«Θετικό κλίμα» για «επίλυση προβλημάτων», σε ΝΑΤΟικό υπόβαθρο

Στην Τουρκία μεταβαίνουν σήμερα οι υπουργοί Αμυνας, Ν. Παναγιωτόπουλος, και Μετανάστευσης, Ν. Μηταράκης, για συναντήσεις με τους ομολόγους τους, Χ. Ακάρ και Σ. Σοϊλού, αντίστοιχα, καθώς επιταχύνονται διευθετήσεις για την προώθηση μπίζνες του κεφαλαίου και τη διασφάλιση της «συνοχής» στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Συγκεκριμένα, φτάνουν στα Αδανα, μεταβαίνουν στο Χατάι, ενώ όσον αφορά τη συνάντηση Παναγιωτόπουλου - Ακάρ πληροφορίες αναφέρουν ότι θα συζητηθεί και η επανέναρξη των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που υλοποιούνται σε επίπεδο στρατιωτικών στελεχών.

Την ίδια ώρα, μιλώντας στη «Μιλιέτ», ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου, υποστήριξε ότι «πετύχαμε ένα θετικό κλίμα με την Ελλάδα» και έσπευσε να προσθέσει πως «για να είναι μόνιμη η θετική ατμόσφαιρα, θα πρέπει να αποφεύγονται βήματα που αυξάνουν την ένταση», καταλήγοντας ότι «υπάρχουν προβλήματα πολλών ετών που δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, να συμβιβάσουμε ή να επιλύσουμε. Θα πρέπει να υπάρχει ένα ειλικρινές περιβάλλον εργασίας για την επίλυσή τους. Αυτές οι διαβουλεύσεις θα πρέπει τώρα να είναι προσανατολισμένες στα αποτελέσματα».

Πρόσθεσε δε, με φόντο τις επαφές που «τρέχουν» το τελευταίο διάστημα, ότι «τα προβλήματα εντοπίστηκαν» και ότι «είναι απαραίτητο να εργαστούμε για την επίλυση αυτών των προβλημάτων». Αναφερόμενος στο Κυπριακό, είπε ότι αποτελεί «πάντα αιτία έντασης τόσο η έλλειψη της δίκαιης κατανομής του πλούτου των υδρογονανθράκων γύρω από την Κύπρο, η έλλειψη της δίκαιης κατανομής των εσόδων αυτού του πλούτου, όσο και οι δραστηριότητες που πραγματοποιούνται εκεί κατά καιρούς αλλά και η παραχώρηση αδειών ερευνών όπως και η αποτυχία εύρεσης μόνιμης λύσης στην Κύπρο».

Θυμίζουμε ότι και γραπτή δήλωση που εκδόθηκε μετά την πρόσφατη συνεδρίαση του τουρκικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, στα τέλη της περασμένης βδομάδας, εκτιμούσε «συνέχιση της πρόσφατης θετικής ατμόσφαιρας στις σχέσεις μας με την Ελλάδα» που «θα ήταν επωφελής και για τις δύο πλευρές και για την περιοχή μας», ενώ τονίστηκε ότι «παρακολουθούνται στενά οι τρέχουσες εξελίξεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο».

Την ίδια στιγμή, από τα Κατεχόμενα της Κύπρου, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, Φουάτ Οκτάι, είπε ότι «ο πάγος έλιωσε με την Ελλάδα κατά τη διαδικασία των καταστροφικών σεισμών» και ισχυρίστηκε ότι «εμείς είμαστε υπέρ της ειρήνης στην περιοχή», για να συνεχίσει: «Αν κάνετε ένα βήμα προς το μέρος μας, κάνουμε 10 βήματα. Αυτό κάνουμε τώρα. Μακάρι να πάει έτσι. Αν πάει, πάει. Ευχόμαστε να συνεχιστεί έτσι». Διεμήνυε την ίδια στιγμή: «Εμείς δεν απεμπολούμε τα δικαιώματά μας. Δεν περιμένουμε από κανέναν να μας χαρίσει τα δικαιώματά μας, τα παίρνουμε. Ας μην το αμφισβητήσει κανείς». Επανέλαβε δε τις τουρκικές διεκδικήσεις προσθέτοντας ότι «η Τουρκία θα εκπληρώσει τις ευθύνες της ως εγγυήτρια χώρα στο μέλλον, όπως έχει κάνει μέχρι σήμερα».

Σε αυτές τις συνθήκες, το τουρκικό ΥΠΕΞ διαμαρτυρήθηκε σε ανακοίνωσή του για στρατιωτική συμφωνία που υπέγραψε το κυπριακό υπουργείο Αμυνας με την Εθνοφρουρά του Νιου Τζέρσεϊ (βορειοανατολική πολιτεία των ΗΠΑ), με την οποία η κυπριακή Εθνική Φρουρά εντάχθηκε στο State Partnership Program (SPP - Πρόγραμμα Κρατικής Σύμπραξης) με στόχους, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη δυνατοτήτων στους τομείς των επικοινωνιών και πληροφοριών, εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανισμών, στρατονομίας, εκπαίδευσης προσωπικού, ανάπτυξης ηγετικών ικανοτήτων, υποστήριξης στην αντιμετώπιση καταστροφών και έρευνας και διάσωσης. Η Αγκυρα διαμαρτυρήθηκε για διατάραξη, «σε βάρος των Τουρκοκυπρίων, της ισορροπίας στο νησί της Κύπρου» και κάλεσε τις ΗΠΑ «να επανεξετάσουν αυτή την πολιτική η οποία σε καμία περίπτωση δεν εξυπηρετεί τη σταθερότητα της περιοχής».

Ολα αυτά ενώ ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, απευθυνόμενος σε οπαδούς του Εθνικιστικού Κινήματος, είπε ότι στις εκλογές «πρέπει να δώσουμε ένα καλό μάθημα στην Αμερική», επικρίνοντας τη συνάντηση του Αμερικανού πρέσβη, Τζεφ Φλέικ, με τον υποψήφιο πρόεδρο της (από 6 κόμματα) «Εθνικής Συμμαχίας», Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Ανοίγουν επικίνδυνοι δρόμοι

Στο μεταξύ, συνεχίζουν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας λεπτομέρειες για την αντίδραση της Λευκωσίας στο γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να στηρίξει την Τουρκία για τη θέση του γγ του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (IMO).

Συγκεκριμένα, πληροφορίες αναφέρουν ότι πριν από περίπου ένα τρίμηνο η Τουρκία εκδήλωσε δημόσια ενδιαφέρον για τη θέση και ότι τέλη Φλεβάρη αξιωματούχος των Βρυξελλών επικοινώνησε με τον τέως υφυπουργό Ναυτιλίας της Κύπρου, Β. Δημητριάδη, για να τον ενημερώσει ότι κύκλοι της Κομισιόν προκρίνουν την υποψηφιότητά του ως αυτή που θα στηριζόταν από τα ευρωενωσιακά κράτη, κόντρα στις υποψηφιότητες από άλλα κέντρα.

Το θέμα, υποτίθεται, συζητήθηκε και μεταξύ Αθήνας - Λευκωσίας, ωστόσο ακολούθησαν οι δηλώσεις των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Ν. Δένδια και Μ. Τσαβούσογλου, από τις Βρυξέλλες, ότι η Αθήνα θα στηρίξει την Αγκυρα για τη θέση (για θητεία τεσσάρων ετών).

Ακολούθησαν οι αντιδράσεις από την κυπριακή κυβέρνηση, που θύμισε το εμπάργκο της Τουρκίας στα πλοία κυπριακής σημαίας, αλλά και όσα διαχειρίζονται κυπριακά κεφάλαια, όπως και τον αποκλεισμό τους από τη μεταφορά σιτηρών από την Ουκρανία, ενώ στον απόηχο αυτών των εξελίξεων και για να αμβλύνει τις εντυπώσεις, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σε διαρροή ότι θα στηρίξει τη Λευκωσία για την επανεκλογή της στην Κατηγορία Γ' του Συμβουλίου του IMO, για την περίοδο 2024 - '25, μια σαφώς υποδεέστερη θέση. Σημειωτέον, ο ΙΜΟ έχει τρεις κατηγορίες συμμετεχόντων κρατών. Η Ελλάδα είναι στην Α΄ Κατηγορία, Κύπρος και Τουρκία στη Γ'.

Αλλωστε, γνώστες του αντικειμένου χαρακτηρίζουν τον γγ του ΙΜΟ «Γκουτέρες» (ο γγ του ΟΗΕ) της Ναυτιλίας, ο οποίος μπορεί μεν να μην έχει εκτελεστική εξουσία, διαθέτει όμως σημαντική πολιτική επιρροή και θεωρείται «θεματοφύλακας» αυτού του τομέα καθώς μεριμνά για την εφαρμογή του ναυτιλιακού Δικαίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και στα Ελληνοτουρκικά.

Να σημειωθεί ότι μία από τις 5 επιτροπές του Οργανισμού είναι η Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας (MSC), «το ανώτατο τεχνικό όργανο του IMO», όπως τονίζουν και στο ελληνικό ΥΠΕΞ, με αρμοδιότητα μεταξύ άλλων ζητήματα που αφορούν έρευνα και διάσωση φορτίων και ανθρώπων.

Την ίδια ώρα οι περιοχές Ερευνας και Διάσωσης στο Αιγαίο αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται στην ατζέντα του αναθεωρητικού πλαισίου της τουρκικής αστικής τάξης εναντίον Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σημειωτέον, το 1988, η Τουρκία εξέδωσε τον Κανονισμό 1988/13559 (όπως αυτός τροποποιήθηκε από τον Κανονισμό 2001/3275), με τον οποίο όρισε ως περιοχή ευθύνης της για παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης (χωρίς να διευκρινίζει εάν πρόκειται για ναυτικά ή και για αεροπορικά ατυχήματα), περιοχή που, πέραν των FIR Κωνσταντινούπολης και Αγκυρας, περιλαμβάνει και τμήμα του FIR Αθηνών μέχρι το μέσο περίπου του Αιγαίου, εγκλωβίζοντας έτσι μεγάλο τμήμα της ελληνικής επικράτειας.

Τον Οκτώβρη του 2020, η Τουρκία με νεότερο Κανονισμό της (3095/2020), ο οποίος αναφέρεται ρητά σε έρευνα και διάσωση για ατυχήματα τόσο θαλάσσιων όσο και εναέριων μέσων, επέκτεινε την περιοχή ευθύνης της για έρευνα και διάσωση στη Μεσόγειο - εντός του FIR Αθηνών - προς δυσμάς μέχρι τον 26ο Μεσημβρινό αγγίζοντας τα εξωτερικά χωρικά ύδατα των ανατολικών ακτών της Κρήτης, «καταλαμβάνοντας» ακόμα μεγαλύτερο τμήμα ελληνικής επικράτειας (π.χ. Κάσο και Κάρπαθο) και ελληνικής περιοχής έρευνας και διάσωσης.

Στην πράξη διχοτομεί το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο (καταπατώντας ελληνικά και κυπριακά δικαιώματα) επικαλούμενη λόγους έρευνας και διάσωσης, ισχυριζόμενη ότι για κάθε ατύχημα στην περιοχή αυτή αρμόδια και υπεύθυνη για παροχή υπηρεσιών και συντονισμό μέσων είναι μόνο η Τουρκία, διότι η περιοχή αυτή ανήκει τάχα στον έλεγχό της.

Σε κάθε περίπτωση, η όλη εξέλιξη με τον ΙΜΟ έρχεται να επιβεβαιώσει το πώς αλέθονται κυριαρχικά δικαιώματα στον μύλο «συνεννοήσεων» σε ΝΑΤΟικό υπόβαθρο και με απρόβλεπτες συνέπειες για τις εξελίξεις σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο.

Στο μεταξύ, χτες, κατέφτασε στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Abdullah bin Zayed Al Nahyan. Σε συνάντησή του με τον Κυρ. Μητσοτάκη συζητήθηκαν «η στρατηγική σχέση των δύο χωρών και οι προοπτικές για περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς των επενδύσεων, της Ενέργειας και της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής», όπως και για τις «διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις αμοιβαίου ενδιαφέροντος», στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ακολούθως ο Εμιρατινός συναντήθηκε με τον Ν. Δένδια στο ΥΠΕΞ, με ατζέντα επίσης τις εξελίξεις σε Ανατολική Μεσόγειο, Λιβύη και Μ. Ανατολή, με τον Ελληνα υπουργό να τον ενημερώνει «για την αποκλιμάκωση της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις»...