Ένας λαός που ματώνει από τη σύγκρουση των ιμπεριαλιστών

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία είναι ραγδαίες. Τα «παζάρια» που γίνονται ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και για την Ουκρανία αφορούν τη μεγάλη εικόνα των ανταγωνισμών ανάμεσα σε ΗΠΑ-ΕΕ-Ρωσία-Κίνα σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Η κατάσταση είναι «ρευστή», οι κινήσεις που γίνονται για «συμβιβασμό» δεν ικανοποιούν τα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων και η σύγκρουση δεν μπορεί να αποκλειστεί. 

Όλα αυτά τα χρόνια, στο «σώμα» της Ουκρανίας έχουν «χαραχτεί» με οδυνηρό τρόπο τα αποτελέσματα των αντεπαναστατικών ανατροπών στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, των ανταγωνισμών για τον ενεργειακό πλούτο και τα δίκτυα μεταφοράς. Παρακολουθώντας τις πρόσφατες εξελίξεις, «κοιτώντας» και στα όσα έχουν συμβεί από το 2014 στην πολύπαθη χώρα,  προκύπτουν μια σειρά κρίσιμα συμπεράσματα για τον ρόλο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και την κατεύθυνση που πρέπει να έχει η εργατική-λαϊκή πάλη.

Τα «οφέλη» μιας χώρας ενεργειακού κόμβου στο έδαφος του καπιταλισμού

Σύσσωμες οι αστικές δυνάμεις στην χώρα μας αναμασούν συνεχώς τα «οφέλη» που θα έχει ο λαός από την προώθηση του στόχου της αστικής τάξης για την μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο. Η δεξαμενή αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, ο αγωγός TAP, τα σχέδια για την ενεργειακή διασύνδεση της Ελλάδας με την Βουλγαρία, την Αίγυπτο και μια σειρά από άλλες χώρες, δεν παρουσιάζονται μόνο σαν «επενδύσεις που θα εξασφαλίσουν καλές δουλείες και ανάπτυξη» αλλά και ως παράγοντας «ασφάλειας για την χώρα, που ενισχύει το γεωστρατηγικό της αποτύπωμα».

Το 2014 η Ουκρανία  κατέγραφε ένα τεράστιο και μοναδικό στον κόσμο σύστημα με 37,6 χιλιάδες χιλιόμετρα μεταφορικών αγωγών καθώς και 120 σταθμούς διατήρησης της πίεσης του φυσικού αερίου, αλλά και 13 υπόγειες αποθήκες φύλαξής του. Από το έδαφος της μεταφέρονταν δεκάδες δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Ήταν λοιπόν αναμφισβήτητα μια χώρα «ενεργειακός κόμβος»!

Την περίοδο 2013-2014 βάθυνε η σύγκρουση ανάμεσα στους Ουκρανούς καπιταλιστές για τις «συμμαχίες» που το κάθε τμήμα επεδίωκε με διαφορετικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Σ’ αυτή την ενδοαστική αντίθεση ανάμεσα στους καπιταλιστές της Ουκρανίας, παρενέβησαν η ΕΕ και οι ΗΠΑ σε ανταγωνισμό με τη Ρωσία. Ο λαός της χώρας διχάστηκε, μέτρησε 100δες νεκρούς, γνώρισε νέα δεινά και εξαθλίωση.

Οι παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, η βιομηχανία της, οι τεράστιες αγροτικές εκτάσεις της, το καταπληκτικό δίκτυο αγωγών ακριβώς επειδή είναι στα χέρια των καπιταλιστών, αντί να είναι παράγοντας ευημερίας για τον λαό έγιναν ο «εφιάλτης» του. Ισχυρά μονοπώλια, και αντίπαλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ανταγωνίζονται για το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι».

Η «μετριοπαθής» ΕΕ και το ΝΑΤΟ ως «παράγοντας ασφάλειας»

Τον Φλεβάρη του 2014 στην Ουκρανία εξελίχθηκαν αιματηρά γεγονότα (στο «φόντο» που αναφέραμε παραπάνω) τα οποία στη συνέχεια πέρασαν από διάφορες φάσεις κλιμάκωσης και προσωρινών συμβιβασμών. Δεν είναι σκοπός αυτού του κειμένου να παρουσιάσει αναλυτικά όλες τις πλευρές που χαρακτήρισαν την αντιπαράθεση εκείνη την περίοδο. Είναι χρήσιμο όμως να ξεχωρίσουμε ορισμένα ζητήματα που επιβεβαιώνουν τον ρόλο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που, όπως και σήμερα έτσι και τότε, συσκότιζαν τα αστικά κόμματα στην Ελλάδα.

Είναι χαρακτηριστικό πως την ώρα που το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έριχναν «λάδι» στη φωτιά της σύγκρουσης στην Ουκρανία, ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Αν. Σαμαράς, εντελώς κυνικά, δήλωνε ότι «... δείχνει πόσο σημαντική είναι μια συμμαχία που προσφέρει σταθερότητα και ασφάλεια, όπως είναι το ΝΑΤΟ». Σε αυτό το πλαίσιο, οι εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας από την πλειοψηφία των αστικών πολιτικών δυνάμεων παρουσιάζονταν ως μια «μάχη» ανάμεσα σε αυτούς που πάλευαν να ενσωματωθούν στην «ελευθερία και την δημοκρατία» των ΝΑΤΟ και ΕΕ και σε όσους στήριζαν το δυνάμωμα των σχέσεων με την Ρωσία.

Όπως και σήμερα έτσι και τότε ειδικά για την ΕΕ «φτιαχνόταν» μια εικόνα για το ότι «μπορεί να έχει προβλήματα, γεωστρατηγικές επιδιώξεις, αλλά οι ισχυρές δημοκρατικές της αξίες, ο ανθρωπισμός της, την καθιστούν μια πιο μετριοπαθή δύναμη που μπορεί να παρεμβαίνει τελικά για το κοινό καλό». Σε αυτό το «καμουφλάρισμα» πρωτοστατούσε τότε και ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση.

Την ίδια στιγμή, με πολύμορφο τρόπο χώρες της ΕΕ στήριζαν τις αστικές δυνάμεις στην Ουκρανία που επεδίωξαν την ενδυνάμωση των σχέσεων μαζί της. Πραξικοπηματικά ανάτρεψαν την προηγούμενη κυβέρνηση (που εξέφραζε τις δυνάμεις που παζάρευαν τις σχέσεις τους με την Ρωσία), προχώρησαν σε δολοφονίες, απαγορεύσεις και καταστολή. Ως «δύναμη κρούσης» αξιοποιήθηκαν οι φασίστες του λεγόμενου «Δεξιού Τομέα». Ένα από τα πρώτα μέτρα που είχαν παρθεί τότε ήταν και η κατάργηση του δικαιώματος των μειονοτήτων (κάτι που ίσχυε πριν και είχε μείνει από τη σοσιαλιστική περίοδο) να χρησιμοποιούν τη μητρική τους γλώσσα, δηλαδή απαγορεύτηκαν τα Ρωσικά, τα Ρουμανικά, τα Ουγγρικά και τα Ελληνικά!

Για τον χαρακτήρα των δυνάμεων που έδρασαν εκείνη την περίοδο ως «μαχητές των αξιών της ΕΕ» είναι χαρακτηριστικό πως στην περιοχή της Οδησσού, του λιμανιού στη Μαύρη Θάλασσα, το κτίριο των Συνδικάτων πυρπολήθηκε από καταιγισμό βομβών μολότοφ, που πετούσαν -όπως όλα έδειξαν- φασίστες, με αποτέλεσμα το θάνατο 38 ανθρώπων είτε από τις αναθυμιάσεις είτε πηδώντας απελπισμένοι από τα παράθυρα. Τόση «δημοκρατία» και «μετριοπάθεια»! Τόσος «αντιρατσιμός» και «αντιφασισμός» από την ΕΕ.

Μέσα στα πλαίσια των συνολικότερων ανταγωνισμών με την ιμπεριαλιστική Ρωσία, οι ΗΠΑ καθώς και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ (Τουρκία, Λιθουανία, Τσεχία, Πολωνία) στήριξαν με τεράστια ποσά (άνω των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων) και στρατιωτικό εξοπλισμό (πυραυλικά συστήματα, θωρακισμένα οχήματα, τόνους πυρομαχικών κ.α.) την αντιδραστική κυβέρνηση της Ουκρανίας. Η πραγματικότητα αυτή αποκρύβεται ή και διαστρεβλώνεται από τα αστικά επιτελεία στην Ελλάδα. Η με κάθε τρόπο συμβολή στο αιματοκύλισμα ενός λαού, η παρέμβαση στα εσωτερικά μια άλλης χώρας που βρίσκεται στις «συμπληγάδες» της σύγκρουσης ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων παρουσιάζεται λίγο-πολύ σαν αντιπαράθεση της «Δημοκρατίας του δυτικού κόσμου» και του «αυταρχισμού της Ρωσίας».

Το καμμένο κτήριο των Συνδικάτων

Δεν υπάρχει «καλή» και «κακή» ιμπεριαλιστική δύναμη

Οι συγκρούσεις στην Ουκρανία εκείνη την περίοδο, όπως και σήμερα άλλωστε, αναπτύσσονται πάνω στο έδαφος της καπιταλιστικής οικονομίας, του σφοδρού ανταγωνισμού ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, αστικά κράτη, ακόμα και μέσα στην αστική τάξη κάθε χώρας. Αυτό είναι το βασικό.

Μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ και την επικράτηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στην Ουκρανία ωρίμαζαν μια σειρά αντιθέσεις που οξύνονται ιδιαίτερα στο πλαίσιο της καπιταλιστικής κοινωνίας. Έτσι, για παράδειγμα, υπάρχει η αντίθεση ανάμεσα στη Δυτική και στην Ανατολική Ουκρανία. Η Δυτική είναι βασικά αγροτική και έχει άλλη ιστορική πορεία, αφού ενσωματώθηκε στην ΕΣΣΔ μόνον μετά τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, από εδάφη που είχαν χαθεί και ανήκαν σε Πολωνία, Ουγγαρία και Ρουμανία. Η Ανατολική και Νότια (Κριμαία) είναι βασικά βιομηχανική και είχε πάντα πολύ στενούς δεσμούς (γλωσσικούς, πολιτισμικούς) με τον πληθυσμό της Ρωσίας. Μάλιστα η Κριμαία μέχρι το 1954 ανήκε στη Σοβιετική Ρωσία.

Το βαθύ ρήγμα που υπήρξε στο εσωτερικό της αστικής τάξης στην Ουκρανία, με το ένα τμήμα να επιδιώκει της στενότερες σχέσεις με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ (ακόμα και μέσα σε αυτές τις δυνάμεις υπήρχε αντιπαράθεση για τη στενότερη συνεργασία με τις ΗΠΑ ή με την Γερμανία) και το άλλο με την Ρωσία, η παρέμβαση των «ισχυρών παικτών» σε αυτή τη σύγκρουση για τις δικές τους γεωπολιτικές επιδιώξεις οδήγησαν σε ένα διαρκές αιματοκύλισμα του Ουκρανικού λαού όλα αυτά τα χρόνια μέχρι σήμερα.

Σε αυτή την πορεία υπήρξαν «συμφωνίες ανακωχής», «σχήματα» από ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που διαβουλεύονταν για το μέλλον της χώρας. Το 2015 με δημοψήφισμα η περιοχή της Κριμαίας ενσωματώθηκε στην Ρωσία, ενώ δημιουργήθηκαν και «αυτόνομες» περιοχές που ονοματίστηκαν «Λαϊκές Δημοκρατίες» (στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ).

Το ΚΚΕ με ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου το 2015 για το δημοψήφισμα στην Κριμαία σημείωνε χαρακτηριστικά πως «Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή, καταδίκασε την ιμπεριαλιστική επέμβαση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην Ουκρανία και την πραξικοπηματική κατάληψη της διακυβέρνησης από αντιδραστικές δυνάμεις, με τη συμμετοχή των ναζιστών, που δημιουργεί μεγάλους κινδύνους για τον ουκρανικό λαό. Η στάση αυτών των δυνάμεων και η κριτική τους, σχετικά με τις εξελίξεις στην Ουκρανία και το δημοψήφισμα στην Κριμαία, αποτελούν μνημείο υποκρισίας. Αφού είναι οι ίδιες δυνάμεις που πρωτοστάτησαν στο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, στην απόσπαση του Κοσσόβου, στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις σε Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη, στην οργάνωση πραξικοπημάτων εναντίον κυβερνήσεων που δεν τους ήταν αρεστές. Το ίδιο επιχείρησαν στη Συρία και τώρα στην Ουκρανία.

Εχοντας ως κριτήριο το συμφέρον των λαών, θεωρούμε ότι η ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία ούτε αντιμετωπίζει αποτελεσματικά αυτήν την επέμβαση, ούτε θα λύσει ουσιαστικά κανένα από τα πραγματικά προβλήματα του λαού της Κριμαίας, ούτε θα σημάνει καμία πραγματική εξομάλυνση της κατάστασης ή μακροπρόθεσμη λύση ειρήνης και συνεργασίας για τους λαούς της περιοχής με ευημερία και πρόοδο. Και στη Ρωσία και στην Ουκρανία η πλειοψηφία του λαού υποφέρει, ζώντας μέσα σε συνθήκες καπιταλιστικής βαρβαρότητας, που έφεραν οι αντεπαναστατικές ανατροπές το 1991.

Κατανοούμε πως ο λαός της Κριμαίας, που σε μεγάλο βαθμό είναι ρωσικής και ταταρικής καταγωγής, ανησυχεί για την κατάληψη της κυβερνητικής εξουσίας από εθνικιστικές και φασιστικές δυνάμεις, που με μία από τις πρώτες ενέργειές τους στράφηκαν ενάντια στις μειονότητες και τους κομμουνιστές, καταργώντας το νόμο για τις "περιφερειακές γλώσσες" και καταστρέφοντας αντιφασιστικά μνημεία. Ωστόσο, η αποχώρηση της Κριμαίας από την Ουκρανία και η ενσωμάτωσή της στη Ρωσία δε θα λύσει το πρόβλημα της αλλαγής του συσχετισμού δύναμης σε βάρος των αντιδραστικών και φασιστικών δυνάμεων.

Θα ήταν διαφορετικό, αν η Ρωσία ήταν μια σοσιαλιστική χώρα κι ο λαός της Κριμαίας είχε κάνει την επιλογή και ζητούσε την ένταξη σε μια σοσιαλιστική ένωση μαζί με τη Ρωσία, όπως έγινε με την ένταξη χωρών στην ΕΣΣΔ.

Η απόσχιση της Κριμαίας και η ενσωμάτωσή της στη Ρωσία θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο το εθνικιστικό ρεύμα, τόσο στην Ουκρανία, όσο και στη Ρωσία. Θα εγκλωβίσει εκατομμύρια εργαζόμενους σε μια αντιπαράθεση σε εθνοτική βάση, κρύβοντας τις πραγματικές αιτίες της σύγκρουσης, όπως και τη μοναδική εναλλακτική λύση, που υπάρχει για τους εργαζόμενους και βρίσκεται σ’ έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης, στο σοσιαλισμό.

Υπάρχει, επίσης, ο κίνδυνος να "ανοίξει τον ασκό του Αιόλου" και σε άλλες περιοχές, ειδικά στα Βαλκάνια, να οδηγήσει και σε άλλες ενσωματώσεις περιοχών, π.χ. στην ενσωμάτωση του Κοσσόβου στη λεγόμενη "Μεγάλη Αλβανία", που συνδέεται με προσαρτήσεις εδαφών γειτονικών χωρών. Υπάρχουν, άλλωστε, παραδείγματα από το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας που, στο όνομα της αυτοδιάθεσης των λαών, άνοιξε ο δρόμος για αλλαγές συνόρων.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την υπεροχή του σοσιαλισμού στην αντιμετώπιση σχετικών προβλημάτων. Ολες οι διοικητικές αλλαγές στην Κριμαία, από την ανακήρυξή της σε αυτόνομη δημοκρατία το 1921, στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ, μέχρι τη διοικητική ενσωμάτωσή της στην Ουκρανία τη δεκαετία του ‘50, έγιναν ομαλά και ειρηνικά, γιατί κυριαρχούσαν οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής και επομένως κριτήριο ήταν το συμφέρον της εργατικής τάξης και του λαού.

Ο λαός της Κριμαίας, ο ουκρανικός λαός, ο ρωσικός λαός έχουν ιστορικές μνήμες και θετικές εμπειρίες από τα χρόνια του σοσιαλισμού, που δε σβήνονται ακόμη και αν έχουν περάσει πάνω από 20 χρόνια από τις ανατροπές. Ο λαός της Κριμαίας έχει έντονες τις μνήμες της αντιφασιστικής πάλης του σοβιετικού λαού, που έγραψε Ιστορία στην πολιορκία της Σεβαστούπολης. Το γεγονός ότι σε διάφορες περιοχές όσοι ζητούν ένωση με τη Ρωσία διαδηλώνουν, μεταξύ άλλων, με τις κόκκινες σημαίες εκφράζει μια τέτοια ανάμνηση ή προσδοκία, παρότι μια τέτοια προσδοκία δεν πατάει ρεαλιστικά στη σημερινή πραγματικότητα και εξέλιξη. Γιατί σήμερα η Ρωσία είναι καπιταλιστική χώρα, που βρίσκεται σε ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, και ο λαός της επίσης υποφέρει.

Η ιστορική εμπειρία διδάσκει ότι στις συνθήκες του σοσιαλισμού οι λαοί και οι εθνότητες στην ΕΣΣΔ ζούσαν αδελφωμένοι και προόδευαν με ειρήνη, ενώ τώρα χύνεται το εθνικιστικό - διχαστικό δηλητήριο. Αυτόν τον άλλο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουν αυτοί οι λαοί, όλοι οι λαοί, σήμερα».

Το ΚΚΕ εκείνη την περίοδο δέχθηκε κριτική από ορισμένες δυνάμεις που μάλιστα αυτοαποκαλούνται «αντικαπιταλιστικές» πως δεν έπαιρνε «ξεκάθαρη» θέση στην σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις που προαναφέραμε. Είχαν γράψει μάλιστα την έκφραση «αριστεροί του σωλήνα». Το καλούσαν δηλαδή να προτείνει στον λαό της Ουκρανίας ποιον ιμπεριαλιστή να διαλέξει! «Αγνοούσαν» πως το ΚΚΕ είχε διοργανώσει στην Ελλάδα τις πιο δυναμικές κινητοποιήσεις καταδίκης της αντιδραστικής κυβέρνησης της Ουκρανίας, εξέφραζε με τον πιο μαχητικό τρόπο την αλληλεγγύη του στους κομμουνιστές της χώρας που δρούσαν σε πρωτόγνωρα δύσκολες συνθήκες, αλλά ταυτόχρονα δεν «έκλεινε» τα μάτια στο γεγονός πως τα καθεστώτα που δημιουργήθηκαν στις περιοχές που επεδίωκαν την στενότερη σύνδεση με την καπιταλιστική Ρωσία ήταν ξεκάθαρα αστικά και στο πλαίσιο τους δρούσαν ακόμα και εθνικιστικές-φασιστικές δυνάμεις. Καλούσε το εργατικό-λαϊκό κίνημα να χαράξει την δική του αυτοτελή πάλη, για τα δικά του συμφέροντα, για την προοπτική του σοσιαλισμού. Αλήθεια μετά από τόσα χρόνια και με τις τωρινές εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας τι έχουν να πουν;

Ο λαός της Ελλάδας να δυναμώσει την πάλη του

Οι εξελίξεις σήμερα που αφορούν την αντιπαράθεση ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στην Ουκρανία και συνολικά είναι καταιγιστικές και εξαιρετικά επικίνδυνες. Η Ελλάδα με ευθύνη όλων των αστικών κομμάτων βρίσκεται μπλεγμένη στο «κουβάρι» των αντιπαραθέσεων και είναι στο στόμα του λύκου.

Ο λαός και της Ελλάδας δικαιολογημένα ανησυχεί. Η κυβέρνηση της ΝΔ και τα αστικά κόμματα που στηρίζουν την εμπλοκή της χώρας στα βρώμικα σχέδια των ιμπεριαλιστών για τα συμφέροντα της αστικής τάξης έχουν βαρύτατες ευθύνες. ΑμερικανοΝΑΤΟικοί αξιωματούχοι δηλώνουν τον κρίσιμο ρόλο που θα έχουν οι «στρατηγικές υποδομές» της Σούδας και της Αλεξανδρούπολης στις όποιες εξελίξεις, ενώ κυβερνητικοί παράγοντες της Ρωσίας ξεκάθαρα δηλώνουν πως ακριβώς αυτές οι υποδομές μπαίνουν στο «στόχαστρο».

Το ΚΚΕ καλεί τον λαό μας να δυναμώσει την πάλη του για:

‣ Να μην επικυρωθεί η κατάπτυστη Συμφωνία της Ελλάδας με τις ΗΠΑ για τις αμερικανικές βάσεις.

‣ Να κλείσουν άμεσα οι στρατιωτικές βάσεις στη Σούδα, στην Αλεξανδρούπολη, στο Στεφανοβίκειο και στη Λάρισα.

‣ Να επιστρέψουν όλες οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις από ιμπεριαλιστικές αποστολές στο εξωτερικό και

‣ Να σταματήσει η συμμετοχή της χώρας μας σε στρατιωτικές ΝΑΤΟικές ασκήσεις, ιδίως αυτές που αποσκοπούν στην περικύκλωση της Ρωσίας.

"Ο"