Συνθήκη του Μάαστριχτ

Ορόσημο στην κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης κεφαλαίου - ΕΕ, με τις ψήφους ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - Συνασπισμού

Στις 7/2/1992 υπογραφόταν η ομώνυμη Συνθήκη, η οποία τον Ιούλη της ίδιας χρονιάς επικυρώθηκε στη Βουλή, με μόνη αρνητική ψήφο αυτή του ΚΚΕ

Οι σημερινοί τριαντάρηδες, οι άνθρωποι που η Συνθήκη του Μάαστριχτ καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή τους, ήταν αγέννητοι όταν στις 7 Φλεβάρη 1992, στην ολλανδική κωμόπολη Μάαστριχτ, υπογραφόταν η ομώνυμη Συνθήκη.

Το αντιλαϊκό της περιεχόμενο, που δεν άργησε να αποκαλυφθεί, παρά τους τόνους μελάνι που χύθηκαν για την υπεράσπιση και τον εξωραϊσμό της, κατέστησε τη Συνθήκη συνώνυμο της σφοδρής αντιλαϊκής κλιμάκωσης από το κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις του ενάντια στα δικαιώματα και τις ανάγκες των λαών της Ευρώπης.

Ενα σύντομο ιστορικό της υπογραφής της Συνθήκης: Τον Δεκέμβρη του 1991 συναντήθηκαν στο Μάαστριχτ οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), στην οποία τότε ανήκαν Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, Ιρλανδία, Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα.

Εκεί υπέγραψαν τη Συνθήκη μετεξέλιξης της ΕΟΚ σε Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Η ΕΟΚ των «12» έγινε ΕΕ των «15», μετά την προσχώρηση της Αυστρίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας.

Λίγους μήνες μετά, τον Ιούλη του 1992, η τότε κυβέρνηση της ΝΔ με πρωθυπουργό τον Κων. Μητσοτάκη φέρνει εσπευσμένα για κύρωση στην ελληνική Βουλή τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Στις 29 Ιούλη, με τις ψήφους της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού, η Συνθήκη επικυρώνεται.

Πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 19/5/1992

Και οι τρεις πολιτικές δυνάμεις απορρίπτουν το αίτημα του ΚΚΕ - που υιοθετείται από μαζικούς φορείς, συνδικάτα και προσωπικότητες της κοινωνικής και πολιτικής ζωής - για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, προκειμένου ο ελληνικός λαός να ενημερωθεί για τις προβλέψεις της Συνθήκης και να αποφανθεί με την ψήφο του.

Τελικά ο ελληνικός λαός ενημερώθηκε για το περιεχόμενο της αντιλαϊκής Συνθήκης μόνο από τον «Ριζοσπάστη», που την τύπωσε και τη διένειμε ως ένθετο! Η άρνηση του δημοψηφίσματος δεν είναι άσχετη και με την απόρριψη της Συνθήκης από τον λαό της Δανίας σε δημοψήφισμα που είχε προηγηθεί, εξέλιξη που θορύβησε τα αστικά επιτελεία της ΕΕ.

Βασικές προβλέψεις της Συνθήκης του Μάαστριχτ

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ συμπύκνωσε τις βασικές αρχές της ΕΕ όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, διακηρύσσοντας την απαγόρευση οποιουδήποτε περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων (άρθρο 73β) και την «αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό» (άρθρο 102α). Καθιέρωνε τις γνωστές τέσσερις ελευθερίες κίνησης (κεφαλαίων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και εργατικού δυναμικού) και διαμόρφωνε τις κατευθύνσεις για να προσαρμοστεί σ' αυτές η εθνική νομοθεσία κάθε κράτους - μέλους.

Η Συνθήκη έθεσε τα θεμέλια για τη δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ), την καθιέρωση ενιαίου νομίσματος για όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ, στη βάση των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Προβλέπονταν επίσης η ίδρυση Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας και προοπτικά η διαμόρφωση Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Αμυνας. Για την επίτευξη της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης καταρτίστηκε το περιβόητο «Σύμφωνο Σταθερότητας» και ακολούθησε η Συμφωνία της Λισαβόνας.

