Τεύχος για την επαναστατική πρωτοπορία

ΚΟΜΕΠ - ΤΕΥΧΟΣ 5/2019

Εκτενή αποσπάσματα από το σημείωμα της Σύνταξης

Το πρώτο δίμηνο που ακολούθησε την εναλλαγή στο κυβερνητικό «τιμόνι» του ελληνικού καπιταλισμού ήταν αποκαλυπτικό για τη συνέχεια της αστικής πολιτικής. Παρά την καλοκαιρινή περίοδο, η κυβέρνηση της ΝΔ έδειξε από το πρώτο διάστημα την αποφασιστικότητά της να κλιμακώσει την αντιλαϊκή πολιτική προς όφελος της υποβοήθησης της καπιταλιστικής κερδοφορίας. 

Τα πρώτα κυβερνητικά νομοθετήματα και κινήσεις, τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική πολιτική, δείχνουν ότι η νέα κυβέρνηση αξιοποιεί με τον καλύτερο - για την αστική τάξη - τρόπο την «κληρονομιά» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, αυτό το πρώτο δίμηνο ήταν αποκαλυπτικό και για το χαρακτήρα της αντιπολίτευσης που θα ασκήσει ο ΣΥΡΙΖΑ (και τα άλλα αστικά κόμματα) στην κυβερνητική πολιτική της ΝΔ, με τη μεταξύ τους αντιπαράθεση να επικεντρώνεται στο ποιος υπηρέτησε καλύτερα τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τα μνημόνια και τις συμφωνίες με τους «εταίρους».

«Με μια φωνή» σχεδόν τα στελέχη της νέας κυβέρνησης δήλωναν κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους: «Δεν ήρθαμε για να γκρεμίσουμε αλλά για να χτίσουμε πάνω στα θετικά που παραλαμβάνουμε από τον ΣΥΡΙΖΑ». Κάποια παραδείγματα αρκούν για να κατανοηθεί πιο συγκεκριμένα τι είχαν στο μυαλό τους. Ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε νομοθετήσει τη σταδιακή μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρηματικών κερδών από το 29 στο 25% μέχρι το 2022, η κυβέρνηση της ΝΔ ανακοίνωσε τη μείωση του ίδιου συντελεστή από το 28% που είναι σήμερα στο 20% με δύο ισόποσες μειώσεις τα δύο επόμενα χρόνια. Ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε νομοθετήσει τη μείωση του φορολογικού συντελεστή των μερισμάτων από το 15 στο 10%, η κυβέρνηση της ΝΔ ανακοίνωσε την περαιτέρω μείωσή του στο 5%. Ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε ψηφίσει νόμο για την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, η κυβέρνηση της ΝΔ πρόσθεσε και τη νομοθέτηση της κατάργησης της - προσχηματικής έτσι κι αλλιώς - αιτιολόγησης των απολύσεων με τον «βάσιμο λόγο απόλυσης». Ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Και ακόμα αναφερόμαστε μόνο στην κυβερνητική οικονομική πολιτική. Ο ΣΥΡΙΖΑ αφού έστρωσε το δρόμο στη ΝΔ, στηρίζει σήμερα αποφασιστικά όλες τις βασικές κατευθύνσεις της αντιλαϊκής πολιτικής (...)

Παράλληλα, η κυβέρνηση προσπαθεί - αξιοποιώντας και την πλήρη άρση των λεγόμενων «κεφαλαιακών ελέγχων» - να πείσει ότι η οικονομία έχει μπει σε μία «κανονικότητα» η οποία δήθεν είναι επωφελής για όλους. Αυτό βρίσκεται πίσω από το σύνθημα της ΝΔ «ανάπτυξη για όλους», που ήρθε να αντικαταστήσει το σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ «ανάπτυξη για τους πολλούς». Η ΝΔ εμφανίζει την πολιτική της ως αυτονόητη με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ για όλα τα κράτη - μέλη και αναγκαία για να μη χαθεί το «τρένο της ψηφιακής οικονομίας». Αποκρύβεται ότι η «καλύτερη αξιολόγηση από τις αγορές» και οι «καλύτεροι όροι της ανάπτυξης» που προσδοκά, αποτελούν τον «καθρέφτη» της δημιουργίας πιο ευνοϊκών όρων κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων στο έδαφος του τσακίσματος των εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων (...)

Ταυτόχρονα η ΝΔ συνεχίζει την πολιτική σημαιοφόρου του ΝΑΤΟ, για τη γεωπολιτική αναβάθμιση της αστικής τάξης στην περιοχή, στα χνάρια της προηγούμενης κυβέρνησης Τσίπρα.

Βασικοί πυλώνες αυτής της πολιτικής παραμένουν η σταθερή στόχευση για μετατροπή της Ελλάδας σε κόμβο μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων, η αξιοποίηση και παραχώρηση σε διεθνή μονοπώλια των ενεργειακών κοιτασμάτων, η προώθηση του αγωγού αερίου EastMed και - σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο - η συμμαχία με τις ΗΠΑ και Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο.

Μετά την κυβερνητική εναλλαγή, ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Τζ. Πάιατ, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «προχωρούμε με "τέρμα ταχύτητα" τις σχέσεις ΗΠΑ - Ελλάδας» (...)

Εχοντας, λοιπόν, στο πλευρό της το σύνολο του αστικού πολιτικού κόσμου, η νέα κυβέρνηση ιεραρχεί τη συνέχιση και εμβάθυνση της πρωτοβουλίας του λεγόμενου «Στρατηγικού Διαλόγου», την οποία εγκαινίασε η κυβέρνηση Τσίπρα στα τέλη του 2018 και η οποία (τουλάχιστον μέχρι τώρα) απλώνεται σε 6 θεματικές ενότητες. Ετσι, η κυβέρνηση προετοιμάζει τον β' γύρο του «Στρατηγικού Διαλόγου» που θα λάβει χώρα στην Αθήνα, πιθανότατα τον Οκτώβρη, με συμμετοχή και του ίδιου του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μ. Πομπέο (...)

Στο ζήτημα του Brexit είχαμε έναν κυκεώνα εξελίξεων, ο οποίος πυροδοτήθηκε από την απόφαση του Μπ. Τζόνσον να κλείσει πρόωρα το βρετανικό Κοινοβούλιο και να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο για προκήρυξη εκλογών πριν από την προβλεπόμενη αποχώρηση από την ΕΕ στις 31 Οκτώβρη (...) Στην περίπτωση του Brexit, είναι φανερή η διαπλοκή ενδοαστικών και ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Χαρακτηριστικό είναι ότι το «σχίσμα» στο εσωτερικό της βρετανικής αστικής τάξης διαπλέκεται με τις αντιμαχόμενες επιδιώξεις ΗΠΑ και ΕΕ γύρω από το ζήτημα. Ετσι, ενώ πριν από τις παραπάνω εξελίξεις - και μετά τις επισκέψεις Τζόνσον σε Βερολίνο και Παρίσι - διαφαινόταν μία πιο θετική στάση των βασικών δυνάμεων της ΕΕ για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για τους όρους του Brexit, οι ΗΠΑ στηρίζουν ανοιχτά όλες τις πρωτοβουλίες που κινούνται στην κατεύθυνση ενός Brexit χωρίς συμφωνία, δηλώνοντας διατεθειμένες να συνάψουν μία σειρά «μεταβατικές» εμπορικές συμφωνίες με τη Βρετανία (...)

Iδεολογικοπολιτική αντεπίθεση ενάντια στον πραγματικό αντίπαλο

Το παρόν τεύχος, σε συνέχεια του προηγούμενου, αποσκοπεί στο να συμβάλει στην προσπάθεια ενίσχυσης της ιδεολογικής και πολιτικής παρέμβασης του Κόμματος στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί και αποτυπώθηκαν στο πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα.

