Νέα προσπάθεια της Ινδίας για ομαλή προσσελήνωση και εξερεύνηση της Σελήνης

 ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΤΣΑΝΤΡΑΓΙΑΝ-3»

Στις 14 Ιούλη εκτοξεύτηκε επιτυχώς από το διαστημοδρόμιο στη Σριχαρικότα, με τη βοήθεια ενός πυραύλου LVM3, η νέα μη επανδρωμένη αποστολή της Ινδίας προς τη Σελήνη. Η «Τσαντραγιάν-3» είναι η τρίτη ινδική αποστολή εξερεύνησης της Σελήνης και επιδιώκει να πετύχει την πρώτη ομαλή προσσελήνωση για την Ινδία και στη συνέχεια την εξερεύνηση της επιφάνειας του φεγγαριού με ρόβερ, καθώς η προηγούμενη παρόμοια αποστολή «Τσαντραγιάν-2» συνετρίβη, έχοντας άδοξο τέλος. Ωστόσο, το τμήμα της αποστολής εκείνης, που παρέμεινε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, ώστε να αποτελέσει ενδιάμεσο σταθμό αναμετάδοσης προς τη Γη των πληροφοριών από την άκατο και το ρόβερ, παραμένει σε λειτουργική κατάσταση και θα χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που το τροχιακό τμήμα της τρέχουσας αποστολής παρουσιάσει πρόβλημα.

Ο ινδικός LVM3 είναι ένας πύραυλος τριών σταδίων, που έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα για την τοποθέτηση πολλαπλών δορυφόρων σε τροχιά στην ίδια πτήση, ενώ μπορεί να βάλει σε τροχιά ακόμη και γεωσύγχρονους δορυφόρους (τροχιά ύψους 36.000 χλμ.). Μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φλεβάρη του 2022, ο LVM3 είναι ο φορέας προτίμησης της βρετανικής εταιρείας «OneWeb» για την εκτόξευση των δορυφόρων της, που πριν εκτοξεύονταν με πυραύλους της ρωσικής «Ροσκόσμος». Το πρώτο τμήμα του LVM3 αποτελείται από τους δύο βοηθητικούς πυραύλους LSB στερεού καυσίμου, μήκους 25 μέτρων και διαμέτρου 3,2 μέτρων. Το δεύτερο τμήμα τροφοδοτείται με υγρό καύσιμο (ασύμμετρη διμεθυλυδραζίνη) και οξειδωτικό (τετροξείδιο του αζώτου). Το τρίτο στάδιο είναι κρυογονικό, χρησιμοποιώντας υγροποιημένο υδρογόνο ως καύσιμο και υγροποιημένο οξυγόνο ως οξειδωτικό.

Η διαστημοσυσκευή «Τσαντραγιάν-3» κατά τη φάση προετοιμασίας. Διακρίνονται το τμήμα προσσελήνωσης στο πάνω μέρος, με ορατή τη ράμπα, πίσω από την οποία βρίσκεται ένα μικρό ρόβερ. Από κάτω το τμήμα προώθησης, που θα παραμείνει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Στο βάθος τεχνικοί εξετάζουν τη διαδικασία προσαρμογής της συσκευής ανάμεσα στα δύο τμήματα του προστατευτικού καλύμματος (φέρινγκ)

Η διαστημοσυσκευή «Τσαντραγιάν-3» είναι εξολοκλήρου κατασκευασμένη στην Ινδία και αποτελείται από το τμήμα προώθησης, το τμήμα προσσελήνωσης και το ρόβερ, που έχει προσαρτηθεί πάνω στο τμήμα προσσελήνωσης. Ο Ινδικός Οργανισμός Ερευνας του Διαστήματος (ISRO) επιδιώκει με την αποστολή αυτή να αποκομίσει χρήσιμες πληροφορίες και εμπειρία και για τις μελλοντικές διαπλανητικές αποστολές που σχεδιάζει.

Η πρώτη φάση της αποστολής, στην οποία η «Τσαντραγιάν-3» βρισκόταν ακόμη όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, περιλαμβάνει αρκετές μανούβρες μετά την εκτόξευση, ώστε να προσαρμοστεί κατάλληλα η τροχιά του σκάφους γύρω από τη Γη και να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η έναυση του κινητήρα, που θα το θέσει σε πορεία προς τη Σελήνη. Οταν τελικά μπει σε κατάλληλη τροχιά γύρω από τη Σελήνη, 15 έως 20 μέρες μετά την εκτόξευση, το τμήμα προώθησης και το σεληνιακό τμήμα θα διαχωριστούν, το πρώτο θα μείνει σε κυκλική τροχιά 100 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια και το δεύτερο θα αποπειραθεί να προσσεληνωθεί κοντά στον νότιο πόλο του φεγγαριού. Στη συνέχεια, το μικρό εξάτροχο ρόβερ θα κατέβει από το τμήμα προσσελήνωσης πάνω σε μια ράμπα που θα απλωθεί, ώστε να βρεθεί στο έδαφος και να αρχίσει να περιφέρεται στέλνοντας εικόνες και δεδομένα στο τμήμα προώθησης, που θα βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και εκείνο με τη σειρά του να τις στέλνει προς τη Γη.

Σε αναζήτηση νερού

Το ρόβερ μεταφέρει πέντε επιστημονικά όργανα για τη μελέτη των φυσικών χαρακτηριστικών της επιφάνειας του φεγγαριού, της εξαιρετικά αραιής ατμόσφαιρας κοντά στην επιφάνεια και της σεισμικής δραστηριότητας. Ο νότιος πόλος της Σελήνης είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητος. Οι περιοχές που παραμένουν εκεί σε αιώνια σκιά είναι πολύ πιο εκτεταμένες απ' ό,τι στον βόρειο πόλο και γι' αυτό είναι πολύ πιο πιθανό να βρεθεί σ' αυτές νερό με μορφή πάγου. Η «Τσαντραγιάν-1», το 2008, ήταν η πρώτη διαστημική αποστολή οποιασδήποτε χώρας, που εντόπισε - από τροχιά - νερό στον νότιο πόλο της Σελήνης.

Η προσσελήνωση σε περιοχές κοντά στον ισημερινό της Σελήνης είναι σχετικά εύκολη, με έδαφος πιο ομαλό και οι περισσότερες αποστολές την έχουν προτιμήσει. Ομως, η ανάγκη επιτόπιας επιβεβαίωσης της ύπαρξης νερού κάνει απαραίτητες τις αποστολές στον νότιο πόλο, που είναι πιο δύσκολες και παρακινδυνευμένες. Ο ISRO διαβεβαιώνει ότι όλα τα προβλήματα και τα λάθη που έγιναν στην προηγούμενη αποστολή, «Τσαντραγιάν-2», εντοπίστηκαν και διορθώθηκαν, ώστε να μην επαναληφθούν. Το τροχιακό τμήμα της προηγούμενης αποστολής έστειλε πολλές φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης, βοηθώντας έτσι να εντοπιστούν ογκόλιθοι και λακκούβες, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόβλημα στην τρέχουσα αποστολή, ενώ διευρύνθηκε και η ζώνη προσσελήνωσης, ώστε να υπάρχουν περισσότερες επιλογές. Η προσσελήνωση πρέπει να γίνει ακριβώς κατά την έναρξη της σεληνιακής μέρας, που διαρκεί 14 γήινες μέρες, ώστε το σεληνιακό τμήμα της διαστημοσυσκευής και το ρόβερ να μπορούν να τροφοδοτούν τις φωτοβολταϊκές τους κυψέλες με ηλιακή ενέργεια.

Ο ISRO προετοιμάζει ήδη την πρώτη επανδρωμένη ινδική αποστολή, που ονόμασε «Γκαγκανιάαν», για την οποία δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστές λεπτομέρειες. Το 2014 η Ινδία έγινε η πρώτη ασιατική χώρα που έστειλε διαστημική αποστολή στον Αρη με κόστος της αποστολής εκείνης μόλις 74 εκατομμύρια ευρώ, λιγότερα απ' ό,τι στοίχισαν κινηματογραφικές παραγωγές του Χόλιγουντ με θέμα την εξερεύνηση του Διαστήματος. Πριν από μερικά χρόνια, αξιωματούχος του ISRO είχε ανακοινώσει ότι η Ινδία σκοπεύει να φτιάξει δικό της τροχιακό διαστημικό σταθμό έως το 2030. Ο ISRO έχει προτείνει στην κυβέρνηση της Ινδίας και μια μη επανδρωμένη αποστολή στην Αφροδίτη.

Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγές: www.isro.gov.in, www.nasa.gov

 

....

 

Το δείγμα λατυποπαγούς πετρώματος, που σχηματίστηκε από συνένωση πολλών διαφορετικών πετρωμάτων

 

Πολύτιμο δείγμα του αρχαίου Αρη

Ενα από τα δείγματα, το 20ό κατά σειρά, που συνέλεξε το ρόβερ «Perseverance» (Επιμονή) της NASA, από το εσωτερικό του κρατήρα Τζεζέρο του Αρη, χαροποίησε ιδιαίτερα τους επιστήμονες στο κέντρο ελέγχου. Ο λόγος είναι ότι πρόκειται για δείγμα από ιζηματογενές πέτρωμα, που σχηματίστηκε στην κοίτη ενός αρχαίου ποταμού, με τη συγκόλληση πετρωμάτων, τα οποία το νερό είχε μεταφέρει εκεί από μακριά. 

Βράχοι που αποτέθηκαν στον κρατήρα Τζεζέρο, από αρχαίο ποταμό του Αρη

Μελετώντας το πέτρωμα αυτό, οι ερευνητές θα έχουν τη δυνατότητα από το ίδιο δείγμα να έχουν εικόνα από πολλά σημεία του αρχαίου Αρη, δηλαδή από τα σημεία από τα οποία προέρχονται τα επιμέρους τμήματα του πετρώματος, γνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι αυτά τα τμήματα έχουν διατηρηθεί αναλλοίωτα στον χρόνο, χωρίς την επίδραση της διάβρωσης της ατμόσφαιρας και του βομβαρδισμού από ηλιακή ακτινοβολία στα δισεκατομμύρια χρόνια που πέρασαν από τότε.

 Φυσικά, σε ένα πέτρωμα που σχηματίστηκε μέσα στο νερό, η αναζήτηση σημαδιών ύπαρξης ζωής στο παρελθόν του Αρη θα είναι ένας από τους βασικότερους στόχους των επιστημόνων. Αρκεί βέβαια να πραγματοποιηθεί η προβλεπόμενη αποστολή, που θα γινόταν σε συνεργασία με τη Ρωσία, αλλά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία προγραμματίζεται να γίνει σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, για τη συλλογή των δειγμάτων και τη μεταφορά τους στη Γη.