«Περιπλανώμενο» και υποστελεχωμένο, με πρωτόκολλα - λάστιχο μακριά από τις ανάγκες του λαού

Την ώρα που η κυβερνητική προπαγάνδα αναμασά ότι «το δημόσιο σύστημα Υγείας είναι έτοιμο και ενισχυμένο», οι υγειονομικοί και οι ασθενείς έρχονται αντιμέτωποι με τις τεράστιες ελλείψεις και τις συνέπειες της εμπορευματοποίησης. Ο «Ριζοσπάστης» συζητά με την Αφροδίτη Ρέτζιου, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ), για την κατάσταση που επικρατεί, τις επιπτώσεις στους υγειονομικούς και το λαό, αλλά και τη διέξοδο.

***

-- Σε συνθήκες νέας έξαρσης της πανδημίας, η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το δημόσιο σύστημα Υγείας είναι «ενισχυμένο» και σε «ετοιμότητα». Ποια είναι η πραγματική κατάσταση;

-- Η κυβέρνηση αυτοδιαψεύδεται με τα στοιχεία που η ίδια δίνει στη δημοσιότητα, ενώ ταυτόχρονα ομολογεί το πώς αντιλαμβάνεται τη «θωράκιση του δημόσιου συστήματος Υγείας».

Πώς είναι δυνατόν να ισχυρίζεται ότι το δημόσιο σύστημα Υγείας είναι «θωρακισμένο», όταν παραμένουν οι τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό και δομές; Θεωρεί ότι είναι «θωρακισμένο» το δημόσιο σύστημα Υγείας όταν με τις προσλήψεις συμβασιούχων - αν και εφόσον ισχύει βέβαια και το νούμερο των 6.150 - καλύφθηκε μόλις το 1/5 των κενών που υπάρχουν, σύμφωνα πάντα με τους υπάρχοντες οργανισμούς, που κι αυτοί είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες του λαού; Μήπως σκοπεύει να καταργήσει τις 24.000 κενές οργανικές θέσεις;

Λέμε αν και εφόσον ισχύουν αυτά τα νούμερα, γιατί σύμφωνα με τα στοιχεία των ΔΥΠΕ, έως τον Ιούνη προσλήφθηκαν 4.729 επικουρικοί και από αυτούς μόλις οι 451 είναι γιατροί. Αν μάλιστα συνυπολογίσει κανείς τις συνταξιοδοτήσεις και τις απολύσεις των συμβασιούχων, δεν μιλάμε για ενίσχυση, αλλά για διατήρηση στο διηνεκές της σημερινής άθλιας κατάστασης. Πολύ περισσότερο που δεν πρόκειται για μόνιμο προσωπικό αλλά για συμβασιούχους, με ημερομηνία λήξης.

Η μοναδική προκήρυξη μόνιμου προσωπικού είναι η προκήρυξη 943 θέσεων γιατρών, που την περιμέναμε από το 2019. Δέησαν να την κάνουν μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν η πανδημία είχε ήδη κάνει την εμφάνισή της στις άλλες χώρες, και οι κρίσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα... Βλέπετε, η κυβέρνηση επιστρατεύει fast track διαδικασίες μόνο όταν πρόκειται να ικανοποιήσει τις αξιώσεις των επιχειρηματικών ομίλων.

Τότε βέβαια η αγωνία της κυβέρνησης δεν ήταν πώς θα προετοιμάσει το σύστημα Υγείας για να αντιμετωπίσει την πανδημία, αλλά πώς θα προωθήσει τις ΣΔΙΤ στο χώρο της Υγείας. Και τότε τα κυβερνητικά στελέχη διαβεβαίωναν σε όλους τους τόνους ότι το σύστημα Υγείας είναι «θωρακισμένο» και «πανέτοιμο». Οσο ίσχυε αυτό, άλλο τόσο ισχύει σήμερα ότι το δημόσιο σύστημα Υγείας είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει το δεύτερο κύμα της πανδημίας...

-- Ενας ακόμα ισχυρισμός της κυβέρνησης είναι ότι έχει επανέλθει πλήρως η «κανονικότητα» στη λειτουργία των νοσοκομείων...