Το εξώφυλλο της ένθετης έκδοσης που κυκλοφόρησε με τον «Ριζοσπάστη» τον Ιούνη του 1992, προκειμένου να ενημερωθεί πλατιά ο λαός για την αντιλαϊκή Συνθήκη του Μάαστριχτ

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ επιτάχυνε και επέκτεινε αντεργατικές ρυθμίσεις για τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις, αντιασφαλιστικούς νόμους, κατευθύνσεις για την εμπορευματοποίηση - ιδιωτικοποίηση της Παιδείας, της Υγείας, της Πρόνοιας, όπως και περαιτέρω ιδιωτικοποίηση στρατηγικών τομέων της οικονομίας (Ενέργεια, Μεταφορές, Τηλεπικοινωνίες κ.ά.), προκειμένου να διανοιχτούν νέα πεδία κερδοφόρας δράσης για το κεφάλαιο.

Παράγωγά της ήταν επίσης η θέσπιση κανόνων για τη δημοσιονομική σταθερότητα (κρατικά ελλείμματα και χρέη), η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που επιτάχυνε την καπιταλιστικοποίηση της αγροτικής παραγωγής και κλιμάκωσε την επίθεση στους βιοπαλαιστές αγρότες, κ.ά.

Το Σύμφωνο Σταθερότητας, που ακολούθησε, ενίσχυσε τους μηχανισμούς επιβολής σκληρών αντεργατικών μέτρων στα κράτη - μέλη της ΕΕ, με στόχο τη μείωση του «κόστους εργασίας» και την ενίσχυση της «ανταγωνιστικότητας» των μονοπωλίων. Εμβληματικοί για το κεφάλαιο νόμοι, που ψηφίστηκαν έκτοτε από όλες τις κυβερνήσεις, φέρουν το αποτύπωμα της Συνθήκης του Μάαστριχτ και του Συμφώνου Σταθερότητας.

Τέτοιοι είναι οι νόμοι για την «ευελιξία» στην αγορά εργασίας, για τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας, τις ανατροπές στο σύστημα της Κοινωνικής Ασφάλισης, την ένταση της φορολογικής αφαίμαξης σε βάρος των εργαζομένων, τη μείωση των κρατικών δαπανών για την Υγεία, την Πρόνοια και την Παιδεία.

Μια τέτοιας έκτασης αντιλαϊκή κλιμάκωση δεν θα μπορούσε να μη συνοδεύεται και από ενίσχυση των μηχανισμών αυταρχισμού και καταστολής. Το 1997, στη Συνθήκη του Αμστερνταμ, με την οποία τροποποιήθηκε επί το αντιδραστικότερο το Μάαστριχτ, ενσωματώθηκε η Συμφωνία Σένγκεν, μια συμφωνία - ράπισμα σε θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα και λαϊκές ελευθερίες.

Πανταχού παρούσα, σκιάζει τη ζωή του λαού

Με το Μάαστριχτ αποκαλύφθηκε ακόμα περισσότερο το αποκρουστικό πρόσωπο της ΕΕ ως μιας διακρατικής ένωσης καπιταλιστικών κρατών, που μέσα από ανταγωνισμούς και αντιθέσεις τους πορεύονται με πυξίδα τα γενικά συμφέροντα του κεφαλαίου και με σύμπνοια στο ανελέητο τσάκισμα των εργασιακών και λαϊκών δικαιωμάτων.

Στο όνομα - αρχικά - του να «πιάσουμε τα κριτήρια του Μάαστριχτ» και στη συνέχεια τους στόχους του Συμφώνου Σταθερότητας, το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του κλιμακώνουν την επίθεση διαρκείας στον λαό, σε οικονομική ανάπτυξη και κρίση, με περιοριστικές ή επεκτατικές δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές.

Με τη Συνθήκη αυτή, η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση πέρασε σε μια ποιοτικά ανώτερη βαθμίδα, τέτοια που να εξασφαλίζει στο κεφάλαιο των 12 τότε κρατών - μελών καλύτερους όρους για την αναπαραγωγή και συσσώρευσή του, με ένταση της εκμετάλλευσης, που θα του επέτρεπαν να ανταποκριθεί από καλύτερη θέση στον παγκόσμιο ανταγωνισμό για το μοίρασμα αγορών και σφαιρών επιρροής, καθιστώντας την Ευρωπαϊκή Ενωση ένα ισχυρότερο ιμπεριαλιστικό κέντρο.

Εκτοτε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, τροποποιημένη και συμπληρωμένη από ενδιάμεσες Συνθήκες και αποφάσεις συνόδων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι πανταχού παρούσα σε κάθε πτυχή της ζωής του εργαζόμενου, με τις αρνητικές της συνέπειες να συνοψίζονται στην ένταση της εκμετάλλευσης, στη μεγαλύτερη συσσώρευση πλούτου και στο βάθεμα των ταξικών αντιθέσεων, με παραπέρα υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και διεύρυνση της φτώχειας.