Ιούλιος Φούτσικ

 

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 εκτελείται στο Βερολίνο ο Ιούλιος Φούτσικ. Στέλεχος του τσεχοσλοβάκικου κομμουνιστικού κινήματος, συγγραφέας, κριτικός και δημοσιογράφος, εθνικός ήρωας της Τσεχοσλοβακίας.

Ο Φούτσικ γεννήθηκε το 1903 και από νεαρή ηλικία άρχισε να εργάζεται ως συντάκτης στην εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας «Ρούντε Πράβο», ενώ το 1921 έγινε μέλος του Κόμματος.

Από το Φλεβάρη του 1941 ήταν μέλος της παράνομης Κεντρικής Επιτροπής και καθοδηγούσε τις παράνομες εκδόσεις. Τον Απρίλη του 1942 έπεσε στα χέρια της Γκεστάπο, η οποία τον μετέφερε στη Γερμανία όπου και εκτελέστηκε. Οσο ήταν στη φυλακή της Πράγας έγραψε το συγκλονιστικό βιβλίο «Ανταπόκριση με τη θηλιά στο λαιμό» που μεταφράστηκε σε 70 γλώσσες.

Αναδημοσιεύουμε από το Ριζοσπάστη άρθρο του αντιστασιακού δημοσιογράφου και επί χρόνια εκπροσώπου της μαχόμενης δημοσιογραφίας, Νίκου Καραντηνού

ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟ
(Το μήνυμα του ήρωα Φούτσικ)

ΗΤΑΝ σαν προχτές — 18 του Σεπτέμβρη 1943 — εδώ κι εξήντα χρόνια, που οι χιτλερικοί δήμιοι ανέβαζαν στην κρεμάλα έναν ήρωα, τον Τσεχοσλοβάκο κομμουνιστή δημοσιογράφο Ιούλιο Φούτσικ . Εναν κορυφαίο αντιφασίστα, έναν φλογερό αγωνιστή, που σ’ εκείνα τα μαύρα χρόνια που ζούσε η πατρίδα του αλλά κι η Ευρώπη είχε βρεθεί στις πρώτες γραμμές του αντιφασιστικού αγώνα.

ΔΙΑΛΕΧΤΗ μορφή στο ευρωπαϊκό δημοσιογραφικό στερέωμα σ’ εκείνα τα μακρινά άγρια χρόνια, ο δημοσιογράφος θα αναδειχτεί με την πένα στην καθημερινή μάχη που έδιναν τότε οι κομμουνιστές μαζί με τους Τσεχοσλοβάκους πατριώτες ενάντια στους χιτλερικούς εισβολείς. Πάνω σ’ αυτή την καθημερινή ασταμάτητη μάχη ο Φούτσικ , τον Απρίλη του 1942 θα πέσει στα χέρια της Γκεστάπο, που θα τον κλείσει στο κάτεργο του Πάνκρακ.

ΣΤΟ ΧΙΤΛΕΡΙΚΟ αυτό κολαστήριο θα γράψει το πολύ γνωστό και συγκλονιστικό βιβλίο «Με τη θηλιά στο λαιμό». Είναι ό,τι πιο ανθρώπινο, που μπορεί ν’ αφήσει κληρονομιά, μήνυμα ένας μελλοθάνατος, ένα στερνό ρεπορτάζ δημοσιογράφου που καρτερώντας να φτάσει το ύστατο της ζωής ξημέρωμα δε λογαριάζει καθόλου το δήμιο, το θάνατο που τον εγγίζει αλλά ο νους τρέχει στη φωτεινή αυριανή μέρα του ανθρώπου. Αυτήν αντικρίζει ο μελλοθάνατος και γι’ αυτήν γράφει. Θυμίζουμε μερικά λόγια που μας έδωσε η αξέχαστη αντιστασιακή συγγραφέας Εφη Πανσέληνου, που έχει μεταφράσει το βιβλίο αυτό από τα γαλλικά.

ΕΙΝΑΙ, γράφει, ένα βιβλίο που σε συγκλονίζει όχι με το φόβο του θανάτου μα με την αγάπη στη ζωή. Βλέπεις να πεθαίνει τραγουδώντας τη ζωή γιατί ξέρει και πιστεύει πως χιλιάδες άλλοι θα πάρουνε το τραγούδι του σαν λαμπάδα αναμμένη, να το παραδώσουν σ’ άλλους για να γίνει χαρά των ανθρώπων.

ΝΑ θυμάστε… Να θυμάστε… Να μην ξεχάστε αν ζήσετε. Αυτό είναι ένα μήνυμα που ο αναγνώστης του βιβλίου συναντά μέσα στις εικόνες του. «Μην ξεχάσετε ούτε τους καλούς ούτε τους κακούς. Μαζέψτε υπομονετικά τη μαρτυρία εκείνων που πέσανε γι’ αυτούς και για σας. Κάποια μέρα το σήμερα θα γίνει παρελθόν. Και θα μιλάνε για μια εποχή μεγάλη και για ανώνυμους που δημιουργούν ιστορία…». Ο κομμουνιστής δημοσιογράφος Φούτσικ αναδείχτηκε δάσκαλος για πολλές γενιές δημοσιογράφων. Τα ρεπορτάζ τα δικά του μπήκαν σαν υποδείγματα γραφής στις δημοσιογραφικές σχολές. «…Δεν υπάρχουν — έλεγε ο Φούτσικ — δημοσιογράφοι ουδέτεροι, δεν υπάρχουν δημοσιογράφοι που τοποθετούν τον εαυτό τους έξω από τα πράγματα. Αυτός που διαλέγει το δημοσιογραφικό επάγγελμα οφείλει να το υπηρετήσει και να το ασκήσει σαν λειτούργημα…». Μοναδικές δημοσιογραφικές εμπειρίες, θησαυρός γνώσης για τους νέους δημοσιογράφους…

ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΖΕΙΣ το αγαπητό αντιστασιακό αυτό βιβλίο. Μετράς κι εσύ μαζί του τα βήματα μέσα στο κελί της φυλακής. «Πόσες φορές — γράφει — δε μέτρησα αυτή την απόσταση από την πόρτα ως το παράθυρο. Εφτά όλα κι όλα βήματα». Κι ο διαλογισμός αυτός του μελλοθάνατου συμπληρώνει: «…Πόσους αιώνες χρειάζεται ο άνθρωπος για ν’ ανοίξει τέλος τα μάτια; Πόσα κελιά πρέπει να γνωρίσει ο άνθρωπος για να μπορέσει να πάει μπροστά; Ω! Παιδί Ιησού του Νερούντα το τέρμα του δρόμου για τη σωτηρία της ανθρωπότητας βρίσκεται ακόμα πολύ μακριά… Ομως μην κοιμάσαι πια, μην κοιμάσαι πια…».

ΕΞΗΝΤΑ χρόνια από τα χαράματα, που στο Βερολίνο οι χιτλερικοί δήμιοι κρεμούσαν τον ήρωα δημοσιογράφο. Τα λόγια του και τα μηνύματά του έχουν δραματική επικαιρότητα. Ο δρόμος για τη σωτηρία της ανθρωπότητας βρίσκεται πολύ μακριά. Η στερνή λέξη μάς θυμίζει: «…Μέσα στη ζωή δεν υπάρχουν θεατές. Η αυλαία σηκώνεται. Ανθρωποι, σας αγάπησα. Αγρυπνάτε».
Του
Νίκου ΚΑΡΑΝΤΗΝΟΥ

 Ηρακλής Κακαβάνης