-- Αυτή είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι με την «επαναλειτουργία» των νοσοκομείων επανήλθε η «κανονικότητα» των ράντζων, οι πολύμηνες αναμονές για εξετάσεις, θεραπείες, προγραμματισμένα χειρουργεία.

Σε αρκετές περιπτώσεις η κατάσταση είναι χειρότερη από πριν. Ενδεικτικό, αλλά όχι μεμονωμένο, είναι το παράδειγμα του Νοσοκομείου Χανίων, στο οποίο εξαιτίας της αναστολής των χειρουργείων λόγω της πανδημίας ο αριθμός των επεμβάσεων το 2020 προβλέπεται ότι θα είναι 50% μειωμένος συγκριτικά με το 2019.

-- Πώς αξιοποιήθηκε τελικά ο χρόνος που κερδήθηκε από το λαό και τη νεολαία στην πρώτη φάση της πανδημίας;

-- Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πήρε έκτακτα μέτρα για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος Υγείας. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι αξιοποίησε το έκτακτο γεγονός της πανδημίας για να πάρει μόνιμα μέτρα που εντάσσονται στην πολιτική της περαιτέρω εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης του δημόσιου συστήματος Υγείας, πολιτική που εφάρμοσαν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις και που ευθύνεται για τη σημερινή κατάντια του δημόσιου συστήματος Υγείας.

Απόδειξη είναι οι δεκάδες ΠΝΠ για συμβάσεις ιδιωτών γιατρών με τα νοσοκομεία, η μονιμοποίηση του καθεστώτος ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, της επέκτασης της ελαστικής και προσωρινής εργασίας.

Απόδειξη είναι επίσης ο νόμος που ψήφισε κατακαλόκαιρο η κυβέρνηση για τη σύσταση ανώνυμης εταιρείας με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Οργανισμός διασφάλισης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών», κατά τα πρότυπα λειτουργίας των συστημάτων Υγείας των χωρών της ΕΕ και των άλλων καπιταλιστικών χωρών, που έθαψαν κάτω από τα σαθρά θεμέλιά τους εκατόμβες νεκρών, με δείκτες αξιολόγησης, όπως π.χ. το κριτήριο πληρότητας των κλινών, που οδήγησε στο κλείσιμο κρεβατιών, τμημάτων, ολόκληρων νοσοκομείων, με αποτέλεσμα οι γιατροί να αναγκάζονται να αποφασίσουν ποιον θα διασωληνώσουν και σε ποιον θα στερήσουν τη δυνατότητα να ζήσει.

-- Η κυβέρνηση προσπαθεί να καλύψει τα κενά με μετακινήσεις προσωπικού και μεταφορά μηχανημάτων. Πόσο αποτελεσματική είναι αυτή η τακτική;

-- Πρόκειται για ένα «περιπλανώμενο» σύστημα Υγείας. Μετακινήσεις προσωπικού από τις ΤΟΜΥ στα Κέντρα Υγείας, από τα Κέντρα Υγείας στα νοσοκομεία, μετακινήσεις γιατρών για να καλύπτουν εφημερίες από το ένα νοσοκομείο στο άλλο, από τη μία πόλη στην άλλη, από τον ένα νομό στον άλλο. Μετακινήσεις ασθενών και των οικογενειών τους από τον τόπο κατοικίας τους σε άλλη πόλη. Μεταφορά μηχανημάτων από το ένα νοσοκομείο στο άλλο...

Με την πολιτική της κινητικότητας η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει τις τεράστιες τρύπες των δημόσιων μονάδων Υγείας ανοίγοντας άλλες, χωρίς να προσλάβει όλο το αναγκαίο μόνιμο προσωπικό που απαιτείται. Πρόκειται για σταθερή αντιλαϊκή πολιτική, που εφαρμόζουν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις, και όχι για έκτακτο μέτρο.

