15/04/1452
Γεννιέται ο Ιταλός ζωγράφος, γλύπτης και εφευρέτης Λεονάρντο Ντα Βίντσι
15/04/1896
Πεθαίνει ο ποιητής και πεζογράφος Γεώργιος Βιζυηνός (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γεώργιου Μιχαηλίδη)
15/04/1912
Βυθίζεται ο Τιτανικός. Από τους 2.340 επιβαίνοντες, χάνονται στα παγωμένα νερά οι 1.595.
15/04/1920
Ιδρύεται στη Μαδρίτη το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας. Μετά τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση το 1917 σημαντικό τμήμα του ισπανικού σοσιαλιστικού εργατικού κινήματος υιοθέτησε επαναστατικές μαρξιστικές-λενινιστικές θέσεις. Όπως έγραψε αργότερα η κομμουνίστρια ηγέτης Ντολόρες Ιμπαρούρι (η γνωστή «Πασιονάρια»): «Το κομμουνιστικό κόμμα των μπολσεβίκων, αφού κατέκτησε την εξουσία και εγκαθίδρυσε τη δικτατορία του προλεταριάτου, έμπασε μια αχτίδα φως στη συνείδησή μας και μας έδωσε καθαρές προοπτικές».
Στο συνέδριο του Εργατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος το Δεκέμβρη του 1919 η αριστερή του πτέρυγα πρότεινε τη σύνδεση με την Κομμουνιστική Διεθνή, πρόταση που απορρίφθηκε με μικρή πλειοψηφία. Ακολούθως, μπήκαν σε κίνηση οι διαδικασίες που κατέληξαν στην ίδρυση του ΚΚΙ, που την ίδια μέρα αποφάσισε και την προσχώρησή του στην Κομμουνιστική Διεθνή.
15/04/1920
Οι Ιταλοί μετανάστες εργάτες Νίκολα Σάκο και Μπαρτολομέο Βαντσέτι κατηγορούνται ότι σκότωσαν δύο υπαλλήλους, κατά τη διάρκεια ληστείας ενός καταστήματος υποδημάτων στη Μασαχουσέτη.
Η κατηγορία ήταν σκηνοθετημένη και στόχο είχε να πλήξει το εργατικό κίνημα των ΗΠΑ, στο οποίο οι δύο πρωτοστατούσαν. Την περίοδο που συνελήφθησαν οι Σάκο και Βαντσέτι ο αντικομμουνισμός στην Αμερική ήταν πλατιά εξαπλωμένος. Για την άρχουσα τάξη είχε καταντήσει σχεδόν εμμονή. Κάτι τέτοιο δεν ήταν αδικαιολόγητο, αφού τρία χρόνια πριν, η νικηφόρα Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία είχε δώσει άλλη τροπή στην παγκόσμια ταξική πάλη.
Πολλές χώρες της Ευρώπης βρίσκονταν σε επαναστατική κατάσταση και η εντύπωση πως η ανθρωπότητα είχε μπει στην εποχή των προλεταριακών επαναστάσεων ήταν διάχυτη. Ετσι η αμερικανική ιθύνουσα τάξη δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να προσπαθεί να προστατεύσει τον εαυτό της καταπνίγοντας το επαναστατικό κίνημα πριν εκείνο την απειλήσει. Για την ακρίβεια καταδίωκε οτιδήποτε θεωρούσε επαναστατικό χωρίς να εξετάζει ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές, τάσεις και χρώματα στις τάξεις των εργατών.
Στο 4ο Συνέδριό της, το Δεκέμβρη του 1922, η Κομμουνιστική Διεθνής πήρε μια απόφαση «Για βοήθεια στα θύματα της καπιταλιστικής καταπίεσης», που συμπεριελάμβανε και την υπόθεση Σάκο και Βαντσέτι: «Η επίθεση του καπιταλισμού σε όλες τις αστικές χώρες οδηγεί στην αύξηση του αριθμού των κομμουνιστών και των ακομμάτιστων εργατών που αγωνίζονται εναντίον του καπιταλισμού και στενάζουν στα μπουντρούμια. Το 4ο Συνέδριο ζητάει από όλα τα κομμουνιστικά Κόμματα να δημιουργήσουν μια οργάνωση, που σκοπό θα έχει να βοηθήσει υλικά και ηθικά τους φυλακισμένους του καπιταλισμού και χαιρετίζει την πρωτοβουλία των οργανώσεων των παλιών Ρώσων μπολσεβίκων που άρχισαν να δημιουργούν μια διεθνή ένωση τέτοιου είδους οργανώσεων». Ετσι, χάρη στη «Διεθνή Εργατική Βοήθεια», θα οργανωθεί ένα τεράστιο κίνημα συμπαράστασης στους Σάκο και Βαντσέτι, το οποίο εκδηλώθηκε και στην Ελλάδα.
Όταν στις 22/8/1927 οι Σάκο και Βαντσέτι θα εκτελούνταν, το πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη έγραφε: «ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΘΗ - Ο ΣΑΚΚΟ ΚΑΙ Ο ΒΑΝΖΕΤΤΙ ΕΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΣΑΝ ΧΘΕΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΚΑΡΕΚΛΑΣ - ΑΝΤΙΚΡΥΣΑΝ ΜΕ ΚΑΤΑΠΛΗΣΣΟΥΣΑΝ ΨΥΧΡΑΙΜΙΑΝ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟΝ - ΕΞΕΓΕΡΣΙΣ ΕΙΣ ΟΛΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟΝ - ΚΟΛΟΣΣΙΑΙΑΙ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ».
Νίκολα Σάκο και ΜπαρτολομέοΒαντσέτι
15/04/1931
Κατά τις 2 το πρωί δραπετεύουν από τις φυλακές Συγγρού τα στελέχη του ΚΚΕ Ανδρόνικος Χαϊτάς (Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ), Κώστας Ευτυχιάδης (μέλος του ΠΓ), Μήτσος Παπαρήγας (μέλος του ΠΓ), Βασίλης Ασίκης (μέλος της ΚΕ), Ορφέας Οικονομίδης, Λευτέρης Αποστόλου και Περικλής Καρασκόγιας (είχαν καταδικαστεί τον Γενάρη του 1931 σε φυλάκιση με το Ιδιώνυμο), καθώς και ο καταδικασμένος σε θάνατο κομμουνιστής φαντάρος του Καλπακίου Μάρκος Μαρκοβίτης. Το έργο της απόδρασης βοηθήθηκε και από τον αρχιφύλακα δεκανέα Ελ. Γρηγοριάδη.
ΑποδράσειςΚομμουνιστών
15/04/1937
Μαζικές αντιδικτατορικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται το διάστημα 15-20 Απρίλη από τους φοιτητές και τους νέους εργαζόμενους της Αθήνας με αφορμή την επίσκεψη του Γάλλου υπουργού Παιδείας του Λαϊκού Μετώπου Ζαν Ζαι για τα 100χρονα του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Κυριάρχησαν τα συνθήματα υπέρ της δημοκρατίας και κατά της δικτατορίας, ενώ έντονα αποδοκιμάστηκε ο εκπρόσωπος της χιτλερικής Γερμανίας. Ομάδες του Αντιδικτατορικού Μετώπου (που είχε συγκροτήσει το ΚΚΕ για το συντονισμό της πάλης κατά της δικτατορίας Μεταξά) σκόρπησαν χιλιάδες προκηρύξεις με αντιδικτατορικό-αντιφασιστικό περιεχόμενο.
15/04/1943
Δημοσιεύονται οι «Γενικές οδηγίες για την προετοιμασία της ένοπλης εξέγερσης» στην εφημερίδα των Γάλλων κομμουνιστών «Ουμανιτέ»
15/04/1943
Συνεργάτες των δυνάμεων Κατοχής σκοτώνουν στο χωριό Ίμερα Κοζάνης τα στελέχη του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ Σίμο Κερασίδη (Χρυσαφόπουλο), Ζήση Ζησιάδη (Τερπόφσκι), τον Γιώργη Μέτζα (μέλος της Επιτροπής ΕΑΜ Μακεδονίας), τον Νίκο Νίτσου και τους αντάρτες Νίκο Κουτσαντώνη, Βασίλη Τερζόπουλο, Παναγιώτη Τριανταφύλλου και Μιχάλη Μπελούκα.
Συνεργάτεςτων δυνάμεων Κατοχής σκοτώνουν στελέχη του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ
15/04/1944
Ο Γ. Παπανδρέου μεταβαίνει στο Κάιρο όπου καταθέτει στους Βρετανούς σχέδιο κυβερνητικού προγράμματος. Στο σχέδιο αυτό ο Γ. Παπανδρέου χαρακτήριζε το ΕΑΜ ως «οργανωμένην ένοπλον μειοψηφίαν η οποία τρομοκρατεί την μεγάλην αφοπλισμένην και ανοργάνωτον πλειοψηφίαν του Ελληνικού Λαού», προειδοποιώντας ενάντια σε οποιαδήποτε ημίμετρα ή ταλαντεύσεις στην αντιμετώπισή του.
Τέλος, πρότεινε τη συγκρότηση κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας» με τη συμμετοχή και του ΕΑΜ. Λίγες μέρες αργότερα ο Γ. Παπανδρέου, με τη συμφωνία του ελληνικού πολιτικού κόσμου στην Αίγυπτο, Βρετανών και Παλατιού, θα οριζόταν νέος Πρωθυπουργός της εκεί κυβέρνησης.
15/04/1951
Δημοτικές και κοινοτικές εκλογές διεξάγονται στην Ελλάδα. Παρά την τρομοκρατία, ο Δημοκρατικός Συνασπισμός (εκλογικός συνασπισμός που στήριζε το ΚΚΕ και στον οποίο μετείχαν πολλοί εκπρόσωποι κομμάτων του ΕΑΜ) έλαβε στην Αθήνα 16,7% (Γ. Σπηλιόπουλος) και 23,4% στον Πειραιά (Δ. Μαριόλης). Δήμαρχος Αθηναίων εκλέγεται ο Κώστας Κοτζιάς, υπουργός της δικτατορίας Μεταξά.
15/04/1960
Η ΚΕ του ΚΚΕ θέτει το θέμα της νομιμοποίησης του Κόμματος με υπόμνημά της προς την κυβέρνηση, τη Βουλή και τα Κόμματα. Το υπόμνημα υπέγραφε ο Απόστολος Γκρόζος.
15/04/1961
Τίθεται σε εφαρμογή το σχέδιο των Αμερικανών για την ανατροπή της Κουβανικής Επανάστασης και την κατάληψη του νησιού. Για τον σκοπό αυτό η CIA είχε στρατολογήσει πάνω από 5.000 Κουβανούς αντικαθεστωτικούς και τους είχε εκπαιδεύσει στη Γουατεμάλα. Στις 15 του Απρίλη 1961 αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη «Β-26», με διακριτικά της Κουβανικής Αεροπορίας, βομβαρδίζουν τις αεροπορικές βάσεις της Κούβας, ενώ στις 17 του Απρίλη αρχίζει η εισβολή, που, μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα, καταλήγει σε συντριβή των αντεπαναστατών. Οι «εισβολείς» που ξεκίνησαν από τη Νικαράγουα, αποβιβάστηκαν στην παραλία Χιρόν του Κόλπου των Χοίρων, μια ελώδη περιοχή στο νότο της Κούβας.
Μετά την πανωλεθρία των ΗΠΑ, οι εξελίξεις κινήθηκαν ταχύτατα. «Η Επανάσταση τώρα γίνεται σοσιαλιστική», τόνιζε ο Φιντέλ Κάστρο, στην εισήγησή του στο 1ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας. Δύο βδομάδες μετά την επιχείρηση στον Κόλπο των Χοίρων, κατά τη διάρκεια του γιορτασμού της Πρωτομαγιάς, ο Φιντέλ, στο λόγο του, χαρακτηρίζει την Κούβα «πρώτη Λαοκρατική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λατινικής Αμερικής», ενώ την 1η του Δεκέμβρη δηλώνει: «Είμαι μαρξιστής - λενινιστής και θα είμαι μαρξιστής - λενινιστής μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής μου».
Ηεισβολή στον Κόλπο των Χοίρων
15/04/1968
Πλήθος εκδηλώσεων αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό πραγματοποιούνται στη Σοβιετική Ένωση με την ευκαιρία της πρώτης επετείου του πραξικοπήματος της Χούντας. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες έλαβαν μέρος στις πολυποίκιλες εκδηλώσεις της «Εβδομάδας Αλληλεγγύης» (15-21/4/1968).
15/04/1976
Υπογράφεται ελληνοαμερικανική συμφωνία για τις βάσεις. Το ΚΚΕ καταγγέλλει τη συμφωνία, ενώ πραγματοποιούνται δεκάδες συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα.
Οιβάσεις του θανάτου
15/04/1986
Οι ΗΠΑ βομβαρδίζουν τη Λιβύη. Από τους βομβαρδισμούς σε Τρίπολη και Βεγγάζη σκοτώνονται 60 άνθρωποι. Οι Αμερικανοί χάνουν ένα μαχητικό αεροσκάφος F-111 με το διμελές πλήρωμά του.
15/04/1920
ΑπάντησηΔιαγραφήΙδρύεται στη Μαδρίτη το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας. Μετά τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση το 1917 σημαντικό τμήμα του ισπανικού σοσιαλιστικού εργατικού κινήματος υιοθέτησε επαναστατικές μαρξιστικές-λενινιστικές θέσεις. Όπως έγραψε αργότερα η κομμουνίστρια ηγέτης Ντολόρες Ιμπαρούρι (η γνωστή «Πασιονάρια»): «Το κομμουνιστικό κόμμα των μπολσεβίκων, αφού κατέκτησε την εξουσία και εγκαθίδρυσε τη δικτατορία του προλεταριάτου, έμπασε μια αχτίδα φως στη συνείδησή μας και μας έδωσε καθαρές προοπτικές».
Στο συνέδριο του Εργατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος το Δεκέμβρη του 1919 η αριστερή του πτέρυγα πρότεινε τη σύνδεση με την Κομμουνιστική Διεθνή, πρόταση που απορρίφθηκε με μικρή πλειοψηφία. Ακολούθως, μπήκαν σε κίνηση οι διαδικασίες που κατέληξαν στην ίδρυση του ΚΚΙ, που την ίδια μέρα αποφάσισε και την προσχώρησή του στην Κομμουνιστική Διεθνή......... Και το 1934 πέρασε στον οπορτουνισμό μαζί με την Κ.Δ και στην πορεία κατέστρεψαν τα πάντα. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΜΕΤΩΠΩΝ
ΔιαγραφήΣτο πλαίσιο της αντιμετώπισης του φασισμού, στα μέσα της δεκαετίας του 1930, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα επιδίωξε τη συμμαχία με τη σοσιαλδημοκρατία (βλ. 7ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, 1935). Έτσι, σε μια σειρά χώρες σχηματίστηκαν «Λαϊκά Μέτωπα» που στην περίπτωση της Ισπανίας και της Γαλλίας κατάφεραν να κερδίσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Στην Ισπανία το Λαϊκό Μέτωπο συγκροτήθηκε -με πρωτοβουλία των κομμουνιστών- στις 15 Γενάρη 1936. Σ’ αυτό έλαβαν μέρος το Κομμουνιστικό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, η Δημοκρατική Αριστερά, η Αριστερά της Καταλονίας κ.ά. κόμματα, καθώς και η ενιαία Γενική Ένωση Εργαζομένων (που, όπως και στη Γαλλία, προήλθε από τη συγχώνευση της αντίστοιχης ταξικής και ρεφορμιστικής Συνομοσπονδίας). Στις εκλογές της 16ης Φλεβάρη και 4ης Μάρτη 1936 το Λαϊκό Μέτωπο κέρδισε οριακή πλειοψηφία έναντι του Εθνικού Μετώπου που είχαν συγκροτήσει μια σειρά συντηρητικά αστικά κόμματα (47,03% έναντι 46,48%). Πρώτος πρωθυπουργός της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου έγινε ο Μ. Αθάνα (του Σοσιαλιστικού Κόμματος), που στη συνέχεια (10 Μάη) εκλέχτηκε πρόεδρος κι αντικαταστάθηκε στην πρωθυπουργία από τον Σ. Κ. Κιρόγα (της Δημοκρατικής Αριστεράς).
Αμέσως ενεργοποιήθηκαν ζυμώσεις μεταξύ των τμημάτων εκείνων της ισπανικής αστικής τάξης που προσανατολίζονταν πλέον στην επιβολή ανοιχτής, φασιστικής δικτατορίας. Το Κομμουνιστικό Κόμμα, που διέβλεπε αυτήν την εξέλιξη, ζητούσε επίμονα από την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου να προβεί στην εκκαθάριση των σωμάτων ασφαλείας και του στρατού από τα φασιστικά στοιχεία και να οπλίσει την εργατική τάξη. Η απάντηση της κυβέρνησης, ωστόσο, ήταν κατηγορηματική. «Αφήστε το στρατό ήσυχο, μην μπάζετε την πολιτική στο στρατό», έλεγαν. Όσον αφορά δε τον εξοπλισμό της εργατιάς -ως το αποτελεσματικότερο μέσο για τη συντριβή ενός ενδεχόμενου φασιστικού πραξικοπήματος εν τη γενέσει του- η εντολή που δόθηκε δεν έδινε πολλά περιθώρια παρερμηνείας: «Όποιος δώσει όπλα στους εργάτες θα παραπεμφθεί στο στρατοδικείο!». Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Ντολόρες Ιμπαρούρι (η θρυλική Πασιονάρια) «και σαν αυτόπτης μάλιστα μάρτυς […] πολλοί ηγέτες του Λ.Μ. [σ.σ. Λαϊκού Μετώπου] κινήθηκαν, αν και χωρίς επιτυχία, για να εμποδίσουν ακόμα και την απελευθέρωση των “30.000”, δηλαδή των κρατουμένων από την εξέγερση των Αστουριών του Οκτώβρη του 1934, που αποτελούσαν και το βασικό προεκλογικό σύνθημα του Λ.Μ.»35. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Τελικά η στρατιωτική φασιστική κίνηση εκδηλώθηκε στις 17-18 Ιούλη 1936, μ’ επικεφαλής το στρατηγό Φ. Φράνκο. Η αναποφασιστικότητα, αναβλητικότητα, έως και τάση συμβιβασμού με τους φασίστες από τη μεριά της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου επέδρασαν καταλυτικά στην αρχική προέλαση των κινηματιών. Με την έκρηξη της στάσης «ο Κιρόγα παραιτήθηκε και ο Αθάνα έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Μαρτίνεζ Μπάριο (αρχηγό της Δημοκρατικής Συμμαχίας), στην κατεύθυνση συμβιβασμού με τους φασίστες στασιαστές, δηλαδή υποταγής σε αυτούς. Ένα έντονο κύμα λαϊκής οργής απέτρεψε αυτό το σχέδιο. Έτσι στις 19 Ιούλη κυβέρνηση σχημάτισε ο Χοσέ Γκιράλ του Αριστερού Δημοκρατικού Κόμματος. Όμως οι τρεις μέρες που χάθηκαν σε άσκοπες συζητήσεις για το αν θα έπρεπε να εξοπλιστεί ο λαός ή όχι έδωσαν στους φασίστες τη δυνατότητα να καταλάβουν 23 πόλεις»36.
ΔιαγραφήΣτις 4 Σεπτέμβρη 1936 σχηματίστηκε και πάλι νέα κυβέρνηση υπό το Σοσιαλιστή Λάργκο Καμπαλέρο (στην οποία μετείχαν για πρώτη φορά όλα τα κόμματα του Λαϊκού Μετώπου -μεταξύ αυτών και το ΚΚ- ενώ στη συνέχεια εντάχτηκαν επίσης το Βασκικό Εθνικό Κόμμα κι εκπρόσωποι της αναρχικής CNT). Κρίσιμο θέμα διαπάλης στη φάση αυτή του αγώνα κατά του Φράνκο: Η συγκρότηση τακτικού στρατού. «Τόσο οι σοσιαλιστές όσο και οι αναρχικοί», σημειώνει ο Θ. Παπαρήγας, «αντιδρούν στη δημιουργία τακτικού στρατού. Οι αναρχικοί κατηγορούν τους κομμουνιστές σαν …αντεπαναστάτες επειδή το προτείνουν. Η ανίερη αυτή συμμαχία σοσιαλιστών-αναρχικών έχει σαν αποτέλεσμα την πτώση της Μάλαγα (8 Φλεβάρη 1937), όπου οι φρανκικές δυνάμεις επιτίθενται ακριβώς με τον τρόπο που είχαν προβλέψει και λεπτομερώς “προπεριγράψει” οι κομμουνιστές».37
Όσον αφορά τις διεθνείς διαστάσεις του ισπανικού εμφυλίου, ενώ θα περίμενε κανείς το «αδελφό» Λαϊκό Μέτωπο της Γαλλίας, υπό τον επίσης Σοσιαλιστή πρωθυπουργό Λ. Μπλουμ, να είναι το πρώτο που θα έσπευδε σε βοήθεια της Δημοκρατικής Ισπανίας, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Στη Γαλλία ανήκε η διπλωματική πρωτοβουλία για τη διεθνή απομόνωση της Δημοκρατικής Ισπανίας που πραγματοποιήθηκε μέσ’ από την πολιτική της δήθεν «μη επέμβασης». Ήταν δε η πρώτη χώρα που έκλεισε τα σύνορά της, στερώντας από τους μαχητές κατά του φασισμού κάθε δυνατότητα να προμηθευτούν όπλα και πολεμοφόδια μέσω του γαλλικού εδάφους. Το γεγονός αυτό υπήρξε καταλυτικό π.χ. στην πτώση της συνοριακής πόλης του Ιρούν (λίγες μόνο μέρες αφότου είχαν κλείσει τα γαλλοϊσπανικά σύνορα), όπου οι εργάτες των ορυχείων αναγκάστηκαν -ελλείψει πυρομαχικών- να πολεμούν με δυναμίτη και πέτρες τις στρατιές του Φράνκο οι οποίες είχαν στη διάθεσή τους τανκς κι αεροπλάνα (που τους είχε προμηθεύσει η ναζιστική Γερμανία). Το εμπάργκο τελικά ίσχυσε μόνο για την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου. Αμερικανικά και βρετανικά μονοπώλια έκαναν χρυσές δουλειές με τον Φράνκο38, ενώ Γερμανία και Ιταλία συνέδραμαν τους Ισπανούς ομοϊδεάτες τους, τόσο σε πολεμικό υλικό όσο και σε άνδρες (με 16.000 και 50.000 στρατιώτες αντίστοιχα). Η μόνη χώρα που στάθηκε στο πλευρό του αγωνιζόμενου ισπανικού λαού ήταν η Σοβιετική Ένωση.39 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Σε κουφά αυτιά έπεσαν επίσης οι επανειλημμένες εκκλήσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς προς τη Σοσιαλιστική Διεθνή για την ανάληψη κοινής δράσης υπέρ της Δημοκρατικής Ισπανίας. Ο Ντιμιτρόφ (ΓΓ της ΚΔ) απευθύνθηκε ξανά και ξανά γι’ αυτό το ζήτημα στον ομόλογό του Μπρούκερ (στις 3 Ιούνη 1937, στις 26 Ιούνη 1937, στις 17 Ιούλη 1937 κ.