Οι σύγχρονες ανάγκες για ολόπλευρη μόρφωση δεν απαντιούνται από παλιές και αποτυχημένες παιδαγωγικές συνταγές

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ

Για τα Νέα Προγράμματα Σπουδών που ανακοίνωσε το υπουργείο «Παιδείας»

1. Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών, που ανακοίνωσε το υπουργείο «Παιδείας», με βάση τα οποία θα γραφτούν τα νέα σχολικά βιβλία και δίνουν τις βασικές κατευθύνσεις της διδασκαλίας στα σχολεία, παρ' όλες τις κούφιες διακηρύξεις και τις όμορφες λέξεις, δεν είναι ούτε πραγματικά καινοτόμα, ούτε έχουν σκοπό να μορφώσουν τα παιδιά του ελληνικού λαού με τα «σύγχρονα γράμματα της εποχής μας».

Συνεχίζουν στην ίδια αδιέξοδη ρότα της αποσπασματικότητας, των ρηχών και επιφανειακών δεξιοτήτων, της διαστρέβλωσης της αλήθειας. Τα προγράμματα αυτά έχουν παράξει αποτελέσματα και είναι γνωστά. Δεν μπορεί ο δρόμος που μας έφερε ως εδώ, να αποτελεί και τη διέξοδο.

Η ίδια η υπουργός «Παιδείας» δήλωσε χαρακτηριστικά ότι το υπουργείο «έχτισε και πάνω στο έργο των προηγούμενων κυβερνήσεων». Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που και ο ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα ως αντιπολίτευση, δεν βρίσκει να πει λέξη για τον αντιδραστικό πυρήνα των νέων προγραμμάτων σπουδών, αλλά, αντίθετα, διεκδικεί «δάφνες» για την υλοποίησή τους.

Η συνέχεια στην εκπαιδευτική πολιτική για την οποία μιλάει το υπ. «Παιδείας» σημαίνει ότι βαδίζουμε στον ίδιο δρόμο που άνοιξαν τα προηγούμενα αναλυτικά προγράμματα σπουδών και τα σχολικά βιβλία. Αυτά δηλαδή που έχουν επιφέρει αρνητικές έως και ολέθριες συνέπειες στη συνολική μορφωτική συγκρότηση των γενιών που «έμαθαν γράμματα» με βάση αυτές τις αντιεπιστημονικές και αντιπαιδαγωγικές αρχές. Δεν θα δοκιμαστούν λοιπόν στο μέλλον. Εχουν αξιολογηθεί:

Από εκπαιδευτικούς που δίνουν τη μάχη για να μορφώσουν τα παιδιά του λαού, να μεταδώσουν την επιστημονική αλήθεια, με παιδαγωγικά συγκροτημένο τρόπο. Συναντούν, όμως, το τείχος των ασυνάρτητων και επιφανειακών πληροφοριών των σχολικών βιβλίων, των σοβαρών λαθών που υπάρχουν. Σκοντάφτουν ακόμα και στις οδηγίες που τους δίνει το υπουργείο «Παιδείας», το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ότι η αλήθεια δεν είναι αντικειμενική, ότι ένα όμορφο λογοτεχνικό κείμενο έχει την ίδια παιδαγωγική αξία με μια διαφήμιση, ότι οι φυσικές επιστήμες μπορούν να διδάσκονται χωρίς πειράματα κ.ά.

Από τους γονείς που βλέπουν τα παιδιά τους κολλημένα στην οθόνη, να μην μπορούν να εκφραστούν - άρα πολλές φορές και να σκεφτούν - δημιουργικά. Βλέπουν τα παιδιά τους να τρέχουν να καλύψουν μια διδακτική ύλη που ποτέ δεν αφομοιώνεται. Εχουν ζήσει κι αυτοί σαν μαθητές, όπως ζουν και τώρα τα παιδιά τους, το απαράδεκτο φαινόμενο της παπαγαλίας και του άγχους που ορθώνει εμπόδια στη δίψα των νέων να γνωρίσουν τον κόσμο, να δημιουργήσουν, να εκφραστούν, να πάρουν απαντήσεις στα μεγάλα γιατί που τους απασχολούν.