-- Τα υγειονομικά πρωτόκολλα είναι επαρκή; Σε ποιο βαθμό τηρούνται;

-- Τα υγειονομικά πρωτόκολλα έγιναν λάστιχο για να προσαρμοστούν στην πολιτική διαχείρισης της πανδημίας με κριτήριο τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας και τις αντοχές του δημόσιου συστήματος Υγείας. Ο λόγος δεν είναι αυτό που συχνά επικαλείται η κυβέρνηση προκειμένου να δώσει επιστημονική επίφαση στις επιλογές της, ότι τα υγειονομικά πρωτόκολλα προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα από την έρευνα του ιού και την παρακολούθηση της εξέλιξης της επιδημίας.

Η κυβέρνηση, αντί να πάρει μέτρα ώστε να μπορέσει το σύστημα Υγείας να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες, επιχειρεί να προσαρμόσει τις ανάγκες, να τις στοιβάξει στο πλαίσιο του υπάρχοντος συστήματος. Ενός συστήματος που δεν είναι σχεδιασμένο με κριτήριο την προστασία της υγείας του λαού και την κάλυψη των αναγκών των ασθενών, αλλά με κριτήριο το κέρδος.

Ετσι, για παράδειγμα, αντί να γίνονται καθολικοί τακτικοί επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι σε όλους τους υγειονομικούς, εφαρμόζουν αμφιλεγόμενα περιοριστικά κριτήρια για τη διενέργεια των τεστ, μόνο σε όσους επιστρέφουν από την καλοκαιρινή άδεια κι αυτό όχι σε όλους. Αντίστοιχα, αν κάποιος υγειονομικός νοσήσει, η απομόνωση διαρκεί 7 και όχι 14 ημέρες, όπως θα έπρεπε, επειδή δεν υπάρχουν οι αναγκαίες εφεδρείες σε προσωπικό.

Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες που έχουμε μετά από επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ, ενώ μέχρι τώρα κάποιος που είχε θετικό τεστ έπρεπε να το επαναλάβει μετά από 14 ημέρες και να είναι αρνητικό για να αρθεί η απομόνωση, τώρα θα δοθεί νέα οδηγία να μη γίνεται το 2ο τεστ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Αλλά ακόμα και άρτια να ήταν τα υγειονομικά πρωτόκολλα, για να εφαρμοστούν πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Η κυβέρνηση π.χ. αποφάσισε τη νοσηλεία ύποπτων και επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε όλα τα νοσοκομεία του ΕΣΥ που διαθέτουν κλίνες Covid και τα οποία, όπως υποστηρίζει, βρίσκονται σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, πρόκειται για νοσοκομεία που δεν έχουν τις προδιαγραφές από πλευράς υποδομών και προσωπικού ώστε να εφαρμοστούν τα αναγκαία μέτρα πρόληψης και ελέγχου της διασποράς του ιού. Πώς θα εξασφαλιστεί ο γεωγραφικός - χωροταξικός διαχωρισμός που πρέπει να συνοδεύεται και από τον διαχωρισμό του προσωπικού, δηλαδή να υπάρχει προσωπικό, κυρίως νοσηλευτές, που θα αναλάβει τη νοσηλεία αποκλειστικά των συγκεκριμένων ασθενών; Αυτό προβλέπει ο εσωτερικός κανονισμός των νοσοκομείων για την πρόληψη και τον έλεγχο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, που ισχύει και για τις επιδημίες. Με δεδομένη την τραγική υποστελέχωση, πρακτικά είναι ανέφικτο να τηρηθεί το πρωτόκολλο. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται ο κίνδυνος ενδονοσoκομειακής διασποράς.

Υπάρχουν διεθνώς τεκμηριωμένες για την αποτελεσματικότητά τους πρακτικές, υπάρχουν τα πρωτόκολλα και οι οδηγίες. Θα έπρεπε να είναι βασική προτεραιότητα η πρόληψη, ο έγκαιρος κρατικός σχεδιασμός και η οργάνωση του συστήματος, η εξασφάλιση της αναγκαίας υλικοτεχνικής υποδομής, η εκπαίδευση του προσωπικού ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται το σύστημα Υγείας σε ενδεχόμενη επιδημία ή σε άλλες έκτακτες καταστάσεις. Αυτό όμως δεν γίνεται, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες καπιταλιστικές χώρες, γιατί άλλες είναι οι προτεραιότητες των αστικών κυβερνήσεων, όπως αποδείχθηκε και στην περίοδο της επιδημίας, και όχι η προστασία της υγείας του λαού. Και γι' αυτό, για να συγκαλύψουν τις κρατικές ευθύνες, τα ρίχνουν όλα στην «ατομική ανευθυνότητα».

