Τσάρλι Τσάπλιν εναντίον Χένρι Φορντ

Ο Χ. Φορντ δεν είναι ο εφευρέτης του αυτοκινήτου, είναι όμως αυτός «που έβαλε τον κόσμο πάνω σε ρόδες» γιατί ήταν αυτός που με τη μαζική παραγωγή έκανε το αυτοκίνητο από είδος πολυτελείας προσιτό στον καθένα.

Εμπνευσμένος από την διαδικασία σφαγής των χοίρων, ο Φορντ καθιέρωσε τη «γραμμή παραγωγής», σύμφωνα με την οποία ο κάθε εργαζόμενος είχε μία πολύ συγκεκριμένη εργασία στο αυτοκίνητο, καθώς αυτό περνούσε από μπροστά του, πάνω στην αλυσίδα που το μετέφερε. Αυτή η αλυσίδα άλλαξε εντελώς τη δομή των εργοστασίων, ανεξαρτήτως προϊόντων και απογείωσε τον καπιταλισμό (μαζί με τις άλλες …καινοτομίες του).

Πλήθος ταινιών αλλά και λογοτεχνικών έργων έχουν εμπνευστεί από τις ημέρες και τα έργα του Χένρι Φορντ. Το πιο εύστοχο εικαστικό σχόλιο «Μοντέρνοι Καιροί», μια εξαιρετική σάτιρα αμερικανικής παραγωγής του 1936, ένα μικρό αριστούργημα του Τσάρλι Τσάπλιν.

Το φιλμ έχει φόντο το μεγάλο οικονομικό και χρηματηστηριακό κραχ του 1929 και δίνεται με παραστατικό τρόπο η εικόνα της μηχανοποιημένης ζωής στο εργοστάσιο και γενικότερα στην κοινωνία όπου ο εργάτης μετατρέπεται σε μία βίδα του συνολικού μηχανισμού.

«Ο Σαρλό είναι βιομηχανικός εργάτης, ένα απλό γρανάζι στον τεράστιο τροχό του μεγάλου εργοστασίου στο οποίο δουλεύει. Ολη την ημέρα ασχολείται μονότονα με το ίδιο πράγμα: σφίγγει βίδες. Η επανάληψη της δουλίας τον αρρωσταίνει σε τέτοιο σημείο, ώστε να νοσηλευτεί σε νοσοκομείο. Ευτυχώς θα θεραπευτεί πολύ γρήγορα και θα επιστρέψει στο εργοστάσιο έχοντας μεγάλη όρεξη για τις… βίδες. Ομως, οι υπεύθυνοι της βιομηχανίας έχουν διαφορετική: θα του δώσουν την απόλυσή του με τη δικαιολογία ότι θέλουν να τον… προστατεύσουν από μια ενδεχόμενη υποτροπή. Είναι η τελευταία εμφάνιση του Τσάρλι Τσάπλιν ως Σαρλό, ενώ ταυτόχρονα, καθώς μας αποχαιρετά, δεν αποφεύγει να κάνει ένα συνταρακτικό σχόλιο για την απάνθρωπη μηχανοποίηση της εργασίας, για την αγελοποίηση της μάζας, για την ανισότητα της καταναλωτικής κοινωνίας» (Ριζοσπάστης).