Πωλ Ελιάρ

Πεθαίνει, 18/11/1952, ο Γάλλος κομμουνιστής ποιητής Πωλ Ελιάρ. 

Ο Ελυάρ, ήταν επικεφαλής μιας γαλλικής αντιπροσωπείας, στην οποία - σύμφωνα με μαρτυρία του Βασίλη Μπαρτζώτα (Πολιτικού Επιτρόπου του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ στο Γράμμο) στον υπό έκδοση από τη «Σύγχρονη Εποχή» β' τόμο του βιβλίου του «Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας», (ο οποίος περιέχει και φωτογραφίες από την επίσκεψη της αντιπροσωπείας στο Γράμμο), συμμετείχαν: 

Ο Υβ Φαργκ (τέως υπουργός, μέλος της Μόνιμης Επιτροπής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης), ο Ζαν - Μωρίς Ερμάν (ηγετικό στέλεχος του Αριστερού Σοσιαλιστικού Κόμματος Γαλλίας), ο Ανρί Μπασί (δάσκαλος, μεταφραστής πολλών ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, με τη βοήθεια της Μέλπως αξιώτη και Γραμματέας της Επιτροπής Βοήθειας του Γαλλικού Λαού για τον αγώνα του Ελληνικού Λαού).

Η γαλλική αντιπροσωπεία ήρθε στην Ελλάδα, μέσω Αλβανίας. Μετά από επίσκεψή της στο Βίτσι, η γαλλική αντιπροσωπεία, συνοδευόμενη από τον Πέτρο Κόκκαλη, έφθασε στο Γράμμο, όπου παρέμεινε περίπου μια βδομάδα.

Υπάρχουν μαρτυρίες μαχητών του ΔΣΕ (δημοσιευμένες και στο «Ρ» επώνυμα) για την ακάματη καθημερινή περιήγηση του Ελυάρ παντού. Στην πρώτη γραμμή του μετώπου, όπου με τηλεβόα έστειλε το μήνυμά του στους στρατιώτες της άλλης πλευράς.

Σε μικρές και μεγάλες μονάδες του ΔΣΕ. Στη Σχολή Αξιωματικών του ΔΣΕ, σε κορυφογραμμές και πεδιάδες, σε αγροτικούς συνεταιρισμούς, σε χωριά, σχολεία και γλέντια των μαχητών με κατοίκους. Εικόνες συνταρακτικές, που αποτύπωνε η ψυχή του και η πένα του.

Επισκεπτόμενος την Ελεύθερη Ελλάδα το καλοκαίρι του 1949 θα γράψει απευθυνόμενος στους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας:

«Το Βίτσι και ο Γράμμος, οι δυο αυτές κορφές του λεύτερου κόσμου, δεν είναι καθόλου πιο κάτω από κει που τις είχε βάλει η φαντασία μου. Αντίθετα, γιατί είδα εκεί τους μαχητές που τις στολίζουν με τον απίστευτο ηρωισμό τους, τους μαχητές πούναι η φωτιά των βουνών και ολόκληρης της Ελλάδας, τιμή για τον πολιτισμένο κόσμο που δε θέλει να πεθάνει κάτω απ' την ασφυκτική πίεση μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών, εμπρηστών του πολέμου. Ο ήλιος και η γης είναι ολότελα δικοί τους.

Αδελφοί μου, αδελφές μου με το καλοσυνάτο και ωραίο χαμόγελο, πόσες φορές δε δάκρυσα ακούγοντας σας να τραγουδάτε, βλέποντας όλους έτσι ενωμένους στην αγάπη για την πατρίδα σας, στην εμπιστοσύνη σας για το μέλλον. Μισούμε τον πόλεμο αλλά δυστυχία σε κείνους που θα μας τον επιβάλλουν.

Φεύγω και φυλάω στην καρδιά μου σαν διαμάντι την αξέχαστη θύμηση της σωματικής και ψυχικής σας υγείας, τον ενθουσιασμό σας, την αδελφοσύνη σας, την πίστη σας για τη νίκη. Το μέλλον είναι δικό σας. Επειδή είσαστε ενωμένοι τα καταπιεσμένα αδέλφια σας αύριο θάρθουνε μαζί σας. Η λευτεριά και η αδελφοσύνη είναι μεταδοτικές. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ενάντια σ' ένα λαό πούναι ενωμένος. Κι η θάλασσα καρτερικά θα δεχτεί τους σκλάβωνές σας.

Ζήτω η Ελλάδα ενωμένη και λεύτερη!

Ζήτω η αδελφοσύνη των λαών!

Ζήτω η ειρήνη που χτίζεται!

Με σεβασμό σας χαιρετώ

Πωλ Ελυάρ».

Ο Πολ Ελιάρ στο Γράμμο και το Βίτσι