Από τους μαθητές που βιώνουν ένα ανιαρό σχολείο, γιατί είναι καθρέφτης της κοινωνίας που δεν δίνει διέξοδο στη δημιουργικότητά τους. Απαιτούν ένα σχολείο που δεν θα βάζει ταμπέλες στα παιδιά και θα τους οδηγεί στην κατάκτηση της γνώσης.

2. Το ίδιο το υπουργείο «Παιδείας» δήλωσε με τον πιο καθαρό τρόπο ότι τα νέα προγράμματα σπουδών: «Εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων». Δεν είναι δηλαδή «αλλαγή της ατζέντας», όπως υποκριτικά υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ για να κρύψει τις ευθύνες. Είναι κρίκος της αλυσίδας της κυβερνητικής επίθεσης στα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών, που:

-- δημιουργεί τους όρους για σχολεία πολλών ταχυτήτων

-- εξαρτά τη λειτουργία των σχολείων ακόμα πιο έντονα από την τσέπη των γονιών ή τις χορηγίες

-- μετατρέπει το σχολείο σε κέντρο εκγύμνασης επιφανειακών δεξιοτήτων, σε εξεταστική αρένα ανταγωνισμού.

Αυτό το σχολείο αξιολογείται ως «καλό» από το υπουργείο «Παιδείας»!

3. Οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι μαθητές ακούνε συνεχώς για αξιολόγηση. Ομως τι ακριβώς αξιολογήθηκε από τα σχολικά εγχειρίδια και τα προγράμματα σπουδών, προκειμένου αυτά να αντικατασταθούν;

Μήπως αξιολογήθηκαν η μονομέρεια, η αποσπασματικότητα, τα λάθη, η διαστρέβλωση της Ιστορίας, η κακομεταχείριση της γλώσσας; Η αλήθεια είναι ότι μέσα στην κοσμογονία της αξιολόγησης δεν βρήκε θέση αυτό ακριβώς που έπρεπε να κριθεί και να αποτιμηθεί: Η υποκατάσταση της γνώσης από τις δεξιότητες, η άρνηση της αντικειμενικότητας της αλήθειας, η διάλυση των επιστημονικών αντικειμένων σε θέματα με το άλλοθι της διαθεματικότητας, το φτώχεμα της γλώσσας ως οργάνου σκέψης και έκφρασης των νέων.

Οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι μαθητές έχουν χορτάσει από τα κούφια λόγια για τις διάφορες «κοσμογονίες». Ξέρουν και ζουν καθημερινά τη μόνιμη και αμετάβλητη υποβάθμιση του σχολείου, την απαξίωση και έλλειψη υποδομών, τα κενά σε εκπαιδευτικούς κ.ά. Τα ψεύτικα, μεγάλα λόγια αποδεικνύονται από το γεγονός ότι:

Γυμναστήριο έχει το 6% των Δημοτικών και το 22% των Γυμνασίων - Λυκείων. Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων έχει το 27% των Δημοτικών. Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών έχει το 5% των Δημοτικών και το 26% των Γυμνασίων - Λυκείων. Βιβλιοθήκη έχει το 12% των Δημοτικών και το 38% των Γυμνασίων - Λυκείων. Μια σειρά αναγκαία μαθήματα όπως καλλιτεχνικά, τέχνες, κοινωνικών επιστημών κ.ά. διώχνονται από τα σχολεία.

Το τι μαθαίνουν τα παιδιά του λαού στο σχολείο, συνδέεται με τα καθημερινά προβλήματα της λειτουργίας των σχολείων.

-- Το φθηνό για το κράτος σχολείο θα δώσει και λειψή γνώση στους μαθητές.

-- Το ακριβό για τους γονείς σχολείο θα δώσει τη μόρφωση με όρους εμπορεύματος.