Αυτές ακριβώς οι αντιφάσεις και οι παλινωδίες στη διαχείριση της πανδημίας, όπως π.χ. στην αναγκαιότητα της χρήσης μάσκας, τα υγειονομικά πρωτόκολλα - λάστιχο κ.ά., δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμήσουν και οι διάφορες σκοταδιστικές, αντιεπιστημονικές απόψεις.

-- Η κυβέρνηση κάνει λόγο για μεγάλη συμβολή της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ποια είναι η πραγματικότητα;

-- Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι αξιοποιήθηκαν όλες οι δυνατότητες της ΠΦΥ, όταν όχι μόνο δεν πήρε κανένα μέτρο για την ανάπτυξη, τη στελέχωση και τον εξοπλισμό των αποδεκατισμένων Κέντρων Υγείας και των Περιφερειακών Ιατρείων, αλλά τα χρησιμοποιεί και σαν δεξαμενή άντλησης προσωπικού για να μπαλώνουν τρύπες. Οταν τα Κέντρα Υγείας, επειδή δεν έχουν την κατάλληλη υποδομή, παραπέμπουν ασυμπτωματικούς ή ασθενείς με ήπια συμπτώματα, που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για λοίμωξη με Covid-19, στα νοσοκομεία για διενέργεια τεστ, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος διασποράς.

Πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ΠΦΥ θα ήταν για παράδειγμα αν η κυβέρνηση είχε επιτάξει το σύνολο των διαγνωστικών αλυσίδων, των μικροβιολογικών εργαστηρίων με το προσωπικό και τις υποδομές τους, για να διενεργούν δωρεάν όχι μόνο το τεστ κορονοϊού αλλά όλες τις αναγκαίες εξετάσεις όσων αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα υγείας ή είναι στη φάση διερεύνησης ενός προβλήματος υγείας. Πλήρης αξιοποίηση σημαίνει υποχρεωτική ένταξη των ιδιωτών για να αναλάβουν τη δωρεάν παρακολούθηση των ασθενών με Covid-19 που δεν χρειάζονται νοσηλεία, αλλά και των ασθενών που πάσχουν από άλλα νοσήματα. Ολων εκείνων δηλαδή που έμειναν ξεκρέμαστοι στο πρώτο επιδημικό κύμα, εξαιτίας της αναστολής πρακτικά της λειτουργίας των νοσοκομείων.

-- Ποια είναι η διέξοδος από αυτήν την κατάσταση;

-- Είναι ανάγκη να δυναμώσει ο αγώνας για να αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες και τα μέσα που υπάρχουν σήμερα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, για μέτρα προστασίας της υγείας του λαού. Να δυναμώσει η διεκδίκηση για την αποφασιστική ενίσχυση του δημόσιου συστήματος Υγείας με μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στα νοσοκομεία και στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, για μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων, για μαζικά επαναλαμβανόμενα τεστ στους εργαζόμενους στην Υγεία, στην Πρόνοια, στα ΜΜΜ, σε όλους τους μεγάλους εργασιακούς χώρους, για μέτρα προστασίας στους χώρους δουλειάς, στα σχολεία, παντού, για σχέδιο επίταξης του ιδιωτικού τομέα.

Ο αγώνας, για να έχει προοπτική, πρέπει να στοχεύει τον πραγματικό ένοχο: Την πολιτική που εφαρμόζουν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις και η οποία θεωρεί την υγεία του λαού «κόστος» και ταυτόχρονα πεδίο επενδύσεων και κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων. Σε σύγκρουση με την κυβέρνηση, το κεφάλαιο, τα κόμματά του. Για να είναι η υγεία του λαού κατοχυρωμένο κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα.