Φρίντριχ Ενγκελς

Πεθαίνει, 5/8/1895, ο Φρίντριχ Ενγκελς, κορυφαία μορφή του παγκόσμιου εργατικού, επαναστατικού και κομμουνιστικού κινήματος.

Ο θάνατός του, αν και αναμενόμενος μιας και ο Ένγκελς ήταν άρρωστος από καιρό, έπεσε σαν κεραυνός στο διεθνές σοσιαλιστικό κίνημα.

 Ο Βίλχελμ Λίμπκνεχτ, ένας από τους ηγέτες τότε του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, που είχε γνωριστεί και συνεργαστεί με τον Μαρξ και τον Ενγκελς, έγραψε: «Ο Στρατηγός (σ.σ. έτσι χαρακτήριζαν τον Ένγκελς) πέθανε χθες τη νύχτα 10.30…

Παρόλο που το θάνατό του τον περιμέναμε, το πλήγμα ωστόσο ήταν σκληρό, φοβερό. Είχε πέσει σαν δέντρο που το κόβουν, ο γιγάντιος ήρωας του πνεύματος που είχε θεμελιώσει μαζί με τον Μαρξ τον επιστημονικό σοσιαλισμό και είχε διδάξει την τακτική του σοσιαλισμού... ο φίλος, ο σύμβουλος, ο οδηγός, ο μαχητής ήταν νεκρός».

Στις 28 Νοέμβρη 1820 γεννιέται ο Φρίντριχ Ενγκελς, κορυφαία θεωρητικοπολιτική μορφή του παγκόσμιου εργατικού, επαναστατικού και κομμουνιστικού κινήματος. Ο Φ. Ενγκελς από κοινού με τον Κ. Μαρξ συνδιαμόρφωσαν και θεμελίωσαν την επιστημονική κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης, αποδεικνύοντας το αναπόφευκτο, νομοτελειακό πέρασμα της κοινωνίας από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό. Και έδωσαν έτσι στην πρωτοπόρα επαναστατική τάξη τα όπλα για να γίνει τάξη για τον εαυτό της, προκειμένου να φέρει σε πέρας την ιστορική της αποστολή, την κοινωνική απελευθέρωση από την ταξική εκμετάλλευση. 

Ο Ενγκελς ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη θεμελίωση και την τεκμηρίωση της υλιστικής διαλεκτικής, αντιμετωπίζοντας πλήθος θεωρητικών προβλημάτων και αναλαμβάνοντας να αντικρούσει τις αντιεπιστημονικές απόψεις της ιδεαλιστικής φιλοσοφίας. 

Συνδύασε τη συγγραφική του δραστηριότητα με την επαναστατική πάλη και πήρε μέρος σε πολλές επαναστατικές εξεγέρσεις, όπως στη Γερμανία και τη Γαλλία.

Ο Ενγκελς γενίκευσε την πείρα της επαναστατικής περιόδου του 1848 - 1849 στη Γερμανία σε δύο έργα του, «Ο πόλεμος των χωρικών στη Γερμανία» και «Επανάσταση και Αντεπανάσταση στη Γερμανία», που γράφτηκε σε συνεργασία με τον Μαρξ. Σ' αυτό το έργο του, ο Ενγκελς στρέφει την προσοχή του στη μελέτη των ζητημάτων της ένοπλης εξέγερσης.

Μαζί με τον Μαρξ, επεξεργάστηκαν το πρώτο στην ιστορία Πρόγραμμα προλεταριακού κόμματος, το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος». Ανάμεσα στα πολλά έργα του που ξεχώρισαν, το «Αντι - Ντύρινγκ», «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους», «Ουτοπικός και Επιστημονικός Σοσιαλισμός», «Λουδοβίκος Φόιερμπαχ και το τέλος της γερμανικής κλασικής φιλοσοφίας», «Για το ζήτημα της κατοικίας» και άλλα. Επίσης, ο Ενγκελς ασχολήθηκε με τη μελέτη των Φυσικών Επιστημών και των Μαθηματικών. Τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας βρίσκονται συμπυκνωμένα στο περίφημο έργο του «Διαλεκτική της Φύσης». Μετά το θάνατο του Μαρξ, ο Ενγκελς αναλαμβάνει να εκδώσει το δεύτερο και τρίτο τόμο του «Κεφαλαίου». 

Ο δεύτερος τόμος κυκλοφόρησε το 1885 και ο τρίτος, με δικές του συμπληρώσεις απαραίτητες για την έκδοσή του, το 1894.