Ο Ελληνικός Τύπος του 1871 για την Κομμούνα

Αντιγράφουμε από το περιοδικό «Πρωτοπόροι» (φύλλο 2 — 1930) ένα ενδιαφέρον κείμενο για το πώς είδε ο ελληνικός Τύπος την Παρισινή Κομμούνα (Διατηρήθηκε η ορθογραφία):

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ 1871 ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΑ

Από κάθε άποψη αξίζει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο τι έγραψεν ο ελληνικός τύπος για την Παρισινή επανάσταση του 1871. Ιδιαίτερα όμως από την άποψη του ότι μπορούν ν’ αποτελέσουν ντοκουμέντα και αποδείξεις αδιάσειστες του χαρακτήρα της πρώτης αυτής εργατικής επανάστασης.

Στα 1871, όπως και σήμερα, στην Αθήνα βγαίναν κάμποσες εφημερίδες: ο «Αιών», η «Μέριμνα», το «Μέλλον», το «Έθνικόν Πνεύμα», ο «Χρόνος», ο «Έθνοφύλαξ», η «Παλιγγενεσία» κλπ. Απ’ όλες αυτές, πιο ενδιαφέρουσες είναι ο «Αιών» και το «Μέλλον». Η πρώτη, «όργανον του υπουργείου», όπως την αποκαλούν οι αντιπολιτευόμενες, παρέχει την πλουσιώτερη ειδησιογραφία, και οι γνώμες της απηχούν τις αντιλήψεις της κρατούσας τάξης (φεουδαρχίας). Η δεύτερη, επιφανέστερη από τις αντιπολιτευόμενες, ενδιαφέρει κυρίως από την αρθρογραφική της άποψη, γιατί αντιπροσωπεύει τις προοδευτικές και επαναστατικές, ακόμη τότε, αντιλήψεις της ελληνικής αστικές τάξης.

* * *

Να πώς ο «Αιών» της 8 Μαρτίου 1871 περιγράφει την έναρξη της εξέγερσης:

«Η πόλις των Παρισίων δεν φαίνεται επανελθούσα εις την τάξιν καθ’ ολοκληρίαν. Τα άνέχαθεν ταραχοποιά προάστια τα κατοικούμενa παρ’ εργατών, ων ευκόλως εκμεταλλεύονται οι ραδιούργοι την σννείδησιν και τας ανάγκας, παριστώσι λίαν περίεργον φαίναμενον και εις ουχί μικράς ανησυχίας εμβάλλωσι την μεγάλην πλειονοψηφία των Παρισίων. Ιδου τι συνέβη εκεί και εις τίνα ευρίσκονται κατάστασιν οι Παρίσιοι. Την προτεραίαν της εις τους Παρισίους καθόδου των Γερμανών, εθνοφύλακες τίνες της Montmarte, ενός των διαμερισμάτων των Παρισίων, κατασχόντες τα εν τη πλατεία Wagram τοποθετημένα τηλεβόλα, περί τα 250, εκ των παρ’ ιδιοκτητών χυτηρίων εν Παρισίοις κατασκευασθέντων, κατά την πολιορκίαν, όπως χρησιμεύσωσιν εις την άμυναν της πόλεως, ων δ’ ήσαν επιτετραμένοι την φύλαξιν, μετήγαγον αυτά αυτογνωμόνως εις το προάστιόν των, και τα ετοποθέτησαν εις το ύψωμα, το υπερκείμενον της άλλης πόλεως, χαράξαντες πέριξ αυτών τάφρους και ανεγείροντας χαρακώματα. Ούτω εκτός των τηλεβόλων των πέριξ των Παρισίων φρουρίων, άτινα οι γερμανοί έστρεψαν κατά της γαλλικής πρωτευούσης, και πυροβόλα γαλλικά, παρά Γάλλων εξυπηρετούμενα, μέλλοντα να πυροβολήσωσι κατά γάλλων επίσης, εστήθησαν κατά της ατυχούς μεγαλουπόλεως. Τα κανόνια αρπάσαντες και κρατούντες δημοκράται εθνοφύλακες, συνέστησαν εν Montmarte κυβέρνησιν ιδίαν, κηρύξαντες στασιαστάς τους ετέρους συμπολίτας των. H Κυβέρνησίς των είναι η καθαρά Δημοκρατία, επί του παρόντος δε η εξακολούθησις της πληρωμής 30 σολδίων ήτοι ενός φράγκου και ημίσεως την ημέραν, έκαστοι των μελών της νέας Δημοκρατίας, και η δωρεάν κατοίκησις αυτών. Η περίστασις αυτή, ως εικός, παρέσχεν ανησυχίας και εις την Κυβέρνησιν και εις την άλλην πόλιν των Παρισίων».

