Μια μέρα σαν τη σημερινή

31/03/1596

Γεννιέται ο Γάλλος φιλόσοφος και μαθηματικός Ρενέ Ντεκάρτ (Καρτέσιος), που μεταξύ άλλων έμεινε στην ιστορία για τη ρήση του «σκέφτομαι, άρα υπάρχω».

31/03/1918

Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση: Ο στρατός των «εθελοντών» λευκοφρουρών ηττάται στο Αικατερινοντάρ από την επαναστατημένη εργατική τάξη.

31/03/1927

Το υπουργείο Παιδείας καταρτίζει επιτροπή «για την καταπολέμηση του κομμουνισμού εις τα σχολεία». Υπουργός Παιδείας τότε στην οικουμενική κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη ήταν το στέλεχος του Κόμματος των Ελευθεροφρόνων (του Ιωάννη Μεταξά) Θεολόγος Νικολούδης.

Ήδη με εμπιστευτική Εγκύκλιο του προς όλα τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα ο Θ. Νικολούδης είχε συστήσει την παρακολούθηση κάθε κομμουνιστικής κίνησης στα πανεπιστήμια, προτείνοντας ταυτόχρονα τη διενέργεια διαλέξεων κατά του κομμουνιστικού κινδύνου. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους επεσήμανε την ανάγκη «όπως ληφθή νομοθετικόν μέτρον απαγορεύον εις τους φοιτητάς να μετέχωσι συλλόγων μη επιδιωκόντων καθαρώς επιστημονικούς σκοπούς, καθισταμένης υπευθύνου της Συγκλήτου δια την τήρησιν του σχετικού νόμου. Θα συστηθή εις τους καθηγητάς όπως εκάστοτε δράττονται της ευκαιρίας προς διαφώτισιν των φοιτητών όσον αφορά τας περί ιστορικού υλισμού θεωρίας».

31/03/1931

Ιδρύεται η Εργατική Εστία.

 31/03/1944

13 αξιωματικών απ' όλα τα όπλα, πλην του Ναυτικού, μπήκε στην έπαυλη Ζάμαλεκ του Καΐρου όπου στεγαζόταν η ελληνική κυβέρνηση, πλησίασε το πρωθυπουργικό γραφείο και ζήτησε από τους υπασπιστές του πρωθυπουργού να του μεταβιβάσουν το αίτημα για μια άμεση συνάντηση μαζί του, ούτως ώστε να του εκθέσει την απαίτηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων της Μέσης Ανατολής για σχηματισμό κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, με κορμό την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, τη γνωστή ως Κυβέρνηση των Βουνών, που είχε συγκροτηθεί λίγες μέρες πριν στα ελληνικά βουνά από το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης.

31/03/1944

Έφιππο τμήμα του λόχου μηχανικού του ΕΛΑΣ Νοτίου Ολύμπου υπονομεύει τη σιδηροδρομική γραμμή και ανατινάζει γερμανική αμαξοστοιχία νότια της Λάρισας. Σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν περίπου 600 Γερμανοί αξιωματικοί και οπλίτες.

31/03/1944

Δραπετεύουν από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου 30 μέλη και στελέχη του ΚΚΕ που η μεταξική δικτατορία είχε παραδώσει στις δυνάμεις Κατοχής. Ανάμεσά τους, οι Μ. Σινάκος, Φ. Βέτας, Δ. Παρτσαλίδης, ο Ζάγκος, παλαιό στέλεχος, οι φοιτητές Ο. Στεφανίδης και Μίχος, κ.α.

Δραπετεύουναπό το στρατόπεδο Χαϊδαρίου 30 μέλη και στελέχη του ΚΚΕ

31/03/1946

Πραγματοποιούνται οι πρώτες εκλογές μετά την απελευθέρωση μέσα σε πρωτοφανείς συνθήκες βίας και νοθείας. Επισήμως, σε σύνολο εγγεγραμμένων 2.211.791, ψήφισαν 1.106.510. Η αποχή, στην οποία καλούσαν το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, παρά τις αφόρητες πιέσεις, ξεπέρασε το 50%. Ηταν, δε, πολύ μεγαλύτερη, αφού μεγάλος αριθμός πολιτών δεν είχε εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους, ενώ πολλοί βασιλόφρονες διπλοψήφισαν. Εντούτοις, η Επιτροπή του ΟΗΕ διακήρυξε κυνικά ότι «το ποσοστό της αποχής της Αριστεράς δεν υπερέβαινε το 9,3%»! Στις εκλογές επικράτησε το Λαϊκό Κόμμα.

Ανήμερα των εκλογών, ομάδα ενόπλων καταδιωκόμενων αγωνιστών επιτέθηκε κατά του Σταθμού Χωροφυλακής του Λιτόχωρου. Η ένοπλη διαμαρτυρία ενάντια στο αντιδραστικό καθεστώς της τρομοκρατίας και της βίας και της εκλογικής νοθείας ήταν προειδοποίηση προς την αντίδραση ότι δεν είναι δυνατό να δολοφονεί ατιμώρητα άοπλους πολίτες, γυναίκες και παιδιά.

Η απόφαση τότε του ΚΚΕ και του ΕΑΜ για αποχή αποτέλεσε έκτοτε διαχρονικό ζήτημα διαπάλης μέσα στο Κόμμα και πολεμικής απ’ έξω. Οι επικριτές του ΚΚΕ, παραβλέποντας το πραγματικό πρόβλημα στην πολιτική του, δηλαδή τη μη τοποθέτηση του ζητήματος της εξουσίας ως άμεσου πολιτικού καθήκοντος και άρα τη μη σύνδεση της αποχής με τη γενίκευση της ένοπλης πάλης, θεωρούν ως μέγα πολιτικό λάθος την αποχή από τις εκλογές του 1946.Οι εκλογές αυτές χαρακτηρίστηκαν από αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις ως η «μεγάλη ευκαιρία» ώστε το ΚΚΕ να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο -όπως λένε- στο μεταπολεμικό αστικό πολιτικό σκηνικό. Για να στηρίξουν το σκεπτικό τους επικαλούνται τη συμμετοχή των κομμουνιστικών κομμάτων στις κυβερνήσεις Εθνικής Ενότητας, που σχηματίστηκαν σε σειρά από χώρες της δυτικής Ευρώπης, που ουσιαστικά βοήθησαν στην αποκατάσταση της σταθερότητας της εξουσίας του κεφαλαίου, όπως και στον ισχυρισμό ότι μια πιθανή συνεργασία με το λεγόμενο «Κέντρο» θα μπορούσε να αποκόψει τη λεγόμενη «Δεξιά» από το μονοπώλιο της εξουσίας.Ωστόσο, μια τέτοια προσέγγιση «ξεχνά» την κοινή ταξική ταυτότητα «Δεξιάς» - «Κέντρου», που αποδείχθηκε τόσο από τη δραστηριότητα του Γεωργίου Παπανδρέου που στο όνομα της λαοκρατίας ξεκίνησε τα Δεκεμβριανά, όσο και από το ρόλο των μετεμφυλιακών κυβερνήσεων του «Κέντρου».

Οι οπορτουνιστικές δυνάμεις που δρούσαν και στο εσωτερικό του Κόμματος δεν άσκησαν κριτική στην αποχή με τη λογική της ανάγκης διάδοσης των θέσεων του ΚΚΕ για πάλη με όλα τα μέσα, όπως έκανε αργότερα η 3η Συνδιάσκεψη του Κόμματος (1950). Αντίθετα, η κριτική τους συνιστούσε την προϋπόθεση της διατύπωσης του «ειρηνικού, δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό». Επρόκειτο στην ουσία για την προώθηση μιας ρεφορμιστικής στρατηγικής στο κομμουνιστικό κίνημα, η οποία δε στηριζόταν στις ειδικές συνθήκες της μεταπολεμικής Ελλάδας (όπως υποστηρίζουν πολλοί από τους εισηγητές της), αλλά θεωρούσε ότι η ταξική πάλη στις σύγχρονες συνθήκες θα πρέπει να διεξάγεται μέσα στα πλαίσια του αστικού κοινοβουλευτισμού, απαλλαγμένη από τη χρήση της επαναστατικής βίας. Αυτό αποδεικνύεται και από την πολιτική θεωρία και πρακτική όσων πρωταγωνίστησαν στην κριτική για την αποχή από τις εκλογές του 1946 και αργότερα (1968) πρωτοστάτησαν στην ίδρυση του λεγόμενου «ΚΚΕ Εσωτερικού».

Οιπρώτες εκλογές μετά την απελευθέρωση σε συνθήκες βίας και νοθείας

31/03/1949

Δυνάμεις της VIII Μεραρχίας, κ.ά. τμήματα του ΔΣΕ, διεισδύουν στο Γράμμο και εξαπολύουν αιφνιδιαστική επίθεση κατά των θέσεων του κυβερνητικού στρατού, καταλαμβάνοντας τη Γύφτισσα, τη Μπολιάνα, το Ταμπούρι, κ.ά.

Οι σφοδρότερες συγκρούσεις έγιναν στο Ασημοχώρι, την καρδιά του Γράμμου, όπου οι κυβερνητικές μονάδες διαλύθηκαν. Ακολούθησε η μάχη του Κάντζικου, απ’ όπου στις 3 του Απρίλη 1949 οι κυβερνητικές δυνάμεις αναγκάστηκαν σε υποχώρηση. Στο μεταξύ, από τις 2 του μήνα, ο ΔΣΕ είχε εγκατασταθεί στα στρατηγικά υψώματα του Κάμενικ και Πύργου Στράτσιανης, δημιουργώντας πρόσθετα προβλήματα στον αστικό στρατό. Ανάλογες ήταν οι εξελίξεις και στη νότια πλευρά του Αχελώου.

Η αντεπίθεση που επιχείρησε ο κυβερνητικός στρατός, βιαστικά και υπό το κράτος πανικού, απέτυχε και έτσι ο ΔΣΕ κατάφερε να ανακαταλάβει τον Γράμμο. Η επιχείρηση αυτή του Δημοκρατικού Στρατού ήταν από τις πλέον πετυχημένες του ένοπλου ταξικού αγώνα, με τις αμυνόμενες κυβερνητικές δυνάμεις να υπερτερούν αριθμητικά 5 προς 1. Ταυτόχρονα, όμως, θα αποτελούσε και την τελευταία μεγάλη νικηφόρα επιχείρηση του ΔΣΕ.

Δυνάμεις του ΔΣΕ, διεισδύουνστο Γράμμο

31/03/2008

Πεθαίνει ο γαλλικής καταγωγής Αμερικανός σκηνοθέτης Ζιλ Ντασέν.