Με προσήλωση στην ιατρικοποίηση του κοινωνικού φαινομένου της τοξικοεξάρτησης και την αναγωγή του σε ζήτημα δημόσιας υγείας, το νέο Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά (2021 - 2025) έρχεται να επεκτείνει την εφαρμογή της καθιερωμένης πολιτικής «μείωσης της βλάβης», απαντώντας με ημίμετρα και χιλιοδοκιμασμένες, ακατάλληλες μεθόδους στην ολοένα και αυξανόμενη χρήση, παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών.
Παράλληλα, η διαχείριση του προβλήματος υποτάσσεται απόλυτα στους στόχους της καπιταλιστικής κερδοφορίας μέσα στο κάδρο των αστικών ανταγωνισμών, δίνοντας έμφαση στη «μείωση της προσφοράς» ναρκωτικών και αντιμετώπισης του παράνομου εμπορίου τους, ώστε να μη διαταραχτεί η νόμιμη καπιταλιστική οικονομία.
«Η προβληματική χρήση ουσιών είναι μία χρόνια και συχνά επαναλαμβανόμενη κατάσταση». Σε αυτή την πρόταση συμπυκνώνονται μία σειρά «στόχοι» που καλούν στο συμβιβασμό με το πρόβλημα, αποπροσανατολίζοντας συνειδητά από το βασικό ζήτημα, δηλαδή την αντιμετώπιση των αιτιών που οδηγούν τους νέους στη χρήση και την εξάρτηση.
Και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, από τη στιγμή που αυτές οι αιτίες είναι δεμένες με τη βαρβαρότητα του καπιταλιστικού συστήματος, με τις αντιλαϊκές πολιτικές υπεράσπισης της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων, δηλαδή την ίδια τη στρατηγική της ΕΕ.
Το Σχέδιο Δράσης επικεντρώνει μονομερώς στην «προβληματική χρήση ουσιών» κυρίως από το «κόστος» που αυτή δημιουργεί (π.χ. εγκληματικότητα, υποβάθμιση περιοχών, οικονομικές ζημιές κ.λπ.), προτάσσοντας την ανάγκη αναβάθμισης και επέκτασης των προγραμμάτων χορήγησης υποκατάστατων ηρωίνης, ναλοξόνης, αλλά και τη γενίκευση της λειτουργίας Χώρων Ελεγχόμενης Χρήσης ναρκωτικών.
Με αυτόν τον τρόπο αθωώνει την περιστασιακή χρήση, νομιμοποιεί πλήρως τον διαχωρισμό των ναρκωτικών σε «μαλακά και σκληρά» και προβάλλει τη χρήση και την εξάρτηση ως «φυσικό φαινόμενο».
Μάλιστα, υπό τον μανδύα των αλλαγών που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στο προφίλ των χρηστών (π.χ. αύξηση πολυτοξικομανίας, συννοσηρότητας με ψυχικές διαταραχές, αύξηση του αριθμού των χρονίως εξαρτημένων κ.λπ.), βαφτίζεται «βελτίωση της πρόσβασης σε θεραπευτικές επιλογές» η ενίσχυση της φαρμακοθεραπείας, σε συνδυασμό με κάποιες υποτυπώδεις προνοιακές παροχές στις πιο εξαθλιωμένες ομάδες εξαρτημένων. Κι αυτό, με την προϋπόθεση να αντιμετωπίζεται η χρήση ως ζήτημα υγειονομικής περίθαλψης.
Παράλληλα, υποβαθμίζεται πλήρως ο ρόλος της απεξάρτησης και της στεγνής θεραπείας, δηλαδή της ψυχοκοινωνικής στήριξης, που αποτελεί και τη μόνη επιστημονικά ενδεδειγμένη μέθοδο αντιμετώπισης τέτοιων περιπτώσεων.
Κι όλα αυτά, ενώ το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ εκτιμά ότι τα υποκατάστατα ηρωίνης εκτρέπονται στις πιάτσες και ότι οι διαθέσιμες θεραπευτικές υπηρεσίες υπολείπονται των αναγκών. Αλλωστε, οι τελευταίες εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Ναρκωτικά κάνουν λόγο για αύξηση των εξαρτημένων που αναζητούν θεραπεία από υποκατάστατα ηρωίνης αλλά και για αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με μεθαδόνη (ΕMCDDA, 2017 και 2019).
Χαρακτηριστικό της κατεύθυνσης της αντιναρκωτικής πολιτικής της ΕΕ αποτελούν οι στόχοι γύρω από την πρόληψη, που διαπνέονται εξολοκλήρου από τη μονοδιάστατη, βιολογική θεώρηση του φαινομένου.
Ετσι, πρόληψη θεωρούνται η «προώθηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής» και η ενημέρωση - δημιουργία φόβητρου γύρω από «τις βλαπτικές επιπτώσεις των ναρκωτικών». Μάλιστα, ως επιπτώσεις των ναρκωτικών αναφέρονται οι «σοβαρές, μακροπρόθεσμες συνέπειες», υποτιμώντας έτσι τις άμεσες και ουσιαστικές ψυχοκοινωνικές συνέπειες της χρήσης στους νέους.
Στο Σχέδιο Δράσης γίνεται παραδοχή της αποσπασματικότητας και της ανεπάρκειας των έως σήμερα μέτρων πρόληψης των προηγούμενων Σχεδίων Δράσης της ΕΕ, αλλά και της αύξησης της ζήτησης ναρκωτικών που συντελείται στο γενικό πληθυσμό.
Αντί όμως για την ενίσχυση των μέτρων πρόληψης, η ΕΕ περιορίζεται σε μία γενικόλογη αναφορά γύρω από τη σημασία της καθολικής πρόληψης και εστιάζει ξανά στους «πιο ευάλωτους πληθυσμούς που είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν προβληματική χρήση / εθισμό με τις ουσίες».
Επιπλέον, με όχημα τη «μη αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα» παρεμβάσεων πρόληψης (που είναι φυσική συνέπεια του ότι η πρόληψη δεν μπορεί αντικειμενικά να έχει άμεσα αποτελέσματα), επιχειρείται ο ακόμα μεγαλύτερος περιορισμός των προγραμμάτων πρόληψης σε ομάδες - στόχους.
Ολα τα παραπάνω εξηγούνται και συμπληρώνονται από την αναβαθμισμένη διάσταση που αποκτούν οι στόχοι καταστολής στο Σχέδιο Δράσης της ΕΕ. Το ζήτημα της μείωσης του παράνομου εμπορίου ναρκωτικών τοποθετείται ως θέμα «τόσο εσωτερικής όσο και εξωτερικής ασφάλειας της ΕΕ», ως «υψίστης σημασίας ζήτημα», για το οποίο πλέον θα απασχολούνται συνεργασίες διακρατικών οργανισμών και αναβαθμισμένοι μηχανισμοί παρακολούθησης.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στο κείμενο γίνεται αναφορά στη χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων από το εμπόριο ναρκωτικών, ενώ διατυπώνεται και πρόταση για δυνατότητα παρεμβάσεων σε τρίτες χώρες - παραγωγούς ναρκωτικών με πρόσχημα τις συνέπειες που επιφέρουν στην ΕΕ.
Η ανησυχία της ΕΕ για το χτύπημα του παράνομου εμπορίου φανερώνει τη γενικότερη ανησυχία που υπάρχει στα αστικά επιτελεία για τις επιπτώσεις του παράνομου εμπορίου στη νόμιμη αγορά ναρκωτικών, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, που έχουν «πάρει τα πάνω τους» οι επενδύσεις στην «ψυχαγωγική» και «φαρμακευτική» κάνναβη.
Προτεραιότητα στην καταστολή έχουν οι «μεγάλες ομάδες οργανωμένου εγκλήματος σε κέρδη ή όγκο ναρκωτικών» ή οι μικρότερες, που διακινούν όμως τα λεγόμενα «ναρκωτικά υψηλού κινδύνου».
Και στις δύο περιπτώσεις, στόχος είναι να προστατεύονται η εγχώρια παραγωγή και το νόμιμο εμπόριο κάνναβης της ΕΕ. Η συγκεκριμένη ναρκωτική ουσία καταγράφει στην Ευρώπη από τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης της παγκοσμίως, αφορά σε πάνω από το 70% των κατασχέσεων ναρκωτικών από τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, δεν υπολογίζεται ως «επικίνδυνο» ναρκωτικό και η παραγωγή της εντός ΕΕ είναι μικρής κλίμακας, αλλά συνεχώς αναπτυσσόμενη. Αλλωστε, ολόκληρο το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ αφήνει την κάνναβη στο απυρόβλητο, παρά το ότι η χρήση της είναι πενταπλάσια από κάθε άλλο ναρκωτικό!
Τέλος, από το Σχέδιο Δράσης δεν λείπει και η αναφορά στην «ακεραιότητα» του αστικού πολιτικού συστήματος και στην πρόληψη πιθανής αμφισβήτησής του. Το εμπόριο ναρκωτικών και η εγκληματικότητα που το συνοδεύει αντιμετωπίζονται λοιπόν ως σημαντικοί παράγοντες που μπορούν «να ενισχύσουν τη διαφθορά και να εμποδίσουν τη χρηστή διακυβέρνηση».
Με βάση τα παραπάνω, δεν προκαλεί καθόλου εντύπωση το γεγονός ότι οι «αρνητικές επιπτώσεις των ναρκωτικών στη νόμιμη οικονομία» και η «διαφθορά» αποτελούν, για το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ, κεντρική θεματολογία της πρόληψης (!), καθώς και ότι τα κονδύλια για τη «μείωση της ζήτησης» ναρκωτικών σχετίζονται με την επιτυχία των κατασταλτικών πολιτικών.
Είναι καθαρό ότι το ζήτημα για την ΕΕ δεν είναι η αντιμετώπιση των ναρκωτικών ως κοινωνικού προβλήματος, αλλά η ζημιά που επιφέρει η παράνομη διακίνησή τους στην καπιταλιστική κερδοφορία και δευτερευόντως οι ευρύτερες συνέπειες της εξάρτησης στην καπιταλιστική οικονομία.
Δεν προκαλεί, επίσης, εντύπωση ότι οι θέσεις όλων των αστικών κομμάτων γύρω από τα ναρκωτικά στη χώρα μας είναι πανομοιότυπες και ευθυγραμμίζονται διαχρονικά πλήρως με τη στρατηγική της ΕΕ. Ετσι, παρά το γεγονός ότι η χώρα μας έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά χρήσης και εξάρτησης πανευρωπαϊκά, η υιοθέτηση της πολιτικής «μείωσης της βλάβης» εις βάρος της πρωτογενούς πρόληψης και της θεραπείας έχει οδηγήσει όλα αυτά τα χρόνια στην αύξηση της χρήσης και της εξάρτησης, αλλά και στη γιγάντωση της ανοχής απέναντι στο φαινόμενο.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι η αστική τάξη τοποθετεί το ζήτημα των ναρκωτικών ψηλά στην ατζέντα της για χάρη του κεφαλαίου, κρύβοντας το στόχο της επιμελώς κάτω από τον μανδύα της κοινωνικής ευαισθησίας.
Επιβεβαιώνεται πως δεν μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα των ναρκωτικών η πολιτική που το γεννά και το αναπαράγει. Μόνος δρόμος η κρυστάλλινη θέση και η δράση του ΚΚΕ για μια κοινωνία ελεύθερη από ναρκωτικά και όχι με ελεύθερα τα ναρκωτικά.
Σοφίας ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗ*
* Η Σοφία Σκλαβενίτη είναι μέλος του Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ Κατά των Ναρκωτικών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου