Ιδρύεται το πρώτο σοβιέτ των εργατών

 Ιδρύεται, 13/10/1905, στην Πετρούπολη το πρώτο σοβιέτ των εργατών.

«Ολη η εξουσία στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών»

Οι «Θέσεις του Απρίλη» κερδίζουν την πλειοψηφία

Στις 18 του Απρίλη (1 του Μάη με το νέο ημερολόγιο), ο επαναστατημένος λαός γιόρταζε για πρώτη φορά ανοιχτά τη μέρα της διεθνούς προλεταριακής αλληλεγγύης. Πολυάριθμοι διαδηλωτές στους δρόμους των πόλεων της Ρωσίας κρατούσαν πανό με τα συνθήματα: «Ζήτω η αδελφοσύνη των λαών!», «Ειρήνη χωρίς προσαρτήσεις και αποζημιώσεις!», «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!». Στο Πεδίον του Αρεως της πρωτεύουσας, μίλησε στους διαδηλωτές ο Λένιν για τη σημασία της Πρωτομαγιάς και για τα καθήκοντα της ρωσικής επανάστασης.

Την ίδια μέρα, μίλησε και στο Πρωτομαγιάτικο συλλαλητήριο στους εργάτες των εργοστασίων πυρίτιδας του Οχτινσκ, στην Πλατεία των Ανακτόρων.

Πολυάριθμες Πρωτομαγιάτικες διαδηλώσεις είχαν γίνει στις πόλεις Κρονστάνδη, Ρέβελ, Ρίγα, Ιβάνοβο - Βοζνεσένσκ, Νίζνι Νόβγκοροντ, Κίεβο, Χάρκοβο, Εκατερίνεμπουργκ, Τούλα, Βλαντίμιρ, Οριόλ, Πένζα, Βίτεμπσκ, Μογκιλιόφ, Μπακού, Νικολάγιεφ, Γκόμελ, Τσαρίτσινο, Μινσκ, Βιάτκα, Σαμάρα, Συμφερούπολη, Θεοδοσία, Ζιτόμιρ, Σεβαστούπολη, Σμολένσκ, Ροστόφ στον Ντον, Οδησσό, Τασκένδη, Κρασνογιάρσκ, Τιφλίδα, Πολτάβα, Βορονέζ, Μπλαγκοβέστσενσκ, Ταμπόφ, Κουταΐσι, Κισινιόφ, καθώς και στο Ντονμπάς και σε πολλά άλλα μέρη της Ρωσίας.

Eργάτες και υπάλληλοι του Νομισματοκοπείου στη διαδήλωση της Πρωτομαγιάς στην Πετρούπολη. Στα πανό τα συνθήματα: «Ζήτω η διεθνής γιορτή της εργασίας!». «Ζήτω ο σοσιαλισμός!»

Η Πετρούπολη στο πόδι

Βασικό σύνθημα των διαδηλωτών ήταν: «Ειρήνη χωρίς προσαρτήσεις και αποζημιώσεις!», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μιλιουκόφ την ίδια μέρα είχε εξουσιοδοτήσει τους Ρώσους πρεσβευτές να μεταβιβάσουν στις κυβερνήσεις των συμμαχικών κρατών τη διαβεβαίωση ότι η Προσωρινή Κυβέρνηση «σπεύδει να συνενώσει τη φωνή της με τη φωνή των συμμάχων» και έχει «πλήρη βεβαιότητα για τη νικηφόρα έκβαση του πολέμου αυτού».

Αμέσως μετά τη δημοσίευση της διακοίνωσης του Μιλιουκόφ στον Τύπο (20 του Απρίλη), στα εργοστάσια και στους στρατώνες της πρωτεύουσας άρχισαν τα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας κατά της εξωτερικής πολιτικής της Προσωρινής Κυβέρνησης. Αυθόρμητα σχηματίστηκε μια μαζική διαδήλωση στρατιωτών. Σε λίγο βγήκαν στους δρόμους και οι εργάτες.

Κατά τις 3 - 4 μ.μ., περίπου 15 χιλιάδες διαδηλωτές, στρατιώτες και εργάτες, είχαν συγκεντρωθεί μπροστά στο κτίριο του ανακτόρου Μαριίνσκι, όπου βρισκόταν η έδρα της Προσωρινής Κυβέρνησης. Για να καθησυχάσει τους διαδηλωτές, η Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης έστειλε εκεί τον εσέρο Γκοτς και τον μενσεβίκο Σκόμπελεφ. Οι ομιλίες τους δεν είχαν επιτυχία. Οι στρατιώτες ψήφισαν απόφαση με την απαίτηση να παραιτηθεί αμέσως ο Μιλιουκόφ (στη διαδήλωση συμμετείχαν στρατιώτες του φινλανδικού συντάγματος, του συντάγματος γρεναδιέρων της Μόσχας, του 1ου συντάγματος πολυβόλων, του 180ού εφεδρικού συντάγματος πεζικού, της μοίρας θωρηκτών και άλλων στρατιωτικών μονάδων, καθώς και ναύτες του στόλου της Βαλτικής).

Η σύγκρουση είναι πλέον ανοιχτή

Τεράστιες φάλαγγες εργατών από τα μεγαλύτερα εργοστάσια της Πετρούπολης βγήκαν στους δρόμους της πόλης. Για την πορεία της διαδήλωσης ο Λένιν έγραφε αργότερα:

«Στις 20 και 21 του Απρίλη, η Πετρούπολη βρισκόταν σε αναβρασμό. Ο λαός είχε πλημμυρίσει τους δρόμους, παρέες και ομάδες, συγκεντρώσεις μικρές και μεγάλες σχηματίζονταν παντού, νύχτα και μέρα. Οι μαζικές διαδηλώσεις και τα συλλαλητήρια συνεχίζονταν ασταμάτητα...

Οι διαδηλώσεις άρχισαν σαν στρατιωτικές διαδηλώσεις με το αντιφατικό σύνθημα "Κάτω ο Μιλιουκόφ", που δείχνει έλλειψη συνειδητότητας και δεν μπορεί να φέρει κανένα αποτέλεσμα...

Η αστική τάξη πιάνει τη λεωφόρο Νιέφσκι, "λεωφόρο Μιλιουκόφ", σύμφωνα με την έκφραση μιας εφημερίδας, και τους γειτονικούς χώρους της πλούσιας Πετρούπολης, της Πετρούπολης των καπιταλιστών και των δημοσίων υπαλλήλων. Οι αξιωματικοί, οι φοιτητές, οι "μεσαίες τάξεις", διαδηλώνουν υπέρ της Προσωρινής Κυβέρνησης, ανάμεσα στα συνθήματά τους ξεχωρίζει συχνά γραμμένο στις σημαίες το σύνθημα "Κάτω ο Λένιν".

Το προλεταριάτο ξεσηκώνεται από τα δικά του κέντρα, από τα εργατικά προάστια, και οργανώνεται γύρω από τις εκκλήσεις και τα συνθήματα της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματός μας. Η ΚΕ παίρνει τις αποφάσεις της 20 και 21 του Απρίλη, που αμέσως μεταδίδονται μέσω του μηχανισμού της οργάνωσης στις μάζες του προλεταριάτου. Οι εργατικές διαδηλώσεις πλημμυρίζουν τις μη πλούσιες, λιγότερο κεντρικές συνοικίες της πόλης, και ύστερα κατά τμήματα διεισδύουν στη λεωφόρο Νιέφσκι. Από τις διαδηλώσεις των αστών ξεχωρίζουν χτυπητά οι διαδηλώσεις των προλετάριων που είναι πιο μαζικές, πιο συσπειρωμένες. Από τα συνθήματα που είναι γραμμένα στις σημαίες, ξεχωρίζει το σύνθημα: "Ολη η εξουσία στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών". Στη λεωφόρο Νιέφσκι τα πράγματα φτάνουν έως τη σύγκρουση».

Μπορούσαν να πάρουν την εξουσία, αλλά...

Τη νύχτα και το πρωί της 21ης του Απρίλη, στην Πετρούπολη συνεχίστηκαν σχεδόν χωρίς διακοπή τα μαζικά συλλαλητήρια και οι διαδηλώσεις των στρατιωτών και των εργατών. Το κίνημα διαμαρτυρίας άρχισε να απλώνεται στην επαρχία και το στρατό. Ταυτόχρονα, οι οπαδοί της Προσωρινής Κυβέρνησης οργάνωναν τις δικές τους διαδηλώσεις.

Μπροστά στο κτίριο της αγγλικής πρεσβείας, σύμφωνα με είδηση της εφημερίδας «Νέα Ζωή», στους συγκεντρωμένους μίλησε ο Αγγλος πρεσβευτής Τζορτζ Μπιούκενεν, κάνοντας έκκληση να υποστηρίξουν την Προσωρινή Κυβέρνηση, η οποία είναι «ειλικρινής υπερασπιστής των λαϊκών συμφερόντων». Αυτός ο «υπερασπιστής», ωστόσο, που στις δηλώσεις του ορκιζόταν ότι δεν θα χρησιμοποιήσει όπλα ενάντια στον λαό, στην πράξη ήθελε να διαλύσει με τα όπλα τον «όχλο», όπως ονόμαζε τους διαδηλωτές, αλλά δεν τα κατάφερε. Ο Κορνίλοφ διέταξε να 'ρθει το πυροβολικό στην Πλατεία των Ανακτόρων.

Ομως οι ευέλπιδες της σχολής πυροβολικού Μιχαΐλοφσκι αρνήθηκαν να εκτελέσουν τη διαταγή του, δηλώνοντας ότι χωρίς τη συγκατάθεση του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών, η διαταγή αυτή είναι άκυρη.

Το Σοβιέτ της Πετρούπολης, στις 20 - 21 του Απρίλη, είχε πλήρη δυνατότητα να πάρει με ειρηνικό τρόπο την εξουσία στα χέρια του. Ομως η πλειοψηφία των μενσεβίκων και εσέρων του Σοβιέτ φοβήθηκε την ομαδική παραίτηση της κυβέρνησης. Η Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης ικανοποιήθηκε από την «επεξήγηση» της Προσωρινής Κυβέρνησης, που δεν έβαζε καμιά υποχρέωση και έκανε το παν για να καταστείλει το κίνημα διαμαρτυρίας στην πρωτεύουσα και σ' ολόκληρη τη χώρα.

Οι φαντάροι υπακούν μόνο στο Σοβιέτ

Η αντεπανάσταση ετοιμαζόταν για νέα αναμέτρηση. Στις 21 του Απρίλη, ο αντεισαγγελέας του δικαστικού τμήματος της Πετρούπολης έδωσε εντολή στον ανακριτή του δικαστηρίου της περιοχής Πετρούπολης να αρχίσει ανακρίσεις σχετικά με τους πυροβολισμούς που, δήθεν, έπεσαν από οπαδούς του Λένιν κατά των διαδηλωτών.

Στις 20 Απρίλη, έγινε συνάντηση του Γενικού Διοικητή του ρωσικού στρατού στρατηγού Αλεξέγιεφ (στη θέση αυτή διορίστηκε στις 19 του Μάρτη), του διοικητή της στρατιωτικής περιοχής Πετρούπολης στρατηγού Κορνίλοφ και του διοικητή του στόλου της Μαύρης Θάλασσας ναυάρχου Κολτσάκ. Ο Κολτσάκ ανέφερε ότι στον στόλο της Μαύρης Θάλασσας παρατηρούνται, με κάποια καθυστέρηση, οι ίδιες διεργασίες που παρουσιάζει ο στόλος της Βαλτικής. Ο Κορνίλοφ ανακοίνωσε ότι στην πόλη γίνεται ένοπλη διαδήλωση του στρατού ενάντια στην Προσωρινή Κυβέρνηση. Κατά τη γνώμη του, η εκδήλωση αυτή έπρεπε να κατασταλεί με τη βία των όπλων, όμως για το ζήτημα αυτό δεν κατάληξαν σε καμιά ενιαία γνώμη.

Στις 21 του Απρίλη, ο Κορνίλοφ έκανε μια απόπειρα να αποδυναμώσει τις επαναστατικές δυνάμεις της πρωτεύουσας, δίνοντας διαταγή αναδιοργάνωσης των εφεδρικών μονάδων της περιοχής, προετοιμάζοντάς τες για έξοδο από την Πετρούπολη. Την ίδια μέρα, η συγκέντρωση των εκπροσώπων της φρουράς της Πετρούπολης αποφάσισε να υπακούει μόνο στις εντολές του Σοβιέτ της Πετρούπολης, ενώ το Σοβιέτ της περιοχής Βίμποργκ απαίτησε από την Εκτελεστική Επιτροπή να εξετάσει την υπόθεση «για την πράξη που ενδιέφερε όλους», έχοντας υπόψη «ότι η αποστολή πυροβολικού στην Πλατεία των Ανακτόρων μπορούσε να προκαλέσει δυσάρεστα επακόλουθα στους δρόμους».

Οι επικεφαλής του Σοβιέτ της Πετρούπολης υποχρεώθηκαν να θέσουν το ζήτημα ελέγχου των εντολών του Κορνίλοφ από εκπροσώπους του και να ψηφίσουν για το ζήτημα αυτό ειδικό διάταγμα. Ο Κορνίλοφ, θέλοντας να δώσει «επεξηγήσεις» στους στρατιώτες του «αδάμαστου» φινλανδικού συντάγματος, επ' αφορμή της επαναστατικής διαδήλωσής τους στις 20 του Απρίλη, και να τους αποδείξει την αναγκαιότητα διεξαγωγής του πολέμου έως την τελική νίκη, όρισε για τις 29 του μήνα επιθεώρηση. Το σύνταγμα, όμως, δεν υπάκουσε και στην πλατεία παρελάσεων παρουσιάστηκαν μόνοι οι νεοσύλλεκτοι του συντάγματος, όμως κι αυτοί δεν έδωσαν τη δυνατότητα στον διοικητή της στρατιωτικής περιοχής να τελειώσει το λόγο του και απομάκρυναν τη σημαία από το αυτοκίνητό του.

Σ' αυτό δεν άντεξε ο υπερβολικά εύθικτος στρατηγός. Στις 2 του Μάη, στην εφημερίδα «Ρετς» («Λόγος») δημοσιεύτηκε η είδηση για την παραίτηση του Κορνίλοφ «ύστερα από επίμονη παράκλησή του». Εξηγούσε την πράξη του, σύμφωνα με καλά πληροφορημένους κύκλους, με τη δικαιολογία ότι «οποιοδήποτε άλλο ίδρυμα, ακόμη και τέτοιο, όπως είναι η Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει τον μεσολαβητή, και πολύ περισσότερο να σταθεί εμπόδιο στην εκπλήρωση των άμεσων διαταγών του γενικού διοικητή από τις υπάκουες σ' αυτόν στρατιωτικές μονάδες».

Στις 29 του Απρίλη ανακοίνωσε και ο Γκουτσκόφ την παραίτησή του από τη θέση του υπουργού Στρατιωτικών και Ναυτικού. Τρεις μέρες αργότερα, ενώ απουσίαζε ο Μιλιουκόφ, η Προσωρινή Κυβέρνηση πήρε απόφαση για την καθαίρεσή του.

Στόχος να κερδηθεί συνειδητά και οργανωμένα η πλειοψηφία του λαού στο πλευρό του επαναστατικού προλεταριάτου

Ηταν η πρώτη πολιτική κρίση που εξέκφραζε την αυθόρμητη, όπως υποδείκνυε ο Λένιν, και εντελώς ανοργάνωτη έκρηξη των μαζών στις 20 - 21 του Απρίλη, την αυξανόμενη δυσαρέσκειά τους για την αστική πολιτική της Προσωρινής Κυβέρνησης.

Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση των μενσεβίκων και των εσέρων. Στην αρχή έβριζαν και τους μπολσεβίκους και τους καντέτους για έλλειψη υποχωρητικότητας, για ακρότητες, για όξυνση και, όπως τόνιζε ο Λένιν, «έφτασαν σε σημείο μάλιστα να κατηγορούν τους μπολσεβίκους (όσο ανόητο κι αν είναι αυτό) για τους πυροβολισμούς της λεωφόρου Νιέφσκι, κι όταν το κίνημα τέλειωσε, οι ίδιοι οι εσέροι και οι μενσεβίκοι έγραφαν στο ενιαίο και επίσημο όργανό τους, την "Ιζβέστιγια", ότι το "λαϊκό κίνημα" "σάρωσε τους ιμπεριαλιστές Μιλιουκόφ και άλλους", δηλαδή εξυμνούσαν το κίνημα!!».

Οι αρχηγοί των εσέρων και των μενσεβίκων, αφού συμφώνησαν να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού, δυνάμωσαν τις θέσεις της αστικής τάξης. Η κρίση είχε ξεπεραστεί, αλλά όμως «οι αιτίες της κρίσης δεν είχαν εξαλειφτεί», έγραφε σχετικά μ' αυτό ο Λένιν, «και η επανάληψη παρόμοιων κρίσεων είναι αναπόφευκτη».

Στις 22 του Απρίλη το πρωί, έγινε η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος. Η συνεδρίαση ψήφισε απόφαση που χαρακτήριζε την ουσία της κρίσης, τα καθήκοντα του προλεταριάτου και τα βασικά συνθήματα της στιγμής. «Η ουσία της κρίσης», όπως έγραφαν οι Θέσεις, «η μικροαστική μάζα αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην παλιά, αιώνια εμπιστοσύνη στους καπιταλιστές - και την έχθρα ενάντιά τους, την επιδίωξη να εμπιστεύονται στο επαναστατικό προλεταριάτο».

Διαφωνώντας με την τυχοδιωκτική τακτική μιας μικρής ομάδας της επιτροπής των μπολσεβίκων της Πετρούπολης (Μπαγκντάτιεφ κ.ά.), που τον καιρό της διαδήλωσης του Απρίλη πρόβαλαν άκαιρα το σύνθημα της άμεσης ανατροπής της Προσωρινής Κυβέρνησης, ο Λένιν υπογράμμισε στην απόφαση που ψήφισε η ΚΕ: «Το σύνθημα: "Κάτω η Προσωρινή κυβέρνηση" τώρα δεν είναι ορθό, γιατί χωρίς τη σίγουρη (δηλαδή συνειδητή και οργανωμένη) πλειοψηφία του λαού στο πλευρό του επαναστατικού προλεταριάτου, το σύνθημα αυτό είναι είτε φράση, είτε συνίσταται αντικειμενικά σε προσπάθειες τυχοδιωκτικού χαρακτήρα».

Κύρια συνθήματα της στιγμής θεωρούσε: «1) Τη διασαφήνιση της προλεταριακής γραμμής και του προλεταριακού δρόμου στο τέλος του πολέμου. 2) Την κριτική της μικροαστικής πολιτικής της εμπιστοσύνης και του συμβιβασμού με την κυβέρνηση των καπιταλιστών. 3) Την προπαγάνδα και διαφώτιση από ομάδα σε ομάδα ανάμεσα στο κάθε σύνταγμα, στο κάθε εργοστάσιο, ιδιαίτερα ανάμεσα στην πιο καθυστερημένη μάζα, τους υπηρέτες, τους ανειδίκευτους εργάτες κ.λπ., γιατί ιδιαίτερα σ' αυτούς επιδίωκε στις μέρες της κρίσης να στηριχθεί η αστική τάξη. 4) Την οργάνωση, οργάνωση και ακόμα μια φορά οργάνωση του προλεταριάτου».

Η 7η Πανρωσική Συνδιάσκεψη του ΣΔΕΚΡ (μπ)

Στις 24 του Απρίλη, στην Πετρούπολη άνοιξε η 7η Πανρωσική Συνδιάσκεψη του ΣΔΕΚΡ (μπ). Η συνδιάσκεψη αυτή ήταν η πρώτη Συνδιάσκεψη του Κόμματος σε νόμιμες συνθήκες.

Εξαιτίας των διαφωνιών που γεννήθηκαν στην ΚΕ όσον αφορά το ζήτημα για την εκτίμηση, τις προοπτικές της επανάστασης και τα καθήκοντα του Κόμματος, πάρθηκε ομόφωνα απόφαση να συζητηθεί το ζήτημα αυτό ανοιχτά. Υλικό για τη συζήτηση αποτέλεσαν οι «Θέσεις του Απρίλη» του Λένιν που δημοσιεύτηκαν στις 7 του Απρίλη στην «Πράβντα». Ετσι, οι τοπικές Οργανώσεις είχαν τη δυνατότητα να συζητήσουν προκαταρκτικά τα ζητήματα που συμπεριλήφθηκαν στην ημερήσια διάταξη, διασαφηνίζοντας τη θέση των απλών μελών του Κόμματος απέναντι σ' αυτά.

Απέναντι στις Θέσεις του Λένιν, στη Συνδιάσκεψη, τάχθηκε ο Λεβ Κάμενεφ, ένας από τους συντάκτες της «Πράβντα» και εκπρόσωπος των μπολσεβίκων στο Συμβούλιο της Πετρούπολης, που τον Μάρτη ακόμα κάλεσε το Κόμμα να υποστηρίξει τυπικά την Προσωρινή Κυβέρνηση, χωρίς να βάζει το ζήτημα για το πέρασμα όλης της εξουσίας στα Σοβιέτ. Στην εκτίμηση του πολέμου η θέση του ήταν όμοια με τη θέση των λεγομένων «επαναστατών αμυνιτών». Οι Θέσεις που διατύπωσε ο Λένιν με την άφιξή του στην Πετρούπολη στις αρχές Απρίλη (Θέσεις του Απρίλη) αντιμετωπίστηκαν με επιφυλακτικότητα ή ακόμα και διαφωνίες από ένα τμήμα της ηγεσίας των μπολσεβίκων (Κάμενεφ, Ρικόφ, Ζηνόβιεφ, Καλίνιν) που παρέμεναν στην επεξεργασία του Λένιν των μπολσεβίκων του 1905 («δυο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας»), που επί της ουσίας έθετε ως στόχο τη συγκρότηση μιας επαναστατικής κυβέρνησης αγροτών - εργατών (επαναστατική δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς) που θα πραγματοποιούσε με ριζοσπαστικό τρόπο την αστική επανάσταση.

Ο Λένιν τον Απρίλη του 1917 αντέτεινε στις απόψεις του τμήματος αυτού της ηγεσίας των Μπολσεβίκων, ότι το κύριο ζήτημα κάθε επανάστασης είναι το ζήτημα της εξουσίας. Με αυτήν την έννοια, με τη συγκρότηση της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης η αστική επανάσταση τέλειωσε, αφού η αστική τάξη πήρε την εξουσία και ότι το κύριο καθήκον τώρα είναι η σοσιαλιστική επανάσταση. Επίσης, σημείωνε ότι το βασικό στις «δύο ταχτικές της σοσιαλδημοκρατίας» δεν ήταν ο θεσμός εξουσίας της «δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς», αλλά αυτό που κλήθηκε να λύσει και που ήδη είχε πραγματοποιηθεί με τη μορφή των Σοβιέτ, δηλαδή η διαμόρφωση της κοινωνικής συμμαχίας των αγροτών και εργατών. Συνεπώς, για να προχωρήσει προς τα μπρος η επανάσταση - λύνοντας και όσα ζητήματα δεν μπορεί, δεν θέλει να λύσει η αστική τάξη, όπως το ζήτημα της γης, της ειρήνης κ.λπ. - πρέπει να κινηθεί στην κατεύθυνση του σοσιαλισμού, της σοσιαλιστικής επανάστασης, γεγονός που σημαίνει την αλλαγή του συσχετισμού, το τράβηγμα με την εργατική τάξη των μισοπρολετάριων και των πιο φτωχών και καταπιεσμένων τμημάτων των αγροτών.

Η 7η Συνδιάσκεψη αποτέλεσε σημαντικό σταθμό αυτής της διαπάλης στις γραμμές των μπολσεβίκων που ολοκληρώθηκε με την υιοθέτηση των «Θέσεων του Απρίλη» θέτοντας ως άμεσο το στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Η ιστορική σημασία της Συνδιάσκεψης (του Απρίλη) έγκειται στο γεγονός ότι ουσιαστικά επικύρωσε την ανάπτυξη στη στρατηγική αντίληψη των μπολσεβίκων, χάραξε το σχέδιο του αγώνα για την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης, συνέβαλε ώστε η εργατική τάξη να απεγκλωβιστεί από τους σχεδιασμούς της αστικής που είχε πια την εξουσία, θέτοντας ως σύνθημα ζύμωσης και άμεσης δράσης το πέρασμα όλης της εξουσίας στα Σοβιέτ. Κάτω από το σύνθημα αυτό, οι μπολσεβίκοι προετοίμαζαν τις μάζες για την προλεταριακή επανάσταση.

Η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος κινητοποίησε όλα τα μέσα για την προπαγάνδιση των αποφάσεων της Συνδιάσκεψης. Παντού γίνονταν συζητήσεις, στη Μόσχα και στα Ουράλια, στην Ουκρανία και στον Βόλγα, στο Μπακού και στην Τιφλίδα. Οι αντιπρόσωποι που επιστρέψαν από τη Συνδιάσκεψη διασαφήνιζαν παντού τη γραμμή του Λένιν, καλούσαν να διεξάγουν κομματική δουλειά μέσα στο πνεύμα των αποφάσεων της Συνδιάσκεψης.

Η κρίση αποκαλύπτει τα αληθινά ελατήρια της ταξικής πάλης

Από το άρθρο του Β. Ι. Λένιν «Διδάγματα από την κρίση», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πράβντα», στις 23 του Απρίλη 1917:

«Η Πετρούπολη και όλη η Ρωσία έζησαν μια σοβαρή πολιτική κρίση, την πρώτη πολιτική κρίση ύστερα από την επανάσταση.

Στις 18 του Απρίλη η Προσωρινή Κυβέρνηση έβγαλε τη θλιβερής φήμης διακοίνωσή της, που επιβεβαίωνε τους ληστρικούς αρπακτικούς σκοπούς του πολέμου αρκετά καθαρά, έτσι που να προκαλέσει την αγανάκτηση των πλατιών μαζών, οι οποίες είχαν πιστέψει καλοπροαίρετα ότι οι καπιταλιστές θέλουν (και είναι ικανοί) "να παραιτηθούν από τις προσαρτήσεις". Στις 20 και 21 του Απρίλη η Πετρούπολη βρισκόταν σε αναβρασμό. Ο λαός είχε πλημμυρίσει τους δρόμους παρέες και ομάδες, συγκεντρώσεις μικρές και μεγάλες σχηματίζονταν παντού, νύχτα και μέρα - οι μαζικές διαδηλώσεις και τα συλλαλητήρια συνεχίζονταν ασταμάτητα. Χθες το βράδυ, 21 του Απρίλη, η κρίση, κατά τα φαινόμενα, έληξε ή τουλάχιστον έληξε το πρώτο της στάδιο: η Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών και σε συνέχεια και το Σοβιέτ θεώρησαν ικανοποιητικές τις "εξηγήσεις", τις τροποποιήσεις στη διακοίνωση και τις "επεξηγήσεις" της κυβέρνησης (που καταλήγουν σε ορισμένες πέρα για πέρα κούφιες φράσεις, που δεν λένε απολύτως τίποτε, δεν αλλάζουν τίποτε και δεν υποχρεώνουν σε τίποτε) και θεώρησαν "το επεισόδιο λήξαν".

Κατά πόσο όμως και οι πλατιές μάζες θεωρούν "το επεισόδιο λήξαν", θα το δείξει το μέλλον. Το καθήκον μας τώρα είναι να μελετήσουμε προσεκτικότερα τις δυνάμεις, τις τάξεις που βγήκαν στην επιφάνεια στη διάρκεια της κρίσης και να βγάλουμε από 'δώ διδάγματα για το κόμμα του προλεταριάτου. Γιατί η μεγάλη σημασία κάθε κρίσης βρίσκεται στο ότι κάνει το κρυφό φανερό, πετά καθετί το συμβατικό, το επιφανειακό, το μηδαμινό, καθαρίζει τον τόπο από τα πολιτικά σκουπίδια και αποκαλύπτει τα αληθινά ελατήρια της ταξικής πάλης που διεξάγεται στην πραγματικότητα».