Ξεσπά στην Κύπρο η κρίση που υποβόσκει από τις 30 Νοέμβρη

 

Ξεσπά, 21/12/1963, στην Κύπρο η κρίση που υποβόσκει από τις 30 Νοέμβρη, όταν ο Μακάριος διαβιβάζει στον αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Φαζίλ Κιουτσούκ, μνημόνιο με 13 σημεία, για την αναθεώρηση του συνταγματικού καθεστώτος. Ο Κιουτσούκ απαντά αρνητικά. Τα ξημερώματα της 21ης Δεκέμβρη του 1963 αρχίζουν επεισόδια στη Λευκωσία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, τα οποία κορυφώνονται με εκατέρωθεν νεκρούς τη μέρα των Χριστουγέννων.

Οι Τουρκοκύπριοι δημιουργούν «γραμμή άμυνας» γύρω από την παλιά πόλη και προσβάλλουν ελληνοκυπριακά βόρεια προάστια. Οι Ελληνοκύπριοι αντιπαρατίθενται ένοπλα με τους Τουρκοκύπριους, ενώ άλλοι, υπό τον (κατοπινό πραξικοπηματία) Ν. Σαμψών, επιτίθενται στην Ομορφίτσα. Κατά τις συγκρούσεις, διαπράττονται αγριότητες και από τις δυο πλευρές. Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, τουρκικά πολεμικά σκάφη εμφανίζονται προ της Κύπρου και βρετανικά τεθωρακισμένα παρεμβαίνουν μεταξύ των αντιμαχομένων στη Λευκωσία.

Η απειλή τουρκικής εισβολής αίρεται, έπειτα από παρέμβαση των ΗΠΑ, της Σ. Ενωσης και της Βρετανίας. Στις 29 Δεκέμβρη υπογράφεται συμφωνία κατάπαυσης των εχθροπραξιών και η Λευκωσία χωρίζεται σε ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή από την «πράσινη γραμμή».