Πλούτος εκδόσεων, συντροφιά για το καλοκαίρι

«ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ»

Συζήτηση με τον Δημήτρη Ξεκαλάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνο των εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής»

-- Καλοκαίρι, διακοπές, ευκαιρία για λίγη ξεκούραση, λίγο παραπάνω ελεύθερο  χρόνο, ευκαιρία για λίγο διάβασμα;

-- Σίγουρα η περίοδος του καλοκαιριού, αν και δεν συνδυάζεται για όλους με τη δυνατότητα διακοπών με την έννοια της «φυγής» από τη μόνιμη κατοικία, εξαιτίας των προβλημάτων των λαϊκών στρωμάτων, δίνει τη δυνατότητα για περισσότερο ελεύθερο χρόνο, για μια ανάπαυλα από τις καθημερινές υποχρεώσεις. Το καλοκαίρι έχουμε - ανάλογα βέβαια και με την κατάσταση που βιώνει ο καθένας - την ευκαιρία να ασχοληθούμε δημιουργικά με μια σειρά δραστηριότητες που την υπόλοιπη περίοδο τις πνίγουν οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί για τη ζωή των ανθρώπων του μόχθου. Από αυτήν την άποψη ένα κομμάτι των διακοπών, το πιο δικό μας, είναι το διάβασμα ενός καλού βιβλίου, λογοτεχνικού, ιστορικού και - γιατί όχι; - ακόμα και ενός βιβλίου που πραγματεύεται σύγχρονα ιδεολογικοπολιτικά ζητήματα.

-- Μπορούμε να προτείνουμε μια σειρά από βιβλία για να μας συντροφεύσουν το καλοκαίρι;

-- Η «Σύγχρονη Εποχή» διαθέτει έναν πολύ μεγάλο όγκο εκδόσεων, παλαιότερων και νέων, που αποτελείται από εκατοντάδες τίτλους. Οι εκδόσεις μας περιλαμβάνουν έργα των κλασικών του μαρξισμού - λενινισμού (κατηγορία στην οποία η «Σύγχρονη Εποχή» κυριαρχεί στον χώρο των εκδόσεων), επίσης ιδεολογικά - πολιτικά βιβλία, αφιερώματα στην πείρα του επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα και διεθνώς, αλλά και κατηγορίες με ιστορικό, λογοτεχνικό βιβλίο, εκδόσεις για τη νεολαία, για τις γυναίκες, το παιδί κ.λπ.

Τους τίτλους που τον ενδιαφέρουν μπορεί όποιος θέλει να τους αναζητήσει είτε στους καταλόγους μας, που θα τους βρει στα βιβλιοπωλεία μας, είτε στο site μας (sep.gr), από το οποίο μπορεί να κάνει και ηλεκτρονική παραγγελία. Υπάρχει βέβαια και η δυνατότητα τηλεφωνικής παραγγελίας από τα καταστήματά μας.

Αξιοποιώντας τη δυνατότητα που μας δίνει ο «Ριζοσπάστης», παρουσιάζουμε μια ενδεικτική πρόταση για το διάστημα αυτό.

-- Τι θα ξεχωρίζαμε από τις λογοτεχνικές εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής»;

-- Το δίτομο μυθιστόρημα «Αδελφοί Γιερσόφ». Πρόκειται για ένα έργο βαθιά πολιτικοποιημένο, με λογοτεχνική ροή που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την αρχή έως το τέλος των δύο τόμων του. Ιστορικά τοποθετείται γύρω από το 20ό Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης το 1956, την πιο κρίσιμη περίοδο για την κομμουνιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ. Η υπόθεση διαδραματίζεται σε μια επαρχιακή βιομηχανική πόλη της Σοβιετικής Ενωσης, στην οποία είναι ορατά τα σημάδια από τις καταστροφές του Β' Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου. Οι μύθοι και οι χαρακτήρες του έχουν ως υπόβαθρό τους τα ζητήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, την κοινωνική διαπάλη που αναπτύσσεται και την αντανάκλασή της στην εσωκομματική διαπάλη. Ο συγγραφέας αναδεικνύει αντιθέσεις της περιόδου, εστιάζει στα ζητήματα της διαμόρφωσης κομμουνιστικής συνείδησης της διανόησης καθώς και της διαπάλης γύρω από τον ρόλο της, ενώ θίγει σημαντικά ζητήματα, όπως η εξέλιξη της εργατικής τάξης σε συνθήκες κατάργησης της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, με ζωντανά όμως τα σημάδια κοινωνικών ανισοτιμιών στις γραμμές της εργατικής τάξης.

Το πρωτότυπης για την εποχή του γραφής λογοτεχνικό έργο «12 καρέκλες». Ενα μυθιστόρημα που γράφτηκε το 1927, τα πρώτα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη Ρωσία. Οι συγγραφείς, με σατιρικό και καυστικό ύφος, ειρωνεύονται καθετί το αστείο, τις αδυναμίες, τα ανάρμοστα, τις ατέλειες της ανάπτυξης του συστήματος, με όλη τους την οργή κατακεραυνώνουν τα κατάλοιπα της παλιάς κοινωνίας που επιβιώνουν. Χωρίς να κάνουν συνεχείς διακηρύξεις για την αγάπη τους προς το σοβιετικό σύστημα και τον σοβιετικό τρόπο ζωής, δεν την κρύβουν, αλλά δεν αφήνουν τόπο για συμβιβασμούς. Πρωταγωνιστές είναι δύο λωποδύτες που οργώνουν τη χώρα ψάχνοντας τα διαμαντικά που έκρυψε μια τσαρική κυρία κάτω από μία καρέκλα, και όχι μόνο... Η εφευρετικότητα και η ενδιαφέρουσα πλοκή συνδέουν σειρά από σατιρικά επεισόδια που κάνουν τον αναγνώστη να μη θέλει να αφήσει το βιβλίο. Το έργο συμπληρώνεται από μια εξίσου ευχάριστη για τον αναγνώστη έκδοση, που γράφτηκε το 1931, το «Χρυσό Μοσχάρι». Πρωταγωνιστής είναι ο ένας από τους δύο λωποδύτες από τις «12 καρέκλες», που με νέους συνεργάτες αυτήν τη φορά κυνηγάει 1 εκατομμύριο ρούβλια με την αυταπάτη ότι αυτό θα τον κάνει ευτυχισμένο σε συνθήκες σοσιαλιστικής οικοδόμησης...

Το επιστημονικής φαντασίας έργο «Ο μηχανικός Μένι». Γράφτηκε το 1912 και έκανε σειρά εκδόσεων στην ΕΣΣΔ μέχρι το 1929, κατά την περίοδο της ορμητικής εκβιομηχάνισης της χώρας. Το βιβλίο επανεκδόθηκε το 1980. Ο Μπογκντάνοφ στον «Κόκκινο Πλανήτη» (1907) περιγράφει την κομμουνιστική κοινωνία του Αρη, όπου ο επαναστάτης γήινος Λεονίντ γνωρίζεται με την αρειανή εκδοχή του μέλλοντος που επιδιώκει να οικοδομήσει στη Γη, και έτσι αναλαμβάνει να μεταφράσει για τους Γήινους ανθρώπους ένα βιβλίο που αναφέρεται στο καπιταλιστικό παρελθόν του Κόκκινου Πλανήτη. Πρόκειται λοιπόν για ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που θίγει με επίκαιρο - σήμερα - τρόπο και αναδεικνύει την αντίθεση ανάμεσα στις αναπτυσσόμενες παραγωγικές δυνάμεις, ανάμεσα στην παραγωγική ικανότητα του ανθρώπου και την ύπαρξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, που στέκονται εμπόδιο στην ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών. Ετσι, αποτελεί και μια λογοτεχνική σύνοψη του ιστορικού υλισμού. Το βιβλίο χαρακτηρίζεται από αισιοδοξία, λεπτό χιούμορ, αυθεντικό ανθρωπισμό και την ακλόνητη βεβαιότητα για το κομμουνιστικό μέλλον της ανθρωπότητας.

Από τον μεγάλο πλούτο έργων λογοτεχνίας που διαθέτει η «Σύγχρονη Εποχή» θα μπορούσαμε επίσης να προτείνουμε: «Ολόχρυσο Φαράγγι» του Τζ. Λόντον, «Ο εφιάλτης των Βερσαλλιών» του Πρ. Ολ. Λισαγκαρέ, «Ο φτωχόκοσμος» του Φ. Ντοστογιέφσκι, «Το Χρήμα» του Εμ. Ζολά. Ο κατάλογος είναι μακρύς και οι δυνατότητες επιλογής αξιόλογων τίτλων πολλές.

-- Το ιστορικό βιβλίο δεν θα μπορούσε να λείπει από τις προτάσεις της «Σύγχρονης Εποχής» για το καλοκαιρινό διάβασμα. Ποιες εκδόσεις θα προτείνατε;

-- Η σειρά Δοκιμίων Ιστορίας του ΚΚΕ, με τους τόμους Α1 και Α2 για την περίοδο 1918 - 1939, Β1 και Β2 για την περίοδο 1939 - 1949, μαζί με την πρόσφατη αναμορφωμένη έκδοση του τόμου Γ1 για την περίοδο 1949 - 1967, εξετάζουν την Ιστορία του Κόμματος και της σύγχρονης Ελλάδας, ξεκινώντας από την ανάλυση των διεθνών και εσωτερικών οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων, από τις πρώτες αστικές επαναστάσεις έως τον Α' Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο και τη μελέτη των εργατικών και σοσιαλιστικών ρευμάτων που αναπτύχθηκαν πριν την εμφάνιση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και του ΣΕΚΕ/ΚΚΕ. Φτάνουν έως το 1967 και την επιβολή της δικτατορίας. Η εξέταση των περιόδων γίνεται σε αλληλοσύνδεση με την εξέταση των εξελίξεων στη διεθνή και την εγχώρια καπιταλιστική οικονομία, καθώς και των επεξεργασιών του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος.

Η έκδοση «1821. Η Επανάσταση και οι απαρχές του ελληνικού αστικού κράτους». Πρόκειται για μια έκδοση την οποία επιμελήθηκε το Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ και η οποία έγινε με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, που αποτελεί σημαντική ευκαιρία για να προσεγγίσουμε και να γνωρίσουμε βαθύτερα τον χαρακτήρα της Επανάστασης, τα γεγονότα που οδήγησαν στη συγκρότηση του ελληνικού αστικού κράτους, τις τοπικές και διεθνείς οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες αυτά εκδηλώθηκαν. Θεωρούμε ότι η ταξική σκοπιά στην ιστορική αποτίμηση της Επανάστασης του 1821 συμβάλλει στην αντιπαράθεση με την αστική και οπορτουνιστική ιστοριογραφία, που προωθώντας το βασικό αστικό ιδεολόγημα της «εθνικής ενότητας» επιχειρούν να εμφανίσουν ως ταυτόσημα τα συμφέροντα της αστικής τάξης με τα συμφέροντα του ελληνικού λαού, προκειμένου να προωθήσουν τις εκάστοτε προτεραιότητες της καπιταλιστικής εξουσίας.

Η πρόσφατη έκδοση «Ιστορία του Μεσαίωνα». Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα και χρήσιμη έκδοση, που αναφέρεται στην περίοδο του περάσματος από τις δουλοκτητικές κοινωνίες του αρχαίου κόσμου στη συγκρότηση φεουδαρχικών κρατών, στην ανάπτυξη και την παρακμή που ακολούθησε. Η έκδοση καλύπτει ένα σημαντικό κενό στη βιβλιογραφία, βοηθώντας τον αναγνώστη να κατανοήσει τον προσδιορισμό και τη θέση των τάξεων, αλλά και τον ρόλο της ταξικής πάλης στη μακραίωνη περίοδο του Μεσαίωνα. Βοηθάει ταυτόχρονα να γίνεται κατανοητό ότι ιστορικά η πορεία της κοινωνικής εξέλιξης προς την πρόοδο δεν είναι ευθύγραμμη, αλλά περιλαμβάνει αντιφάσεις, καμπές και πισωγυρίσματα, που όμως δεν αναιρούν την πορεία εδραίωσης και οριστικής νίκης των νέων σχέσεων πάνω στις παλιές.

Τέλος, «Οι γυναίκες από την αστική Γαλλική Επανάσταση στην Παρισινή Κομμούνα». Πρόκειται για μια έκδοση την οποία επιμελήθηκε το Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ για την Ισοτιμία των Γυναικών, με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τα γεγονότα της Παρισινής Κομμούνας, της πρώτης προλεταριακής επανάστασης στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αναδεικνύει τη δραστήρια συμμετοχή των γυναικών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων του Παρισιού στα γεγονότα της Κομμούνας.

-- Από την πρόταση δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το σύγχρονο ιδεολογικό - πολιτικό βιβλίο.

-- Βεβαίως. Σε αυτά πρέπει να ξεχωρίσουμε την έκδοση «Σοσιαλισμός. Η απάντηση για τον 21ο αιώνα», της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ. Περιλαμβάνει κείμενα που αποτυπώνουν νέες πλευρές στην ανάπτυξη των θεωρητικών επεξεργασιών και της στρατηγικής αντίληψης του ΚΚΕ για τα ζητήματα των νομοτελειών οικοδόμησης της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας και την επαναστατική στρατηγική για την ανατροπή του καπιταλισμού. Πρόκειται για έκδοση που δίνει απαντήσεις από τη σκοπιά των συμφερόντων και των αναγκών της εργατικής τάξης, σε μια συγκυρία που επιβεβαιώνεται από παντού η εγγενής αδυναμία του καπιταλισμού να σχεδιάσει με βάση αυτές τις ανάγκες, ενώ εκατομμύρια εργαζόμενοι αγωνιούν για την επόμενη μέρα και αναρωτιούνται αν υπάρχει διέξοδος από τον βάλτο της ανασφάλειας μέσα στον οποίο βρίσκονται.

Επίσης, την πιο απαιτητικής μελέτης έκδοση «Το γίγνεσθαι της μεθόδου επιστημονικής έρευνας του Καρλ Μαρξ (Λογική πτυχή)». Εδώ, ο Β. Α. Βαζιούλιν ερευνά αυτό που ονομάζει «πρώτο στάδιο» της μεθόδου επιστημονικής έρευνας του Κ. Μαρξ, δηλαδή την περίοδο που η μέθοδός του μόλις αρχίζει να αποκτά τις προϋποθέσεις της, αρχίζει να εμφανίζεται, να πρωτοσχηματίζεται. Δεν πρόκειται δηλαδή για μια «αυτόνομη» ή σχετικά αποσπασμένη ιστορικοφιλοσοφική μελέτη, αλλά για ένα οργανικό μέρος του σχεδιαζόμενου ερευνητικού προγράμματός του για τη μαρξιστική μέθοδο και θεωρία και την προοπτική ανάπτυξής της στη σύγχρονη εποχή.

Ιδιαίτερη αξία για το καλοκαιρινό διάβασμα των νέων αναγνωστών μας θεωρούμε ότι έχουν οι εκδόσεις της Ιδεολογικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ:

Οπως το «Μια πρώτη γνωριμία με την επαναστατική θεωρία». Πρόκειται για έκδοση που περιλαμβάνει αποσπάσματα από έργα του Λένιν και απαντά σε μια σειρά ερωτήματα όπως: Πώς βγάζουν οι καπιταλιστές τα κέρδη τους; Ποια είναι η πηγή της εκμετάλλευσης στη σημερινή κοινωνία; Ποιος είναι ο χαρακτήρας και ο ρόλος του κράτους; Μπορεί αυτός ο κόσμος να αλλάξει και πώς; Είναι απαραίτητη η επανάσταση; Στην κοινωνία του σοσιαλισμού - κομμουνισμού πώς θα οργανώνεται η παραγωγή για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών; Πώς θα γίνεται η συμμετοχή στη λήψη και στην εφαρμογή των αποφάσεων; Ποιος είναι ο χαρακτήρας της εργατικής εξουσίας, της «δικτατορίας του προλεταριάτου»; Ποια είναι τα καθήκοντα των κομμουνιστών στην παρέμβασή τους στο μαζικό κίνημα;

Ακόμα, η έκδοση «50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ... Φανερές και αθέατες όψεις του Μάη 1968». Η συγκεκριμένη έκδοση περιλαμβάνει ομιλίες στο Φεστιβάλ ΑΕΙ της Περιφερειακής Οργάνωσης Σπουδάζουσας Αττικής της ΚΝΕ που έγινε τον Ιούνη του 2018. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους ενδιαφέρονται να γνωρίσουν τα σχετικά με τις μεγάλες κινητοποιήσεις των φοιτητών και των εργαζομένων τον Μάη του 1968 στη Γαλλία. Απαντάει στην επιχείρηση να αποδοθεί στις κινητοποιήσεις αυτές ένα περιεχόμενο που εξυπηρετεί την κυρίαρχη τάξη. Απαντάει επίσης στο κατά πόσο ο Μάης ήταν μια «επανάσταση» ή μια οξυμένη ταξική σύγκρουση, καθώς και στον ρόλο που έπαιξε σε αυτόν η εργατική τάξη της Γαλλίας.

Για νέους και όχι μόνο, θα μπορούσε να προτείνουμε την έκδοση «Από τη μαχητική πείρα των μπολσεβίκων». Είναι μια συλλογή κειμένων που η επιλογή τους έγινε με κριτήριο να έρθει ο αναγνώστης σε επαφή με αυτήν τη σχετικά λιγότερο γνωστή πλευρά της δράσης των μπολσεβίκων, τη μαχητική τους πείρα. Η διαμόρφωση επαναστατικής ιδεολογίας και αντίστοιχων αποφάσεων συνδυάστηκε με τη δύναμη αποφασισμένων ανθρώπων να αγωνιστούν με κάθε τρόπο και όποιο κόστος για την επιτυχία της. Αυτό ήταν το Κόμμα των Μπολσεβίκων, ένα κόμμα επαναστατικό, με τις αντίστοιχες αρχές οργάνωσης και λειτουργίας, αλλά και το απαιτούμενο επίπεδο μαχητικής ικανότητας, με δυνατότητα σφυρηλάτησης δεσμών με τις αγωνιζόμενες εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, αλλά και τη δύναμη να μην υποκύπτει στις κάθε λογής δυσκολίες που αντιμετώπιζε στη δράση του.

Και, βέβαια, την πρότασή μας ολοκληρώνουν μια σειρά επεξεργασίες του Κόμματος, όπως:

• «Για το πανεπιστήμιο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων της εποχής μας», έκδοση του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ. Πρόκειται για την επεξεργασμένη και ανανεωμένη πρόταση του ΚΚΕ για την Ανώτατη Εκπαίδευση, προσπάθεια εξειδίκευσης του Προγράμματος του ΚΚΕ.
• Πανδημία: Τα μέτρα προστασίας της υγείας στους χώρους δουλειάς.
• Ζωή χωρίς εκμετάλλευση στην εποχή της «ψηφιακής οικονομίας» και τα «Τσερνόμπιλ» του καπιταλισμού πίσω από τον μύθο της πράσινης ανάπτυξης.

Από κανενός μας το «σακίδιο» δεν μπορεί να λείπει η Κομμουνιστική Επιθεώρηση, που στην τρέχουσα έκδοσή της (τεύχος 4) περιλαμβάνει τις Αποφάσεις του 21ου Συνεδρίου του Κόμματος.

Με το σύνθημα «Η Γνώση είναι Δύναμη» απευθυνόμαστε σε όλους, και ιδιαίτερα στους νέους και τις νέες, προκειμένου να γνωρίσουν και να μελετήσουν τις εκδόσεις μας. Γιατί, όπως έλεγε ο Β. Ουγκώ, «το διάβασμα είναι όπως η τροφή και το νερό. Το πνεύμα που δεν διαβάζει χάνει βάρος, όπως ένα σώμα που δεν τρώει».