Ποιος φοβάται τον σοσιαλισμό; (ο σοσιαλισμός που έζησα)

Μετά τις ανατροπές και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, έδω και 30 χρόνια, η προσπάθεια να αμαυρώσουν και να συκοφαντήσουν τον σοσιαλισμό, αγριεύει όλο και περισσότερο. Η αστική τάξη, οι καπιταλιστές, οι εκμεταλλευτές του μόχθου της εργατικής τάξης, οι αντικομμουνιστές, οπορτουνιστές και κάθε είδους “δημοκράτες”, ακόμα και αυτοί που ζήσαν τον σοσιαλισμό και τα επιτεύγματα του, κάνοντας σημαία τις αδυναμίες που είχε και που θέλουν έναν “ανθρώπινο δημοκρατικό καπιταλισμό”, με παραπληροφόρηση και συκοφαντίες προσπαθούν να σβήσουν από τη μνήμη των λαών και ειδικά των νέων ανθρώπων, ότι όταν την εξουσία και τα μέσα παραγωγής τα έχουν αυτοί που παράγουν τον πλούτο, αυτοί που “γυρίζουν” το γρανάζι, και όχι οι καπιταλιστές εκμεταλλευτές τους, μπορεί να έχουν μια αξιοπρεπή ζωή. Και αυτό είχε γίνει και είχε ξεκινήσει το 1917. Έχει ανοίξει ο δρόμος για οικοδόμηση μιας άλλης πρωτόγνωρης κοινωνίας που αφεντικά ήταν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.

Φαίνεται αυτοί που συκοφαντούν τον σοσιαλισμό και ρίχνουν τόνους λάσπη στην ιστορική και ηρωική διαδρομή των μπολσεβίκων-κομμουνιστών, διαστρεβλώνοντας τη σοβιετική ιστορία, προσπαθούν σε εμάς που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στη Σοβιετική Ένωση, σε εμάς που αποκτήσαμε σοβιετική παιδεία και μόρφωση, να μας πείσουν ότι δεν ζήσαμε καλά στο σοσιαλισμό.

Αδυναμίες υπήρχαν, όπως και λάθη και παραλείψεις. Ο σοσιαλισμός όμως οικοδομήθηκε με κινητήρια δύναμη την εργατική τάξη στην εξουσία, καταργώντας την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, το πιο σημαντικό στοιχείο σε μια τέτοια κοινωνία.

Στη Σοβιετική Ένωση ζούσανε πάνω από 100 εθνικότητες. Έδωσε στους λαούς, ελευθερία, ανεξαρτησία και ισοτιμία. Δημιούργησε τους όρους για την πολιτική, οικονομική και πνευματική ανάπτυξη όλων των λαών της χώρας. Εκτιμούσαν τον κάθε άνθρωπο της εργασίας, τον προστάτευαν και τον προετοίμαζαν για την μελλοντική του ζωή. Ο λαός της Σοβιετικής Ένωσης είχε εμπιστοσύνη στο σοσιαλιστικό κράτος για αυτό και στήριζε τη σοβιετική εξουσία.

Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, από φτωχή αγροτική χώρα, με το που τελείωσε ο εμφύλιος πόλεμος μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, ξεκίνησε η ανοικοδόμηση με ραγδαίους ρυθμούς.

Με τα πενταετή πλάνα ξεκίνησε η ταχεία οικονομική εξέλιξη της Σοβιετικής Ένωσης. Οι αποφάσεις για τα πλάνα επεξεργαζόντουσαν κεντρικά σε παλλαϊκό επίπεδο, υπολογίζοντας τις ανάγκες όλων των εθνοτήτων και δημοκρατιών απο το ειδικό όργανο που ιδρύθηκε (ΓΚΟΣΠΛΑΝ-Εθνική Επιτροπή Σχεδιασμού) υπό την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Η πραγματοποίηση του πλάνου είχε γίνει το κίνητρο για τη σοβιετική εργατική τάξη (σταναχοβικό κίνημα, σοσιαλιστική άμιλα, κόκκινα μεροκάματα κλπ). Το πρώτο πενταετές πλάνο ξεκίνησε στα δύσκολα χρόνια της οικοδόμησης του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, του πρώτου κράτους της εργατικής τάξης (1928-1932). Ολοκληρώθηκε μέσα σε τέσσερα (4) χρόνια. Κυριότερος ηγετικός κλάδος της εθνικής οικονομίας ήταν η βαριά βιομηχανία. Ο όγκος της παραγωγής διπλασιάστηκε: ηλεκτρική ενέργεια 2,7 φορές, κάρβουνο-πετρέλαιο 1,8 φορές, ατσάλι 1,4 φορές, τσιμέντο 2 φορές, σιδεροκοπτικές μηχανές 10 φορές, τρακτέρ-αυτοκίνητα 30 φορές. Στην πόλη Ιβάνοβο χτίστηκαν και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους: το μεγαλύτερο στην Ευρώπη εργοστάσιο υφαντουργίας, κλωστοϋφαντουργίας, εργοστάσιο κατασκευής μηχανών για τυρφάνθρακα, στο κάτω Νόβγκοροντ, εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων, στο Χάρκοβο και Στάλινγκράντ, εργοστάσια τρακτέρ. Στα τέλη του 1930 ήδη στην χώρα δεν υπήρχε ανεργία και αναλφαβητισμός. Συνολικά χτίστηκαν 1500 μεγάλες βιομηχανίες, το εθνικό εισόδημα αυξήθηκε πάνω από δύο φόρες, χτίστηκε ο μεγαλύτερος στον κόσμο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειες (Δνεπρογκρές). Χτίστηκαν εργοστάσια μεταλλουργίας στο Μαγνητογκόρσκ, Λιπέτσκ, Τσελιαμπίνσκ, Νόβο Κουζνέτσκ, Νορίλσκ, Σβερντλόβσκ. Αυτοκινητοβιομηχανίες: Gaz, Zys, δημιουργήθηκε βιομηχανία μηχανοκατασκευών και νέοι κλάδοι παραγωγής μηχανών και εγκαταστάσεων. Ξεκίνησε να λειτουργεί η σιδηροδρομική γραμμή Τουρκεστάν – Σιβηρία, ενώ καθιερώθηκε η 7ωρη εργασία. Έγινε σοσιαλιστική μεταρρύθμιση της αγροτικής οικονομίας: 211 χιλιάδες κολχόζ, 150 χιλιάδες τρακτέρ και 2.446 μηχανοστάσια για τράκτερ, ενώ 70 χιλιάδες πολίτες αποφοίτησαν από ανώτερα και μέσα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ερχόταν 2η στον κόσμο στην παραγωγή μηχανημάτων και χυτοσίδηρο, όπως και στην εξόρυξη πετρελαίου. Και όλα αυτά επετεύχθηκαν μέσα σε 4 χρόνια του πρώτου 5ετούς πλάνου.

Στο 2ο 5ετές πλάνο (1933-1937) το εθνικό εισόδημα ανέβηκε 2,1 φορές, τα βιομηχανικά προϊοντα 2,1 φορές, η αγροτική οικονομία 1,3 φορές. Χτίζεται η μεγαλύτερη βάση στη χώρα, εξόρυξης κάρβουνου και χυτοσίδηρου. Το 1935 στη Μόσχα ξεκινάει η λειτουργία του Μετρό, ενώ πλατιά αναπτύσσεται το σταχανοβικό κίνημα. Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του πλωτού καναλιού Μόσχα Βόλγα 128 χλμ. Η αποστολή του Ιβάν Παπάνιν (πολικός εξερευνητής-επιστήμονας) αποβιβάζεται στον Βόρειο Πόλο και δημιουργεί τον πρώτο επιστημονικό σταθμό. Το πλήρωμα του αεροπλάνου ANT-25 με του Τσκάλοφ, Μπαϊντούκοφ, Μπελιακόφ εκτελούν την πτήση Σοβιετική Ένωση – Αμερική μέσω Βόρειου Πόλου χωρίς ενδιάμεσο σταθμό. Χτίστηκαν 4,5 χιλιάδες μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα (εργοστάσια κατασκευής τανκς, αεροπλάνων και όπλων) και εκπαιδεύτηκαν υψηλού επιπέδου στελέχη. Σε υψηλούς ρυθμούς κινήθηκε η ανάπτυξη της εθνικής αεροπορικής βιομηχανίας, χτίστηκαν καινούργια πανεπιστήμια και το πλωτό κανάλι Μπελομόρ-Μπαλτίσκι, μήκους 227 χλμ. Χτίστηκαν σχολεία -3.600 σχολικά κτήρια σε πόλεις και σε κωμόπολεις και 15 χιλιάδες στα χωριά. Στα κολχόζ και στα σοβχοζ υπήρχαν 456 χιλιάδες τρακτέρ, 128 χιλιάδες αλωνιστικές μηχανές, 146 χιλιάδες φορτηγά. Ήδη στα πρώτα πενταετή πλάνα η Σοβιετική Ένωση είχε δημιουργήσει ισχυρή βιομηχανία με τη συμμαχία εργατών, αγροτών, διανοούμενων. Και να σκεφτεί κανείς οτι το 1933 ήταν μολίς 16 χρόνια από την ίδρυση του πρώτου κράτους στον κόσμο της εργατικής τάξης. Και αν συγκρίνουμε με τις τότε καπιταλιστικές χώρες, με μια οικονομία που χτιζόταν αιώνες, κατακλέβοντας τα πλούτη από τις αποικίες, χρησιμοποιώντας σκλάβους, αλυσοδεμένους επί αιώνες και μετέπειτα φτηνά εργατικά χέρια, δεν έχουν καταφέρει ούτε το ελάχιστο από αυτά που πέτυχαν αυτοί που παράγουν τον πλούτο και τον χρησιμοποιούν για τη δική τους ευημερία.

Το τρίτο 5ετές πλάνο δεν είχε ολοκλήρωθει, γιατί το 1941 ξέκινησε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος. Τα πρώτα τρία χρόνια του 3ου 5ετούς πλάνου (1938-1941), η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε 45%, η βιομηχανία μηχανοκατασκευών αυξήθηκε κατά 70%, η οποία αποτελούσε τη βάση της βιομηχανικής ανάπτυξης και της τεχνικής προόδου της εθνικής οικονομίας. Το 1939 η Σοβιετική Ένωση είχε περισσότερα πανεπιστήμια και φοιτητές σε σχέση με τις χώρες της Ευρώπης.

Την περίοδο 1938-1942 λειτούργησαν 3.000 καινούργια εργοστάσια (παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικούς σταθμούς που χτίστηκαν στον ποταμό Βόλγα, τον Κάμα και τον Δνείπερο και στους ποταμούς της Σιβηρίας, εργοστάσια παραγωγής σιδηρομεταλλεύματος, χυτοσιδήρου, χάλυβα, δυιλίστηρια. Οι κλιματικές συνθήκες στη Σιβηρία ήταν ακραίες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Και να σκεφτούμε ότι καμία άλλη χώρα δεν είχε τόση ποικιλία φυσικών συνθηκών, όπως στη Σοβιετική Ένωση: όταν στο Βερχογιάνσκ έκανε ψύχος -70° υπό το μηδέν, στην Υπερκαυκασία γινόταν συγκομιδή των εσπεριδοειδών και του τσαγιού, και στην κεντρική Ασία άνθιζαν τα δέντρα. Το 1940 ο αριθμός των εργαζομένων αυξήθηκε στο 31,2 εκατομμύρια σε σύγκριση με το 1928 που ήταν 11,5 εκατομμύρια.

Άραγε μπορούσαν οι καπιταλιστικές χώρες να βλέπουν ατάραχες την αλματώδη άνοδο της οικονομίας της Σοβιετικής Ένωσης που βασίζονταν στο σοσιαλιστικό σύστημα οικονομίας και στη σοσιαλιστική εξουσία των μέσων παραγωγής; Όχι δεν μπορούσαν.

Το 5ετές πλάνο διακόπηκε από την επίθεση των φασιστικών στρατευμάτων στις 22 Ιούνη 1941.

Βλέποντας την επιθετική πολιτική της φασιστικής Γερμανίας, δόθηκε μεγάλη σημασία στην στρατιωτική άμυνα της χώρας και αναγκαστικά αυξήθηκαν και οι στρατιωτικές δαπάνες, ενώ ξεκίνησε και η μαζική παραγωγή καινούργιων ειδών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού, π.χ. τανκ Τ-34, ολμοβόλο “Κατιούσα”, βομβαρδιστικά αεροπλάνα. Η Σοβιετική Βιομηχανία από το 1941 μέχρι το Σεπτέμβρη του 1945, κατασκεύασε 147 χιλιάδες αεροπλάνα, 104 χιλιάδες τανκς και 489 χιλιάδες πυροβόλα όπλα.

Στις αρχές του πολέμου κατάφεραν να μετακινήσουν στα μετόπισθεν 1.310 μεγάλα εργοστάσια, 1,5 εκατομμύρια βαγόνια με φορτίο και 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Και αυτό κατορθώθηκε χάρη στην αυτοθυσία του Σοβιετικού λαού που υπεράσπιζε τα ιδανικά του σοσιαλισμού και τη ζωή που οικοδομούσε ο ίδιος. Η άντοχη και η υπεροχή του σοσιαλισμού επιβεβαιώθηκε την περίοδο του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Ο σοσιαλισμός νίκησε τον φασισμό, ο οποίος ήταν και είναι γέννημα-θρέμμα του καπιταλισμού. Η Σοβιετική Ένωση είχε μεγάλη απώλεια σε ανθρώπινες ζώες-27 εκατομμύρια, καταστράφηκαν βιομηχανίες, οι χιτλερικοί κάψανε και καταστρέψανε 1.710 πόλεις, 70 χιλιάδες χωριά, πάνω από 6 εκατομμύρια κτήρια, αφήνοντας 25 εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς στέγη, 31.850 εργοστάσια, 65.000 χλμ. σιδηροδρομικών γραμμών, 4.100 σταθμούς, 40 χιλιάδες νοσοκομεία, 84 χιλιάδες σχολεία, τεχνικές σχολές, πανεπίστημια, 43 χιλιάδες βιβλιοθήκες, 36.χιλιάδες ταχυδρομεία, 239 χιλιάδες ηλεκτρογεννήτριες και 175 χιλιάδες μηχανοκατασκευές. Καταστρέψανε και κατακλέψανε 98 χιλιάδες κολχόζ, 1.976 σοβχόζ, 1.890 μηχανοστάσια τρακτέρ, μεταφέρανε στη Γερμανία 71 εκατομμύρια ζώα παραγωγής (αγελάδες, γουρούνια, άλογα κλπ). Καταστράφηκε το 30% του εθνικού πλούτου και όμως καταφέραν να σταθούν στα πόδια τους.

Η βασική οικονομοπολιτική στρατηγική του 5ετους πλάνου μετά τον πόλεμο, ήταν σε σύντομο χρονικό διάστημα να αποκατασταθούν οι πληγείσες περιοχές της χώρας. Το πλάνο προέβλεπε την αποκατάσταση κατεστραμμένων από τον πόλεμο περιοχών, αύξηση του επιπέδου της βιομηχανίας σε προπολεμική κατάσταση, άνοδο της αγροτικής οικονομίας, βελτίωση του επιπέδου ζωής του Σοβιετικού λαού.

Καμία καπιταλιστική χώρα δεν ήλπιζε ότι η οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης θα ανακάμψει και θα φτάσει στο επίπεδο που είχε πριν τον πόλεμο και πολύ περισσότερο. Και όμως ήδη το 1948 χωρίς ξένα κεφάλαια, χάρη στην κρατική ρύθμιση της οικονομίας και την αυτοθυσία του Σοβιετικού λαού, καταφέραν να φτάσουν την οικονομία στο προπολεμικό επίπεδο με το πενταετές πλάνο (1946-1950) το οποίο τελικά ολοκληρώθηκε μέσα σε 4 χρόνια και επικυρώθηκε από το ανώτατο Σοβιέτ στις αρχές του 1946.

Τα εργοστάσια που κατασκεύαζαν στρατιωτικό οπλισμό, μετατράπηκαν ταχύτατα σε εργοστάσια κατασκευής προϊόντων για ειρηνικούς σκοπούς.

Τα εργατικά συνδικάτα της χώρας ξεκίνησαν πανσοβιετική σοσιαλιστική άμιλα για να υλοποιήσουν το 4ο πενταετές πλάνο. Χιλιάδες εργάτες πήραν προσωπικά πλάνα και ξεκίνησαν να εφαρμόζουν ταχύτατες μεθόδους εργασίας. Η Κομσομόλ (νεολαία της Σοβιετικής Ένωσης) πήρε μέρος ενεργά στην αποκατάσταση 15 παλαιών πόλεων της χώρας, που καταστράφηκαν από τον πόλεμο. Επίσης σημαντική ήταν η συμμετοχή της και στα πρώτα 5ετή πλάνα. Γιατί “Εκείνο που ιδιαίτερα χαρακτηρίζει τους νέους είναι η εξαιρετικά δυνατή εσωτερική τους παρόρμηση να κάνουν πράξη τα ιδανικά τους. Οι νέοι είναι πάντα έτοιμοι να κάνουν θυσίες, λαχταρούν πάντα να πάνε από τη μια άκρη της γης στην άλλη, να ταξιδέψουν στη θάλασσα χωρίς να τους νοιάζει αν είναι μούτσοι ή αν είναι στη γέφυρα του καπετάνιου, να ανακαλύψουν καινούργιες χώρες και ένα σωρό άλλα. …… η λαχτάρα για τα μεγάλα, η λαχτάρα να κάνουν σπουδαία κατορθώματα παλληκαριάς, να κάνουν θαύματα για το λαό στην επιστήμη και σε άλλους τομείς χαρακτηρίζει τους σημερινούς νέους.”-Μ.Ι. Καλίνιν -1926 συνέδριο της Κομσομόλ.

Στις περισσότερες κατεστράμμενες περιοχές, όπως η δημοκρατία της Λευκορωσίας, Μολδαβία, Ουκρανία, κατέβηκε κόσμος από όλη τη Σοβιετική Ένωση.

Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της βαριάς βιομηχανίας και η αύξηση της αγροτικής παραγωγής, έγινε χάρη στην αξιοποίηση των χερσαίων εδαφών στην περιοχή της Σιβηρίας, των Ουραλίων και του Καζακστάν. Συνολικά 36 εκατομμύρια εκτάρια δημιούργησαν την ισχυρή σιτοπαραγωγική βάση.

Επίσης την περίοδο 1946-1950 χτίστηκαν 201 εκατομμύρια μ2 κατοικίας. Το κράτος και τα κολχόζ έχτισαν 18.540 σχολεία. Από τον κρατικό προϋπολογισμό χτίστηκαν παιδικοί σταθμοί για 120 χιλιάδες παιδιά. Αυξήθηκαν οι φοιτητές στα πανεπιστήμια κατά 50% το 1950 σε σύγκριση με το 1940. Αυξήθηκαν κατά 50% οι γιατροί και συνέχισαν να αυξάνονται σε όλη τη διάρκεια της σοβιετικής περιόδου (το 1970 το 1/3 του συνόλου των γιατρών του πλανήτη, ήταν στη Σοβιετική Ένωση). Την ίδια περίοδο (1946-50) γίνεται σταδιακή μείωση των τιμών 2 και 2,5 φορές, σε τρόφιμα και σε προϊόντα γενικής χρήσης. Βελτιωνόταν το βιωτικό επίπεδο των πολιτών και ο κόσμος είχε σιγουριά για την επόμενη μέρα. Μένει μόνο να θυμήσουμε ποιός ήταν επικεφαλής του κόμματος των μπολσεβίκων-κομμουνιστών εκείνη τη περίοδο………

Την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης είχε συντελεστεί πραγματική πολιτιστική επανάσταση στη Σοβιετική Ένωση. Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού στα πρώτα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας, έγινε πραγματικά υπόθεση όλου του λαού. Την περίοδο 1957-1958 οι μαθητές στα σχολεία γενικής μόρφωσης ήταν 28,7 εκατομμύρια και μαζί με τους μαθητές των σχολείων για τους ενήλικες 31 εκατομμύρια. Το 1958 αποφοίτησαν από τα γενικά σχολεία και τα σχολεία της αγροτικής και εργατικής νεολαίας, 1,6 εκατομμύρια νέοι και νέες.

Την ίδια περίοδο στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά και στις τεχνικές σχολές της χώρας, σπούδαζαν πάνω από 4 εκατομμύρια φοιτητές. Σπούδαζαν τετραπλάσιοι φοιτητές από ότι συνολικά στις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες, όπως η Αγγλία, Γαλλία, Δυτική Γερμανία και Ιταλία, οι οποιές συνολικά είχαν σχεδόν ίσο πληθυσμό με τη Σοβιετική Ένωση.

Γινόταν προσπάθεια να υπάρχει σύνδεση της μέσης και της ανώτατης σχολής με τη ζωή, να συνδεθεί η μόρφωση με την παραγωγική διαδικασία, να συνδυάζεται η γενική, η πολυτεχνική και η επαγγελματική μόρφωση για την καλύτερη κατάρτιση στελεχών για όλους τους κλάδους της οικονομίας, της επιστήμης και του πολιτισμού.

Από το σοβιετικό σχολείο βγήκαν εκατομμύρια μορφωμένοι πολίτες, με εξειδίκευση στις κατασκευές, στις επιστήμες, στον πολιτισμό. Δημίουργησαν ευρύτατο δίκτυο επιστημονικών – ερευνητικών ιδρυμάτων. Το κέντρο της σοβιετικής επιστήμης ήταν η Ακαδημία των Επιστήμων της Σοβιετικής Ένωσης. Η μέγιστη επίτευξη ήταν η χρήση της ατομικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, όπως π.χ. στη βιολογία, βιομηχανία, ιατρική, γεωργία.

Το σοβιετικό κράτος θεωρούσε την προστασία της υγείας του λαού ως ένα από τα κυριοτέρα τους καθήκοντα και υποχρεώσεις. Η ιατρική περίθαλψη ήταν δωρέαν για όλο τον πληθυσμό της χώρας. Η προστασία της υγείας των σοβιετικών πολιτών ήταν εξασφαλισμένη χάρη στο ευρύτατο δίκτυο των ιατρικών ιδρυμάτων που υπήρχαν, π.χ. πολυκλινικές, νοσοκομεία, θεραπευτήρια, στα οποία εργαζόταν έμπειρο ιατρικό προσωπικό. Η ιατρική περίθαλψη υπήρχε για τους εργαζόμενους τόσο στον τόπο κατοικίας, όσο και στον τόπο εργασίας. Στα εργοστάσια και στα ορυχεία υπήρχαν ειδικές πολυκλινικές. Οι δαπάνες το 1965 για την ανοικοδόμηση καινούργιων νοσοκομείων, για την κοινωνική πρόνοια, για τη φυσική αγωγή και τα αθλήματα, όπως επίσης και την ιατρική βιομηχανία, ανέρχοταν σε 25,4 δισεκατομμύρια ρούβλια, 80% μεγαλύτερη από την περίοδο 1952-1958, ενώ την ίδια περίοδο τριπλασιάστηκε η παραγωγή ιατρικών ειδών. Τα αθλήματα και η φυσική αγωγή συνέβαλαν στην καλύτερη υγεία του λαού. Στη χώρα είχε δημιουργηθεί ειδικό σύστημα φυσικής αγωγής των σοβιετικών πολιτών και περιελάμβανε τα προσχολικά ιδρύματα, τα σχολεία, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τον στρατό, τις βιομηχανικές επιχειρήσεις, τους γεωργικούς συνεταιρισμούς, τις οικογένειες. Το κράτος και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις δαπανούσαν μεγάλα ποσά για την ανάπτυξη της φυσικής αγωγής. Την δεκαετία 1950-1960 οι κρατικές επιχορηγήσεις για τον αθλητισμό και την προστασία της υγείας του λαού, είχαν διπλασιαστεί. Εκείνο που διέκρινε τον σοβιετικό αθλητισμό, ήταν η μαζικότητα του. Εκείνη την περίοδο, οι εθελοντικοί αθλητικοί σύνδεσμοι που αποτελούνταν από 200 χιλιάδες αθλητικές οργανώσεις των βιομηχανικών επιχειρήσεων, των κολχόζ, των σοβχόζ, των εκπαιδευτικών και άλλων ιδρυμάτων, είχαν στις γραμμές τους πάνω από 20 εκατομμύρια μέλη. Υπήρχαν 1.500 και πλέον στάδια, 7χιλιάδες αίθουσες αθλητισμού και γυμναστικής, 25 χιλιάδες ποδοσφαιρικά γήπεδα, 200 χιλιάδες αθλητικά γήπεδα, εκατοντάδες κολυμβητήρια, εγκαταστάσεις για χειμερινά αθλήματα κ.α. Παράγονται πολλά αθλητικά όργανα και εφόδια.

Μεγάλη φροντίδα έδειχνε ο σοβιετικός λαός για τα παιδιά του. Η προσοχή και η μέριμνα συνόδευαν τα παιδιά από τη στιγμή τη γέννησης τους. Τεράστιο δίκτυο παιδικών ιδρυμάτων, κέντρα παροχής ιατρικών συμβουλών στις μητέρες, νοσοκομεία, σανατόρια, βρέφικοί και παιδικοί σταθμοί, ο αριθμός των οποίων αυξανόταν κάθε χρόνο. Από το 1928 έως το 1957, ο αριθμός των θέσεων στους βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς, αυξήθηκε από 192 χιλιάδες στα 3,1 εκατομμύρια και πλέον. Κάθε καλοκαίρι στις παιδικές κατασκηνώσεις ξεκουραζόντουσαν πάνω από 5,5 εκατομμύρια παιδιά. Οι δε βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί μεταφερόντουσαν στην εξοχή.

Στη σοβιετική χώρα λειτουργούσαν ειδικά παιδικά θέατρα και κινηματογράφοι, βιβλιοθήκες και μέγαρα πιονέρων, σταθμοί μικρών τεχνικών και μικρών φυσιολατρών, μουσικά και χορογραφικά σχολεία, στάδια και τουριστικές κατασκηνώσεις. Από μικρή ηλικιά τα παιδιά ανέπτυσσαν υπό την επίβλεψη έμπειρων παιδαγωγών τα ταλέντα και τα χαρίσματα τους, ενώ σκληραγωγούνταν σωματικά.

Τον ρόλο του παιδαγωγού έπαιζε και η παιδική ραδιοφωνική εκπομπή που ξεκίνησε το 1925 και ακουγόταν σε όλη την σοβιετική επικράτεια (πιονέρσκαγια ζόρκα – η αυγή των πιονέρων). Τα πρώτα χρόνια της οικοδόμησης, το ραδιόφωνο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Το 90% των εκπομπών καθημερινά ήταν εκπαιδευτικές με σκοπό κάθε παιδί να αποκτήσει ζήλο για γνώση και το σημαντικότερο ήταν ότι αυτές τις εκπομπές τις έκαναν τα ίδια τα παιδιά. Υπήρχαν ειδήσεις για τα παιδιά, πέρναν συνεντέυξεις από τους ήρωες της εργασίας, επιστήμονες, ηθοποιούς, ενώ συμμετείχαν διακεκριμμένοι καλλιτέχνες. Μέσα από τις εκπομπές, όχι μόνο τα παιδιά, αλλά και οι ενήλικες, καθόριζαν το πρόγραμμα της ημέρας. Ξεκινούσε με γυμνατική κάθε πρωί, στις 7:40 η εκπομπή των πιονέρων, στις 8:00 ειδήσεις, 8:30 οι γονείς στη δουλειά και τα παιδιά στο σχολείο. Στις 10:00 παραμύθι για τα μικρά παιδιά (είτε στο σπίτι, είτε στους παιδικούς σταθμούς). Στις 16:00 επιστροφή από το σχολείο, ενώ ξεκινούσε η εκπομπή για τους έφηβους, η οποία βοηθούσε τον επαγγελματικό προσανατολισμο και καλλιεργούσε την αγάπη για τη μουσική, τον πολιτισμό, την επιστήμη. Άλλα παιδιά ήταν σε αθλητικές δραστηριότητες, ή έπαιζαν στις αλάνες. Τα παιδιά στέλναν χιλιάδες γράμματα στην εκπομπή, με ποιήματα και διηγήματα που ακογούντουσαν μετά μέσα από τις εκπομπές, οι οποίες μεγάλωσαν πολλές γενιές. Στήνοντουσαν παιδικές παραστάσεις με περιεχόμενο επεξεργάσμενο από επιστήμονες (π.χ.βιολόγους, γιατρούς κ.α.) και με αυτόν τον τρόπο περνούσαν γνώσεις για τις ειδικότητες που υπάρχουν. Μέσα σε αυτές τις παραστάσεις ακούγανε για τους ηρώες των βιβλίων της παιδικής λογοτεχνίας. Οι συγγραφείς των παραστάσεων αυτών, απευθυνόντουσαν στα πιο πολυδιαβασμένα παιδιά στον κόσμο, τα σοβιετικά παιδια.

Στη Σοβιετική Ένωση έδιναν μεγάλη σημασία και στη διατροφή των παιδιών. Το σοβιετικό σύστημα σχολικής διατροφής, ξεκίνησε το 1918, όταν το σοβιετ των λαϊκών κομισσάριων, ψήφισε διάταγμα με την υπογραφή του Λένιν για “Ενίσχυση της Παιδικής Διατροφής”. Η δουλειά ξεκίνησε από το μηδέν, σε πολύ δύσκολες συνθήκες μεταπολεμικής καταστροφής, οικονομικής κρίσης, κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας, χωρίς εμπειρία, χωρίς πόρους και εξειδικευμένο προσωπικό. Παρ’ όλες τις δυσκολίες τα κατάφεραν: πρώτα μαζέψαν στοιχεία για τις σχολικές εγκαταστάσεις και σε τι κατάσταση ήταν. Δημιουργήθηκαν σε όλη τη χώρα, επιστημονικά-ερευνητικά ινστιτούτα προστασίας της υγείας των παιδιών. Μια απο τις κατευθύνσεις ήταν η μελέτη και επεξεργασία της οργάνωσης της διατροφής των μαθητών. Στα νέα σχολικά συγκροτήματα που χτιζόντουσαν, υπήρχε η προϋπόθεση για την ύπαρξη τραπεζαρίας, ή μπουφέ αναλόγως των δυνατοτήτων. Υπήρχαν οι εξής μορφές εξυπηρέτησης των μαθητών. Για μαθητές 1ης εως και 5ης τάξης, το πρωινό και το μεσημεριανό γεύμα ήταν ομαδικό. Για τους μεγαλύτερους μαθητές ίσχυε η αυτοεξυπηρέτηση.

Το μενού περιελάμβανε κρύα πιάτα, αρτοσκευάσματα, διάφορα γαλακτοκομικά προϊόντα, θερμός με ζεστά ροφήματα (τσάι-κακάο), κομπόστα. Το πρωί στους μπουφέδες απαραίτητο ήταν το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊοντα και αρτοσκευάσματα, φρέσκα φρούτα, λαχανικά και χυμοί. Το χειμώνα και την άνοιξη η σχολική διατροφή εμπλουτιζόταν με βιταμίνες Α και C. Μετά το γεύμα , τα παιδιά μόνα τους, επέστρεφαν τα άδεια σκεύη στην κουζίνα. Το μεσημεριανό είχε πρωτό, δεύτερο και τρίτο πιάτο. Συνολικά το μενού είχε 15 παραλλαγές με μηδαμινό κόστος. Αυτά ήταν πληρωμένα από το κράτος ή τα συνδικάτα.

Ανάπτυξη υπήρχε και στον πολιτισμό. Οι παράγοντες της σοβιετικής λογοτεχνίας, της μουσικής, των εικαστικών τεχνών, του θεάτρου και του κινηματογράφου, δημιουργούσαν για τον εργαζόμενο λαό. Εκατοντάδες θέατρα και αίθουσες συναυλιών, χιλιάδες λέσχες και κινηματογράφοι, μουσεία και πινακοθήκες είχαν ανοίξει για όλους τους εργαζόμενους. Ιδρύθηκαν λαϊκά πανεπιστήμια πολιτισμου με πρωτοβουλία των εργαζομένων και υπήρχαν σε όλες τις πόλεις της Σοβιετικής Ένωσης. Σε αυτά γινόντουσαν διαλέξεις από ανθρώπους του πολιτισμού και της τέχνης, αλλά και από φοιτητές των καλλιτεχνικών και μουσικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και μάθαιναν στους εργαζόμενους τους θησαυρούς του παγκόσμιου πολιτισμού, την θεατρική και εικαστική τέχνη και τη μουσική. Αναπτύχθηκε η λογοτεχνία όλων των λαών της Σοβιετικής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων και των λαών που πριν την επανάσταση δεν είχαν δική τους γραφή.

Και όλα αυτά γίναν γιατί υπήρχε η κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση και εφαρμόστηκε ο μαρξισμός-λενινισμός στην πράξη. Η εργατική τάξη ρίχτηκε με ζήλο να δημιουργήσει μια κοινωνία όπως την επιθυμούσε η ίδια.

Ένας από τους μπολσεβίκους-κομμουνιστές που αφιέρωσε τη ζωή του στην κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση της σοβιετικής νεολαίας, ο Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Καλίνιν σε ομιλία του στο Πανεπιστήμια του Σβερτλοφ το 1926 επισήμανε: “Μαθαίνω τον μαρξισμό σημαίνει πως έκανα κτήμα μου την μαρξιστική μέθοδο, να πλησιάζω όλα τα άλλα προβλήματα που συνδέονται με τη δουλειά μου. Η νέα γενιά πρέπει να αποκτήσει όχι μόνο τις βάσεις των πολιτικών γνώσεων, μα και να προσέχουν ώστε οι πολιτικές τους γνώσεις να βασίζονται σε εκείνους τους τομείς της γενικής μόρφωσης που θεωρούνται απαραίτητοι για ένα λιγότερο ή περισσότερο ανεπτυγμένο άνθρωπο. Η τέτοια μόρφωση, οι τέτοιες γνώσεις δεν πρέπει να αγνοούνται. Το έργο της οικοδόμησης του σοσιαλιστικού κράτους απαιτεί όλο και πιο καταρτισμένα στελέχη. Είναι αδύνατον σήμερα να πλησιάσει κανείς τα κοινωνικά φαινόμενα με τρόπο πρωτόγονο. Αντίθετα η μαρξιστική διαλεκτική μας διδάσκει πως εκείνο που χθες ήταν μαύρο, έγινε άσπρο σήμερα. Και εκείνο που ήταν κόκκινο χθες είναι σήμερα άσπρο. Πρέπει να μπορούμε σε κάθε περίπτωση να πλησιάζουμε το κάθε φαινόμενο με έναν βαθύ μαρξιστικό τρόπο. Να μπορούμε να πιάνουμε το πρόβλημα στο σύνολο του και συγχρόνως να μπορούμε να αναλύσουμε το εσωτερικό του περιεχόμενου……. Απαιτείται βέβαια κολοσιαία προκαταρκτική μαρξιστική μόρφωση. Η Σοβιετική Ένωση, τολμώ να ισχυριστώ, βρίσκεται μπροστά από όλες τις ευρωπαϊκές και μη ευρωπαϊκές χώρες, από την άποψη της πολιτικής διαπαιδαγώγησης, της πολιτικής δραστηριότητας των μαζών και της πολιτικής σκέψης. Δύσκολα μπορεί να αμφιβάλει κανείς για αυτό, παρά το γεγονός ότι η πολιτική δραστηριότητα δεν έχει φτάσει σε ένα αρκετά υψηλό επίπεδο, ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί η κολοσιαία συστηματική ανοικοδομητική δουλειά που γίνεται”.

Τα λάθη και οι παραλείψεις, δυστυχώς έφεραν την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Έφεραν τους κεφαλαιοκράτες με τους πολιτικούς τους εκπροσώπους στην εξουσία. Ο καπιταλισμός ξέρει πολύ καλά ότι το κέρδος προέρχεται από την εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας των εργαζομένων. Το κεφάλαιο -εφοπλιστές, βιομήχανοι, τραπεζίτες- έχουν προχωρήσει σε πολύ μεγάλη επίθεση σε παγκόσμια κλίμακα στα εργασιακά δικαιώματα. Το καπιταλιστικό κίνητρο -να μαζεύει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη υπεραξία, που πηγαίνει στις τσέπες των λίγων και γονατίζει τους λαούς με ακρίβεια, φτώχεια, ανεργία, με χιλιάδες άστεγους, με υγεία και παιδεία που πλέον ήταν και είναι εμπόρευμα.

Τα γεγονότα στο Καζακστάν, στην πρώην σοβιετική δημοκρατία της κεντρικής Ασίας, έδειξαν ότι μετά τις ανατροπές, στην καπιταλιστική “δημοκρατία”, όταν τα μέσα παραγωγής πέρασαν στα χέρια του κεφαλαίου και στις ξένες πολυεθνικές εταιρείες, οι κοινωνικές παροχές εξαφανίστηκαν, οξύνθηκαν τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα των εργαζομένων. Σε μια χώρα που έχει τεράστιο απόθεμα σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλο ορυκτό πλούτο (π.χ. ουράνιο, χρυσό), που επί σοσιαλισμού πληρώναν 4 καπίκια την κιλοβατώρα και σχεδόν τζάμπα το φυσικό άεριο, με θέρμανση 24 ώρες σε δωρεάν παραχωρημένα σπίτια, ζεστό νερό 24 ώρες με πολύ μικρό κόστος κοινοχρήστων, να μην μπορούν πλεόν να επιβιώσουν, ειδικά τον βαρύ χειμώνα που έχουν, με την ακρίβεια που υφίστανται στην ενέργεια.

Το ίδιο και στη χώρα μας, κινητήρια δύναμη παραμένει το κεφάλαιο (εφοπλιστές, βιομήχανοι, τραπεζίτες), το οποίο κερδοφορεί από τη σκληρή εκμετάλλευση των εργαζομένων. Κέρδος, κέρδος, κέρδος το οποίο το βάζει στην τσέπη του ο καπιταλιστής. Και για να είναι μεγαλύτερο το κέρδος, ήρθαν να “βοηθήσουν” τα μνημόνια. Το πρώτο που έκαναν ήταν να πάρουν πίσω όλες τις κατακτήσεις των εργαζομένων στα δικαιώματα τους (συμβάσεις, μισθοί, συντάξεις), η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη, όλες οι επιχειρήσεις ιδιωτικοποιήθηκαν, πρέπει να μπει πολύ βαθιά το χέρι των λαϊκών οικογενειών στην τσέπη για να καλύψει τις ανάγκες σε παιδεία, υγεία, αθλητισμό και πολιτισμό. Τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες με νεκρούς, ακόμα και τώρα με τον χιονιά που προέκυψε, αποδίδουν τις συνέπειες τους στα καιρικά ή φυσικά φαινόμενα ή ακόμα και στον ανθρώπινο παράγοντα και όχι στην ανεπάρκεια υποδομών, μέτρων πρόληψης που αφορούν την προστασία του λαού, γιατί θεωρούνται κόστος για την καπιταλιστική οικονομία. Για τον λαό δεν υπάρχουν χρήματα. Υπάρχουν όμως 11 δισεκατομμύρια για τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους για “πράσινες business” στα καμμένα.

Η γύμνια του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος φάνηκε και με την πανδημία. Πριν από αυτήν κλείσανε δημόσια νοσοκομία και δομές υγείας και τώρα στοιβάζουν τον κόσμο σε νοσοκομεία σε ράντζα, χωρίς προσωπικό και υποδομές, γιατί έχουν κόστος. Το ίδιο και στην παιδεία, τα σχολεία αθωράκιστα, την ευθύνη των παιδιών την έχουν…..οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και όχι το κράτος, που με τα μέτρα που παίρνει και με τις πολιτικές του, άνοιξε το δρόμο στους ιδιώτες, που θησαυρίζουν. Όλοι “φταίνε” εκτός από αυτούς που μας κυβερνάνε, πλήρωνουμε τα “δωρεάν” rapid tests και τα υπόλοιπα μέσα αυτοπροστασίας των παιδιών. Θεωρούν ότι η ευθύνη για ότι επακολουθεί είναι “ατομική”, φταίμε εμείς για ότι μας συμβαίνει και πρέπει ο καθένας μας, με όποιο τρόπο και με όποιο κόστος να σωθεί μόνος του. Και μέσα σε όλα, κόβει και το μισθό από τους γονείς που προσέχουν τα παιδιά τους που νοσούν από Covid.

Μας παρουσιάζουν τον καπιταλισμός σαν ένα “προοδευτικό” σύστημα. Στη χώρα μας, και όχι μόνο, τα δίνει όλα στους λίγους (επιχερηματικοί όμιλοι) και αυτοί οι λίγοι-τα παράσιτα- θα αποφασίσουν οι ίδιοι το ύψος του φόρου που θα πληρώσουν στο κράτος, ενώ την ίδια στιγμή το 95% του λαού, γονατίζει από τους υψηλούς φόρους σε όλα τα είδη λαϊκής κατανάλωσης και πρώτης ανάγκης. “Πρόοδος” είναι σύνταξη των 400€, να μην μπορείς να πληρώσεις ενοίκιο, ρεύμα, νερό κ.α. με 10 και 12 ώρες εργασία (εάν αυτή υπάρχει). “Πρόοδος” είναι να μην έχει το κράτος λεφτά για νοσοκομεία και σχολεία και άλλες παροχές, ακρίβεια στο ρεύμα και σε άλλα είδη πρώτης ανάγκης και από την άλλη να είσα πρώτος στις δαπάνες μέσα στη λυκοσυμμαχία των ιμπεριαλιστών του ΝΑΤΟ-3 δις για νατοϊκούς εξοπλισμούς. Γιατί δεν μπορεί ο καπιταλισμός-ιμπεριαλισμός χωρίς πολέμους, είναι η δύναμη του.

Ο σοσιαλισμός που ζήσαμε πάλευε να μη γίνονται πόλεμοι, πάλευε για την ειρήνη σε όλον τον κόσμο.

Οι επιπτώσεις στην κοινωνία και στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, μετά τις ανατροπές, αλλά και στις καπιταλιστικές χώρες, είναι τουλαχιστον τραγικές. Για τους λαούς δεν ήρθε η πολυπόθητη ευημερία και δημοκρατία που περίμεναν από τον καπιταλισμό. Στην πρώην Σοβιετική Ένωση σήμερα υπάρχει ανεργία, φτώχεια, ανθρωποί χωρίς στέγη ή και ελάχιστες παροχές όπου αυτές υπάρχουν.

Τελικά σοσιαλισμός ή το βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα; Η αρχή έγινε τον 20ο αιώνα, στον 21ο ο σοσιαλισμός που θα οικοδομήσουμε θα είναι καλύτερος και για πάντα.

Ρούλα Ελευθεριάδου

Alt