Νόμιμο το ΚΚΕ: Ηταν κατάκτηση, όχι παραχώρηση

 Σκίτσο από την 1η σελίδα του πρώτου νόμιμου φύλλου του «Ρ» στις 25 Σεπτέμβρη 1974

Το 1974, έπειτα από 27 χρόνια σκληρής παρανομίας, κατατρεγμών και πολυποίκιλων διώξεων, το ΚΚΕ νομιμοποιείται. Οχι χάρη στη μεγαλοψυχία της νεότευκτης αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, αλλά γιατί η νομιμοποίησή του αποτελούσε χρόνιο λαϊκό αίτημα.

Σ' εκείνη τη φάση, μια τέτοια ενέργεια ισοδυναμούσε με απόδειξη δημοκρατικότητας του νέου συστήματος στα μάτια του πολύπαθου λαού της χώρας μας, που δεν εννοούσε τη δημοκρατία χωρίς νόμιμο ΚΚΕ. Ο ίδιος, εξάλλου, είχε υποφέρει τα πάνδεινα, στο όνομα της δίωξης του ΚΚΕ και του κομμουνισμού, αφού οι αντικομμουνιστικοί νόμοι είχαν τελικά στραφεί εναντίον του προοδευτικού κινήματος στο σύνολό του, είχαν υπονομεύσει τα δικά του δικαιώματα και ελευθερίες.

Στο πρώτο συνέδριο σε συνθήκες νομιμότητας, το 10ο, ο Χ. Φλωράκης τόνιζε στην ομιλία του: «Η νομιμοποίηση του ΚΚΕ δεν ήταν μόνο μια επιτυχία της εργατικής τάξης, αλλά και μια νίκη του δημοκρατικού κινήματος και της δημοκρατικής ζωής του τόπου γενικότερα» και συμπλήρωνε: «Το δεύτερο δίδαγμα της ζωής στα χρόνια αυτά είναι ότι το ΚΚΕ δεν εξαφανίζεται επειδή έτσι το θέλουν η ολιγαρχία του χρήματος κι ο ιμπεριαλισμός, ότι, παρά τους σκληρούς διωγμούς μελών του, το ΚΚΕ συνέχισε αδιάλειπτα την ύπαρξη και τη δράση του. Αυτό δεν οφείλεται σε καμιά συγκυρία ή ιδιοτροπία της ιστορίας. Η ύπαρξή του αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα».

Λίγο πριν από τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, το Σεπτέμβρη του 1974, τυπώνεται και κυκλοφορεί για λίγους μήνες η εφημερίδα «Νέα Ελλάδα». Σε εκείνα τα λιγοστά φύλλα αποτυπώθηκαν οι πρώτες μέρες της μεταπολίτευσης και οι εξελίξεις ιδωμένες από μια διαφορετική σκοπιά. Στα πρωτοσέλιδα της «Νέας Ελλάδας», δεσπόζουν η κυπριακή τραγωδία, τα αιτήματα τιμωρίας των χουντικών εγκλημάτων. Αποτυπώνονται τα λαϊκά αιτήματα, που, έπειτα από μια μαύρη εφταετία, ξεσπούν σαν ορμητικός χείμαρρος.

Στο πρώτο τεύχος, που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 8 Αυγούστου του 1974, κυριαρχεί το αίτημα για νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Στο πρωτοσέλιδο δεσπόζει ο τίτλος: «Η παλλαϊκή αντίσταση στην Ελλάδα και την Κύπρο οι βασικοί παράγοντες της ανατροπής της λαομίσητης χουντικής δικτατορίας» και παρακάτω η υπόμνηση ότι ο λαός στις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις του ζήτησε: Αποκατάσταση αληθινής δημοκρατίας. Νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Κατάργηση των νόμων 509 και 375. Επαναπατρισμό των πολιτικών προσφύγων της εμφύλιας σύρραξης. Κολασμό των υπευθύνων για τα οικονομικά σκάνδαλα της χουντοκρατίας. Τιμωρία των βασανιστών και δολοφόνων των παιδιών του. Λευτεριά και ανεξαρτησία στην Κύπρο.

Η επιστροφή του Χαρίλαου Φλωράκη (22/8/74)

 

Στις 29 Αυγούστου, η εφημερίδα φιλοξενεί συνέντευξη, που είχε παραχωρήσει τρεις μέρες νωρίτερα ο πρώτος Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Χ. Φλωράκης, που είχε ήδη επιστρέψει στην Ελλάδα, παρότι τυπικά το ΚΚΕ παρέμενε παράνομο. Ο Χ. Φλωράκης διακηρύττει ότι το Κόμμα θα αγωνιστεί για τη δημοκρατία και την ελευθερία του ελληνικού λαού και για την ανεξαρτησία της Κύπρου. Το ΚΚΕ βάζει τον πήχη πολύ ψηλά, συναισθανόμενο τα νέα καθήκοντα που επωμίζεται και επιδιώκοντας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών, στις ανάγκες και τις προσδοκίες του ελληνικού λαού, παρότι το ίδιο εξακολουθεί να είναι λαβωμένο από τη μακρόχρονη παρανομία και τις τεράστιες απώλειες που μέτρησε στη διάρκειά της. Ρίχνεται κατευθείαν στη μάχη για την οργανωτική του ανασυγκρότηση, την ιδεολογική και πολιτική του επάρκεια.

 

Ο Πρώτος Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης δίνει την πρώτη του συνέντευξη στην Ελλάδα. 26 Αυγούστου 1974

Εν αναμονή της νομιμοποίησης, την Κυριακή 22 Σεπτέμβρη του 1974, η «Νέα Ελλάδα» κυκλοφορεί με πρωτοσέλιδο θέμα που φέρει τον τίτλο: «Αύριο πιθανώς το ΝΔ για τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ» και στο οποίο υπογραμμίζεται ότι αυτή θα «είναι μια νίκη της δημοκρατίας», η οποία «κατακτήθηκε με αμέτρητες θυσίες, υπέροχες αγωνιστικές εξάρσεις, αθάνατα "άλματα στον ουρανό". Πρώτα απ' όλα των κομμουνιστών, αυτών των πρωτοπόρων και πιστών παιδιών του λαού, αλλά και όλων των αριστερών, των συνεπών αγωνιστών της δημοκρατίας, όλων των εργαζομένων. Δεν είναι νίκη μόνο των κομμουνιστών, μόνο των αριστερών. Είναι κατάκτηση όλου του λαού. Η ίδια η αστική τάξη της Ελλάδας αναγκάστηκε, ύστερα από δεκαετίες διωγμών, αφάνταστων πιέσεων και εκβιασμών κατά του πρωτοπόρου κόμματος του λαού, να αναγνωρίσει ότι είναι ακατανόητη ακόμα κι η αστική δημοκρατία χωρίς την ελεύθερη λειτουργία του ΚΚΕ».

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 25 Σεπτέμβρη του 1974

Τη μεθεπόμενη μέρα, στις 24/9/1974, η «Νέα Ελλάδα» πανηγυρίζει από την πρώτη της σελίδα: «Νόμιμο το ΚΚΕ από χτες, καταργείται ο νόμος 509 του 1947 και επαναλειτουργούν τα κόμματα». Αναγγέλλει ακόμα ότι από την επομένη, 25/9, ξανακυκλοφορεί ο «Ριζοσπάστης», όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ, η κυκλοφορία του οποίου είχε επίσης απαγορευτεί.

Τέσσερα χρόνια μετά, στο 10ο Συνέδριό του, το ΚΚΕ αποτιμά το διάστημα νόμιμης δράσης του. Συζητά τις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, εκτιμά το περιεχόμενο της πολιτικής αλλαγής, αλλά και τη δική του δράση και λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις για τη μετέπειτα πορεία του, ενώ υπογραμμίζει ως πρωταρχικό το καθήκον της πάλης για ένα ισχυρό και μαζικό Κόμμα, μαρξιστικό - λενινιστικό, βαθιά ριζωμένο μέσα στην εργατική τάξη και τους άλλους εργαζόμενους.

Βάσω ΝΙΕΡΡΗ

 Νόμιμο το ΚΚΕ