«Ονομαστικές» αυξήσεις - πραγματικές μειώσεις

Με τον μισθό του 2019 κλήθηκαν να ζήσουν στο τέλος του 2022 (!) οι εργαζόμενοι στα κράτη του ΟΟΣΑ, κι αυτό παρότι το κόστος ζωής έχει πολλαπλασιαστεί μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια. Την παραπάνω τραγική αλήθεια, που δείχνει ότι οι πραγματικοί μισθοί παγκοσμίως μειώνονται τα τελευταία χρόνια και το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων πέφτει, μαρτυρούν και τα στοιχεία από πρόσφατη έκθεση του ίδιου του ΟΟΣΑ για την «κατάσταση της απασχόλησης παγκοσμίως».

* * *

Ετσι, ενώ το 2022 οι ονομαστικοί μισθοί ανέβηκαν στις χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ, η αύξηση αυτή υπολειπόταν της συνολικής αύξησης του πληθωρισμού, με αποτέλεσμα τελικά οι πραγματικοί μισθοί να έχουν μειωθεί. Το αποτέλεσμα διαδοχικών μειώσεων των πραγματικών μισθών είναι ότι στο τέλος του 2022 οι πραγματικοί μισθοί ήταν μειωμένοι σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2019 κατά 2,2% μεσοσταθμικά σε 24 χώρες. Αλλά και στις υπόλοιπες χώρες το μεγαλύτερο μέρος της ονομαστικής αύξησης των μισθών εξανεμίστηκε εξαιτίας του πληθωρισμού.

Στη συνέχεια, το πρώτο τρίμηνο του 2023 η μέση αύξηση των μισθών ήταν στο 5,6% στις 34 χώρες του ΟΟΣΑ, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Ωστόσο, κατά μέσο όρο οι πραγματικοί μισθοί και αποδοχές μειώθηκαν κατά 3,8% και σε 30 χώρες - μέλη. Μάλιστα, αυτό αφορούσε και τους εργαζόμενους με σχετικά καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας.

Η εξήγηση που δίνουν τα αστικά επιτελεία για την επιδείνωση αυτή του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων στις πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες σχετίζεται πότε με την πανδημία και πότε με την κρίση, πότε με τον πληθωρισμό και πότε με τον πόλεμο.

* * *

Ομως, την ίδια στιγμή που στους εργαζόμενους φορτώνονται όλα τα δεινά, τα οποία βέβαια δεν είναι τίποτα «φυσικά φαινόμενα» αλλά έχουν τις υπογραφές των αστικών κυβερνήσεων, τα καπιταλιστικά κέρδη αυξάνονται, επιβεβαιώνοντας ότι η επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων πάει πακέτο με την ισχυροποίηση των επιχειρηματικών ομίλων.

Αλλωστε, η έκθεση του ΟΟΣΑ προσφέρει ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις ως προς τη σχέση ανάμεσα σε κόστος εργασίας και κέρδη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι την τελευταία τριετία το μοναδιαίο «κόστος εργασίας» έχει αυξηθεί στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ εξαιτίας της αύξησης των ονομαστικών μισθών. Ωστόσο την ίδια στιγμή και τα μοναδιαία κέρδη αυξήθηκαν στις περισσότερες χώρες, και μάλιστα τα κέρδη αυξήθηκαν πάνω από τα «κόστη εργασίας» και το 2021 και το 2022.

Οι επιχειρηματικοί όμιλοι, αναφέρει η έκθεση, αύξησαν τις τιμές των προϊόντων τους για να διατηρήσουν ή να διευρύνουν τα περιθώρια κέρδους τους. Σε αυτήν τη συγκυρία, οι επιχειρηματικοί όμιλοι έγιναν «πιο αποφασιστικοί» σε αυξήσεις των τιμών, οι οποίες φαινομενικά ενσωμάτωναν τις αυξήσεις του κόστους παραγωγής, στην πραγματικότητα διεύρυναν τα πραγματικά περιθώρια κέρδους τους. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι το ποσοστό των μισθών στο ΑΕΠ των κρατών υποχωρεί.

Ενα όμως εξίσου ενδιαφέρον εύρημα της έκθεσης είναι ότι ακόμη και αυτές οι ονομαστικές αυξήσεις στους μισθούς - συνήθως μετά από απεργιακούς αγώνες - στην πράξη αντιμετωπίζονται από τα μονοπώλια ως νέα «ευκαιρία» για αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων, προκειμένου να αντισταθμίσουν τη «χασούρα» από την αύξηση του εργασιακού «κόστους».

* * *

Είναι προφανές ότι το «ρολόι της Ιστορίας» γυρίζει πίσω για εκατομμύρια εργαζόμενους στον «αναπτυγμένο» κόσμο, που αντί να απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους, τα επιτεύγματα της τεχνολογίας και της επιστήμης, τον όλο και μεγαλύτερο πλούτο που παράγουν, αναγκάζονται να βάλουν στον «πάγο» ακόμη και βασικές τους ανάγκες. «Κόβουν» από το φαγητό, τη θέρμανση, τη μόρφωση των παιδιών, δουλεύουν σε χειρότερες και πιο επικίνδυνες συνθήκες, έχουν ξεχάσει τι θα πει ψυχαγωγία και διακοπές.

Το φαινόμενο παίρνει τέτοιες διαστάσεις που πλέον αποκαλείται «κρίση κόστους ζωής» και καταγράφεται στα πιο ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, όπως οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία, τα κράτη της ΕΕ και της Ασίας, ενώ παράλληλα τα καπιταλιστικά κέρδη εκτοξεύονται. Κι αυτό όχι μόνο «ονομαστικά», αλλά πραγματικά, φανερώνοντας ταυτόχρονα και τους όρους για να γίνει πραγματικά καλύτερη η ζωή των εργαζομένων: Σε σύγκρουση με μια πολιτική που έχει στο επίκεντρό της ακριβώς την προστασία των ομίλων και των κερδών τους.

Ε. Μ