Πολύτιμο αρχειακό υλικό στο ΚΚΕ από τη συλλογή του σ. Γιώργη Φαρσακίδη

Προσχέδιο σε χαρτί του Γιώργου Φαρσακίδη φιλοτεχνημένο στη Γυάρο, 1967

Μέρος του πολύτιμου εικαστικού έργου, το οποίο κληροδότησε στο ΚΚΕ ο σύντροφος Γιώργος Φαρσακίδης, έφτασε στο Αρχείο του Κόμματος. Υλικά ανεκτίμητης αξίας, στα οποία περιλαμβάνονται πρωτότυπα σκίτσα από τους τόπους όπου βρέθηκε εξόριστος, όπως τη Γυάρο και τη Λέρο, γελοιογραφίες από την περίοδο της Κατοχής, κάρτες από την εξορία, άλλα έργα τέχνης όπως πίνακες ζωγραφικής κ.λπ., παίρνουν τη θέση τους εκεί που τους αξίζει.

Επίσης, πολύτιμα ντοκουμέντα που αποτυπώνουν την περήφανη στάση των αλύγιστων κομμουνιστών στις εξορίες και τις φυλακές, όπως χειρόγραφες σημειώσεις του Γ. Φαρσακίδη, με μαθήματα και διαλέξεις, για την Ιστορία, τη Φυσική, τη Φιλοσοφία κ.λπ. Αναλύσεις για τον Πολιτισμό, για το κράτος, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Κάθε ντοκουμέντο και ένας ακόμα «μάρτυρας» της κομμουνιστικής μόρφωσης του ακριβού μας συντρόφου, που «έφυγε» πριν από λίγο καιρό, αφήνοντας κι αυτός μια τεράστια αγωνιστική κληρονομιά, τη «σπορά» του για τους αγωνιστές, τους κομμουνιστές του σήμερα και του αύριο.

Πάντα στρατευμένος με το Κόμμα του

Ο σ. Γιώργης Φαρσακίδης γεννήθηκε στην Οδησσό της Σοβιετικής Ένωσης το 1924, όπου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Το 1934 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, αρχικά στο κέντρο και μετά στο Ντεπώ, την προσφυγογειτονιά που σημάδεψε τα νεανικά του χρόνια. Από μικρός ήρθε σε επαφή με τις ιδέες του ΚΚΕ. Συμμετείχε στους πρώτους αντιφασιστικούς πυρήνες, όταν βρέθηκε να εργάζεται στους επιταγμένους από τις αρχές Κατοχής αλευρόμυλους «Αλλατίνη», όπου στεγάζονταν τα αρτοποιεία του γερμανικού στρατού. Εκεί εμπνεύστηκε τα πρώτα χιουμοριστικά αντιφασιστικά σκίτσα του.

Οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ το 1943 και σύντομα έγινε μέλος του ΚΚΕ. Το 1944 με άλλους συντρόφους του εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ, στην υποδειγματική διμοιρία της ΕΠΟΝ, και πολέμησε στη Χαλκιδική εναντίον των γερμανικών και βουλγαρικών δυνάμεων κατοχής καθώς και των δοσίλογων συνεργατών τους.

Σε μάχη, το καλοκαίρι του 1944, τραυματίστηκε στα δυο του χέρια, τα οποία τελικά μπόρεσε να κρατήσει, έστω παραμορφωμένα, χάρη στην αυτοθυσία και τις φροντίδες των συναγωνιστών του. Εκεί, τρέχοντας χάνει το σακίδιό του, όπου ήταν και τα σκίτσα του. Τα σκίτσα αυτά θα παραδοθούν δεκαετίες αργότερα στην Οργάνωση Πολιτικών Προσφύγων στη ΛΔ Βουλγαρίας και θα δημοσιευτούν στον «Ριζοσπάστη», με την παράκληση να βρεθεί ο άγνωστος ΕΛΑΣίτης ζωγράφος. Δύο μέρες μετά, στα γραφεία της εφημερίδας θα εμφανιστεί ο Γιώργης Φαρσακίδης...

Τον Σεπτέμβρη του 1946 εντάχθηκε στη Στενή Αυτοάμυνα και συμμετείχε σε ένοπλες ενέργειες κατά των αστικών δυνάμεων καταστολής. Συνελήφθη στα τέλη Δεκέμβρη και βασανίστηκε επί βδομάδες μέχρι θανάτου στην Ασφάλεια. Δεν «μίλησε», ούτε όταν τον οδήγησαν στον τέταρτο όροφο για να τον «εκπαραθυρώσουν». Αργότερα, τον Αύγουστο του 1947, εκτοπίστηκε στον Άη Στράτη και αμέσως μετά στη Μακρόνησο, στο Α' ΕΤΟ, όπου στάθηκε και πάλι όρθιος. Εκεί φιλοτέχνησε σχεδόν χωρίς χέρια την πρώτη του ξυλογραφία, ξεκινώντας να εξασκεί το ταλέντο του, που έμελλε μέσα από την τέχνη του να εκφράσει με βάθος και ταλέντο την ψυχή και την πνοή των λαϊκών αγώνων, των αγώνων του ΚΚΕ.

Το 1956 ο Γιώργης Φαρσακίδης, ως αδειούχος εξόριστος, έλαβε εντολή από το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ να ανασυγκροτήσει και να καθοδηγήσει την παράνομη ΚΟΘ, καθήκον στο οποίο δόθηκε με ζήλο.

Σύντομα η άδεια «ανακλήθηκε» και παρέμεινε στον Άη Στράτη έως το 1961. Ο αγώνας συνεχίστηκε μέσα από τις γραμμές της ΕΔΑ. Το 1967 με 1971 εκτοπίστηκε και πάλι στη Γυάρο και στο Λακκί της Λέρου. Συμπαρατάχθηκε σταθερά με τις Αποφάσεις της 12ης Ολομέλειας το 1968. Στη νέα εξορία μετέφερε παράνομα έναν πυρογράφο, κάτι που δεν σημάδεψε μόνο τη δική του δημιουργία της περιόδου αυτής. Έγινε παράλληλα το έναυσμα να μυηθούν δεκάδες συγκρατούμενοί του στην τεχνική αυτή. Μετά τη χούντα ο Φαρσακίδης συνέχισε μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ τη στρατευμένη πάλη ανάμεσα στους καλλιτέχνες.

Το πρώτο του λεύκωμα, που είχε εκδοθεί το 1964, ήταν εμπνευσμένο από τη ζωή στο κάτεργο της Μακρονήσου. Ο Γιώργης Φαρσακίδης πραγματοποίησε δεκάδες εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πολυγραφότατος και πολυδιαβασμένος, εξέδωσε πάνω από τριάντα βιβλία, με εικαστικές δημιουργίες ή πεζογραφήματα. Έγραψε παράλληλα σε εφημερίδες και περιοδικά.

Το έργο του είναι εμπνευσμένο από την Αντίσταση, τους λαϊκούς αγώνες, την ταξική πάλη, από τη ζωή των φυλακισμένων αλλά και από την καθημερινότητα των λαϊκών στρωμάτων.

Το ΚΚΕ και το λαϊκό - εργατικό κίνημα τίμησαν επανειλημμένα τον Γιώργη Φαρσακίδη. Η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών βράβευσε το 1984 το βιβλίο του «Η πρώτη πατρίδα». Μέσα στις διεθνείς του διακρίσεις ξεχωρίζει η απονομή του Ανώτατου Χρυσού Μεταλλίου της Σοβιετικής Επιτροπής Ειρήνης για τα 30 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη.

 

Γελοιογραφία της περιόδου της Κατοχής

O Μπαρμπα-Αντρέας - Πορτρέτο του Αντρέα Σαμπάνη, αυτοδίδακτου ξυλογλύπτη, κατά την περίοδο της εξορίας του στο

Προαύλιο φυλακής

Προσχέδιο σε χαρτί του Γιώργου Φαρσακίδη φιλοτεχνημένο στη Γυάρο, 1967

Προσχέδιο σε χαρτί του Γιώργου Φαρσακίδη φιλοτεχνημένο στη Γυάρο, 1967