27 Απρίλη 1941: Η αρχή της μεγάλης νύχτας της Κατοχής

27 Απρίλη σήμερα. Και σαν σήμερα, το 1941, τα γερμανικά μηχανοκίνητα τμήματα μπαίνουν στην Αθήνα. 

Τους εισβολείς στην Αθήνα υποδέχτηκε Επιτροπή από τον ανώτερο διοικητή Αττικής, το νομάρχη Αττικοβοιωτίας και τους δημάρχους Αθήνας και Πειραιά, ενώ ο αθηναϊκός λαός, διαμαρτυρόμενος σιωπηρά, έκλεινε τα παράθυρα όταν περνούσαν τα ναζιστικά στρατεύματα. Λίγο πριν την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, η Κομματική Οργάνωση Αθήνας του ΚΚΕ οργάνωσε στην Ομόνοια συγκέντρωση με συνθήματα για αντίσταση στους επιδρομείς ζητώντας να δοθούν όπλα στο λαό για να τους πολεμήσει.

Το επόμενο βήμα της άρχουσας τάξης της Ελλάδας ήταν συνεργασία με τους ναζί κατακτητές ενάντια στο λαό, με τη συγκρότηση κυβέρνησης από Έλληνες αστούς πολιτικούς. Επικεφαλής ο δοσίλογος στρατηγός Τσολάκογλου που υπέγραψε την παράδοση της Ελλάδας στο στρατό του Χίτλερ παρά τη θέληση των στρατιωτών, αλλά και αξιωματικών που συνέχιζαν την αντίσταση στους εισβολείς. Την κυβέρνηση αυτή στήριξε όλος, σχεδόν, ο τότε αστικός πολιτικός κόσμος.

Την ίδια ώρα εκτός από τους συνεργάτες των ναζί αστούς πολιτικούς, μια μερίδα πολιτικών εκπροσώπων της αστικής τάξης εγκατέλειπαν τη χώρα μαζί με τους Άγγλους συμμάχους τους.

Αντίθετα, το ΚΚΕ από την αρχή, με τη φασιστική επίθεση των Ιταλών που προηγήθηκε στη χώρα μας, με τα γνωστά τρία γράμματα του τότε ΓΓ της ΚΕ του, Νίκου Ζαχαριάδη από τα μπουντρούμια της Ασφάλειας είχε καλέσει τον ελληνικό λαό σε παλλαϊκό πόλεμο κατά των φασιστών εισβολέων. Οι κομμουνιστές από τις φυλακές και τις εξορίες είχαν ζητήσει να τους επιτραπεί να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή κατά των εισβολέων που, όμως, το αρνήθηκε η μεταξική κυβέρνηση και, τελικά, παρέδωσε τους φυλακισμένους κομμουνιστές στον κατακτητή, με συνέπεια οι περισσότεροι απ' αυτούς να εκτελεστούν είτε να σταλούν στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Με αφορμή τη σημερινή επέτειο, ο Σπύρος Τζόκας, πανεπιστημιακός - συγγραφέας, μας θυμίζει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του «Η κραυγή της σιωπής». Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα εστιάζει στη συγκλονιστική ιστορία του παίκτη της ΑΕΚ Σπύρου Κοντούλη, ο οποίος εκτελέστηκε από τους ναζί, λόγω της έντονης αντιστασιακής δράσης και της συμμετοχής του στην Ένωση Ελλήνων Αθλητών η οποία αποτελούσε στην ουσία παρακλάδι του ΕΑΜ στο χώρο του Αθλητισμού.    

Παραθέτουμε το απόσπασμα: 

«Στις 27 Απριλίου η Βέρμαχτ εισέρχεται στην Αθήνα και συναντά άδειους δρόμους και κατάκλειστα σπίτια, ενδεικτικό των αισθημάτων του ελληνικού λαού, με μόνη εξαίρεση τα μέλη της γερμανικής παροικίας στην Αθήνα κι ελάχιστους Έλληνες.  Ο ελληνισμός πενθεί.  

Ο Βασίλης Τσιτσάνης εμπνέεται τη "Συννεφιασμένη Κυριακή", ενώ η Πηνελόπη Δέλτα γίνεται τραγική αυτόχειρας παίρνοντας δηλητήριο, ενώ είχαν ήδη προηγηθεί άλλες δύο απόπειρες αυτοκτονίας στο παρελθόν.  Θα κηδευτεί στον κήπο του σπιτιού της, κατόπιν δικού της αιτήματος σε ιδιόχειρο σημείωμα με μια μικρή τελετή που τελεί ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος.  Στον τάφο της θα  χαραχτεί μόνο μια λέξη… ΣIΩΠH.

Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών διά στόματος Κώστα Σταυρόπουλου ανακοινώνει: "Έλληνες, ύστερα από λίγα λεπτά ο ραδιοφωνικός μας σταθμός δεν θα είναι ελληνικός… αδέρφια ψηλά τις καρδιές…"

Έτσι αρχίζει η μεγάλη νύχτα της Κατοχής για την Αθήνα.  Ένα κύμα μαύρης σκλαβιάς σκέπασε την Ελλάδα. Μια μεγάλη νύχτα που έπεσαν οι μάσκες. Συμβαίνει και αυτό τις νύχτες.

Οι πατριδοκάπηλοι, όπως το συνηθίζουν, έσπευσαν να δηλώσουν υπακοή στον κατακτητή. Οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ, όπως και αυτές το συνηθίζουν, εγκατέλειψαν την πατρίδα και το λαό την ώρα της μάχης και έφυγαν από τη χώρα για ασφαλές μέρος. Κατά το συνήθειο τους επιστρέφουν  κατόπιν ως εθνοσωτήρες και ελευθερωτές. Και ο λαός πάντα στη θέση του, σε αυτήν της μάχης, σε αυτή του πόνου, σε αυτή της καρτερίας... στις πεζούλες του.

Έτσι, ο Τσολάκογλου και αρκετοί από τους στασιαστές θα ανταμειφθούν από τους Γερμανούς, καθώς στις 2 Απριλίου 1941 διορίζονται από τους κατακτητές Γερμανούς ως πρόεδρος και μέλη, αντίστοιχα, της πρώτης κυβέρνησης του νεοσύστατου κρατικού φασιστικού εκτρώματος της "Ελληνικής Πολιτείας". Ο Τσολάκογλου κατοχικός πρωθυπουργός… δοτός πρωθυπουργός.

Η Κατοχή αποτέλεσε ίσως τη χειρότερη περίοδο της σύγχρονης Ελλάδας και την απαρχή των φοβερότερων δεινών για τον ελληνισμό. Η λεηλασία του εθνικού πλούτου και η πλήρης αποδιάρθρωση της εθνικής μας οικονομίας, η καταστροφή των υποδομών, η ληστεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, αλλά, πάνω απ’ όλα, οι εκατοντάδες χιλιάδες θάνατοι από πείνα, εκτελέσεις, ασθένειες, βασανιστήρια, άφησαν βαθύ το αποτύπωμά τους και υπονόμευσαν την πορεία της χώρας για δεκαετίες.

Κι όμως, ο ελληνικός λαός όχι μόνο δεν λούφαξε, αλλά δεν παραδέχθηκε την ήττα. Πύκνωσε από την πρώτη μέρα τις γραμμές των αντιστασιακών οργανώσεων και πάλεψε με αυτοθυσία για τη λευτεριά του. Δεν λύγισε ούτε όταν οι Γερμανοί κορύφωσαν την τρομοκρατία εις βάρος του, με τα διαβόητα Τάγματα Ασφαλείας που ίδρυσε στις 7 Απριλίου 1943 η κατοχική δοσιλογική κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη, στρέφοντας Έλληνες εναντίον Ελλήνων.

Ο Σπύρος Κοντούλης από το σπίτι του στην Κοδριγκτώνος άκουγε το θόρυβο που έκαναν οι μοτοσικλετιστές που προπορεύονταν και ακολουθούσαν τα τανκς. Έβλεπε  τα συμβαίνοντα από τις γρίλιες. Κάποια στιγμή ακούστηκε ο θόρυβος από τη γερμανική μηχανοκίνητη φάλαγγα που κατηφόριζε και τα τεθωρακισμένα των Γερμανών. Βλέποντας την εικόνα αυτή, έπεσε σε κατάθλιψη. Ήταν και η μέρα άσχημη, σαν την εικόνα. Ο καιρός ήταν μουντός, ανάλογος με τη διάθεση των Αθηναίων… ημέρα συννεφιασμένη, ημέρα θλιβερή. Είχε απόλυτο δίκιο ο Τσιτσάνης.

