Οι διεργασίες για το «μέλλον της ΕΕ» με τη ματιά των Θέσεων της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Με αφορμή τη Διάσκεψη που ξεκίνησε την προηγούμενη Παρασκευή στο Στρασβούργο

Το εναρκτήριο λάκτισμα μιας χρυσοπληρωμένης εκστρατείας εξωραϊσμού της ΕΕ, χειραγώγησης λαϊκών συνειδήσεων και ωμού αντικομμουνισμού, της λεγόμενης Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης, δόθηκε την προηγούμενη Κυριακή στο Στρασβούργο, ανήμερα της επετείου της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, ημερομηνία που επέλεξε η ΕΕ για να γιορτάζει τη «μέρα της Ευρώπης».

«Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης είναι μια σειρά διαλόγων και συζητήσεων με τη συμμετοχή πολιτών, η οποία θα δώσει τη δυνατότητα σε πολίτες από όλη την Ευρώπη να μοιραστούν τις ιδέες τους και να συμβάλουν στη διαμόρφωση του κοινού μας μέλλοντος», διατείνεται η ΕΕ και από κοντά όλοι οι θιασώτες της επικροτούν την πορεία εμβάθυνσης και ενοποίησής της.

Η προσπάθεια επίδρασης στις λαϊκές συνειδήσεις είναι εξόφθαλμη, με τις εκκλήσεις - εμπαιγμό προς τους λαούς των κρατών - μελών να «συνδιαμορφώσουν» την ΕΕ.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για κάλεσμα ανοχής ή/και ενεργής συστράτευσης στην παραπέρα αντιδραστικοποίηση της ΕΕ, σε μια περίοδο που οι ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται διεθνώς, οι σχέσεις ανισότιμης αλληλεξάρτησης μεταξύ συμμάχων και ανταγωνιστών αναπροσαρμόζονται, στο φόντο και της αμφισβήτησης από την Κίνα της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ, που ταράσσει συνολικότερα τα νερά στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Αυτός είναι άλλωστε και ο πυρήνας του προβληματισμού των αστικών τάξεων στα κράτη - μέλη και των επιτελείων τους για το «μέλλον της Ευρώπης»: Με ποιους όρους και ποιες αναγκαίες προσαρμογές θα καταφέρουν η ιμπεριαλιστική ΕΕ και τα μονοπώλιά της να περιφρουρήσουν τη θέση και τα συμφέροντά τους σ' έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, φέρνοντας στην ημερήσια διάταξη ακόμα και το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης, με στρατιωτικά και άλλα μέσα.

Πάνω σ' αυτό το έδαφος ξεδιπλώνεται η ατζέντα για το «μέλλον της Ευρώπης», που αφορά τόσο την ευρωπαϊκή «συνοχή και ολοκλήρωση» όσο και τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων της ΕΕ με σύμμαχες και ανταγωνίστριες δυνάμεις.

Οι αντιθέσεις οξύνονται

Η συζήτηση αυτή δεν γίνεται βέβαια σε «κενό αέρος», αλλά στο έδαφος ισχυρών αντιθέσεων στο εσωτερικό της ΕΕ, που συνυπάρχουν με την προσπάθεια να βρεθούν συμβιβασμοί. Οπως σημειώνουν οι Θέσεις της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ,«οι αντιθέσεις των κρατών - μελών της ΕΕ που γεννά ο ανταγωνισμός των μονοπωλιακών ομίλων τους, των αστικών τους τάξεων, οξύνονται λόγω:

α) Της επίδρασης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης τόσο στο εσωτερικό της ΕΕ όσο και σε σχέση με τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ιαπωνία. Η ενίσχυση της θέσης της Γερμανίας έναντι της Γαλλίας και της Ιταλίας, που είχε καταγραφεί στην προηγούμενη φάση της ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης, αυξήθηκε ακόμα περισσότερο στη φάση ανισόμετρης εκδήλωσης της νέας κρίσης και των συνεπειών της στην Ευρωζώνη και συνολικά στην ΕΕ.

β) Της αντικειμενικής διαφοράς στη δημοσιονομική κατάσταση και στα προβλήματα διαχείρισης του κρατικού χρέους και του ετήσιου ελλείμματος, που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι αστικές κυβερνήσεις των κρατών - μελών, για να διασφαλίσουν την ικανοποιητική στήριξη των μονοπωλιακών ομίλων τους στη φάση της κρίσης.

γ) Των εναλλακτικών λύσεων που γεννά πλέον η αλλαγή του διεθνούς συσχετισμού (η δυναμική άνοδος της Κίνας, η όξυνση των σχέσεων ΗΠΑ - Γερμανίας, το Brexit κ.λπ.) για τις αστικές κυβερνήσεις. Τμήματα των αστικών τάξεων κρατών όπως της Ιταλίας, που διαπιστώνουν ότι αποκομίζουν λιγότερα συγκριτικά οφέλη από τη συμμετοχή στην ενιαία αγορά της ΕΕ και στο ευρώ, εξετάζουν αλλαγές στην ιεράρχηση των διεθνών συμμαχιών τους».

Σε κάθε περίπτωση, «το σύνολο των προαναφερόμενων αντικειμενικών παραγόντων, που ενισχύουν τις φυγόκεντρες δυνάμεις της Ευρωζώνης, δεν αναιρεί τα υπαρκτά οφέλη που ακόμα αντλούν οι αστικές τάξεις των κρατών - μελών της ΕΕ από τη μεγάλη ενιαία ευρωενωσιακή αγορά στον διεθνή ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα».

Αυτά είναι λοιπόν που οριοθετούν τη συζήτηση για το «μέλλον της Ευρώπης», και όχι τα κούφια λόγια και τα ξαναζεσταμένα ψέματα ότι η ΕΕ πρέπει τάχα «να ξαναβρεί τον δρόμο της» και «να επιστρέψει στις ιδρυτικές της αρχές», τα οποία προβάλλουν και στη χώρα μας τα αστικά κόμματα, ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ.

Πιο αντιδραστική, πιο επιθετική

Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης, που δεν ξεκίνησε τώρα, οι υπέρμαχοι της «περισσότερης ΕΕ» αποθεώνουν την «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», με αφορμή τα μέτρα επεκτατικής πολιτικής που πάρθηκαν στις συνθήκες της πανδημίας και της νέας καπιταλιστικής κρίσης για τη στήριξη των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Θυμίζουμε ότι η ΕΕ αποφάσισε για πρώτη φορά να προχωρήσει σε κοινό δανεισμό προκειμένου να στηρίξει σχέδια μεγάλης κρατικής παρέμβασης για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας σε όλα τα κράτη - μέλη, μέσω της συγκρότησης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.

Επίσης, αποφάσισε να αναστείλει την εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας την περίοδο 2020 - 2021 και να διαθέσει όχι μόνο δάνεια, αλλά και επιχορηγήσεις στα κράτη - μέλη, παράλληλα με τη χαλαρή πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που στηρίζει τους τραπεζικούς ομίλους με ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης».

Πρωτοστατώντας στον εξωραϊσμό της ΕΕ, δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και στη χώρα μας παρουσιάζουν αυτά τα μέτρα ως «στροφή» της «νεοφιλελεύθερης» ΕΕ σε πιο «κεϊνσιανές - φιλολαϊκές» πολιτικές διαχείρισης, καλλιεργώντας κάλπικες προσδοκίες ότι μια «πιο ενωμένη ΕΕ» θα δώσει τάχα απαντήσεις στις λαϊκές αγωνίες και τα αδιέξοδα.

Τα μέτρα όμως αυτά παίρνονται για τη στήριξη του κεφαλαίου και όχι των λαών, που σε όλα τα κράτη - μέλη πληρώνουν τα σπασμένα της κρίσης και της πανδημίας, με νέες αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις, με ένταση της εκμετάλλευσης και της φοροαφαίμαξης (το παράδειγμα του νόμου για τα Εργασιακά στην Ελλάδα είναι αποκαλυπτικό). Αναφέρουν σχετικά οι Θέσεις της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ:

«Παρότι η αντοχή του σχετικού συμβιβασμού της Συνόδου Κορυφής θα δοκιμαστεί από την αυξανόμενη απόκλιση συμφερόντων των αστικών τάξεων των κρατών - μελών της ΕΕ, εντούτοις η απόφαση της ΕΕ να προχωρήσει, για πρώτη φορά, σε κοινό δανεισμό για να δώσει επιδοτήσεις σε κράτη - μέλη αποτελεί βήμα προς την κατεύθυνση εμβάθυνσης της ενοποίησης της ΕΕ. Η συμφωνία για τη συγκρότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης εντάσσεται μέσα σε αυτό το πλαίσιο.

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για πορεία σε αντιδραστική κατεύθυνση. Κάθε βήμα που ενισχύει τη συνοχή της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας της ΕΕ ενισχύει τον πραγματικό αντίπαλο των εργαζομένων, τη δικτατορία του κεφαλαίου. Εμβάθυνση της ενοποίησης της ΕΕ σημαίνει ενίσχυση των ενιαίων μηχανισμών για την εφαρμογή ενιαίων αντιδραστικών κατευθύνσεων σε βάρος των λαών.

Οι διαδικασίες που προβλέπονται για την έγκριση πληρωμών, τόσο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης όσο και στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (επταετής προϋπολογισμός της ΕΕ), ενισχύουν τους μηχανισμούς εποπτείας και πίεσης για την πλήρη συμμόρφωση των κρατών - μελών με τις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Η εποπτεία για υπερχρεωμένα κράτη - μέλη, όπως η Ελλάδα, θα γίνει πολλαπλή. Δίπλα στο "ευρωπαϊκό εξάμηνο" θα προστεθεί ένας μηχανισμός διαρκούς αξιολόγησης του προγράμματος μεταρρυθμίσεων και δεσμεύσεων. Αυτός θα αποφασίζει αν θα αποδεσμεύονται ή θα παγώνουν τα κονδύλια των περιβόητων επιδοτήσεων.

Η γενική κατεύθυνση των μέτρων αύξησης του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων παραμένει σταθερή και μετά τις αλλαγές στη δημοσιονομική πολιτική και την υιοθέτηση της μεγάλης κρατικής παρέμβασης για τη διαχείριση της νέας διεθνούς οικονομικής κρίσης».

Η υδρόγειος ως «στρατηγικό περιβάλλον»

Τέλος, στο πλαίσιο της ίδιας συζήτησης διακινείται το επιχείρημα ότι μια «ισχυρότερη» και πιο πιο αυτοτελής ΕΕ θα μπορούσε να εγγυηθεί με αποτελεσματικότητα την ειρήνη και την ευημερία για τους λαούς της περιοχής, ως «εξισορροπητικός παράγοντας» στην αντιπαράθεση ΗΠΑ, Κίνας και Ρωσίας.

Το επιχείρημα αυτό προβάλλεται κυρίως από όσους αντιλαμβάνονται την «πολυφωνία» στο εσωτερικό της ΕΕ (στην πραγματικότητα τα συγκρουόμενα συμφέροντα των διαφορετικών αστικών τάξεων) ως «εμπόδιο» για μια πιο «ενιαία φωνή» της ΕΕ στον κόσμο. Για να γίνει αυτό, λένε, χρειάζονται περισσότερα κοινά βήματα, όχι μόνο στα οικονομικά και δημοσιονομικά, αλλά στην εξωτερική πολιτική και στην άμυνα, που θα εξασφαλίζουν σχετική αυτοτέλεια στην ΕΕ και στις διεθνείς παρεμβάσεις της.

Είναι ψέμα ότι η «εμβάθυνση της ΕΕ» και στον στρατιωτικό τομέα, που προωθείται μέσα από διάφορα «κανάλια», σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, θα κάνει τον κόσμο πιο ασφαλή. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει και μάλιστα μπροστά στα μάτια μας, αφού η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ βαθαίνει παράλληλα με την όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, βυθίζοντας σε νέους και μεγαλύτερους κινδύνους τους λαούς, προκειμένου να θωρακιστούν τα συμφέροντα των μονοπωλίων.

Η στρατιωτικοποίηση αυτή κοιτάζει και «προς τα μέσα», προς τον εχθρό λαό, με στόχο να καταπνίγει κάθε ριζοσπαστικό σκίρτημα, να παταχθεί κάθε διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής, πόσο μάλλον όταν αυτή αφορά τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και στρέφεται ενάντια στο κεφάλαιο, στην κερδοφορία, ή και στην εξουσία του.

Οπως σημειώνουν οι Θέσεις, «η ΕΕ αντιμετωπίζει την υδρόγειο ως "στρατηγικό περιβάλλον της", με βάση την Παγκόσμια Στρατηγική την οποία έχει εκπονήσει και ετοιμάζει την αναπροσαρμογή της.

Επιδιώκει επίσης την πιο αποτελεσματική διείσδυση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων σε τρίτες χώρες. Ετσι, συγκροτήθηκε η λεγόμενη "μόνιμη Διαρθρωμένη Στρατιωτική Συνεργασία" (PESCO). Παράλληλα, προωθείται η γαλλικής έμπνευσης "Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επεμβάσεων", για να ξεπερνιούνται οι καθυστερήσεις που προκαλεί η διαδικασία των ομόφωνων αποφάσεων, ώστε να εκτελούνται ιμπεριαλιστικές αποστολές άμεσα. Ηδη, σήμερα, η ΕΕ έχει ξετυλίξει ιμπεριαλιστικές αποστολές σε τρεις ηπείρους.

Παίρνονται μέτρα για την προώθηση του στόχου της λεγόμενης "Στρατηγικής Αυτονομίας" στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης της συμμαχίας και των κοινών επεμβάσεων με το ΝΑΤΟ, που παραμένει ο βασικός πυλώνας της. Με στόχο την αυτόνομη στρατιωτική επάρκεια, ενισχύεται ο σχεδιασμός ανάπτυξης προγραμμάτων έρευνας και εξοπλισμών από την ευρωενωσιακή αγορά, σε μια προσπάθεια να υποχωρήσει η εξάρτηση από την αμερικανική αγορά εξοπλισμών».

Για το ελπιδοφόρο μέλλον των λαών

Ολα τα παραπάνω σκιαγραφούν ζοφερό το μέλλον για τους λαούς από τη συμμετοχή στην ιμπεριαλιστική ΕΕ για τα συμφέροντα της αστικής τάξης σε κάθε χώρα. Καμία διάσκεψη δεν μπορεί να αλλοιώσει τον ταξικό της χαρακτήρα και τη σφοδρά αντιλαϊκή της στρατηγική. Αντιθέτως, η χειραγώγηση των λαών, χέρι - χέρι με την ένταση της καταστολής τους, αποτελεί προϋπόθεση για το ξεδίπλωμά της.

Το μέλλον για τους εργαζόμενους, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, τη νεολαία, βρίσκεται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή όπου τους λένε να βαδίσουν: Στην ισχυροποίηση της πάλης σε κάθε χώρα ενάντια στην ΕΕ και την εξουσία των μονοπωλίων, για αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, με την εξουσία και την οικονομία στα δικά τους χέρια, με επίκεντρο τις σύγχρονες εργατικές - λαϊκές ανάγκες και όχι το καπιταλιστικό κέρδος.

Β. Π