20 χρόνια στη δίνη των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών - Συμπεράσματα και διδάγματα για τους λαούς

Εκτενή αποσπάσματα από την ομιλία του Ελισαίου Βαγενά σε εκδήλωση της ΚΟ Λάρισας του ΚΚΕ

 Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει εκτενή αποσπάσματα από την ομιλία του Ελισαίου Βαγενά, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνου του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ, σε εκδήλωση που οργάνωσε την Πέμπτη 2/9 η Κομματική Οργάνωση Λάρισας του ΚΚΕ, με θέμα «Αφγανιστάν: 20 χρόνια στη δίνη των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Συμπεράσματα και διδάγματα για τους λαούς».

***

Στις 11 Σεπτέμβρη συμπληρώνονται 20 χρόνια από την έναρξη της ιμπεριαλιστικής επέμβασης του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, που έγινε με το πρόσχημα του «πολέμου με την τρομοκρατία», μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και την επίκληση του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Ο πόλεμος αυτός, που ολοκληρώθηκε με την αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν και την ανάληψη της διακυβέρνησης από το ένοπλο αντιδραστικό κίνημα των Ταλιμπάν, χαρακτηρίστηκε ως «ο πιο μακροχρόνιος στην ιστορία των ΗΠΑ».

Τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στο Αφγανιστάν, 4 χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μας, όχι μόνο περικλείουν επίκαιρα διδάγματα και για τον δικό μας λαό, αλλά σαφώς μας «αγγίζουν» και για άλλους λόγους:

Πρώτον, κάθε χρόνο η χώρα μας, εδώ και 20 χρόνια, έδινε για την επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν 300 εκατομμύρια ευρώ. (...)

Τι κι αν στα νοσοκομεία, στα σχολεία, στην Πυροσβεστική περιμένουν χρόνια τώρα να καλυφθούν τα κενά σε προσωπικό... Τι κι αν η χώρα υστερεί σε έργα αντισεισμικής, αντιπυρικής, αντιπλημμυρικής προστασίας... Γι' αυτά «δεν φτάνουν οι πόροι»...

Τι κι αν οι μισθοί και οι συντάξεις, συνολικά οι κοινωνικές δαπάνες, μειώνονται σταθερά τα τελευταία 20 χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις που πέρασαν...

Την ίδια ώρα η σημερινή κυβέρνηση, αλλά και οι προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, που υπηρετούν τα συμφέροντα του κεφαλαίου, έβρισκαν πάντα και στην ώρα τους να δίνουν για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ, λαμβάνοντας μάλιστα κάθε χρόνο τα εύσημα από τους «διαβολικά καλούς» συμμάχους μας. Φτάσαμε να ξοδεύουμε κάθε χρόνο πάνω από 4 δισ. ευρώ για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ, μεταξύ άλλων και για τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, όπως αυτή στο Αφγανιστάν, και ξεπεράσαμε σε ποσοστό επί του ΑΕΠ ακόμα και τις ΗΠΑ.

Δεύτερον, οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν, όπως και σε κάθε άλλη γωνιά του πλανήτη, μας ενδιαφέρουν διότι γνωρίζουμε πως τα γεγονότα στη μια ή άλλη χώρα ασκούν επίδραση, μικρότερη ή μεγαλύτερη, και στις άλλες χώρες, μιας και η πάλη των λαών είναι διεθνής, άσχετα αν εξελίσσεται κάθε φορά σε εθνικό επίπεδο.

Αυτό στην περίπτωση του Αφγανιστάν πρώτα απ' όλα μας το δίδαξαν οι ΗΠΑ, που τη δεκαετία του '80 «λύσσαξαν» να ανατρέψουν μια λαϊκή επανάσταση, που είχε ξεσπάσει σε αυτήν τη φτωχή και ορεινή χώρα. Κι όμως εκείνη την περίοδο, μέσα σε λίγα χρόνια και σε συνθήκες ένοπλης πάλης, ο λαός του Αφγανιστάν, χάρη και στη διεθνιστική βοήθεια της Σοβιετικής Ενωσης, έκανε σημαντικά βήματα, έφτιαξε σχολεία, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, οι νέες γυναίκες άρχισαν να ξεφορτώνονται την μπούργκα κ.ο.κ.

Φαγώθηκαν όμως να ανατρέψουν αυτήν την επαναστατική προσπάθεια. Πακιστάν, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα, Κατάρ, Ιράν, όλη η «αφρόκρεμα» της... «προόδου», με ενορχηστρωτή τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, στήριξαν με όπλα και άφθονο χρήμα τους μουλάδες και τους τσιφλικάδες, τους καπιταλιστές, και βλέπουμε σήμερα όλη αυτήν τη μαυρίλα στο Αφγανιστάν.

Για να κάνουμε και μια σύγκριση, εκείνο το λαϊκό καθεστώς κράτησε σχεδόν 3 χρόνια από την ώρα που τα σοβιετικά στρατεύματα αποχώρησαν, πολεμώντας «με νύχια και με δόντια» με όλη τη μαύρη αντίδραση του τότε καπιταλιστικού κόσμου. Στις μέρες μας το δοτό καθεστώς της «αστικής δημοκρατίας», που είχαν στήσει οι ΑμερικανοΝΑΤΟικοί στο Αφγανιστάν, δεν κράτησε ούτε μια βδομάδα...

Γιατί το Αφγανιστάν ενδιαφέρει τόσο τις διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις

Ας δούμε, όμως, γιατί το Αφγανιστάν, μια τόσο φτωχή και ορεινή χώρα, ενδιαφέρει τόσο πολύ τις διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Η μεγαλύτερη «αξία» του Αφγανιστάν βρίσκεται στη δεδομένη στρατηγική γεωγραφική θέση του, ανάμεσα στην Κεντρική Ασία και στον Περσικό και τον Ινδικό Ωκεανό, ή όπως έχει χαρακτηριστεί στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας και της Κίνας. Αυτόν τον έλεγχο είχαν για 20 χρόνια οι ΗΠΑ, εμποδίζοντας την κατασκευή μιας σειράς αγωγών Ενέργειας, δρόμων μεταφοράς εμπορευμάτων, π.χ. από την Κίνα προς το Ιράν.

Βεβαίως, «κοντά στο βασιλικό ποτίστηκε και η γλάστρα» του ναρκεμπορίου, που «ανθεί» στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο, μιας και εξαιτίας της ιμπεριαλιστικής κατοχής το Αφγανιστάν αναδείχτηκε στην 1η παγκόσμια θέση της παραγωγής οπίου.

Το Αφγανιστάν, όπως κι άλλες περιοχές, όπου σήμερα οξύνονται ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, είναι σε σημεία κομβικά για να περάσουν αγωγοί και μεταφορικοί δρόμοι.

Τα μονοπώλια δεν τα νοιάζει μόνο να βάλουν στο χέρι τις πηγές Ενέργειας, αλλά τα ενδιαφέρει και πώς αυτές θα φτάσουν στις αγορές. Το ίδιο και τα μονοπώλια που έχουν μεταφέρει την παραγωγή των εμπορευμάτων τους στην Κίνα, στην Ινδία, στο Πακιστάν, αναζητώντας εκεί φθηνό εργατικό δυναμικό. Τα νοιάζει ακόμη και πώς αυτά τα προϊόντα θα φτάσουν στις αγορές, π.χ. της Ευρώπης, μειώνοντας το κόστος των θαλάσσιων μεταφορών, χαράζουν χερσαίους δρόμους, αυτοκινητόδρομους, σιδηρόδρομους κ.ο.κ.

Ετσι, βασικό σχέδιο αγωγού φυσικού αερίου στην περιοχή είναι ο TAPI (που θα διέρχεται από τις χώρες Τουρκμενιστάν, Αφγανιστάν, Πακιστάν και Ινδία), 1.735 χιλιομέτρων, που σχεδιάζεται να μεταφέρει 33 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως. Οπως και η παραλλαγή του, ο TAP (δηλαδή χωρίς την Ινδία).

Ο συγκεκριμένος αγωγός αρχικά ενδιέφερε τους Αμερικανούς, που θεωρούσαν πως θα πετύχουν μακροχρόνια την απεξάρτηση της περιοχής από το ιρανικό αέριο, αλλά και θα αδυνατίσουν αυτά που παίρνει σήμερα η Κίνα από το Τουρκμενιστάν. Στην πορεία όμως άρχισε να ενδιαφέρει και το ρωσικό κεφάλαιο, διότι εάν κάποτε κατασκευαστεί, ακόμη κι αν στην αρχή δεν θα προσφέρει ρωσικό αέριο, προοπτικά και λαμβάνοντας υπόψη ότι από τη σοβιετική εποχή το δίκτυο του Τουρκμενιστάν συνδέεται με αυτό της Ρωσίας, θα μπορούσε η Ρωσία να βρει διέξοδο στις αγορές του Πακιστάν και της Ινδίας. Να σημειωθεί πως το ρωσικό κεφάλαιο πριμοδοτεί και την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «Pakistan Stream», από το Καράτσι προς Λαχώρη, παλαιότερα γνωστός ως αγωγός Βορρά - Νότου, που σχεδιάζει να μεταφέρει 12,4 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, κυρίως από υγροποιημένο αέριο, αλλά και με τη διασύνδεσή του με τον TAPΙ.

Αρχικά οι Ταλιμπάν ήταν αντίθετοι, στη συνέχεια εκφράστηκαν θετικά και μάλιστα δήλωσαν πως μπορούν να αναλάβουν την ασφάλεια του αγωγού. Στην πορεία είπαν πως όσο διαρκεί η κατοχή δεν μπορεί να γίνει. Τέλος, σήμερα εμφανίζονται θετικοί.

Αντίθετη με τον παραπάνω αγωγό είναι σίγουρα η Τουρκία, μιας και επιδιώκει να γίνει αυτή «κόμβος» Ενέργειας για το αέριο του Τουρκμενιστάν. Πιθανότατα και η Κίνα να μην ενδιαφέρεται, μιας και σήμερα αυτή λαμβάνει μεγάλες ποσότητες αερίου από Τουρκμενιστάν και Ρωσία, που στην περίπτωση κατασκευής του TAPI θα πρέπει να τις διαπραγματευτεί με άλλους όρους. Ούτε το Ιράν ενδιαφέρεται, μιας κι αυτό ήδη κατασκεύασε αγωγό φυσικού αερίου που φτάνει έως τα σύνορα του Πακιστάν και φιλοδοξεί να επικρατήσει το δικό του σχέδιο.

Βασικοί μεταφορικοί δρόμοι είναι αυτοί που σχεδιάζει η Κίνα (με κατεύθυνση προς Πακιστάν, προς τα λιμάνια του, αλλά και παραπέρα στο Ιράν). Το βλέπει σαν κομμάτι του λεγόμενου «δρόμου του μεταξιού». Αλλά και η Τουρκία θέλει τον δικό της δρόμο (Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Κασπία, Τουρκμενιστάν, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Ινδία), που μάλιστα το έχει «βαφτίσει» δρόμο του «Λάπις Λάζουλι», από την ονομασία ενός ημιπολύτιμου πετρώματος του Αφγανιστάν.

Υπάρχουν επίσης σχέδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις στο Κιργιστάν και στο Τατζικιστάν προς το Πακιστάν μέσω του Αφγανιστάν.

Σαφώς ενδιαφέρει τα μονοπώλια και ο ορυκτός πλούτος. Το Αφγανιστάν διαθέτει πλούσια ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα ορυκτών πρώτων υλών, η αξία των οποίων εκτιμάται από 1 έως 3 τρισ. δολάρια στο 30% των εξερευνημένων εδαφών. Ειδικότερα διαθέτει τεράστια αποθέματα μεταλλευμάτων, κυρίως χαλκού, σιδήρου, χρυσού, μολύβδου και λιθίου.

Για τη σημασία αυτού του πλούτου μόνο ένα παράδειγμα θα δώσω: Το λίθιο είναι βασικό συστατικό στην κατασκευή μπαταριών που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία της ηλεκτροκίνησης και όχι μόνο. Στον τομέα αυτόν επενδύουν τεράστια ποσά η Κίνα και οι ΗΠΑ, αλλά και ισχυρές δυνάμεις της ΕΕ, όπως η Γερμανία. Στην εποχή της «πράσινης ανάπτυξης» το λίθιο χαρακτηρίζεται ως η «νέα βενζίνη». Υπολογίζεται πως μια αύξηση της τάξης του 1% στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων παγκοσμίως θα αυξήσει τη ζήτησή του περισσότερο από 40%. Είναι φανερό επομένως ότι η δέσμευση μεγάλων κοιτασμάτων λιθίου ανά τον κόσμο δίνει ισχυρό προβάδισμα στον ανταγωνισμό.

Οι σημερινές προτεραιότητες και το κλίμα «αποσταθεροποίησης»

Γι' αυτούς, λοιπόν, τους λόγους έγινε η ιμπεριαλιστική επέμβαση το 2001. Στόχος των ΗΠΑ δεν ήταν ούτε ο λεγόμενος «πόλεμος με την τρομοκρατία», ούτε η «εξαγωγή της δημοκρατίας», αλλά ο έλεγχος της στρατηγικής θέσης που καταλαμβάνει το Αφγανιστάν, που βρίσκεται στο «τρίγωνο» μεγάλων ανταγωνιστών τους (Κίνα, Ρωσία, Ινδία) και μπορεί να αποτελέσει κρίσιμο «σημείο» στη χάραξη νέων ενεργειακών, μεταφορικών δρόμων.

Πριν από 20 χρόνια το Κόμμα μας αποκάλυψε αυτά τα ζητήματα, όπως και το ζήτημα του μεγάλου ορυκτού πλούτου, καταρρίπτοντας τα προσχήματα των ιμπεριαλιστών, που αναπαρήγαγαν τα άλλα ελληνικά κόμματα.

Για 20 χρόνια οι ΗΠΑ εμπόδισαν την κατασκευή μιας σειράς αγωγών Ενέργειας, δρόμων μεταφοράς εμπορευμάτων. Χάρη στη ΝΑΤΟική κατοχή τα κινεζικά και ρωσικά μονοπώλια έμειναν μακριά από τις πρώτες ύλες που διαθέτει το Αφγανιστάν. Οι Κινέζοι π.χ. αναγκάστηκαν να σταματήσουν την εξόρυξη χρυσού που είχαν ξεκινήσει. Τι κι αν η στρατιωτική επέμβαση, η ιμπεριαλιστική κατοχή, ο εμφύλιος πόλεμος της δοτής κυβέρνησης με τους Ταλιμπάν οδήγησε σε «ποτάμια» προσφύγων, που προσπάθησαν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, την ανέχεια, τα μεσαιωνικά ήθη;

Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, όλα αυτά τα 20 χρόνια, δεν δίστασαν να στηρίξουν αυτά τα κάλπικα προσχήματα των ΗΠΑ και να στείλουν στην «κρεατομηχανή» του αφγανικού πολέμου στρατιωτικά τμήματα των χωρών τους, μεταξύ αυτών και οι ελληνικές κυβερνήσεις (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.ο.κ.), που από το 2001 έως σήμερα στήριξαν την εμπλοκή της χώρας μας και των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στο Αφγανιστάν.

Μόνο το ΚΚΕ είχε απαιτήσει την επιστροφή στη χώρα των ελληνικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν και κάθε άλλης ιμπεριαλιστικής αποστολής στο εξωτερικό, αποκαλύπτοντας τα προσχήματα των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και τις διαχρονικές ευθύνες όλων των ελληνικών κυβερνήσεων.

Σήμερα οι αμερικανικές προτεραιότητες μετατοπίζονται προς τον Ειρηνικό Ωκεανό, στην «κόντρα» με την Κίνα για την πρωτοκαθεδρία στο καπιταλιστικό σύστημα. Αυτές τις οδηγούν σε ανασχεδιασμό των στρατιωτικών τους εγκαταστάσεων.

Ταυτόχρονα, όμως, βλέπουμε σχεδιασμένα να παραδίνουν τον εξοπλισμό τους στους Ταλιμπάν. Υπολογίζεται πως τα όπλα που άφησαν στο Αφγανιστάν οι ΗΠΑ είναι αξίας 85 δισ. δολαρίων. Γιατί; Μα γιατί προσδοκούν πως τα υπαρκτά και διαφορετικά συμφέροντα ντόπιων φυλάρχων - καπιταλιστών και ξένων δυνάμεων (Κίνα, Ρωσία, Πακιστάν, Ινδία, Τουρκία, Ιράν, Κατάρ κ.ο.κ.) θα δράσουν ως νέα «εύφλεκτη ύλη», που θα δημιουργήσει γενικότερο κλίμα «αποσταθεροποίησης», εμποδίζοντας την προώθηση συμφερόντων που είναι ανταγωνιστικά με αυτά των ΗΠΑ και χαράζοντας στην προοπτική νέους δρόμους στην περιοχή για τα αμερικανικά μονοπώλια.

Πρέπει να σημειώσουμε πως η επικράτηση των Ταλιμπάν, που έγινε με αρκετά γρήγορους ρυθμούς, συνδέθηκε με την αποχώρηση των αμερικανικών και ΝΑΤΟικών Ενόπλων Δυνάμεων, μετά τη συμφωνία της Ντόχα (2020), στην οποία κατέληξαν ΗΠΑ και Ταλιμπάν. Υπάρχουν ερωτήματα, αλλά όλα δείχνουν πως δεν μιλάμε για αμερικανική στρατιωτική ήττα και στρατιωτική νίκη των Ταλιμπάν στα πεδία των μαχών, αλλά για παράδοση της διακυβέρνησης από τους Αμερικανούς στους Ταλιμπάν.

Είναι φανερό πως οι ΗΠΑ πέρα από τη συμφωνία με τους Ταλιμπάν στην Ντόχα, εκτός όλων αυτών που έχουν ανακοινωθεί, πρέπει να έχουν καταλήξει σε ένα είδος «συνεννόησης» με τους Ταλιμπάν, ή με ένα από τα ισχυρά καθοδηγητικά κέντρα αυτής της οργάνωσης.

Διδάγματα από τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν

Υπάρχουν όμως ορισμένα ζητήματα που έχουν διδακτική αξία για τον λαό μας από την εικόνα που έρχεται από το Αφγανιστάν:

Πρώτα απ' όλα, είναι αυτό της απελπισίας στην οποία βρέθηκαν οι πολιτικοί «σύμμαχοι» των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Ολοι εκείνοι που συνεργάστηκαν με τις ξένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, εναπόθεσαν τις ελπίδες τους για μια καλύτερη ζωή σε αυτές. Είδαμε την τραγική κατάσταση στο αεροδρόμιο της Καμπούλ.

Γι' αυτό, όταν την επόμενη φορά τα ελληνικά κόμματα του ευρωατλαντισμού μάς μιλήσουν για τους «διαβολικά καλούς» και «ισχυρούς συμμάχους» μας, που τάχατε υπερασπίζονται τα «εθνικά συμφέροντά μας», ας φέρουμε στο μυαλό μας αυτήν την εικόνα του αεροδρομίου στην Καμπούλ. Είναι πέρα για πέρα διδακτική!

Ενα δεύτερο δίδαγμα είναι πως ακόμη και η ισχυρότερη ιμπεριαλιστική δύναμη είναι αναγκασμένη να κάνει αναπροσαρμογές στην τακτική της, να αλλάζει μεθόδους, να λαμβάνει υπόψη της τον συσχετισμό δυνάμεων σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Οταν, λοιπόν, την επόμενη φορά μας πουν πως «αυτά που λέτε εσείς του ΚΚΕ, μπορεί να είναι καλά, αλλά δεν γίνονται, θα πέσουν οι Αμερικανοί να μας φάνε», να δείξουμε πως τα πράγματα δεν πρέπει να τα βλέπουμε στατικά, «μαρμαρωμένα», γιατί δεν είναι! Αλλάζουν! Αλλάζουν, πρώτα απ' όλα μέσα από την ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού, που είναι νόμος. Η λαϊκή πάλη, το λαϊκό κίνημα μπορεί και να εμποδίσει τα χειρότερα και να προκαλέσει ρήξεις, ανατροπές, και εφόσον η εργατική τάξη κατακτήσει την εξουσία, μπορεί να στηριχθεί και από άλλες χώρες, όπου θα έχει ανατραπεί η αστική εξουσία, αλλά και να εκμεταλλευτεί τις αντιθέσεις που αντικειμενικά θα υπάρχουν στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Ενα τρίτο ζήτημα είναι πως η στρατιωτική αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν κάθε άλλο παρά μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως στο εξής οι Αμερικανοί και οι άλλοι ιμπεριαλιστές θα επιλέξουν στο εξής μόνο πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά μέσα για την προώθηση των σκοπών τους. Η στρατιωτική μετακίνηση των ΗΠΑ, όπως είδαμε και με τις τελευταίες αμερικανικές βομβιστικές επιθέσεις που εξαπολύθηκαν στην Καμπούλ, συνηγορεί υπέρ της εναλλαγής των μέσων.

Οχι τυχαία οι ΗΠΑ, με ευθύνη των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, χρησιμοποιούν τη χώρα μας ως «ορμητήριο» σε βάρος άλλων χωρών, στοχοποιώντας τον λαό μας. Οχι τυχαία το ΝΑΤΟ προωθεί μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις σε όλη τη γραμμή με τη Ρωσία, μιλά για τον κίνδυνο της Κίνας, κι ακόμη καταστρώνει σχεδιασμούς ακόμη και πυρηνικού πολέμου.

Οχι τυχαία η ΕΕ κάνει λόγο για τη συγκρότηση δικού της στρατού, τουλάχιστον 50 χιλιάδων ενόπλων, που θα δρα πότε δίπλα στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ και πότε αυτοτελώς, όταν το επιβάλλουν τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών μονοπωλίων. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και οι στρατιωτικές επεμβάσεις είναι «σήμα κατατεθέν» του καπιταλισμού και δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία γι' αυτό.

Επίσης, εκείνο που είναι σίγουρο, είναι πως οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, ο διάφοροι «σύμμαχοι» ιμπεριαλιστές, αυτοί που ματοκύλισαν τους λαούς σε Αφγανιστάν, Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Συρία, Παλαιστίνη, Ουκρανία κ.ο.κ., δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την ειρήνη, την ασφάλεια, την ευημερία του λαού! Αυτά μπορούν να διασφαλιστούν με τη λαϊκή πάλη, σε ρήξη με τα συμφέροντα των αστικών τάξεων, των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών και το σύστημα που δημιουργεί Ταλιμπάν και κάθε είδους αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις.

Καταλύτης των σημερινών εξελίξεων ήταν η συμφωνία που υπέγραψαν ΗΠΑ και Ταλιμπάν στην Ντόχα το 2020

Για τα περί «νεκροταφείου των αυτοκρατοριών» 

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας, ακολούθησε πλούσια συζήτηση με ερωτήσεις και παρεμβάσεις. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με όσα λέγονται ότι το Αφγανιστάν είναι το «νεκροταφείο των αυτοκρατοριών», γιατί όπως λένε «ο αφγανικός λαός νίκησε τη βρετανική αυτοκρατορία, τη Σοβιετική Ενωση και τώρα τις ΗΠΑ», ο Ελ. Βαγενάς επισήμανε τα εξής:

«Είναι γεγονός πως στο "μίξερ" των αστικών προσεγγίσεων για την κατάσταση στο Αφγανιστάν μπαίνουν 3 διαφορετικές εποχές, 3 διαφορετικές καταστάσεις, με στόχο τη διαστρέβλωση των γεγονότων.

Η Βρετανική Αυτοκρατορία ήταν τέτοια, μιας και θεωρούσε πως είχε στην κατοχή της μέχρι τις αρχές του περασμένου αιώνα το 22% των εκτάσεων της Γης. Με τη βία κρατούσε "κάτω από την μπότα της" εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, που την περίοδο των εθνικο-απελευθερωτικών κινημάτων και αγώνων ξεσηκώθηκαν και μια τέτοια περίπτωση ήταν και το Αφγανιστάν, που ο λαός του έδωσε 3 πολέμους με τη Βρετανική Αυτοκρατορία, την οποία νίκησε το 1919.

Η Σοβιετική Ρωσία όχι μόνον χαιρέτισε, αλλά και στήριξε την πάλη του αφγανικού λαού ενάντια στους Βρετανούς αποικιοκράτες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το Αφγανιστάν ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε τη Σοβιετική Σοσιαλιστική Ρωσία και το 1921 υπέγραψε με το Εμιράτο κι αργότερα Βασίλειο του Αφγανιστάν "Σύμφωνο φιλίας". Για δεκαετίες η Σοβιετική Ρωσία είχε οικονομικές, εμπορικές σχέσεις, έστελνε ειδικούς σε διάφορους τομείς, κατασκευαστικά έργα, έδινε αεροπλάνα, βοηθούσε στις τηλεπικοινωνίες, έδινε τη δυνατότητα σπουδών στην ΕΣΣΔ σε φοιτητές από το Αφγανιστάν, όπως κι από πολλές ακόμη λεγόμενες "αναπτυσσόμενες" χώρες. Η ΕΣΣΔ δεν είχε κανένα συμφέρον να εισβάλει και να πολεμήσει με τον λαό του Αφγανιστάν, το αστικό καθεστώς του οποίου στην εξωτερική πολιτική του ακολουθούσε μια πολιτική "ουδετερότητας".

Στα 1973 ανατράπηκε η μοναρχία (από τον ξάδελφο του μονάρχη, Μ. Νταούντ), που ανακηρύχθηκε πρόεδρος και επεδίωξε αστικούς εκσυγχρονισμούς. Μάλιστα μια από τις δύο φράξιες που είχε το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν (το ΛΔΚΑ είχε ιδρυθεί στα 1965 και θεωρούσε τον εαυτό μαρξιστικό - λενινιστικό κόμμα), η φράξια "Παρτσάμ" ("Σημαία", από τον τίτλο της εφημερίδας που έβγαζε), φέρεται να συμμετείχε αρχικά στην αστική κυβέρνηση, επιδιώκοντας να συμβάλει στον αστικό εκσυγχρονισμό. Η άλλη φράξια, "Χαλκ" ("Λαός", επίσης από τον τίτλο της εφημερίδας που έβγαζε), κράτησε αντιπολιτευτική στάση. Στη συνέχεια και οι δυνάμεις του "Παρτσάμ" πέρασαν στην αντιπολίτευση, έγινε συγχώνευση των οργανώσεων των δύο φραξιών, όχι όμως και των πυρήνων τους που υπήρχαν μέσα στον αστικό στρατό. Το καθεστώς Νταούντ προχώρησε σε καταστολή, φυλακίσεις και δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων του. Η δολοφονία γνωστού στελέχους του ΛΔΚΑ τον Απρίλη του 1978 επιτάχυνε την πτώση του, με τη λαϊκή εξέγερση που ακολούθησε και η οποία είχε τη συνδρομή τμήματος του στρατού.

