Αντρέι Ταρκόφσκι

Πέθανε, 29/12/1986, ο Ρώσος σκηνοθέτης, Αντρέι Ταρκόφσκι

Ο Σοβιετικός σκηνοθέτης Αντρέι Ταρκόφσκι γεννήθηκε στις 4 Απριλίου 1932 και θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους κινηματογραφιστές. Ηταν γιος του ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι και έτσι ανατράφηκε από παιδάκι μέσα σε καλλιτεχνικό περιβάλλον. Σπούδασε στο Πανενωσιακό Κρατικό Ινστιτούτο της Μόσχας.

Γύρισε την πρώτη του ταινία μικρού μήκους στα 1956 και αμέσως έδειξε τις μεγάλες δυνατότητές του. Ο λυρισμός και η ποίηση που έχει μέσα στο έργο του φανερώνονται στη διπλωματική του εργασία “Ο οδοστρωτήρας και το βιολί” – 1961. Θέμα της της ταινίας μια φιλία. Ενα τρυφερό και ευαίσθητο παιδί που παίζει βιολί θα ανακαλύψει όλη την ομορφιά και το λυρισμό του κόσμου χάρη σε μια φαινομενικά αταίριαστη σχέση, σε μια σχέση φιλική που αναπτύσσεται ανάμεσα σ’ εκείνο και στο ρωμαλέο οδηγό ενός οδοστρωτήρα. Ο ήλιος και το νερό, τα όνειρα και οι φαντασιώσεις του μικρού βιολιστή θα πάρουν ποιοτικές αποχρώσεις.

Η ταινία πρέπει να είναι για το δημιουργό πράξη εξαγνιστική», υποστήριζε ο Ταρκόφσκι και όλα του τα έργα το επιβεβαιώνουν. Αυστηρός και ασυμβίβαστος στις αρχές του κατόρθωσε από ταινία σε ταινία να επιβάλλει ένα σύμπαν, έναν ολόκληρο κόσμο. Οι επτά μεγάλου μήκους ταινίες που γύρισε («Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν», «Αντρέι Ρουμπλιόφ», «Σολάρις», «Καθρέφτης», «Στάλκερ», «Νοσταλγία», «Θυσία») είναι ψυχικές αυτοβιογραφίες, βήματα μιας οδυνηρής πορείας διαλόγου με τον κόσμο. Δε λείπει η μεταφυσική από τα έργα του Ταρκόφσκι , στα τελευταία μάλιστα ίσως να είναι αυτή που σφραγίζει τη σκέψη του. Ωστόσο, ο μεγάλος Σοβιετικός κινηματογραφιστής έμεινε σταθερός στην υπεράσπιση των μεγάλων ανθρώπινων αξιών, κατορθώνοντας να μεταγγίσει την ποίηση στον κινηματογράφο. Βραβεύτηκε με το «Χρυσό Λιοντάρι» στο Φεστιβάλ της Βενετίας για την ταινία του «Σολάρις».

Ο Ταρκόφσκι θα γίνει γνωστός έξω από τη χώρα του με την ταινία “Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν”,που γύρισε στα 1962. Η ταινία αποσπά τις καλύτερες κριτικές και κερδίζει το “Χρυσό Λιοντάρι” στο Φεστιβάλ Βενετίας. Αργότερα, ο Ταρκόφσκι θα γυρίσει την τεράστια επική τοιχογραφία και με θαυμαστό τρόπο θα αναπλάσει το ρωσικό Μεσαίωνα. Ο Ρουμπλιώφ, διατρέχει έναν κόσμο φρικτής βίας και καταστροφής, ώσπου χάνει το κουράγιο του και εγκαταλείπει τη ζωγραφική. Θα αλλάξει γνώμη μόνον όταν συναντήσει ένα νέο που παλεύει να χύσει μια καμπάνα αλλά δεν ξέρει τον τρόπο. Μόνο του όπλο είναι το πάθος. Ενα πάθος που συγκινεί τον Ρουμπλιώφ και τον επαναφέρει στον κόσμο της τέχνης.

Ο Αντρέι Ταρκόφσκι θα συνεχίσει με το “Σολάρις” τη ρώσικη απάντηση στο “2001” του Κιούμπρικ, και, το 1975 θα γυρίσει τον “Καθρέφτη”,που είναι η πιο αυτοβιογραφική ταινία του. Ο σκηνοθέτης είναι πια στη μέση ηλικία, και πριν συνεχίσει τη σύντομη πορεία του βάζει έναν καθρέφτη μπροστά του. Βλέπει τον εαυτό του, τους άλλους, το παρελθόν του, το μέλλον, το παρόν, τη μοίρα του. Στα 1982, ο Ταρκόφσκι φεύγει για την Ιταλία. Εκεί γυρίζει, τι άλλο; – τη “Νοσταλγία” που ήδη είχε αρχίσει να φωλιάζει μέσα του. Στα 1984 γυρίζει στη Σουηδία τη “Θυσία”.Η “Θυσία”, που είναι και η τελευταία του ταινία, είναι ίσως η θυσία του καλλιτέχνη που έχει πια αντικρίσει το θάνατο και παρατηρεί χωρίς να δειλιάσει, το τέλος να πλησιάζει. Ο σκηνοθέτης είναι βαριά άρρωστος και κάνει μια θυσία, γυρίζει την πλάτη στο θάνατο και γυρίζει τη Θυσία.