Η ΚΕ του ΚΚΕ, στην ανακοίνωσή της για τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών της 7ης Ιούλη 2019, έθεσε το καθήκον της πλατιάς ιδεολογικοπολιτικής αντεπίθεσης του Κόμματος, ως προϋπόθεση για να αυξηθούν οι εστίες αντίστασης, να αναπτύσσεται η Κοινωνική Συμμαχία των εργαζομένων και του λαού, να οργανωθεί η λαϊκή αντεπίθεση, που θα στοχεύει τον πραγματικό αντίπαλο, για να φωτιστεί ότι υπάρχει άλλος δρόμος, ο δρόμος της ανατροπής του συστήματος της εκμετάλλευσης.

Στα κείμενα της ενότητας Ιδεολογία - Πολιτική αναδεικνύονται πλευρές που αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες αναβάθμισης της ικανότητας της επαναστατικής πρωτοπορίας, του Κομμουνιστικού Κόμματος, να καθοδηγεί την επαναστατική πάλη σε όλες τις συνθήκες. Στα κείμενα αυτά αποτυπώνονται ζητήματα διαμόρφωσης της επαναστατικής στρατηγικής, της σχέσης επαναστατικής θεωρίας και επαναστατικής δράσης, της παρέμβασης στο εργατικό κίνημα και της αντιπαράθεσης με τη σοσιαλδημοκρατία, που μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά όπλα στις ιδεολογικές και πολιτικές μάχες του επόμενου διαστήματος.

Τα περιεχόμενα του τεύχους

Στο άρθρο «Η στρατηγική σημασία της άρνησης συμμετοχής του ΚΚΕ σε αστική κυβέρνηση (2012 - 2015)» συμπυκνώνονται βασικά συμπεράσματα από την πείρα της πολιτικής πάλης και στάσης του ΚΚΕ την περίοδο των διπλών εκλογών του Μάη και Ιούνη του 2012 έως και το δημοψήφισμα τον Ιούλη του 2015. Στο άρθρο γίνεται αναφορά σε σημαντικά στοιχεία της εμβάθυνσης της στρατηγικής επεξεργασίας του Κόμματος που κατέστησαν δυνατό, στην εξεταζόμενη περίοδο, να διαμορφωθεί αποτελεσματική γραμμή σύγκρουσης με τον κεντρικό άξονα των αστικών επιδιώξεων. Ενα βασικό συμπέρασμα που έχει αξία όχι μόνο για τα πολιτικά γεγονότα, στα οποία αναφέρεται το άρθρο, αλλά και για τη σημερινή πολιτική πάλη, αποτελεί η άνοδος της ικανότητας του Κομμουνιστικού Κόμματος να διαμορφώνει επαναστατική στρατηγική που θα του επιτρέπει καθημερινή πολιτική δράση και παρέμβαση ενάντια στους αστικούς σχεδιασμούς. 

Ταυτόχρονα, φωτίζεται ότι αυτή η διαδικασία διαμόρφωσης της επαναστατικής στρατηγικής απαιτεί τη διαρκή αφομοίωση της επαναστατικής κοσμοθεωρίας σε κάθε κρίκο του Κόμματος, ώστε να αυξάνεται η ικανότητα επεξεργασίας της πολιτικής και ιδεολογικής παρέμβασης σε κάθε χώρο και τομέα ευθύνης.

Το άρθρο με τίτλο «Σοσιαλδημοκρατία: Διαχρονικά επικίνδυνος εχθρός του εργατικού κινήματος (β΄ μέρος)» αποτελεί συνέχεια του ομότιτλου άρθρου στο προηγούμενο τεύχος της ΚΟΜΕΠ, όπου παρουσιαζόταν η πορεία ανάπτυξης του συγκεκριμένου πολιτικού ρεύματος σε διεθνές επίπεδο με επίκεντρο τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, σε συνδυασμό με την πορεία ανάπτυξης του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος, των επεξεργασιών και της δράσης του, την προσπάθεια διαμόρφωσης επαναστατικής στρατηγικής. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στην πορεία της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα από τη συγκρότηση του ΠΑΣΟΚ έως τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ από οπορτουνιστική δύναμη σε καθαρά σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, αποτελώντας πλέον τον βασικό πόλο αυτού του χώρου. Σε όλο το άρθρο παρουσιάζονται η στάση του ΚΚΕ και η αντιπαράθεση απέναντι σε αυτές τις δυνάμεις αναδεικνύοντας τον καθοριστικό ρόλο που έχει η διαμόρφωση των προγραμματικών και στρατηγικών επεξεργασιών του στην αποτελεσματική διεξαγωγή αυτής της πάλης.

Στο άρθρο «Για τη δουλειά μας στα Εργατικά Κέντρα», παρουσιάζονται πλευρές της δράσης και παρέμβασης των κομμουνιστών στο εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα και ιδιαίτερα για το ρόλο που μπορούν να έχουν τα Εργατικά Κέντρα, ως μορφές οργάνωσης του εργατικού κινήματος, στους αγώνες της εργατικής τάξης, στην προώθηση της κοινής δράσης και συμμαχίας με τους αυτοαπασχολούμενους της πόλης και της υπαίθρου, στην ταξική πάλη συνολικότερα. Σε αυτήν τη βάση αναδεικνύεται η προσανατολισμένη παρέμβαση της αστικής τάξης για τον έλεγχό τους, διασφαλίζοντας πλειοψηφίες στις διοικήσεις των Εργατικών Κέντρων και στα διάφορα όργανά τους, στοχεύοντας στη διαμόρφωση των συμβιβασμένων πλειοψηφιών στη ΓΣΕΕ αλλά και στο να αποτελέσουν μέσα ιδεολογικής και πολιτικής χειραγώγησης συνειδήσεων χιλιάδων εργαζομένων. Αντιπαραθετικά σε όλα αυτά, αναδεικνύονται η δράση των κομμουνιστών και του ΠΑΜΕ στα Εργατικά Κέντρα, η πάλη για να αλλάξει ο συσχετισμός υπέρ των ταξικά προσανατολισμένων δυνάμεων και η σύγκρουση που διεξήχθη το προηγούμενο διάστημα ενάντια σε φαινόμενα εκφυλισμού.

Το κείμενο με τίτλο «Η λενινιστική πολιτική φιλοσοφία του Μαρξισμού», παρουσιάζοντας την καθοριστική συμβολή του Λένιν στην ανάπτυξη του μαρξισμού, αναδεικνύει ζητήματα του ρόλου της επαναστατικής πρωτοπορίας στην προώθηση και ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας ως όρο για τη διεξαγωγή της επαναστατικής πάλης στις δοσμένες κάθε φορά συνθήκες και ιστορικές συγκυρίες. Φωτίζει ότι η αφομοίωση και δημιουργική ανάπτυξη του μαρξισμού αποτελεί την πυξίδα της πολιτικής - επαναστατικής δράσης μέσα στην πολυμορφία των συνθηκών που προκύπτουν από την κίνηση του καπιταλισμού και την εξέλιξη της ταξικής πάλης, προβάλλοντας τη σημασία που είχε σε αυτήν την κατεύθυνση για τον Λένιν η φιλοσοφική γενίκευση τόσο στη συγγραφή των πολιτικών του επεξεργασιών και των κειμένων πολεμικής και διαπάλης, όσο και στην πρακτική επαναστατική δράση. Ιδιαίτερο θέμα που πραγματεύεται το άρθρο είναι ο ρόλος του υποκειμενικού παράγοντα στην επαναστατική διαδικασία, ότι δηλαδή ο (κοινωνικός) άνθρωπος γνωρίζοντας τις νομοτέλειες κίνησης της κοινωνίας μπορεί να προσανατολίσει τη δράση του στην κατεύθυνση του κοινωνικού μετασχηματισμού. Φωτίζεται έτσι ο ενεργητικός ρόλος που μπορεί να έχει σήμερα το Κομμουνιστικό Κόμμα για τη βελτίωση του συσχετισμού δυνάμεων και την οργάνωση της αντεπίθεσης ενάντια στον ταξικό αντίπαλο, έχοντας την επαναστατική θεωρία ως όπλο ενάντια σε αντιλήψεις που είτε απολυτοποιούν την αδυναμία παρέμβασης και αλλαγής των αντικειμενικών συνθηκών είτε αποδίδουν στην παρέμβαση της επαναστατικής πρωτοπορίας την αποκλειστικότητα για την αλλαγή τους.

Στην ενότητα Πολιτισμός δημοσιεύεται το άρθρο «Ευρωπαϊκή Ενωση και πολιτισμός. Στόχοι και επιδιώξεις», που βασίζεται στην εισηγητική ομιλία σε εκδήλωση της Τομεακής Οργάνωσης Καλλιτεχνών της ΚΟ Αττικής για τις ευρωεκλογές της 26ης Μάη. Στο κείμενο παρουσιάζονται βασικά ζητήματα αντιπαράθεσης με την παρέμβαση και τις κατευθύνσεις της ΕΕ στον Πολιτισμό. Αναδεικνύονται ζητήματα του ιδεολογικού περιεχομένου της τέχνης και του πολιτισμού στην καπιταλιστική κοινωνία και το πώς αυτά ενισχύονται από την πολιτική της ΕΕ. Ταυτόχρονα γίνεται μια αναφορά στην αξιοποίηση του πολιτισμού στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και ανταγωνισμών.

Σε αυτό το τεύχος περιέχεται επίσης η βιβλιοπαρουσίαση της νέας έκδοσης της «Σύγχρονης Εποχής» «Κ. Μαρξ, Φ. Ενγκελς. Αλληλογραφία για το Κεφάλαιο (Α' τόμος)», που αποτελεί τη μετάφραση και έκδοση, για πρώτη φορά στα Ελληνικά, εκείνου του μέρους της αλληλογραφίας των Μαρξ και Ενγκελς που συνδέεται με τη συγγραφή και έκδοση του «Κεφαλαίου». Η έκδοση αυτή, που γίνεται σε δύο τόμους, αποτελεί συνέχεια της εκδοτικής δραστηριότητας της «Σύγχρονης Εποχής» που είναι αφιερωμένη στον εορτασμό των 200 χρόνων από τη γέννηση του Καρλ Μαρξ (το 1818) και των 150 χρόνων από την πρώτη έκδοση του πρώτου τόμου του «Κεφαλαίου» (το 1867). Οι επιστολές που περιλαμβάνονται στη συλλογή καλύπτουν μισό αιώνα επιστημονικής έρευνας και πολιτικής δράσης και αναδεικνύουν την παράλληλη πορεία ζωής, έρευνας και αγώνα που ακολούθησαν οι Μαρξ και Ενγκελς, την προσωπική τους σχέση και τον καταμερισμό εργασίας που είχαν εφαρμόσει αλλά και τον συνδυασμό αυτής της έρευνας με την πρακτική επαναστατική δράση και την οικοδόμηση του Κόμματος, με αποκορύφωμα την ίδρυση και τη λειτουργία της Διεθνούς Ενωσης Εργατών (Α' Διεθνής).

Τέλος, σε αυτό το τεύχος της ΚΟΜΕΠ περιλαμβάνονται τα Κομματικά Ντοκουμέντα της περιόδου από 12/7/2019 μέχρι 1/9/2019.