-- Το κερδοφόρο για το κεφάλαιο σχολείο θα δώσει τη γνώση με το σταγονόμετρο. Τόσο ώστε να μείνουν σκυφτοί και φθηνοί οι αυριανοί εργαζόμενοι.

4. Το υπουργείο «Παιδείας» διαφημίζει ως καινοτομία των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών «τη γενίκευση της διαθεματικότητας, τη βιωματική μάθηση, τις δεξιότητες, την καταπολέμηση της παπαγαλίας». Ολα αυτά είναι δοκιμασμένα στη σχολική τάξη. Με βάση αυτά έχουν γραφτεί τα σχολικά βιβλία.

Η διαθεματικότητα βρίσκεται ήδη στα σχολικά βιβλία. Και έχει δημιουργήσει την εξής κατάσταση: Σκόρπιες πληροφορίες, ασύνδετες μεταξύ τους, που στο μόνο που βοηθούν είναι η ανάπτυξη επιφανειακών δεξιοτήτων, χωρίς ουσιαστικό καταστάλαγμα στη διανοητική συγκρότηση των μαθητών. Χωρίς την αναγκαία μορφωτική υποδομή, ανάλογα με την ηλικία των μαθητών, η διαθεματικότητα καταντά ένα κολάζ ασύνδετων μεταξύ τους γνώσεων και εννοιών.

Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει γενικά κι αόριστα με τη βιωματική μάθηση. Ομως οι συγκεκριμένες οδηγίες που δίνονται, οδηγούν απλώς στο να παίζουν τα παιδιά ρόλους, προωθούν την άποψη ότι το βίωμα, το πώς νιώθει κάποιος, ταυτίζεται με την αντικειμενική αλήθεια. Το παράδειγμα που έφερε η υπ. «Παιδείας», ότι «οι μαθητές δεν θα αποστηθίζουν αλλά θα βιώνουν ρόλους ιστορικών προσωπικοτήτων», είναι αστείο αν δεν ήταν ολέθριο στη συγκρότηση της ιστορικής γνώσης, που οδηγεί γενικότερα στην άποψη ότι η γνώση ταυτίζεται με τη γνώμη. Οποιος προβληματίζεται με τον ανορθολογισμό, με τη διάχυση διάφορων θεωριών συνωμοσίας, θα βρει μια σημαντική πηγή τους, αν ρίξει μια ματιά στις αντιδραστικές θεωρίες που κατακλύζουν τα προγράμματα σπουδών!

Η επέκταση των δεξιοτήτων δεν είναι ο μοναδικός δρόμος για να μπορούν οι μαθητές να έρχονται σε επαφή με σύγχρονα και επίκαιρα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία, την οικονομία, που απαιτούν τα νέα εργαλεία της παραγωγής.

Οι δεξιότητες βρίσκονται ήδη στο πρόγραμμα σπουδών στα σχολεία και έχουν βρει έκφραση στα βιβλία των μαθητών, ενώ πρόθεση της κυβέρνησης της ΝΔ, σε απόλυτη συμφωνία με τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι να γενικευτούν εις βάρος της γενικής μόρφωσης! Οι δεξιότητες αποτελούν απάντηση κυρίως στο πώς γίνεται κάτι, δεν είναι απάντηση στο γιατί. Αν δοθεί το κύριο βάρος στην εκγύμναση των δεξιοτήτων, τότε ο άνθρωπος ακολουθεί έναν τυφλοσούρτη ή μια μηχανική επανάληψη, γίνεται τελικά έρμαιο συνεχόμενων αλλαγών. Αλλωστε, έρευνες επιβεβαιώνουν ότι μια σειρά δεξιότητες «παλιώνουν» πολύ γρήγορα!

Το θέμα είναι το σχολείο να βοηθά τους μαθητές να αναπτύσσουν τις ικανότητές τους πάνω σε ένα στέρεο υπόβαθρο γνώσεων, με συνδυασμό θεωρίας και πράξης. Ετσι, μπορεί να ενσωματωθεί οτιδήποτε αναγκαίο και σύγχρονο στην εξέλιξη της επιστήμης, της τεχνολογίας. Αν οι μαθητές ξέρουν το γιατί, θα μπορούν να δίνουν απάντηση και στο πώς κάθε φαινομένου.

Η παπαγαλία που υποτίθεται πως θέλει να καταπολεμήσει το υπουργείο «Παιδείας», θυμίζει το «ήμουνα νιος και γέρασα». Αν πραγματικά ήθελε η κυβέρνηση να συμβάλει στην καταπολέμησή της, δεν θα ανάγκαζε μαθητές και εκπαιδευτικούς να τρέχουν πίσω από τα SOS της Τράπεζας Θεμάτων...

Το πρόβλημα δεν βρίσκεται γενικά κι αόριστα στην αποστήθιση, αλλά στο ότι αυτά που «μαθαίνονται απ' έξω», γρήγορα ξεχνιούνται. Η αιτία βρίσκεται στο γεγονός ότι οι μαθητές «μπουκώνονται» με πληροφορίες χωρίς να ξέρουν τι να τις κάνουν, μόλις απομακρυνθούν από τις κάθε είδους εξετάσεις, κυρίως τις πανελλαδικές. Κανείς φυσικά δεν μπορεί να αρνηθεί την ανάγκη της απομνημόνευσης. Δεν υπάρχει ανθρώπινη πράξη και επιστήμη που δεν «επιστρέφει» σε αυτά που ξέρει «απ' έξω», για να αντιμετωπίσει γρήγορα νέα προβλήματα.

Ηδη από πολλούς εκπαιδευτικούς Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης τονίζεται ο αυξανόμενος όγκος της ύλης σε μια σειρά πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα. Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, που έρχεται να προστεθεί στους ταξικούς «κόφτες» της Τράπεζας Θεμάτων, της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, αλλά και στις επικίνδυνες απόψεις που ακούγονται ότι η ύλη των πανελλαδικών εξετάσεων δεν θα καθορίζεται από τα σχολικά βιβλία. Η εξέλιξη αυτή ορθώνει επιπλέον εμπόδια στην πρόσβαση των παιδιών της λαϊκής οικογένειας στα πανεπιστήμια. Ο μεγάλος όγκος της ύλης, τα πολύ προχωρημένα αντικείμενα διδασκαλίας θα βάλουν ακόμα μεγαλύτερα εμπόδια στα παιδιά της λαϊκής οικογένειας. Η κατάσταση στα δημόσια σχολεία, με τα μεγάλα κενά εκπαιδευτικών, είναι τέτοια που οι εκπαιδευτικοί αναγκάζονται να διδάξουν μαθήματα που δεν είχαν καν διδαχτεί στο πανεπιστήμιο, λόγω των απαράδεκτων κυβερνητικών αποφάσεων του ΣΥΡΙΖΑ, που διατηρεί η ΝΔ.

Στα νέα προγράμματα σπουδών συνεχίζεται η «σύγχρονη» κατήχηση με τις σάπιες ιδέες των λίγων που καρπώνονται την εργασία και τον ιδρώτα των πολλών. Η επιχειρηματικότητα κλίνεται σε όλες τις πτώσεις, για να μάθουν από μικρά τα παιδιά να σκέφτονται για τον καπιταλιστή πριν απ' αυτόν. Ο,τι μεγάλο έδωσε η ανθρωπότητα, όπως οι κοινωνικές επαναστάσεις, ταυτίζονται με παθολογία, με αναστάτωση. Το φάρμακο που προτείνεται για τα κοινωνικά προβλήματα είναι η κοινωνική συναίνεση, το ψέμα δηλαδή ότι μπορούν να κερδίζουν και οι καταπιεσμένοι και οι καταπιεστές. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, η μεγάλη φυλακή των λαών, παρουσιάζεται ως το κοινό τους σπίτι και σαν πρότυπο δημοκρατίας! Η απαράδεκτη δήλωση του πρωθυπουργού κατά την παρουσίαση των νέων προγραμμάτων σπουδών, ότι τα μεταναστευτικά ρεύματα είναι ζήτημα κλιματικής αλλαγής (!), δείχνει τι συνείδηση θέλουν να διαμορφώσουν στις νέες και στους νέους.

Τα νέα προγράμματα σπουδών επιμένουν στην απαράδεκτη άποψη ότι ο εκπαιδευτικός είναι απλά ένας μεσάζοντας της γνώσης και των πληροφοριών! Πίσω απ' αυτή την επικίνδυνη αντίληψη κρύβεται η αντιδραστική ιδέα ότι οι μαθητές οικοδομούν μόνοι τους τη γνώση. Υποτίθεται ότι έτσι θα σταματήσει το σχολείο να είναι ανιαρό. Τέτοιες θεωρίες δοκιμάζονται εδώ και χρόνια και στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη. Δεν μπορούν όμως να δώσουν διέξοδο στο βασικό: Το σχολείο γίνεται δημιουργικό όταν θέσει ως στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη νόησης, βούλησης και συναισθήματος. Σε αυτή την υπόθεση, οι εκπαιδευτικοί όχι μόνο δεν θα είναι μεσάζοντες της γνώσης, αλλά οι αγωγοί των παιδιών (παιδαγωγοί), που γνωρίζοντας τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της τάξης τους, θα καθοδηγήσουν (αξιοποιώντας όλες τις πρόσφορες μορφές και μέσα) τους μαθητές στο όμορφο, δημιουργικό και απαιτητικό μονοπάτι της κατάκτησης της αντικειμενικής αλήθειας των φυσικών και κοινωνικών φαινομένων.

5. Το ΚΚΕ καλεί τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, τους μαθητές, όλο τον λαό να συγκροτήσουμε ένα πλατύ διεκδικητικό μορφωτικό ρεύμα, που θα θέτει ως σκοπό την πραγματική ανανέωση του σχολείου και των προγραμμάτων σπουδών και γι' αυτό:

-- Θα αντιστέκεται στην επέλαση της ημιμάθειας και μιας ζωής δίχως δικαιώματα για τη νεολαία.

-- Θα παλεύει για ένα σχολείο που θα μορφώνει όλα τα παιδιά, συνδέοντας τη θεωρία με την πράξη, την επιστήμη με την τέχνη και τον αθλητισμό. Για ένα σχολείο ανοιχτό στις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και κλειστό στα ψέματα των λίγων.

-- Θα δημιουργεί μέσα κι έξω από την τάξη μορφωτικά αντισώματα σε παλιές και «νέες» μορφές ανορθολογισμού, θα διαμορφώνει σχέδιο ώστε μέσα από κάθε μάθημα να βγαίνει το συμπέρασμα ότι μπορούμε να κατακτήσουμε την αλήθεια που είναι αντικειμενική και όχι υπόθεση του πώς βλέπει το κάθε άτομο την πραγματικότητα.

-- Θα ανοίγει τη συζήτηση στα σωματεία, στους συλλόγους γονέων, στα μαθητικά συμβούλια, για «το τι μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο». Σε αυτή την υπόθεση δεν περισσεύει ούτε ένας προοδευτικός εκπαιδευτικός, ούτε ένας γονιός που προβληματίζεται για τη μόρφωση των παιδιών, ούτε ένας μαθητής που αναζητά απαντήσεις στα μεγάλα γιατί του κόσμου. Η πείρα, η σκέψη και η δράση όλων είναι πολύτιμη.

Το πραγματικά καινοτόμο και δίκαιο στην Παιδαγωγική θα γράφει στις σημαίες του: Ολοι οι άνθρωποι μπορούν να γνωρίσουν τον κόσμο για να τον αλλάξουν. Και γι' αυτό θα είναι αγκάθι στις ορέξεις όσων σχεδιάζουν η γνώση να δίνεται με το σταγονόμετρο.

Ομως στο έδαφος αυτής της μορφωτικής απαίτησης μπορεί να ανθίσει ένα σχολείο που θα δουλεύει ώστε κάθε άνθρωπος να σκέφτεται επιστημονικά και κάθε επιστήμη να σκέφτεται ανθρώπινα.