Το ξημέρωμα της επόμενης μέρας η γειτονιά όλη στο δρόμο. Άλλοι να βρίζουν και άλλοι να καταριούνται, άλλοι να φοβούνται. Σαστισμένοι ήταν κυρίως. Προσπαθούσαν να συνειδητοποιήσουν τη νέα κατάσταση. Και δεν ήταν διόλου εύκολο.

Και η γερμανική σημαία στην Ακρόπολη στη θέση της ελληνικής.

"Η σβάστικα κυματίζει πάνω στην Ακρόπολη. Ανάθεμά τους. Ούτε ιερό, ούτε όσιο έχουν. Ιερόσυλοι είναι. Έπρεπε να μας ταπεινώσουν έτσι; Δεν σεβάστηκαν τίποτα από την ιστορία αυτού του τόπου;".

 Έλεγε με πίκρα και παράπονο ο κυρ Μιχάλης.

"Ποτέ οι κατακτητές δεν σέβονται, ποτέ. Κούφια τα λόγια των Γερμανών για την Ελλάδα. Ύβρις κυρ Μιχάλη, ύβρις", του απάντησε ο δάσκαλος.

Η ύβρις, όμως, δεν θα έμενε αναπάντητη: Ένα μήνα μετά, και συγκεκριμένα το βράδυ της 30ής προς την 31η Μαΐου 1941, οι πρωτοετείς φοιτητές Απόστολος Σάντας και Μανώλης Γλέζος κατεβάζουν τη μισητή σβάστικα από την Ακρόπολη και τοποθετούν τη γαλανόλευκη. Η αντίσταση του ελληνικού λαού ξεκινά από τις πρώτες μέρες. Η πρώτη αντιστασιακή πράξη που έδειχνε τις διαθέσεις του ελληνικού λαού.

Ο ελληνικός λαός πλέον πορεύεται το δρόμο του μαρτυρίου και των θυσιών που θα κρατήσει σχεδόν τέσσερα μαρτυρικά χρόνια. Στα χρόνια αυτά υφίσταται μύρια όσα κακά. Πείνα και φοβέρα, ταπεινώσεις και εξευτελισμούς, με αποκορύφωμα τα ολοκαυτώματα και τις ομαδικές εκτελέσεις. Θα έπρεπε να περάσουν 1.625 ατέλειωτα ημερόνυχτα, φρίκης, πείνας, αγωνίας, μαρτυρίου και θανάτου κάτω από τη μισητή ναζιστική κατοχή για να δει ο ελληνικός λαός τη μέρα του λυτρωμού και της λευτεριάς. Μιας λευτεριάς που δυστυχώς δεν είδαν εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων που θυσιάστηκαν για την πατρίδα ή πέθαναν από την πείνα και τις κακουχίες.

Στα δραματικά και φοβερά αυτά χρόνια ο ελληνικός λαός δεν λούφαξε, δεν έσκυψε το κεφάλι. Η αντίσταση αρχίζει από την πρώτη μέρα. Η αντίσταση ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την πτώση και τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 1941. Αρχικά υπήρξε προϊόν αυθόρμητων ενεργειών μεμονωμένων πολιτών ή μικρών ομάδων πολιτών, αλλά σταδιακά απέκτησε οργανωμένη μορφή με την ίδρυση αντιστασιακών οργανώσεων. Από τα μέσα του 1942 εξελίχθηκε σε ένοπλο αγώνα στην ύπαιθρο. Ήδη από τα μέσα του 1943 οι αντάρτικές ομάδες είχαν προκαλέσει σοβαρά πλήγματα στους κατακτητές και είχαν κατορθώσει να απελευθερώσουν τμήμα της ορεινής ενδοχώρας. Η Εθνική αντίσταση των Ελλήνων ανακαλεί στη μνήμη του ελληνικού λαού τις ηρωικές παραδόσεις του και παλεύει για μια Ελλάδα ελεύθερη και ανεξάρτητη».