«Δίχτυ ασφαλείας» στο κεφάλαιο, ο λογαριασμός στους λαούς

Την ίδια ώρα που κλιμακώνεται η ολομέτωπη αντεργατική επίθεση κυβέρνησης και κεφαλαίου για να φορτωθούν στις πλάτες των εργαζομένων τα σπασμένα της νέας οικονομικής κρίσης, κυβερνητικά στελέχη και όλα τα αστικά επιτελεία επιχειρούν να παρουσιάσουν ως «μάννα εξ ουρανού» για τους εργαζόμενους, τους επαγγελματίες, τα λαϊκά στρώματα τα διάφορα «πακέτα και προγράμματα στήριξης», εγχώριας και ευρωενωσιακής κοπής, με τα οποία τάχα «όλοι μαζί» θα αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης.
Στην πραγματικότητα, τα πακέτα αυτά αποτελούν το ακριβώς αντίθετο: Μηχανισμούς μέσα από τους οποίους τα «σπασμένα» των επιχειρηματικών ομίλων φορτώνονται στις πλάτες του λαού, τόσο με χαράτσια, νέους φόρους και περικοπές που βρίσκονται μπροστά για τα «δανεικά κι αγύριστα» των επιχειρηματικών ομίλων, όσο και με την παραπέρα προώθηση όλων των αντεργατικών σχεδίων και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που είχαν στα συρτάρια τους οι καπιταλιστές για να θωρακίσουν την κερδοφορία τους.

Εργαλείο για τη γενίκευση της «ευελιξίας» το χτύπημα μισθών και δικαιωμάτων...

Στην πρώτη φάση της πανδημίας, τον ρόλο αυτό στην Ελλάδα έπαιξε το λεγόμενο «δίχτυ προστασίας των εργαζομένων» που διαφήμισε η κυβέρνηση. Με «τυράκι» το επίδομα «ειδικού σκοπού» των 800 ευρώ για 45 μέρες (το οποίο υπηρετούσε και τη συντήρηση ενός επιπέδου κατανάλωσης, την απαλλαγή της εργοδοσίας από το «κόστος» της μισθοδοσίας, όπως και την προσπάθεια διαχείρισης των εργατικών αντιδράσεων, σε συνθήκες μάλιστα απογείωσης των απολύσεων), η κυβέρνηση προώθησε μέσω αλλεπάλληλων ΠΝΠ ένα μπαράζ νέων αντεργατικών μέτρων, τάχα «έκτακτων», που ωστόσο ήρθαν για να μείνουν, αφού αποτελούν πάγιες επιδιώξεις της μεγαλοεργοδοσίας, εμπλουτίζοντας παραπέρα το ήδη τεράστιο αντεργατικό οπλοστάσιο που διαθέτει.

Πλέον, στην τωρινή φάση της σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων, κατά την οποία μεγαλώνουν οι ανάγκες της εργοδοσίας για εξασφάλιση πάμφθηνου εργατικού δυναμικού, στο προσκήνιο περνά το πρόγραμμα SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με σκοπό «να καλύψει το κόστος που συνδέεται απευθείας με τη δημιουργία ή την παράταση των εθνικών προγραμμάτων μερικής απασχόλησης» στο όνομα της «προστασίας» των θέσεων εργασίας.

Οπως σημείωνε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όταν ανακοίνωσε το πρόγραμμα, «η πρωτοβουλία SURE θα υποστηρίξει συστήματα μερικής ανεργίας (...) Οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να μειώσουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των εργαζομένων ή να αναστείλουν συνολικά την εργασία, με τη στήριξη του εισοδήματος που παρέχεται από το κράτος για τις ώρες που δεν εργάστηκαν».
Με δυο λόγια, η εργοδοσία θα διευρύνει την «ευελιξία» και την υποαπασχόληση, ταυτόχρονα θα απαλλάσσεται από μεγάλο μέρος της μισθοδοσίας, ενώ η επιδότηση των μισθών... θα πληρωθεί τελικά από τους ίδιους τους εργαζόμενους και το λαό, που θα φορτωθούν τον πρόσθετο κρατικό δανεισμό, με νέους φόρους και περικοπές κρατικών κονδυλίων σε βάθος χρόνου.

Παράλληλα, σύμφωνα και με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, η εφαρμογή του εν λόγω προγράμματος θα οδηγήσει και σε σημαντικό «κούρεμα» των μισθών των εργαζομένων.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι το πρόγραμμα θα βασίζεται στο γερμανικό μοντέλο επιδότησης της μερικής απασχόλησης (Kurzarbeit) και θα προβλέπει ότι το κράτος θα καλύπτει μόνο το 60% της διαφοράς του μισθού που θα παίρνει ο εργαζόμενος σε σχέση με το μισθό που είχε όταν δούλευε με πλήρη απασχόληση. Για παράδειγμα, αν ισχύσει το συγκεκριμένο μοντέλο, εργαζόμενος με μισθό 800 ευρώ το μήνα, που θα εργάζεται πλέον με εκ περιτροπής εργασία, παίρνοντας από την εργοδοσία 400 ευρώ, θα λαμβάνει από το εν λόγω πρόγραμμα άλλα 240 ευρώ, με το εισόδημά του να μειώνεται κατά 160 ευρώ.

Αν στα παραπάνω προστεθεί και το γεγονός ότι ο εν λόγω μηχανισμός θα έχει ορίζοντα μέχρι το τέλος του 2022, δηλαδή και για την αναμενόμενη φάση της ανάκαμψης, εύκολα καταλαβαίνει ότι το πρόγραμμα όχι μόνο δεν αποτελεί «έκτακτο» και «προσωρινό» μέτρο για την προστασία των εργαζομένων, αλλά ήρθε για να μείνει, ως συνέχεια και εμβάθυνση των γνωστών αντεργατικών προγραμμάτων «ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης», με τα οποία αντί να στηρίζονται πραγματικά οι άνεργοι, επιδοτούνται οι επιχειρήσεις.

Τα προγράμματα αυτά υλοποιήθηκαν κατά κόρον στα χρόνια της προηγούμενης οικονομικής κρίσης και είχαν πάντα το ίδιο αποτέλεσμα: Ανακύκλωση της ανεργίας με ολιγόμηνες και κακοπληρωμένες συμβάσεις, εξασφάλιση πάμφθηνου εργατικού δυναμικού στις επιχειρήσεις, συμβολή στη συνολικότερη συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης, αξιοποίησή τους από την εργοδοσία και τις κυβερνήσεις ως ισχυρού μοχλού πίεσης προς όλους τους εργαζόμενους, για τη γενίκευση της «ευελιξίας» και την επιβολή αντεργατικών ανατροπών στους όρους εργασίας και αμοιβής.

...που πληρώνουν οι εργαζόμενοι

Χαρακτηριστικά πάντως για το πώς το «μπιλιετάκι» θα σταλεί στο λαό είναι και τα όσα συμφώνησαν λίγο πριν από την έναρξη της συνεδρίασης του Γιούρογκρουπ της Παρασκευής για το πρόγραμμα οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, ενόψει της Συνόδου των υπουργών Οικονομικών της Τρίτης και των νέων προτάσεων της Κομισιόν για το πρόγραμμα τις επόμενες μέρες.

Οπως έγινε γνωστό, η παροχή χρηματοδότησης στα κράτη - μέλη θα γίνεται αποκλειστικά και μόνο με τη μορφή δανείων (και όχι με τη μορφή και «επιδοτήσεων», όπως παζάρευαν ιδιαίτερα τα πιο χρεωμένα κράτη - μέλη), ενώ τα κονδύλια θα είναι διαθέσιμα αφού πρώτα όλα τα κράτη - μέλη παρέχουν στο ταμείο της ΕΕ ποσά ύψους δεκάδων δισ. ευρώ, με τη μορφή «ασφαλών εγγυήσεων».

Με βάση αυτές τις εγγυήσεις - από τα κλεμμένα των λαών - η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αντλήσει φτηνά δάνεια από τις χρηματαγορές, προκειμένου να μοιράσει τα κεφάλαια στις κυβερνήσεις και στη συνέχεια στις επιχειρήσεις. Η ελληνική κυβέρνηση καλείται να καταθέσει ως εγγύηση για το συγκεκριμένο πρόγραμμα κονδύλια ύψους περίπου 350 εκατ. ευρώ, με βάση τα οποία εκτιμάται ότι οι επιχειρηματικοί όμιλοι «έχουν λαμβάνειν» πάνω από 1,4 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, το πρόγραμμα, μαζί με άλλα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, αναμένεται να ενσωματωθεί στον υπό διαμόρφωση πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ της περιόδου 2021-2027, και γι' αυτό σύμφωνα με τις πληροφορίες δρομολογούνται ήδη νέα χαράτσια που θα φορτωθούν στους λαούς, όπως π.χ. αυτά για την επιβολή νέων φόρων στα καύσιμα, με «άλλοθι» την «πράσινη ανάπτυξη».

Και νέα δάνεια με τους όρους των μνημονίων διαρκείας της ΕΕ

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και με τα υπόλοιπα δυο «πόδια» από τα λεγόμενα «τρία δίχτυα οικονομικής ασφάλειας»:

Η προληπτική πιστωτική γραμμή ύψους 240 δισ. ευρώ, αναφορικά με τη «χρηματοδότηση άμεσων και έμμεσων δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και πρόληψης λόγω του Covid-19», που αναμενόταν να ενεργοποιήσει την Παρασκευή ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), δεν είναι τίποτα περισσότερο από νέα δάνεια, που επίσης θα πληρώσει ο λαός, με βάση την «πάγια διαδικασία» των «Ευρωπαϊκών Εξαμήνων», δηλαδή των μνημονίων διαρκείας της ΕΕ.

Στη σχετική απόφαση άλλωστε «διευκρινίζεται» και αυτό, όσο και ότι «θα τηρηθούν οι διατάξεις της Συνθήκης του ESM» και «στη συνέχεια, τα κράτη - μέλη της ζώνης του ευρώ θα εξακολουθήσουν να δεσμεύονται για την ενίσχυση των οικονομικών και χρηματοοικονομικών θεμελίων, σύμφωνα με τα πλαίσια οικονομικής και φορολογικής συνεργασίας και επιτήρησης της ΕΕ».

Ετσι, τα όποια δάνεια αντλήσει η κυβέρνηση από τον μηχανισμό αυτό (προς το παρόν το αποφεύγει, για να μην επιβαρύνει την «ανταγωνιστικότητα» των ομίλων, αλλά κάθε άλλο παρά το αποκλείει σε επόμενη φάση), λειτουργούν και ως «οδηγός» για τις επόμενες καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, αφού στο πλαίσιο των «Εξαμήνων» τα κράτη - μέλη καταθέτουν στην ΕΕ ανά εξάμηνο για έλεγχο και έγκριση τα λεγόμενα «Εθνικά Μεταρρυθμιστικά Προγράμματα» και «Εθνικά Σχέδια Σταθερότητας και Σύγκλισης», με βάση τις κατευθύνσεις ΕΕ και κεφαλαίου.

Οσο για τις γραμμές χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με τη συγκρότηση πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων (ύψους 200 δισ.), αυτές πάνε «καρφί» για τους επιχειρηματικούς ομίλους, με ενδιάμεσο κρίκο της συγκεκριμένης διαδικασίας τους τραπεζικούς ομίλους του κάθε κράτους - μέλους. Αυτοί με τη σειρά τους θα έχουν τον έλεγχο των κριτηρίων «βιωσιμότητας» και της κερδοφορίας, κατανέμοντας και τα σχετικά κονδύλια στους επιχειρηματικούς ομίλους και τις ισχυρές επιχειρήσεις, «διευκολύνοντας» και τον νέο γύρο καπιταλιστικής συγκέντρωσης σε βάρος εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων.