Γιάροσλαβ Χάσεκ

 
Γιάροσλαβ Χάσεκ του «Καλού στρατιώτη Σβέικ»

Στις 3 Ιανουαρίου 1926 πεθαίνει ο Τσέχος συγγραφέας Γιάροσλαβ Χάσεκ. Γεννήθηκε το 1883 στην Πράγα σε μια «ένδοξη» εποχή, όταν η πόλη ήταν κέντρο λογοτεχνίας, με ηχηρά ονόματα όπως του Κάφκα και του Μπρον. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος μαθηματικών.

Έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια, καθώς η οικογένειά του λόγω οικονομικών προβλημάτων ήταν αναγκασμένη να μετακομίζει συχνά. Ο Χάσεκ έζησε σε μια εποχή όπου η Πράγα ανήκε στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία. Μαθητής ακόμη, αποβλήθηκε από το γυμνάσιο, γιατί συμμετείχε σε διαδηλώσεις εναντίον της αυστριακής κυριαρχίας. Τελικά εγκατέλειψε το σχολείο σε ηλικία δεκαπέντε ετών για να γίνει φαρμακοποιός και στη συνέχεια σπούδασε οικονομικά. Έζησε μια θεοπάλαβη, μποέμικη και περιπετειώδη ζωή. Άλλαξε πλήθος επαγγέλματα και έγραψε αμέτρητα κείμενα σε διάφορα έντυπα της εποχής του (τα διηγήματά του ξεπερνούν τα 1.200).

Πρωτοδημοσίευσε έργο του στις αρχές του 20ού αιώνα με ταξιδιωτικά σκίτσα και χιουμοριστικές μελέτες. Στα κατοπινά σατιρικά του διηγήματα και άρθρα, ο Χάσεκ χτυπά τους Αυστριακούς στρατιωτικούς, την κρατική γραφειοκρατία, την αστική ηθική και κουλτούρα και την Εκκλησία και παρουσιάζει τη σκληρή μοίρα του λαού. Επιστρατεύτηκε στον αυστροουγγρικό στρατό κατά τον Α‘ Παγκόσμιο Πόλεμο και ύστερα από λίγο παραδόθηκε στους Ρώσους. Υποστήριξε την Οκτωβριανή Επανάσταση, έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσίας (μπολσεβίκων). Το 1920 γύρισε στη χώρα του.

Το κορυφαίο έργο του είναι το μυθιστόρημα «Ο καλός στρατιώτης Σβέικ», που συνδύαζε ρεαλιστικές εικόνες της λαϊκής ζωής με οξεία σάτιρα. Ο Σβέικ είναι ο «ανθρωπάκος», φερέφωνο της λαϊκής διαμαρτυρίας κατά του πολέμου. Είναι, όμως, και ένας αδυσώπητος υπονομευτής του αστικού συστήματος. Ο Σβέικ διασκευάστηκε πολλές φορές για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Εχει χαρακτηριστεί ως μία από τις καυστικότερες σάτιρες στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

 iraklis3