Να πώς στο φύλλο της 11)3)1871 περιγράφει την κατάληψη του Παρισιού και την αδέλφωση του στρατού με τους επαναστάτες:

«Η Γαλλική Κυβέρνησις δεν ηδύνατο ν’ ανεχθή επί πλέον την παράτασιν της τοιαύτης καταστάσεως ούτε ν΄ αφίση προίκα την εξουσίαν αυτής εκπίπτουσαν … Την νύκτα λοιπόν της 6)18 προς την 7)19 Μαρτίου, ήτοι του τελευταίου Σαββάτου προς την Κυριακήν, φέρει το πρώτον τηλεγράφημα, ο στρατηγός Vinov, ηγούμενος του τακτικού στρατού, περιέζωσε το ύψωμα της Montmarte, και, επωφελούμενος, φαίνεται, της νυκτός, κατώρθωσε να καταλάβη τα αρπαγέντα και κρατούμενα παρά των στασιαζόντων κανόνια. Αλλ’ ενώ έσυρε ταύτα προς την άλλην πόλιν, οι στασιασταί, ενισχυθέντες παρ’ ενόπλων σωμάων άλλων, ήρξαντο του κατά του στρατου πυρό΄ς. 0 Vinoy διέταξε τον στρατόν ν’ αντιπυροβολήση. Kaι μέρος μεν υπήκουσεν· Αλλά μέρος αυτού άλλο, αφού αντηλλάγησαν μερικοί πυροβολισμοί, και επληγώθησαν τινές, δεν συγκατένευσε να εξακολοθήση τον πυροβολισμόν, αρνηθέν δε, κατέλιπε τας θέσεις του, μεταβάν εις τας τάξεις των στασιαστών. Της παραλυσίας επελθούσης, συνεπεία της μερικής λιποταξίας ταύτης, το υπόλοιπον του στρατού, όσον έμεινεν εις το καθήκον του και δεν συνηνώθη μετά των στασιαστών, μη δυνάμενον ανθέξη εις το πλήθος των εναντίων, ενισχυθέντων δια πολλών ταγμάτων εθνοφυλακής, ίσως δε και ηθικώς αποσυντεθειμένον ον, υπεχώρησεν. Οι στασιασταί, ως φυσικόν, εκυρίευσαν τα απ’ αυτών πρότινος αφαιρεθέντα κανόνια, αφού ταύτα εγκατελήφθησαν παρά του στρατού… Ο Τιέρ εξέδωκε προκήρυξιν, καλών την εθνοφυλακήν να υπεραπισθή μετά του στρατού την πατρίδα και την δημοκρατίαν.

»Δυστυχώς του Τιέφ η εκκλησις δεν εισηκούσθη, ο δε αποτρόπαιος εμφύκλιος αγών εξηκολούθησεν υπό την αγριοτέραν μορφήν αυτού. Την Κυριακήν, 6)11) Μαρτίου, η οστάσις εξετάθη, επληρώθησαν δ΄ οδοφραγμάτων η Montmarte, η Bellevilie και το προάστιον του Αγίου Κωνσταντίνου…».

«Ει και τρεις ημέραι παρήλθον από της εκκρήξεως της στάσεως εν Παρισίοις, ουδεμία ήλθε δυσάρεστος όμοιας φύσεως είδησις εκ της Λυώνης, όπου οι Ερυθροί έχουσιν επίσης ισχυρόν κέντρον…».

«ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟΝ Α’. Εις την Κυβέρνησιν διεβιβάσθη, χθες την πρωίαν, το επόμενον τηλεγράφημα:

ΒΕΡΣΑΛΙΑΙ. 8)20 Μαρτίου, ώρα 7, λεπτά 27 της εσπέρας. — Οι στασιασταίϊ εισί κύριοι των Παρισίιων. Ο στρατός και μέρος της εθνοφυλακής ηνώθησαν (fraternize) μετά των στασιαστών. H Εθνική συνέλενυσις συνήλθεν εις Βερσαλλίας, όπου μετηνέχθη ή Κυβέρνησις

Η Συνέλευσις εσκέφθη, περί της θλιβεράς καταστάσεως ταύτης. Η επαναστατική Κυβέρνησις έλαβε τον τίτλον του Γενικού Κομητάτου της εθνοφυλακής. (Comite general de la garde Nationale)».

Στις 26)3 δημοσιεύει την ακόλουθη είδηση:

«Παρίσι 24. — Έν Μασσαλία επροκηρύχθη η δεσποτεία του Δήμου. Η πόλις είναι εκπεπληγμένη αλλ’ ήσυχος· αι εργασίαι εξακολουθούν».

Στις 2)73 η «Παλιγγενεσία» δίνει τις παρακάτω ειδήσεις:

Βερσαλλίαι 23/4 Μαρτίου. Επίσημον — Οι αντάρται υπέστησαν σήμερον οριστικην αποτυχίαν.

0 στρατός της κυβερνήσεως εκυρίευσε τον προμαχώνα Chatillons κaι 2.000 αιχμαλώτους, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και ο στρατηγός Henny oύςτινας μετεκόμισεν ενταύθα ο στρατηγός Duval. Ο στρατηγός ετήρησεν αρίστην διαγωγήν και επολέμησεν μετά πολλού θάρρονς. Εντός των Παρισίων ουδεμία μάχη. Τα πάντα προμηνύουσι ταχίστην εντελώς λύσιν.

Βορδώ 6)25 Απριλίου 2 ώρ. 10 εσπέρ. — Επίσημος είδησις εκ Βερσαλλιών της 5 Απριλίου λέγει ότι εις Λουνόζ οι κοινοκτημονισταί εδολοφόνησαν τον στρατηγόν των θωρακοφόρων…

Στο ίδιο φύλλο η «Παλιγγενεσία» δημοσιεύει την ακόλουθη είδηση από τις Βερσαλλίες με τον τίτλο «η Κυβέρνησις των στασιαστών»:

«Πάντα σχεδόν τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής είναι απλοί εργάται· ο πρόεδρος αυτής Ασσή ήτον πέρυσιν έτι εργάτης κοινός εν τοις γνωστοίς σιδηρουργείοις του Κρεζώ, ο Βαρλέν ήτο βιβλιοδέτης, ο Βλαισέ κουρεύς. Και όμως ο αναγιγνώσκων τα πρακτικά των συναθροίσεων της Κεντρικής Επιτροπής βλέπει μετ’ εκπλήξεως ότι οι εργάται, ους η θριαμβεύουσα στάσις μετεμόρφωσεν εν μια ημέρα εις Κυβερνήτας των Παρισίων, συζητούσι μεθ’ ικανής ευσχημοσύνης και δεν αμοιρούσιν πολιτικών τινων και οικονομολογικών γνώσεων. O Ασσή ιδίωος εκφράζει τας ιδέας του μετά περιέργου αλληλουχίας και λεπτότητος· ο δε Ααβαλέτ, καίπερ μόλις γιγνώσκων να γράφη το όνομά του, πέκτηται σπανίαν ευφράδειαν».

Και στο φύλλο της 31 Μαΐου, δημοσιεύεται η παρακάτω είδηση, χαραχτηριστική για την αλληλεγγύη που εκδηλώνουν προς την κρατούσα τάξη της Γαλλίας, oι ως τα χθες εχθροί της Γερμανοί φεουδάρχες, μπρος στον κοινόν εχθρό:

Βερσαλλίαι 10 Απριλίου 8 εσπέρας.- Εν τη συνελεύσει ο Ιούλιος Φάβρος κηρύττει ότι άπασαι αι ευρωπαϊκαί δυνάμεις συμπεριλαμβανομένων και των Γερμανικών εξεδήλωσαν τας συμπαθείας των εις την Κυβέρνησιν της εθνικής συνελεύσεως ην θεωρούσιν ως την μόνην νόμιμον και την έχουσαν εχέγγυα σπουδαία. 0 Φάβρος ελπίζει ότι προσεχώς η τάξις θέλει αποκατασταθή εν Παρισίοις διά των ενεργειών και του θάρρους του γενναίου στρατού.

Λονδίνου 14)27 — O Θιέρς προσεκάλεσεν τας κυβερνήσεις της Γερμανίας, Βελγίου, 1σπανίας και Ελβετίας να παράσχωσιν ειίς τα σύνορα χείρα αρωγόν προς σύλληψιν των κακούργων.

 Ηρακλής Κακαβάνης