26/10/1943 Το τάγμα θανάτου

 
Στο 36^οΣύνταγμα της 13^ηςΜεραρχίας του ΕΛΑΣ δημιουργήθηκε εδώ κι ένα μήνα ένα τάγμα παλληκαριών, το τάγμα θανάτου. Μόλις γένηκε γνωστή η συγκρότηση του τάγματος μια μεγάλη άμιλλα άρχισε ανάμεσα στους ηρωϊκούς σταυραητούς μας για το ποιος θα πρωτοπάει στο τάγμα. Γιατί το τάγμα μας έγινε για το θάνατο του φασισμού, για τη ζωή και τη λευτεριά.

Το τάγμα θανάτου είναι διεθνικό. Σ' αυτό ανήκουν έλληνες, ρώσσοι, ιταλοί, πολωνοί, ολλανδοί, γερμανοί. Ανάμεσα στους ιταλούς είναι και ο γιος του Ματεότι [σημ: ηγετικό στέλεχος του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ιταλίας που δολοφονήθηκε απ' τους φασίστες]. Τον γνωρίσαμε λίγες μέρες ύστερα απ' τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Είχε έρθει για ν' ανταμώσει στα γραφεία της μεραρχίας τους συμπατριώτες του που παραδόθηκαν στον ΕΛΑΣ. (...)

Λίγες ώρες αργότερα βλέπουμε το Ματεότι ανάμεσα σε μια ομάδα ρώσσων αιχμαλώτων, που ξέφυγαν απ' τα νύχια του φασισμού. Τα παιδιά της Σοβιετικής Ενωσης γιομίζουν την ελεύθερη πολιτεία της Ρούμελης με τους γλυκούς ήχους των τραγουδιών τους. Τραγουδούν το Βόλγα, παρτιζάνικα τραγούδια τη Διεθνή. Ο κόσμος χειροκροτεί και μοιράζει δώρα. ΟΙ σοβιετικοί φαντάροι είναι ενθουσιασμένοι - λάμπουν τα πρόσωπα τους - γιατί φεύγουν για το τάγμα θανάτου. Οταν σε λίγο ξεκινάει το αυτοκίνητο που θα τους πάει στην έδρα του τάγματος ξεσπούν σε ζητωκραυγές:

- Ζήτω ο ηρωικός ελληνικός λαός!

- Ζήτω ο ΕΛΑΣ!

- Θάνατος στο φασισμό!

***

Το παραπάνω άρθρο, δημοσιευμένο στον παράνομο «Ριζοσπάστη» στα χρόνια της Κατοχής, αναδείκνυε την προσχώρηση αντιφασιστών από τη Γερμανία, την Ιταλία και άλλες χώρες στις γραμμές του ΕΛΑΣ.

Στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, τον Αύγουστο του 1944, συγκροτήθηκε η Αντιφασιστική Επιτροπή Γερμανών Στρατιωτών «Ελεύθερη Γερμανία» από Γερμανούς αξιωματικούς και στρατιώτες που είχαν προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ. Ιδια Επιτροπή δημιουργήθηκε και στη Θεσσαλονίκη.

Η Επιτροπή «Ελεύθερη Γερμανία» σε προκήρυξή της σημείωνε:

«Σύντροφε (...) αν θες να ξαναδείς την πατρίδα και την οικογένειά σου, έλα σε μας! (...) Αδελφώσου (...) με τους αντάρτες του ΕΛΑΣ και αγωνίσου ενάντια στον Χίτλερ, ενάντια στην Γκεστάπο, ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο».

Συνολικά αυτομόλησαν στον ΕΛΑΣ περίπου 1.000 Γερμανοί στρατιώτες. Διακόσιοι απ' αυτούς εκτελέστηκαν, κάνοντας το διεθνιστικό τους χρέος.

Επίσης, αναφέρεται η προσχώρηση Ιταλών στρατιωτών στο 42ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, στην VIII Μεραρχία, στην ΙΧ Μεραρχία και σε άλλες μονάδες του ΕΛΑΣ. Μέσα στο 1943 άρχισε και η προσχώρηση Βουλγάρων στρατιωτών σε τμήματα του ΕΛΑΣ. Τον Ιούλη του 1944 ιδρύθηκε το βουλγαρικό τμήμα «Βασίλ Λέβσκι» στο 81ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.

Στον ΕΛΑΣ προσχώρησαν επίσης μαχητές από άλλες χώρες. Επρόκειτο κατά βάση για αιχμαλώτους που απέδρασαν από τα χιτλερικά στρατόπεδα στην Ελλάδα, όπου είχαν μεταφερθεί και χρησιμοποιούνταν σε βαριές χειρωνακτικές εργασίες.

Το μνημείο του Σοβιετικού στρατιώτη στην Καλλιθέα

Στον ΕΛΑΣ δημιουργήθηκαν ξεχωριστά τμήματα από Σοβιετικούς: Ο Λόχος Σβομπόντα στο 1/28 Τάγμα της 9ης Μεραρχίας, ο Ρωσικός Λόχος στο 30ό Σύνταγμα της 10ης Μεραρχίας κ.ά.

Στις γραμμές του ΕΛΑΣ Ρεθύμνου ήταν ενταγμένο τμήμα Σοβιετικών μαχητών, συνολικής δύναμης 200 ατόμων, με διοικητές τους Βασίλι Λισένκο και Βολόντια Ισάγιεφ. Μαζί με τα τμήματα του ΕΛΑΣ πήραν μέρος στην απελευθέρωση των Χανίων.

Στον ΕΛΑΣ Ρούμελης προσχώρησαν 70 Πολωνοί, ανάμεσά τους οι Γιαν Σορόκα και Μιετσισλάβ Τσιχότσκι. Κατετάγησαν στο «Τάγμα Θανάτου» της ΧΙΙΙ Μεραρχίας.

Βλ. περισσότερα:

Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1939 - 1949, τόμ. Β1, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 321 - 323.