Ακολούθησε η συγκρότηση Επαναστατικού Συμβουλίου από το ΛΔΚΑ. Η λαϊκή διακυβέρνηση προώθησε σημαντικές αλλαγές υπέρ του λαού, μπήκαν οι βάσεις για τη μόρφωση των παιδιών, αγοριών και κοριτσιών, δημιουργήθηκαν σχολεία και πανεπιστήμια, ξεκίνησε η οικοδόμηση λαϊκού συστήματος Υγείας, δόθηκαν δικαιώματα στις γυναίκες, άνοιξε ένας δρόμος προόδου.

Οι αλλαγές αυτές πολεμήθηκαν από τους Αφγανούς καπιταλιστές και τσιφλικάδες, από τις ΗΠΑ και άλλες ισχυρές καπιταλιστικές χώρες. Οι ΗΠΑ και οι μηχανισμοί τους δημιούργησαν τους μουτζαχεντίν, τους προγόνους των Ταλιμπάν, τους χρηματοδότησαν με δισεκατομμύρια δολάρια, στρατιωτικό εξοπλισμό για να ανατρέψουν τη λαϊκή κυβέρνηση και να πλήξουν τη Σοβιετική Ενωση, αξιοποίησαν γι' αυτό το Πακιστάν, τη Σαουδική Αραβία και άλλες μοναρχίες.

Η λαϊκή κυβέρνηση του Αφγανιστάν, για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στην ξένη επέμβαση, που στήριζε την εσωτερική αντίδραση, ζήτησε πάνω από 20 φορές τη στρατιωτική βοήθεια της ΕΣΣΔ.

Βεβαίως, πρέπει να γνωρίζουμε πως στην ηγεσία του Αφγανιστάν εκείνη την περίοδο υπήρχε και εσωτερική διαπάλη ανάμεσα στις δύο φράξιες, που φαίνεται πως εξέφραζε τόσο διαφορετικές αντιλήψεις για την ανοικοδόμηση της χώρας, όσο και μια αντανάκλαση της κοινωνικής και εθνοτικής σύνθεσης του κόμματος αυτού. Τα ζητήματα αυτά απαιτούν παραπέρα μελέτη, ωστόσο δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός πως η ΕΣΣΔ ανταποκρίθηκε τότε, στα 1979, σε ένα αίτημα διεθνιστικής βοήθειας, συνέδραμε το λαό του Αφγανιστάν, δεν τον πολέμησε. Σήμερα γνωρίζουμε από μαρτυρίες πρώην μουτζαχεντίν για διάφορες περιπτώσεις προδοσίας των επιχειρήσεων των σοβιετικών στρατευμάτων. Προδοσία, που αποκορυφώθηκε με την απόφαση αποχώρησης των σοβιετικών στρατευμάτων, που πήρε η σοβιετική ηγεσία επί Γκορμπατσόφ, ενώ η παύση οποιασδήποτε βοήθειας από το καθεστώς Γιέλτσιν, έβαλε "στη γωνία" την προσπάθεια του ΛΔΚΑ.

Δεν στέκει καμία σύγκριση της ΕΣΣΔ με τις επιδιώξεις της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ή σήμερα των ΗΠΑ, που μπορεί να είναι η ισχυρότερη καπιταλιστική δύναμη στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, αλλά δεν είναι αυτοκρατορία. Οι ΗΠΑ έδρασαν στο Αφγανιστάν για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα των μονοπωλίων, σε κόντρα με άλλες ισχυρές καπιταλιστικές δυνάμεις. Αυτά αναδείξαμε παραπάνω, όπως και το γεγονός της συμφωνίας τους με τους Ταλιμπάν, που οδήγησε στην αποχώρησή τους».