Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Μυτιλήνη

10 Σεπτέμβρη 1944, Ο ΕΛΑΣ  απελευθερώνει την Μυτιλήνη.

 Ήδη από τα μέσα καλοκαιριού του 1944 γνωρίζοντας ότι θα εγκαταλείψουν το νησί είχαν περιορίσει τις στρατιωτικές τους εγκαταστάσεις στην περιοχή Καρά Τεπέ λίγο έξω από τη Μυτιλήνη. 

Η Επιτροπή Πόλης του ΕΑΜ που είχε εγκατασταθεί στη Νομαρχία, μαζί με τμήματα του εφεδρικού ΕΛΑΣ και πολιτοφύλακες αλλά
και την χωροφυλακή που περνά στις διαταγές του Μετώπου, αναλαμβάνουν την ευθύνη της τήρησης της τάξης. Έγιναν κάποιες συλλήψεις δοσίλογων με πρώτη μεταξύ αυτών του φασίστα δημοσιογράφου Θανάση Γκράβαλη που εξέδιδε τη φιλοναζιστική εφημερίδα «ΦΩΣ».

Αξίζει να σημειωθεί ότι τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση στη Μυτιλήνη έξω από το Δημαρχείο. Τη συγκέντρωση άνοιξε ο Γραμματέας της Επιτροπής πόλης του ΕΑΜ Χρήστος Χριστοδούλου. Πρώτος μίλησε ο Μητροπολίτης Μηθύμνης και πρόεδρος της ΝΕ Λέσβου του ΕΑΜ Διονύσιος.

Μίλησε για τις αξίες της ελευθερίας και της ισότητας που πρεσβεύει το ΕΑΜ και κάλεσε τον κόσμο να πυκνώσει τις τάξεις του. Στη συνέχεια μίλησαν κατά σειρά ο γραμματέας του ΕΑΜ Απόστολος Αποστόλου, ο εκπρόσωπος της ΚΕ του ΚΚΕ Βαγγέλης Γιοσμάς και ο εκπρόσωπος της ΚΕ του ΕΑΜ Παύλος Οικονόμου (Σταμάτης Καββαδίας).


Μετά από την αποχώρηση των κατακτητών από το νησί οι δυνάμεις του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ κατέχουν την εξουσία και θα την διατηρήσουν για 7 μήνες! Είναι χαρακτηριστικό ότι το 85% των κατοίκων ήταν οργανωμένο στις ΕΑΜικές οργανώσεις.

Εγκαθίστανται νέοι θεσμοί της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, της Λαϊκής Δικαιοσύνης και της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Μεταξύ αυτών εκλέγεται ως νέος Νομάρχης Λέσβου ο λογοτέχνης Κώστας Φριλίγκος, ως νέος Δήμαρχος Μυτιλήνης ο Ανδρέας Αναγνωστόπουλος και ως Λαϊκός Επίτροπος ο Παναγιώτης Παρρής. Επίσης εκδόθηκαν τραπεζογραμμάτια και συγκροτήθηκαν Λαϊκά Δικαστήρια που δίκασαν τους συνεργάτες των Ναζί κατακτητών.

Τέλος ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για τους 42 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης που εκτελέστηκαν στην περιοχή Τσαμάκια της Μυτιλήνης κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής κατοχής.
Το μεγαλύτερο ανοσιούργημα ήταν η ¨εξαφάνιση¨ των θυμάτων, αφού κανένα σώμα εκτελεσμένου (από τους 42 συνολικά) δεν παραδόθηκε για ταφή στους δικούς του!
 Μετά την εκτέλεση, οι δήμιοι έβαζαν τα πτώματα μέσα σε τσουβάλια μαζί με μια μεγάλη πέτρα και αφού τα έδεναν, τα μετέφεραν σε επιταγμένο αλιευτικό και τα πετούσαν στη θάλασσα ανοικτά της Φυκιότρυπας.