Το παραμύθι Γκρέτα Τούνμπεργκ

Άρτος, θεάματα και κατασκευάσματα…  

Ότι η κλιματική αλλαγή και τα αίτιά της θα αποτελούσαν αντικείμενο ισχυρών αντικρουόμενων συμφερόντων μεταξύ επιχειρήσεων και κυβερνήσεων, αλλά και χρυσή ευκαιρία για να στηθούν καριέρες δεν αποτελεί ακριβώς έκπληξη. Μία από τις “σταρ” του “κλιματικού ακτιβισμού” είναι και η 16χρονη Σουηδέζα
Γκρέτα Τούνμπεργκ, που θεωρείται εμπνεύστρια των λεγόμενων “Fridays for future” που σαρώνουν εδώ και ένα χρόνο πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, με μαθητές να κατεβαίνουν τις Παρασκευές σε πορείες με αίτημα τη λήψη μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής. Το μύθο, την υποκρισία και τις σκοπιμότητες πίσω από το φαινόμενο Γκρέτα Τούνμπεργκ αναλύει σε ένα ενδιαφέρον άρθρο η Μαρία Δεναξά, που αναδημοσιεύεται παρά τις επιφυλάξεις σε επιμέρους κρίσεις και διατυπώσεις που σχετίζονται με τις υποκειμενικές θέσεις της αρθρογράφου:


Στην εποχή όπου οι πολίτες δεν πρέπει να έχουν γνώση, σκέψη και άποψη, στην εποχή όπου η ενημέρωση γίνεται ελεγχόμενη και οι πολίτες αντιμετωπίζονται σαν μια αγέλη που πρέπει να ακολουθεί μια και μόνο κατεύθυνση, στην εποχή όπου οι λέξεις από τη συστηματική διαστρέβλωση έχουν χάσει το νόημα τους… εμφανίζονται από το πουθενά, ολοένα και συχνότερα, από Μηχανής Θεοί – επικοινωνιακά κατασκευάσματα. Με τη βοήθεια των ΜΜΕ, καταφέρνουν η υποτιθέμενη δράση τους ή το υποτιθέμενο έργο τους, που στην ουσία είναι φούμαρα, να μονοπωλούν την επικαιρότητα. Μια τακτική, που συνίσταται στο να αποσπά την προσοχή της κοινής γνώμης από αποτυχημένες αντιλαϊκές πολιτικές, συρρίκνωση κοινωνικών κεκτημένων, αδικαιολόγητους πολέμους και αιματοχυσίες όπως σε Υεμένη, Ιράκ, Αφγανιστάν, Συρία, Λιβύη κ. αλλού, ανυπολόγιστες οικολογικές καταστροφές, όπως είναι η εντατική καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος του Αμαζονίου, εργασιακή εκμετάλλευση κ. άλλα εξίσου σημαντικά και σοβαρά ζητήματα.

Μια απ’ αυτές της ιέρειες της σύγχρονης προσωπολατρίας που επιβάλλεται, είναι και η 16χρονη Γκρέτα Τούνμπεργκ από τη Σουηδία, που εμφανίστηκε από το πουθενά τον Αύγουστο του 2018, διοργανώνοντας αποχή από το σχολεία της χώρας της κάθε Παρασκευή, με αίτημα την ενίσχυση των δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μια κινητοποίηση που πήρε αμέσως παγκόσμιες διαστάσεις και αστραπιαία το άγνωστο κορίτσι από τη Σουηδία, ανακηρύχθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη, από πολιτικούς, κυβερνήσεις, ΜΚΟ, επιχειρηματίες, ΜΜΕ, διαδίκτυο, βιομηχανία του θεάματος κ.τ.λ. παγκόσμιο σύμβολο καταπολέμησης της κλιματική αλλαγής, ενώ είναι υποψήφια για το Νόμπελ Ειρήνης!

Όλα καλά μέχρι εδώ, αν δεν είχαμε να κάνουμε με μια φούσκα. Με ένα καλοφτιαγμένο παραμύθι, με μια αναποτελεσματική κινητοποίηση, μια ανώδυνη επανάσταση με αερολογίες, καθώς εκείνοι που με τη βοήθεια των «δορυφόρων» τους υποστηρίζουν, προωθούν και εξυμνούν στα μάτια του πλήθους-αγέλης τη νεαρή Σουηδέζα και τον επιλεκτικό ακτιβισμό, είναι εκείνοι που καταστρέφουν πρώτοι το περιβάλλον και προκαλούν την κλιματική αλλαγή, στο όνομα των πολυπόθητων «επενδύσεων» και του άκρατου κέρδους.

Αλήθεια, τι τύχη παγκόσμιας προβολής και αποδοχής θα είχε η Γκρέτα, αν για παράδειγμα καταπιανόταν με την καταστροφική επένδυση για το περιβάλλον στις Σκουριές; Τι τύχη δημοσιότητας θα είχαν ο Α ή ο Ψ, που ασχολούνται με τις αιτίες της προσφυγιάς και το δράμα των χιλιάδων μεταναστών που πνίγονται καθημερινά στη Μεσόγειο; Αν διαμαρτύρονταν για την οικονομική εξαθλίωση και τον εργασιακό μεσαίωνα, ο οποίος επιβάλλεται απανταχού στον πλανήτη, εις το όνομα μιας επαναλαμβανόμενης και ατελείωτης οικονομικής κρίσης; Αν καταπιάνονταν με το γεγονός ότι οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι; Απολύτως καμία! Θα τη δαιμονοποιούσαν, θα την αποδομούσαν, θα την κατηγορούσαν για λαϊκίστρια, για ακροδεξιά, για ακροαριστερή, ταραχοποιό, τρελή για δέσιμο κι άλλα «κόσμια».

Το κατασκεύασμα «Γκρέτα»: «Δεν θέλω να είστε απελπισμένοι, θέλω να πανικοβληθείτε. Θέλω να αισθανθείτε τον φόβο μου και να ενεργήσετε σαν να καιγόταν το σπίτι σας», ήταν το απόσπασμα της τελευταίας ομιλίας της 16χρονης στην Ευρωβουλή που «συγκλόνισε», σύμφωνα με τα κλισέ της μηντιακής υπερβολής και του πρόσκαιρου εντυπωσιασμού. Πίσω από την ρητορική του φόβου και της καταστροφολογίας, ο «δημιουργός» της Γκρέτας είναι ένας πανίσχυρος και πασίγνωστος σουηδός δημοσιοσχετίστας – επικοινωνιολόγος, ο Ιγκμάρ Ρεντζόχ, στον οποίο ανήκει η διαδικτυακή start-up «We Don’t Have Time». Το παρασκήνιο του παραμυθιού «Γκρέτα» που δημιούργησε είναι λιγότερο όμορφο, αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρον.

Σύμφωνα με την δημοσιογραφική έρευνα καταξιωμένων δημοσιογράφων όπως είναι ο Σουηδός Αντρέας Ενρικσον, όλα είχαν προγραμματιστεί εκ των προτέρων, ώστε η έφηβη ακτιβίστρια που πάσχει από το σύνδρομο Ασπέργκερ, να μετατραπεί σε χρόνο dt σε διεθνή ηρωίδα. Η όμορφη ιστορία της ξεκινά στις 20 Αυγούστου του 2018, όταν ο Ρέντζοχ τη «συναντά» μπροστά από το σουηδικό Κοινοβούλιο όπου διαμαρτύρεται για την κλιματική αλλαγή. Λίγα λεπτά αργότερα, ο επικοινωνιολόγος δημοσιεύει μια συγκινητική ανάρτηση στη σελίδα του στο Facebook. Πρόκειται για την 1η μέρα απεργίας της 16χρονης. Στις 24 Αυγούστου, δηλαδή 4 μέρες αργότερα, κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία όλης της χώρας, μια αυτοβιογραφία που εμπλέκει την οικογενειακή κρίση με την κλιματική αλλαγή και είναι γραμμένο από τη Γκρέτα, τη μητέρα, τον πατέρα και την αδερφή της. Οι γονείς της είναι διάσημοι καλλιτέχνες, αλλά όχι η νεαρή ακτιβίστρια. Στην πραγματικότητα οι γονείς της γνώριζαν ήδη τον Ιγκμαρ Ρέντζοχ, με τον οποίο συμμετείχαν σε συνέδριο για το κλίμα στις 4 Μαΐου του 2018.

Κατά συνέπεια η πρώτη συνάντηση του Ρέντζοχ με την Γκρέτα, στο πεζοδρόμιο μπροστά από το σουηδικό Κοινοβούλιο, μόνο κατά τύχη δεν έγινε. Ούτε και το πρώτο άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Aftonbladet, την μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Σουηδία, λίγες ώρες μετά την ανάρτηση του επικοινωνιολόγου στο FB για την 16χρονη. Την ίδια ώρα αποκαλύφθηκε πως σύμβουλος του ιδρύματος που διαχειρίζεται την διαδικτυακή start-up του Ρέντζοχ, είναι η νεαρή ακτιβίστρια. Μεγαλομέτοχοι της “We Don’t Have Time, είναι δυο πανίσχυρες οικογένειες δισεκατομμυριούχων της Σουηδίας, που δεν έχουν καμία σχέση με την οικολογία και την κλιματική αλλαγή. Ασχολούνται με τα χρηματοοικονομικά και είναι μεγαλοεπενδυτές. Μάλιστα προσέλαβαν τον Ρέντζοχ, σε think tank που δημιούργησαν, το οποίο ασχολείται με τα θέματα της πράσινης ανάπτυξης, την κυκλική οικονομία, αλλά ως επί το πλείστον με το «Greenwashing». Το «Greenwashing» δεν είναι τίποτα άλλο από την οικολογική εξαπάτηση των καταναλωτών. Είναι η προσπάθεια αύξησης των πωλήσεων ή η βελτίωση της εικόνας μιας επιχείρησης, μέσω της παραπλανητικής προβολής, με δήθεν οικολογικά χαρακτηριστικά.

Πολλές επιχειρήσεις, όπως είναι οι πετρελαϊκές ή που πουλάνε ανεμογεννήτριες, θερμοσυσσωρευτές, κατασκευάζουν πυρηνικά εργοστάσια κ.άλλα, προσπαθούν να πείσουν ότι είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνες, ενώ στην πραγματικότητα κάνουν Greenwashing, παραπλανούν δηλαδή συστηματικά τους καταναλωτές, σχετικά με τις περιβαλλοντικές πρακτικές τους, τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες τους ή τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους. Κατά συνέπεια η Γκρέτα Τούνμπεργκ, ίσως εν αγνοία της, υπηρετεί και συμβουλεύει αυτούς που επικρίνει κι όχι μόνο. To «πράσινο ξέπλυμα», επιτρέπει τη συνεχή αναζωογόνηση του καπιταλισμού και την ευημερία των λόμπι για την προώθηση της πράσινης ανάπτυξης, όπου επί του παρόντος η πραγματικότητα είναι άλλη από την προτεινόμενη. Λόγω της αδυναμίας αντικατάστασης των παραδοσιακών πηγών ενέργειας, μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί καμία αποτελεσματική και βιώσιμη λύση αποθήκευσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Τέλος, όπως αποκαλύφθηκε τις τελευταίες ώρες, το υπερατλαντικό ταξίδι της 16χρονης ακτιβίστριας με αγωνιστικό ιστιοφόρο προς τις ΗΠΑ, για να έχει μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα, μόνο οικολογικό…δεν είναι! Για την επιστροφή του ιστιοφόρου στην Ευρώπη, θα πετάξουν ως τη Νέα Υόρκη πέντε μέλη του πληρώματος, ενώ ο γερμανός σκίπερ, Μπόρις Χέρμαν που συνοδεύει την 16χρονη θα πάρει κι αυτός το αεροπλάνο. Όπως σημειώνει η γερμανική εφημερίδα TAZ, το ταξίδι της Γρκέτα Τούνμπεργκ στη Νέα Υορκη, με σκοπό να πάρει μέρος σε διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, θα επιβαρύνει τελικά περισσότερο το περιβάλλον, απ’ ό,τι αν η νεαρή ακτιβίστρια και ο πατέρας της, πετούσαν τελικά με το αεροπλάνο!

Μαρία Δεναξά από aixmi.
 Κατιούσα