Το κείμενο βασίζεται σε αποσπάσματα από το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ τ.Β1 (1939 - 1949), καθώς και στο κείμενο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με τίτλο «Συμπεράσματα για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό» (ΚΟΜΕΠ τ.3/2020)
Είναι φανερό ότι η έκβαση της σύγκρουσης του Δεκέμβρη καθορίστηκε σε σημαντικό βαθμό από τη στρατηγική του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.Τα δεδομένα δείχνουν ότι πολιτικά η γραμμή του ΔΚΚ δεν διέφερε από τη γενική γραμμή (στρατηγική) του ΚΚΕ, που κατηύθυνε τον λαϊκό αγώνα στην επίτευξη της ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης. Επίσης, από μια σειρά διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι η ΕΣΣΔ και τα ΚΚ της Βαλκανικής ήταν αλληλέγγυα στην ενεργητική αντίσταση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ στον αγώνα του Δεκέμβρη. Παραμονές της σύγκρουσης του Δεκέμβρη, ο επικεφαλής της σοβιετικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα, συνταγματάρχης Γκριγκόρι Ποπόφ, «γνωρίζει και συστήνει όχι συνθηκολόγηση, αλλά στάση ενεργητική».Ταυτόχρονα, όμως, δεν εκφραζόταν και επίσημη δημόσια πολιτική υποστήριξη στον λαϊκό αγώνα, ενώ αποκλειόταν οποιαδήποτε πολεμική βοήθεια. Η άρνηση πολεμικής συνδρομής του ελληνικού ένοπλου λαϊκού κινήματος είχε εκφραστεί και νωρίτερα. Ενδεικτική ήταν η απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του Βουλγαρικού ΚΚ (20 Οκτώβρη 1944) για τη μη παραχώρηση ποσότητας πολεμοφοδίων που ζητούσε ο ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, προκειμένου να αντιμετωπίσει ενδεχόμενη γερμανική επίθεση όταν ο γερμανικός στρατός υποχωρούσε: «Δεν μας είναι εύκολο να ικανοποιήσουμε το αίτημα των Ελλήνων συντρόφων: 1) λόγω της έλλειψης όπλων και 2) λόγω των διεθνών περιπλοκών με την Αγγλία και επιδείνωσης της δίχως άλλο δύσκολης θέσης της Βουλγαρίας».Στις 2 Δεκέμβρη, στάλθηκε «στο εξωτερικό μεγάλη ΕΑΜική αποστολή για να διαφωτίσει τους λαούς και τις κυβερνήσεις και να οργανώσει τη συμπαράσταση στον αγώνα μας». Ο Π. Ρούσος, επικεφαλής της αποστολής, αναζήτησε στη Γιουγκοσλαβία και στη Βουλγαρία τις δυνατότητες μιας πιο ενεργού συνδρομής των λαϊκών κινημάτων των εν λόγω χωρών. Εγραψε: «Η διεθνής στιγμή δεν επέτρεπε συγκεκριμένη βοήθεια προς τον αγώνα μας». Πέρα από την παρότρυνση του Ποπόφ, ενώ οι μάχες στην πρωτεύουσα μαίνονταν (15 Δεκέμβρη) ο Τρ. Κοστόφ απέστειλε ραδιοτηλεγράφημα στον Γ. Σιάντο σχετικά με τη γνώμη του Γκ. Ντιμιτρόφ για την κατάσταση, αναφέροντας: «Ο Παππούς συμβουλεύει ο αγώνας να συνεχιστεί. Εμείς κάνουμε καθετί το δυνατό». Ωστόσο, σε επόμενο ραδιοτηλεγράφημα συμπλήρωνε: «Δίνοντάς σας τη συμβουλή του Παππού σύγχρονα υπογραμμίζουμε ότι προς το παρόν εφόσον βοήθεια απ' έξω δεν είναι δυνατή έχετε και αυτό υπόψιν σας στις αποφάσεις σας».
Η στάση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος καθοριζόταν από την αγγλοσοβιετική πολεμική συμμαχία που διατηρούνταν, καθώς ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος δεν είχε τελειώσει. Ωστόσο, το κύριο ήταν ότι την ίδια στιγμή που η ηγεσία του ΚΚΕ απευθυνόταν σε αδελφά ΚΚ για να ζητήσει βοήθεια, κρατούσε τις κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ μακριά από την Αθήνα, ενώ είχε ήδη εγκαταλείψει το σχέδιο κατάληψης της Αττικής.
Περαιτέρω στοιχεία που υπάρχουν γύρω από αυτό το ζήτημα αναδεικνύουν και ένα άλλο βασικό συμπέρασμα:
Είναι θεμιτό και δικαιολογημένο ένα σοσιαλιστικό κράτος το οποίο κινδυνεύει - σε συνθήκες που το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα βρίσκεται σε πόλεμο, είναι διασπασμένο - να κάνει και εκείνο τις κινήσεις της εξωτερικής του πολιτικής ώστε να κερδίσει χρόνο, να αξιοποιήσει τη διάσπαση του ιμπεριαλιστικού μπλοκ, να οργανώσει από κοινού στρατιωτικές επιχειρήσεις με κάποιες δυνάμεις, ακόμα και να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις, ενδεχομένως και για το θέμα της λήξης του πολέμου, των συμφωνιών ανακωχής που προϋποθέτουν διεθνείς συμβάσεις κ.λπ.
Ομως, οι παράγοντες που διαμορφώνουν την «επόμενη μέρα» και αφορούν την ταξική πάλη είναι πιο σύνθετοι. Ο κάθε πόλεμος έχει και τη δική του δυναμική στο εσωτερικό της κάθε χώρας που εμπλέκεται στον πόλεμο, αρχικά είτε ως επιτιθέμενο κράτος είτε ως κατεχόμενο. Ο ταξικός συσχετισμός δυνάμεων τείνει να αλλάζει, όπως π.χ. στην Ελλάδα, όπου κυρίως ηγήθηκε το ΚΚΕ σε έναν απελευθερωτικό αντικατοχικό αγώνα και όχι η αστική τάξη της χώρας. Αυτές οι αλλαγές στο συσχετισμό υπέρ της εργατικής τάξης και των λαϊκών δυνάμεων έχουν καθοριστικό ρόλο στη διεκδίκηση της «επόμενης μέρας» από τη λαϊκή πλειοψηφία, και όχι μόνο ή κυρίως να καθοριστούν από διαπραγματεύσεις και συμφωνίες ανάμεσα σε κράτη - συμπεριλαμβανομένων και σοσιαλιστικών - που κέρδισαν στον πόλεμο, στην προκειμένη περίπτωση από τα σύμμαχα αλλά ταξικά διαφορετικά κράτη ΕΣΣΔ - ΗΠΑ - Ηνωμένο Βασίλειο. Ο πρώτος λοιπόν λόγος της μεταπολεμικής εξέλιξης σχετίζεται με την εξέλιξη του αγώνα στο εσωτερικό της κάθε χώρας και σε αυτό πρέπει να έχουν λόγο αποφασιστικό οι εσωτερικές διεργασίες από τη σκοπιά του επαναστατικού εργατικού κινήματος, προσελκύοντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό τη διεθνιστική ταξική αλληλεγγύη του κομμουνιστικού κινήματος ή των συγκροτημένων σοσιαλιστικών κρατών.
.........Είναι φανερό ότι η έκβαση της σύγκρουσης του Δεκέμβρη καθορίστηκε σε σημαντικό βαθμό από τη στρατηγική του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.Τα δεδομένα δείχνουν ότι πολιτικά η γραμμή του ΔΚΚ δεν διέφερε από τη γενική γραμμή (στρατηγική) του ΚΚΕ, που κατηύθυνε τον λαϊκό αγώνα στην επίτευξη της ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης. Επίσης, από μια σειρά διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι η ΕΣΣΔ και τα ΚΚ της Βαλκανικής ήταν αλληλέγγυα στην ενεργητική αντίσταση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ στον αγώνα του Δεκέμβρη. Παραμονές της σύγκρουσης του Δεκέμβρη, ο επικεφαλής της σοβιετικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα, συνταγματάρχης Γκριγκόρι Ποπόφ, «γνωρίζει και συστήνει όχι συνθηκολόγηση, αλλά στάση ενεργητική».Ταυτόχρονα, όμως, δεν εκφραζόταν και επίσημη δημόσια πολιτική υποστήριξη στον λαϊκό αγώνα, ενώ αποκλειόταν οποιαδήποτε πολεμική βοήθεια. Η άρνηση πολεμικής συνδρομής του ελληνικού ένοπλου λαϊκού κινήματος είχε εκφραστεί και νωρίτερα. Ενδεικτική ήταν η απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του Βουλγαρικού ΚΚ (20 Οκτώβρη 1944) για τη μη παραχώρηση ποσότητας πολεμοφοδίων που ζητούσε ο ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, προκειμένου να αντιμετωπίσει ενδεχόμενη γερμανική επίθεση όταν ο γερμανικός στρατός υποχωρούσε: «Δεν μας είναι εύκολο να ικανοποιήσουμε το αίτημα των Ελλήνων συντρόφων: 1) λόγω της έλλειψης όπλων και 2) λόγω των διεθνών περιπλοκών με την Αγγλία και επιδείνωσης της δίχως άλλο δύσκολης θέσης της Βουλγαρίας».Στις 2 Δεκέμβρη, στάλθηκε «στο εξωτερικό μεγάλη ΕΑΜική αποστολή για να διαφωτίσει τους λαούς και τις κυβερνήσεις και να οργανώσει τη συμπαράσταση στον αγώνα μας». Ο Π. Ρούσος, επικεφαλής της αποστολής, αναζήτησε στη Γιουγκοσλαβία και στη Βουλγαρία τις δυνατότητες μιας πιο ενεργού συνδρομής των λαϊκών κινημάτων των εν λόγω χωρών. Εγραψε: «Η διεθνής στιγμή δεν επέτρεπε συγκεκριμένη βοήθεια προς τον αγώνα μας». Πέρα από την παρότρυνση του Ποπόφ, ενώ οι μάχες στην πρωτεύουσα μαίνονταν (15 Δεκέμβρη) ο Τρ. Κοστόφ απέστειλε ραδιοτηλεγράφημα στον Γ. Σιάντο σχετικά με τη γνώμη του Γκ. Ντιμιτρόφ για την κατάσταση, αναφέροντας: «Ο Παππούς συμβουλεύει ο αγώνας να συνεχιστεί. Εμείς κάνουμε καθετί το δυνατό». Ωστόσο, σε επόμενο ραδιοτηλεγράφημα συμπλήρωνε: «Δίνοντάς σας τη συμβουλή του Παππού σύγχρονα υπογραμμίζουμε ότι προς το παρόν εφόσον βοήθεια απ' έξω δεν είναι δυνατή έχετε και αυτό υπόψιν σας στις αποφάσεις σας»........Ας ξεκινήσουμε απο τον ...Κοστόφ που το 1949 καταδικάστηκε για Αντεπαναστατική δράση και φυλακίστηκε όπως και ο ...ΝΑΓΚΙ... στην Ουγγαρία. Το ζήτημα μπαίνει σε λάθος βάση. Η Αντιπροσωπεία της ΕΣΣΔ με τον σ.ΠΟΠΟΦ ήταν στα βουνά απο τον Ιούλη του 1944... Απο τότε έπρεπε να έχουν ζητήσει βοήθεια απο τους Σοβιετικούς με τον όρο οτι το ΚΚΕ θα είχε στρατηγικό στόχο τον Σοσιαλισμό ώστε με την αποχώρηση των Γερμανών να τον Οκτώβρη του 1944 να πάρουν την εξουσία. Τέτοιο πράγμα δεν υπήρχε ούτε και το εργαλείο ΕΑΜ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ για αυτή την δουλειά. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίσης θα πρέπει να θυμόμαστε που το Κ.Κ Βουλγαρίας όπως και όλα τα υπόλοιπα είχαν ενσωματωθεί σε ενιαία με τα Σοσιαλφασιστικά με βάση της καταστροφικές αποφάσεις της Κ.Δ μετά το 1935. Ακόμα να θυμόμαστε οτι στο κόμμα των Μπολσεβίκων ο συσχετισμός είχε αλλάξει υπερ του οπορτουνισμού λόγω των απωλειών του πολέμου. Σε καμία χώρα της Αν.Ευρώπης δεν είχε γίνει Σοσιαλισμός χωρίς τον Κόκκινο στρατό εκεί. Η Οπορτουνιστική αντεπανάσταση θα είχε πνίξει τα πάντα στο αίμα το 1945 όπως έκανε το 1918 20. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτην ΕΣΣΔ οι Μπολσεβίκοι με τον ΣΤΑΛΙΝ είχαν την εξουσία έκαναν δύο ΕΛΙΓΜΟΥΣ ένα με κάθε Ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο τους διέσπασαν και νίκησαν κάνοντας πολύ καλά. Με Κ.Δ στα χέρια των μπολσεβίκων και μετά το 1935...δεν θα θεωριτικοποιούσαν τον ελιγμό των ...λαικών μετώπων.... θα παρέμενε ελιγμός και με γραμμή ΣΟΣΙΑΛΦΑΣΙΣΜΟΣ και όχημα την κοινωνική συμμαχία θα είχαν αποσπαστεί στην Ευρώπη και παγκόσμια πολύ περισσότερες χώρες απο τον καπιταλισμό απο αυτές που αποσπάστηκαν απο τον κόκκινο στρατό και θα μπαίναμε στην νέα περίοδο μετά το 1945 με πολύ καλύτερους όρους. Η Οπορτουνιστική αντεπανάσταση σαν αναπόσπαστο κομμάτι του καπιταλισμού όπως και ο φασισμός κατέστρεψαν τα πάντα. ΑΛΗΤΕΣ ΣΟΣΙΑΛΦΑΣΙΣΤΕΣ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ «ομαλή δημοκρατική εξέλιξη»
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτις 18 Οκτώβρη αποβιβάστηκαν στο Κερατσίνι ο Γ. Παπανδρέου και μια σειρά υπουργοί. Περίπου ένα μήνα πριν, είχαν αποβιβαστεί στην Ελλάδα οι πρώτες αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Στις 16 Οκτώβρη είχε φτάσει στην Αθήνα από τα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας ο Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Γ. Σιάντος, με μια σειρά μέλη της ΚΕ του Κόμματος, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ. Την επόμενη μέρα συνήλθε το ΠΓ της ΚΕ, το οποίο εξέδωσε Απόφαση «πάνω στην απελευθέρωση της Αθήνας». Η Απόφαση εκτιμούσε ότι με την Απελευθέρωση της πρωτεύουσας και της υπόλοιπης Ελλάδας «ανοίγει νέο στάδιο αγώνων για την κατοχύρωση της λαϊκής κυριαρχίας και για την αναγέννηση της νέας δημοκρατικής Ελλάδας». Τονιζόταν επίσης η σημασία της «περιφρούρησης της τάξης και της ασφάλειας κατά την ώρα της απελευθέρωσης» που «ανέτρεψαν τις προσπάθειες των εχθρών της εθνικής ενότητας να συκοφαντήσουν το Κόμμα και το ΕΑΜ στα μάτια των συμμάχων μας».
Ανέφερε: «Ο λαός μας, κάτω από τις σημαίες του ΕΑΜ και του ΚΚΕ μ' ενθουσιασμό χαιρέτησε και φιλοξενεί τμήματα ενόπλων δυνάμεων των συμμάχων, που ήρθαν εδώ για να συνεχίσουν τον αγώνα εναντίον του εχθρού που υποχωρεί. Τα γενναία τέκνα της φιλελεύθερης και συμμάχου Μεγάλης Βρετανίας θα βρουν την πιο θερμή υποδοχή και υποστήριξη από το σύμμαχο, φιλελεύθερο και φιλοπρόοδο ελληνικό λαό» («Το ΚΚΕ - Επίσημα Κείμενα», τόμ. 5ος, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1981, σελ. 231-232).
Ακόμα: «Υποστηρίζουμε την κυβέρνηση εθνικής ενότητας γιατί οι προγραμματικοί της σκοποί συμπίπτουν με τους άμεσους σκοπούς του αγώνα μας. Την υποστηρίζουμε υπό την προϋπόθεση ότι θα πάρει όλα τα μέτρα πραχτικής εφαρμογής των προγραμματικών διακηρύξεών της».
Τέλος, το ΠΓ καλούσε «ολόκληρο το Κόμμα και τον ελληνικό λαό να περιφρουρήσουν την εθνική ενότητα, να κατοχυρώσουν τη λαϊκή κυριαρχία και ν' αγωνιστούν θαρρετά για μιαν Ελλάδα καθαρισμένη από το φασισμό, αναγεννημένη, λαοκρατούμενη, ευτυχισμένη».
Στην παραπάνω θέση αποτυπώνεται, με το χαρακτηρισμό «λαοκρατούμενη» Ελλάδα, η μεταρρυθμιστική, κοινοβουλευτική αντίληψη για το πέρασμα από την καπιταλιστική στη σοσιαλιστική εξουσία, η οποία δεν κατονομάζεται, αλλά υπονοείται.
Εξάλλου, ο Σιάντος είχε δηλώσει ότι στις εκλογές που θα γίνουν, το ΚΚΕ «όχι μόνο θα κατέβει σε ενιαίο συνασπισμό με όλα τα Κόμματα του ΕΑΜ, αλλά και επιδιώκει να συμπράξει σε έναν ευρύτατο συνασπισμό όλων των δημοκρατικών δυνάμεων της Χώρας. Το ΚΚΕ θεωρεί ότι προς το συμφέρον του Ελληνικού Λαού επιβάλλεται η συσπείρωση όλων των προοδευτικών δυνάμεων - και αυτών που βρίσκονται έξω από το ΕΑΜ - σε ένα πανδημοκρατικό Μέτωπο» («Ριζοσπάστης», 16-11-1944). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Μέσα από αυτήν τη στρατηγική αντίληψη της «ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης» το Κόμμα έβλεπε ως αντίπαλο μόνο το τμήμα της αστικής τάξης που είχε ανοιχτά συνεργαστεί με τις δυνάμεις κατοχής, τους βασιλόφρονες, τους μεταξικούς κ.ά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα προβλήματα στην πολιτική του Κόμματος εκφράζονταν και στο κεντρικό ζήτημα της ταξικής πάλης αμέσως μετά την Απελευθέρωση, το ζήτημα της αποστράτευσης των ένοπλων λαϊκών σωμάτων (ΕΛΑΣ - Εθνική Πολιτοφυλακή) και της συγκρότησης «εθνικού στρατού». Η θέση του ΚΚΕ σε αυτό ήταν ότι διάλυση του ΕΛΑΣ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής θα μπορούσε να γίνει μόνο με την προϋπόθεση της εκκαθάρισης του κρατικού μηχανισμού από δοσιλογικά και τεταρτοαυγουστιανά στοιχεία καθώς επίσης και της ταυτόχρονης διάλυσης των Χιτών, της Χωροφυλακής, του Ιερού Λόχου και της Ορεινής Ταξιαρχίας.
Κεντρικό αίτημα των ΚΚΕ και ΕΑΜ υπήρξε επίσης η σύλληψη, δίκη και τιμωρία όλων όσοι συνεργάστηκαν με τις δυνάμεις Κατοχής εγκληματώντας κατά του λαού.
Στις 25 Νοέμβρη το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» εκτιμούσε:
«Σαραντατρείς μέρες έκλεισαν από την απελευθέρωση... Και η πέμπτη φάλαγγα κρατάει όλες τις θέσεις της... Να ξεριζωθεί αποφασιστικά κάθε κίνδυνος για αντιλαϊκή τυραννία. Και να ξέρουν, μια και καλή, όλοι οι ανοιχτοί ή κρυφοί εραστές της διχτατορίας ότι ισχύει στις μέρες μας πιο πολύ από κάθε άλλη φορά ο μεγάλος λόγος που μας κληροδότησε η Γαλλική Επανάσταση: "ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ ΔΕΝ ΤΟΥ ΜΕΝΕΙ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙ ΠΑΡΑ `Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ `Η ΤΑ ΟΠΛΑ!"».
Βεβαίως, στο τι έπρεπε να «ξεριζωθεί» το Κόμμα υποτιμούσε το γεγονός ότι η κρατική ανασυγκρότηση δημιουργούσε, έτσι κι αλλιώς, νέους αστικούς θεσμούς, που από τη φύση τους είναι θεσμοί καταστολής.
Το κρίσιμο ζήτημα
Η συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στην κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» (2 Σεπτέμβρη - 1 Δεκέμβρη 1944), παρότι σύντομη, εμπεριέχει σημαντικά διδάγματα γύρω από το κρίσιμο ζήτημα της συμμετοχής ή μη των Κομμουνιστικών Κομμάτων σε αστικές κυβερνήσεις.
Το φαινόμενο δεν ήταν μοναδικό. Στο αμέσως επόμενο διάστημα (1945-1947) ΚΚ πήραν μέρος σε αστικές κυβερνήσεις 9 ακόμα χωρών της Δυτικής Ευρώπης (Ιταλία, Γαλλία, Βέλγιο, Δανία, Νορβηγία, Ισλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο), σε δυο κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής (Χιλή, Κούβα) και σε δυο της Ασίας (Ινδονησία, Ιράν).
Καταρχάς, με τη συμμετοχή, το ΚΚΕ συνέβαλε στην επαναφορά και νομιμοποίηση μιας αστικής κυβέρνησης και ενός αστικού πολιτικού συστήματος χρεοκοπημένου στη συνείδηση της λαϊκής πλειοψηφίας. Οπως υπογράμμισε αργότερα ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου:
«Μόνον η συμμετοχή του ΚΚΕ εις την Κυβέρνησιν μας ήνοιγε τας πύλας της Ελλάδος. Και διά τούτο την επεδίωξα - και ευτυχώς κατορθώθη» («Καθημερινή», 2-3-1948). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Ο ρόλος των ΕΑΜιτών υπουργών και υφυπουργών στην κυβέρνηση ήταν ρόλος αστικής διαχείρισης. Αυτό διαφάνηκε πιο κατηγορηματικά στο κρίσιμο υπουργείο των Οικονομικών (υπουργός Α. Σβώλος, υφυπουργός Αγγ. Αγγελόπουλος). Τα πρώτα μέτρα της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης σχεδιάστηκαν από κοινού με τα στελέχη του Βρετανικού Θησαυροφυλακίου Μπάιλι και κατόπιν από τους Γουάιλι και Λόιντ, όπως και με τον συνδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Ξενοφώντα Ζολώτα. Βασικά ζητήματα υπήρξαν το νομισματικό, το επισιτιστικό, καθώς και η σύνταξη του προϋπολογισμού, που σύμφωνα με τον «Ριζοσπάστη», επρόκειτο να «είναι απόλυτα ισοσκελισμένος» και βασισμένος «πάνω σε υγιές νόμισμα» («Ριζοσπάστης», 2-11-1944).
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτις 9 Νοέμβρη 1944 αποφασίστηκε η κυκλοφορία της νέας δραχμής, η οποία ισοδυναμούσε με 50 δισ. παλιές, ενώ η ισοτιμία της με τη χάρτινη λίρα ορίστηκε στις 600 νέες δραχμές.
«Ενας από τους κυριότερους σκοπούς της κυβέρνησης», δήλωσε ο Α. Σβώλος, ήταν «να κινήσουμε ξανά τον παραγωγικό μηχανισμό της χώρας. Η σταθεροποίηση ήταν η απαραίτητη αφετηρία. Θ' απαιτηθεί όμως σκληρή εργασία για να ζωογονηθεί η οικονομία και να αυξηθεί η παραγωγή».
Ποια τάξη είχε τα κλειδιά της οικονομίας - την εξουσία
Παρότι το ΚΚΕ και το ΕΑΜ κατείχαν όλα τα οικονομικά υπουργεία, αναγκάστηκαν συχνά να συναινέσουν σε μέτρα που μόνο φιλολαϊκό χαρακτήρα δεν είχαν.
Στο επίπεδο των μισθών, π.χ., ορίστηκε μέσος μισθός για τους εργάτες και τους υπαλλήλους, ο οποίος, όπως τόνισε ο Α. Σβώλος στη σχετική εισήγησή του, θα κρατούνταν χαμηλά προκειμένου να δοθεί ώθηση στην οικονομία - τη μεταπολεμική καπιταλιστική ανασυγκρότηση. «Η εργατική τάξη», υπογράμμισε, «έδωσε τόσες θυσίες για την απελευθέρωση της χώρας και κάνει τώρα επίσης μεγάλη θυσία για την ανοικοδόμηση του τόπου, αφού δέχεται χαμηλό επίπεδο ημερομισθίων για τους δύο μήνες, Νοέμβρη και Δεκέμβρη και τούτο για να συμβάλλει με όλες της τις δυνάμεις στην κίνηση της παραγωγικής μηχανής» («Ριζοσπάστης», 14-11-1944).
«...Οι βιομήχανοι και οι διάφοροι μεγαλοεπιχειρηματίες - γράφει ο Β. Μπαρτζιώτας - χρησιμοποίησαν τη νομισματική μεταρρύθμιση, για να κατεβάσουν τα μεροκάματα και τους μισθούς (...). Οι εργάτες της Αθήνας - Πειραιά έκαναν αυστηρή κριτική στο ΚΚΕ και το ΕΑΜ (...). Διαδήλωναν καθημερινά έξω από το Πολιτικό Γραφείο του πρωθυπουργού και τα άλλα υπουργεία και απαιτούσαν να αυξηθούν τα μεροκάματα και οι μισθοί, να πληρώσουν τα σπασμένα της σταθεροποίησης - μεταρρύθμισης όχι οι εργαζόμενοι, αλλά η πλουτοκρατική ολιγαρχία, η οποία θησαύρισε στον πόλεμο» (Βασίλης Μπαρτζιώτας, «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1984, σελ. 345). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
α, 1984, σελ. 345).
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ αστικός Τύπος έγραφε: «Τι θα γίνη λοιπόν; Το ΚΚΕ θα είναι ταυτοχρόνως Κυβέρνησις και πεζοδρόμιον; Συμπολίτευσις και αντιπολίτευσις; Δεν γίνεται αυτό» («Ελευθερία», 2-11-1944).
«Θα πρέπει όμως κι οι βιομήχανοι απ' τη μεριά τους», έγραφε ο Π. Δελμής (του Οικονομολογικού Τμήματος Μελετών του ΕΑΜ), «Πρώτο: να πάψουν να αποκρύβουν πρώτες ύλες όπως αποκαλύφθηκε σε ορισμένες τυπικές περιπτώσεις (εργοστάσιο Λαναρά). Δεύτερο, να βοηθήσουν το Υπουργείο και τις αρμόδιες αρχές για την κίνηση των επιχειρήσεών τους σπεύδοντας πρόθυμα να δώσουν ειλικρινή στοιχεία για τις δυνατότητες κίνησης της βιομηχανίας τους. Τρίτο, να μην κρατάνε στάση αντεργατική (ο τύπος έγραψε για ένα γνωστό βιομήχανο που κυνηγούσε μια εργάτρια μεσ' το εργοστάσιό του). Τέταρτο, να δείξουν ότι κατανοούν την ανάγκη να συνεισφέρουν στον κοινό αγώνα του λαού ένα μέρος τουλάχιστο απ' το επιχειρηματικό τους κέρδος, παράγοντας γρήγορα, φτηνά και σε μεγάλη ποσότητα τα είδη που χρειάζεται ο λαός» («Νέα Ελλάδα», 20-11-1944 ).
Μέτρα, όπως η επιβολή «έκτακτης φορολογίας» στους 1.000 πλουσιότερους Ελληνες (που υπολογιζόταν να αποφέρει συνολικά περίπου 1.500.000 λίρες και θα καταβαλλόταν σε χρυσό σε 4 τριμηνιαίες δόσεις - άγνωστο τελικά αν υλοποιήθηκε), δεν έθιγαν στο ελάχιστο την ουσία του προβλήματος: Ποια τάξη κατείχε τα κλειδιά της οικονομίας και - βεβαίως - την εξουσία. Οι βιομήχανοι κράτησαν κλειστά τα εργοστάσια, παρά τις σχετικές οικονομικές ενισχύσεις που έλαβαν («Ριζοσπάστης», 1-11-1944), ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις όπου οι ίδιοι οι εργάτες έπαιρναν στα χέρια τους την παραγωγή, όπως π.χ. στα λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας - Νέου Ηρακλείου και στα Ναυπηγεία Σαλαμίνας.
Οσον αφορούσε το υπουργείο Εργασίας (υπουργός Μ. Πορφυρογένης), αποφασίστηκαν η ίδρυση Ταμείου Ανεργίας και επίδομα ανεργίας στο 40% του μισθού, η επέκταση του 8ωρου στους κλάδους όπου δεν ίσχυε έως τότε κ.ά. («Ριζοσπάστης», 21-11-1944, 24-11-1944).
Ωστόσο, θεσπίστηκαν και μια σειρά άλλα μέτρα, όπως π.χ. η δυνατότητα των επιχειρήσεων «να θέτουν το πλεονάζον τμήμα» των εργαζομένων τους «εις κατάστασιν διαθεσιμότητος, συνεπαγομένην με αναστολήν της μισθοδοσίας, άνευ λύσεως της εργασιακής σχέσεως»(«Εφημερίς της Κυβερνήσεως», 25-11-1944, (ΦΕΚ 26)). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Η πείρα διδάσκει
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στην αστική κυβέρνηση του 1944 αποτελεί απτό παράδειγμα για το πόσο ουτοπικός είναι ο ισχυρισμός ότι χάρη στη μαχητικότητα και τη συνέπεια του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι δυνατό μία τέτοια κυβέρνηση να ακολουθήσει φιλολαϊκό δρόμο ή - σε κάθε περίπτωση - να πάρει τουλάχιστον κάποια μέτρα υπέρ του λαού και ν' ανοίξει σιγά - σιγά τον δρόμο για έναν ευνοϊκότερο συσχετισμό στην πάλη για το σοσιαλισμό. Αντίθετα με αυτήν την ανεδαφική προσμονή, η πείρα και εκείνης της περιόδου διδάσκει ότι η συμμετοχή στις αστικές κυβερνήσεις - σε πείσμα των πιο καλών προθέσεων - γίνεται φραγμός στη λαϊκή πάλη και οδηγεί σε πισωγύρισμα με αρνητικές επιπτώσεις και για πολλά χρόνια.
Στο πλαίσιο της συμμετοχής σε αστική κυβέρνηση, δεν είναι δυνατό να υπάρξουν επωφελείς για το λαό συμβιβασμοί, από τη στιγμή που το ΚΚ έχει κάνει ήδη την πρώτη και θεμελιώδη υποχώρηση, προκειμένου να συμμετάσχει σε αυτήν την κυβέρνηση: Εχει παραιτηθεί από την πάλη για την εργατική εξουσία και συνεπώς από τον στόχο της κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής.
Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ χρεώθηκαν σε μεγάλο βαθμό τα μη φιλολαϊκά μέτρα που πάρθηκαν αυτήν την περίοδο, χάριν των αναγκών της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης, όπως επίσης και την αποτυχία άλλων μέτρων, για παράδειγμα στο μέτωπο της καταπολέμησης της ανεργίας, του πληθωρισμού. Ταυτόχρονα, εφόσον οι ΕΑΜικοί υπουργοί αντιμετώπιζαν τα ζητήματα «από τα πάνω», ο λαϊκός παράγοντας υποτιμήθηκε ή ακόμα και τέθηκε στο περιθώριο.
Στις 15 Οκτώβρη 1944, η ΚΕ του Εργατικού ΕΑΜ ανέλαβε καθήκοντα προσωρινής διοίκησης της ΓΣΕΕ, με σκοπό την αποκατάσταση των συνδικαλιστικών ελευθεριών, τη διενέργεια αρχαιρεσιών στα συνδικάτα και τη σύγκληση ενός πραγματικού συνεδρίου της ΓΣΕΕ. Σημειώνεται ότι στις 18 Αυγούστου 1944 η ΚΕ του ΕΕΑΜ αποφάσισε το ΕΕΑΜ να χρησιμοποιεί «από δω και στο εξής τον τίτλο Γενική Συνομοσπονδία των Εργατών της Ελλάδας» με 16μελή Διοίκηση («Κείμενα της Εθνικής Αντίστασης», τόμ. Α', εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1981, σελ. 200).
Αυτήν την περίοδο η ΓΣΕΕ διακήρυττε πως «η εργατοϋπαλληλική τάξη θα υποστηρίξει την Κυβέρνηση στην πραγματοποίηση των σκοπών της» («Ριζοσπάστης», 5-11-1944 ).
Από τη μεριά του, ο Παπανδρέου διαβεβαίωνε τους εκπροσώπους των εργαζομένων «ότι η κυβέρνηση πιστεύει σταθερά στη λαοκρατία και αποβλέπει στη δημιουργία του λαϊκού σοσιαλιστικού κράτους» («Ριζοσπάστης», 7-11-1944).
Οπως ήταν επόμενο, το γενικότερο πρόβλημα της στρατηγικής του ΚΚΕ είχε άμεσο αντίκτυπο στην κατεύθυνση της πάλης του συνδικαλιστικού κινήματος. Σε σύσκεψη μεταξύ των εκπροσώπων της ΓΣΕΕ, των βιομηχάνων και των αρμόδιων υπουργών, υπό την προεδρία του Γ. Παπανδρέου (7 Νοέμβρη 1944), με αντικείμενο τη λειτουργία των εργοστασίων, ο Κ. Θέος, μιλώντας εξ ονόματος της ΓΣΕΕ, τόνισε μεταξύ άλλων:
«Ο αγώνας των εργατών που έφερε εθνική ένωση δεν είχε σαν επιδίωξη να κάμει προνομιούχο τάξη την εργατική. Ο εργατικός κόσμος είναι έτοιμος με αυταπάρνηση να συμβάλει με όλες του τις δυνάμεις στην προσπάθεια της ανασυγκρότησης».
Διαβεβαίωσε ακόμη «ότι και οι εργάτες αναγνωρίζουν ότι και μεγάλο μέρος των βιομηχάνων έδειξε κατά το διάστημα της σκλαβιάς πατριωτική στάση». Ο υπουργός Εργασίας Μ. Πορφυρογένης, με τη σειρά του, τόνισε ότι «πρέπει να μην έχουμε προκαταλήψεις (...) και πρέπει να κατανοήσουμε ότι όλοι αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις για να μπούμε από την ανωμαλία στην ομαλότητα» («Ριζοσπάστης», 8-11-1944).
Το συμπέρασμα είναι ότι ο λαός, ακόμα και ένοπλος, θα παραμένει εγκλωβισμένος στο αστικό πλαίσιο, από τη στιγμή που το Κομμουνιστικό Κόμμα συμμετέχει σε αστική κυβέρνηση και δεν οργανώνει την αυτοτελή δράση της εργατικής τάξης για την ανατροπή της αστικής εξουσίας.
Με πληροφορίες απο "Ρ" Θ. Λ... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Μετά απο όλη αυτή την αθλιότητα σε βάρος του λαού κάτω απο την Σημαία του Ελληνικού και Αγγλικού Ιμπεριαλισμού τι βοήθεια ζήταγαν 2 του Δεκέμβρη του 1944.... Μιλάμε για οπορτουνιστικό θράσος και αθλιότητα. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΑπάντησηΔιαγραφή... Η άρνηση πολεμικής συνδρομής του ελληνικού ένοπλου λαϊκού κινήματος είχε εκφραστεί και νωρίτερα. Ενδεικτική ήταν η απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του Βουλγαρικού ΚΚ (20 Οκτώβρη 1944) για τη μη παραχώρηση ποσότητας πολεμοφοδίων που ζητούσε ο ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, προκειμένου να αντιμετωπίσει ενδεχόμενη γερμανική επίθεση όταν ο γερμανικός στρατός υποχωρούσε:..... Οι Γερμανοί αποχώρησαν απο την Πρωτεύουσα 12 ΟΚΤΩΒΡΗ ΤΟΥ 1944 με την Κυβέρνηση ...παπατζή... που συμμετείχε το ΕΑΜ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ να έχει έρθει μαζί με τους Αγγλους Συμμάχους της και μετά απο όλα αυτά ζητάνε βοήθεια απο τους Βούλγαρους 20 Οκτώβρη του 1944....ΟΥΦΦΦΦΦ..... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΑπάντησηΔιαγραφή