόσμιου αυτού δασικού πνεύμονα.

Η δοροφορική εικόνα που αποτυπώνει τους καπνούς από τις φωτιές στον Αμαζόνιο – EPA/NASA EARTH OBSERVATORY

Μπολσονάρου: Φωτιές για να πλήξουν την εικόνα της κυβέρνησης…

Την ώρα που ο Αμαζόνιος συνεχίζει να φλέγεται, ο ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐχ Μπολσονάρου, κατηγορεί τις μη κυβερνητικές οργανώσεις ότι βάζουν φωτιές στο τροπικό δάσος προκειμένου να πλήξουν την εικόνα της κυβέρνησής του, αφού τους έκοψε τη χρηματοδότηση. 

Περιβαλλοντολόγοι και ειδικοί για το κλίμα απέρριψαν τον ισχυρισμό Μπολσονάρου ως «στάχτη στα μάτια» με στόχο να αποκρύψει το γεγονός ότι έχει καταργήσει πολλά μέτρα προστασίας του μεγαλύτερου τροπικού δάσους παγκοσμίως. «Όλα δείχνουν» ότι ΜΚΟ πηγαίνουν στον Αμαζόνιο «για να βάλουν φωτιές» στο δάσος, δήλωσε ο Μπολσονάρου κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας live συνομιλίας μέσω Facebook που έχει με τους πολίτες. Όταν ρωτήθηκε αν διαθέτει στοιχεία για να στηρίξει τον ισχυρισμό του, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος απάντησε ότι «δεν διαθέτω κάποιο γραπτό σχέδιο» και πρόσθεσε «έτσι γίνεται». Εξήγησε μάλιστα ότι πιθανό κίνητρο των ΜΚΟ είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Βραζιλίας περιόρισε τη χρηματοδότησή τους. «Υπάρχει έγκλημα», επεσήμανε ο Μπολσονάρου. «Λείπουν χρήματα από αυτούς τους ανθρώπους». Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί του προέδρου εξόργισαν τους περιβαλλοντολόγους που ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για τη στάση του απέναντι στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, ζωτικής σημασίας ανάχωμα στην κλιματική αλλαγή.

«Είναι μια αρρωστημένη δήλωση, μια λυπηρή δήλωση», δήλωσε ο Μάρσιο Αστρίνι της Greenpeace Βραζιλίας. «Η αυξημένη αποψίλωση και οι πυρκαγιές είναι αποτέλεσμα της αντιπεριβαλλοντικής πολίτικης του». Ο Μπολσονάρου, που αμφισβητεί την κλιματική αλλαγή, επιθυμεί να ανοίξει περισσότερο τον Αμαζόνιο στη γεωργία και τις εξορύξεις και έχει απαντήσει στις χώρες που έχουν εκφράσει ανησυχίες για την αυξανόμενη αποψίλωση του τροπικού δάσους να «κοιτάνε τη δουλειά τους». Ο γερουσιαστής Νίλτο Τάτο, επικεφαλής της περιβαλλοντικής επιτροπής της κάτω Βουλής, δήλωσε ότι η «εκπληκτική» επίθεση του Μπολσονάρου εναντίον των ΜΚΟ έχει στόχο να «ρίξει στάχτη στα μάτια» προκειμένου να αποκρύψει το γεγονός ότι η κυβέρνησή του καταργεί 30 χρόνια νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος επεσήμανε χθες Τετάρτη ότι η κυβέρνησή του εργάζεται για να τεθούν υπό έλεγχο οι πυρκαγιές που μαίνονται στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, οι οποίες έχουν φτάσει φέτος σε αριθμό ρεκόρ.Το κέντρο διαστημικής έρευνας της Βραζιλίας (INPE) έχει καταγράψει μέχρι στιγμής το 2019, 72.843 πυρκαγιές.

Όταν ρωτήθηκε για την επέκταση των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών, ο Μπολσονάρου απέρριψε τις επικρίσεις, λέγοντας ότι αυτή την περίοδο του έτους οι αγρότες βάζουν φωτιά για να καθαρίσουν τα χωράφια. «Με αποκαλούσαν λοχαγό αλυσοπρίονο. Τώρα είμαι ο Νέρωνας που βάζει φωτιά στον Αμαζόνιο», σχολίασε. Ο περιβαλλοντολόγος Κάρλος Νόμπρε εξήγησε ότι οι αγρότες που επιθυμούν να καθαρίσουν περιοχές προκειμένου να τις μετατρέψουν σε βοσκοτόπια περιμένουν την περίοδο της ξηρασίας για να βάλουν φωτιές. Απέδωσε μάλιστα τη μεγάλη αύξηση των πυρκαγιών της φετινής χρονιάς στην παράνομη αποψίλωση, καθώς οι μετεωρολογικές συνθήκες στη Βραζιλία δεν ήταν ασυνήθιστα ξηρές. «Οι ΜΚΟ που εργάζονται στον Αμαζόνιο δεν χρησιμοποιούν φωτιές στη γεωργία. 

Αντίθετα, ενθαρρύνουν τις γεωργικές κοινότητες να αποφεύγουν τις φωτιές», επεσήμανε ο Νόμπρε, ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο. Εξάλλου, ο Μπολσονάρου επιτέθηκε χθες και στη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, εξηγώντας ότι αν ήταν τόσο καλή, οι ΗΠΑ θα είναι παραμείνει σε αυτή. Αλλά πρόσθεσε ότι προς το παρόν η Βραζιλία δεν θα αποχωρήσει από τη συμφωνία. Νωρίτερα τον Αύγουστο, η Νορβηγία και η Γερμανία ανέστειλαν τη χρηματοδότηση έργων που έχουν στόχο τον περιορισμό της αποψίλωσης στη Βραζιλία, αφού ανησύχησαν από την αυξανόμενη αποψίλωση υπό την κυβέρνηση Μπολσονάρου.

 «Αυτή η περιβαλλοντική ψύχωση σας εμποδίζει να δράσετε»!

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου καταφέρθηκε σήμερα εναντίον του Τύπου, τον οποίο κατηγορεί ότι στρέβλωσε τις δηλώσεις του περί ευθύνης των μη κυβερνητικών οργανώσεων στις φωτιές στο δάσος του Αμαζονίου, επαναλαμβάνοντας, εντούτοις, ότι «οι ισχυρότερες υποψίες προέρχονται» από τις ΜΚΟ.

«Ουδέποτε κατηγόρησα τις ΜΚΟ για τις φωτιές στον Αμαζόνιο. Είναι απίστευτα όσα γράφονται στις εφημερίδες» είπε σε δημοσιογράφους στη Μπραζίλια. «Ο βραζιλιάνικος Τύπος περνά τον καιρό του επινοώντας ιστορίες, όμως το να με κατηγορούν ότι είμαι (ένας) Νέρωνας που βάζει φωτιές είναι ανεύθυνο, είναι σαν να κάνουν εκστρατεία εναντίον της Βραζιλίας» υποστήριξε. «Υπάρχουν πάντα δασικές πυρκαγιές και θα υπάρχουν πάντα. Δυστυχώς, αυτό συνέβη στην Αμαζονία».

Ο ακροδεξιός πρόεδρος εξήγησε ότι θα μπορούσε επίσης να κατηγορήσει για αυτούς τους «εμπρησμούς (…) τους αυτόχθονες, τους Αρειανούς… ή τους μεγάλους γαιοκτήμονες». «Όλος ο κόσμος μπορεί να θεωρηθεί ύποπτος. Όμως, οι ισχυρότερες υποψίες προέρχονται από τις ΜΚΟ» σημείωσε. Σύμφωνα με το ινστιτούτο INPE, 75.336 δασικές πυρκαγιές έχουν καταγραφεί στη Βραζιλία, πολλές εκ των οποίων στο δάσος του Αμαζονίου, από τον Ιανουάριο έως τις 21 Αυγούστου, ήτοι 84% περισσότερες σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι.

Χθες, ο Ζαΐχ Μπολσονάρου υπαινίχθηκε πως οι μη κυβερνητικές οργανώσεις προάσπισης του περιβάλλοντος θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει αυτές τις πυρκαγιές. «Οι ΜΚΟ χάνουν χρήματα που προέρχονται από τη Νορβηγία και τη Γερμανία. Δεν έχουν πλέον δουλειές, προσπαθούν να με ανατρέψουν» υποστήριξε σήμερα, αναφερόμενος στην αναστολή από αυτές τις δύο χώρες, των επιδοτήσεών τους στο Ταμείο για τον Αμαζόνιο, που δημιουργήθηκε για την προστασία του «πνεύμονα του πλανήτη».

«Τα χρήματα στα ταμεία των ΜΚΟ δεν χρησιμεύουν ούτε στη μάχη κατά των πυρκαγιών ούτε στο να ξαναφυτευτούν δέντρα» σημείωσε ο Βραζιλιάνος πρόεδρος. «Εάν ολόκληρος ο κόσμος αρχίσει να υψώνει εμπορικούς φραγμούς (εναντίον της Βραζιλίας), οι αγροτικές συναλλαγές μας θα καταγράψουν πτώση, η οικονομία θα κατρακυλήσει (…) και η ζωή σας, εσάς των εκδοτών, των ιδιοκτητών τηλεοπτικών δικτύων θα είναι πιο περίπλοκη» προειδοποίησε. «Αυτή η περιβαλλοντική ψύχωση σας εμποδίζει να δράσετε» κι «εγώ θέλω να σώσω τη Βραζιλία».

 ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