ο.κ.), για να λάβει πάντοτε την ίδια απάντηση, πως, δηλαδή, «ο Πρόεδρος της ΣΔ [σ.σ. Σοσιαλιστικής Διεθνούς] “δεν έχει πλήρεις εξουσίες” για να πάρει πρωτοβουλία». Δεν ήταν βεβαίως θέμα «αρμοδιοτήτων», αλλά καθαρά πολιτικής ουσίας. «Μόλις γίνονται γνωστές οι επαφές των δύο Διεθνών το καλοκαίρι του 1937, το Εργατικό Κόμμα [της Βρετανίας] παρεμβαίνει κι αφαιρεί τις εξουσιοδοτήσεις του από την ηγεσία της ΣΔ. Δεν ήταν, όμως, το μόνο πρόβλημα. Στην Ολλανδία και την Τσεχοσλοβακία, τα σοσιαλιστικά κόμματα απειλούν με αποχώρηση από τη ΣΔ αν οι επαφές συνεχιστούν. Τα πράγματα παίρνουν ιδιαίτερα σοβαρή τροπή στο Βέλγιο, έδρα της ΣΔ, όπου μια ομάδα σοσιαλιστών ηγετών φέρεται να δηλώνει ότι “προτιμά τη ναζιστική Γερμανία από την ΕΣΣΔ”». Την ίδια στιγμή, διάφοροι επιφανείς ηγέτες της διεθνούς σοσιαλδημοκρατίας, όπως οι Άντλερ, Άτλι και Σκέβελενς, επισκέπτονταν τη Δημοκρατική Ισπανία εκφωνώντας βαρύγδουπους, υποκριτικούς λόγους. «Σύντροφοι», διαβεβαίωνε ο Σκέβελενς απευθυνόμενος στη γαλλοβελγική ταξιαρχία, «σας ορκίζομαι ότι θα πάρετε όπλα!».40
ΔιαγραφήΑρχές του 1939 οι διεθνείς πιέσεις προς την κυβέρνηση του ισπανικού Λαϊκού Μετώπου (επικεφαλής της οποίας ήταν από τις 17 Μάη 1937 ο Σοσιαλιστής Χ. Νεγκρίν) έγιναν ακόμα πιο ασφυκτικές. Στις 10 Φλεβάρη, με τη διαμεσολάβηση των Βρετανών, οι δυνάμεις του Φράνκο κατέλαβαν τη νήσο Μινόρκα (η παράδοση μάλιστα έγινε πάνω στο βρετανικό θωρηκτό «Devonshire»), ενώ στις 14 Φλεβάρη η γαλλική κυβέρνηση αξίωσε με τελεσίγραφο την παράδοση της Μαδρίτης. Στις 27 Φλεβάρη, Γαλλία και Βρετανία αναγνώρισαν τη φασιστική Ισπανία διακόπτοντας τις διπλωματικές τους σχέσεις με την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου. Το ίδιο έπραξαν και μια σειρά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπως το Εργατικό Κόμμα του Βελγίου. Στις 4-5 Μάρτη εκδηλώθηκε πραξικόπημα μ’ επικεφαλής το ηγετικό στέλεχος των Σοσιαλιστών Χ. Μπεστέιρο και το συνταγματάρχη Σ. Κασάντο. Με κεντρικό σύνθημα «κυβέρνηση χωρίς τους κομμουνιστές» οι Μπεστέιρο και Κασάντο σχημάτισαν μια «Εθνική Χούντα Άμυνας» η οποία, υπό το πρόσχημα της «έντιμης ειρήνης», άνοιξε τις πύλες της ισπανικής πρωτεύουσας στα φασιστικά στρατεύματα. Η Μαδρίτη έπεσε στις 28 Μάρτη 1939. Τρεις μέρες αργότερα -κι ενώ συντρίβονταν και οι τελευταίοι θύλακες αντίστασης- οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις της Σκανδιναβίας αναγνώρισαν «de jure» το φασιστικό καθεστώς. https://www.komep.gr/m-article/07cefc4a-f42a-11e9-95d7-3ed1504937da/ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