Η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που δόθηκε στη δημοσιότητα, με τα ανάλογα προπαγανδιστικά δημοσιεύματα από τον αστικό Τύπο, για τον «προσωπικό βοηθό» των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ), αποτελεί συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης να οικοδομήσει το «κοινωνικό» της προφίλ, πατώντας πάνω σε υπαρκτά προβλήματα των ΑμεΑ που η πολιτική της και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων έφτιαξε.
Αναμφισβήτητα, η ύπαρξη των κατάλληλων δημόσιων υπηρεσιών (διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης) σε πανελλαδικό επίπεδο που είναι απαραίτητες στα ΑμεΑ, ανάμεσα στις οποίες είναι και η παροχή του προσωπικού βοηθού, είναι μια πραγματική ανάγκη και πάγιο αίτημα του αναπηρικού κινήματος εδώ και χρόνια.
Ομως, αυτό που θεσμοθετεί η κυβέρνηση της ΝΔ καλύπτει πραγματικά τις ανάγκες των ΑμεΑ σε υποστήριξη, ανεξάρτητη και αυτόνομη διαβίωση;
Η πολιτική που διαχρονικά ακολουθήθηκε απ' όλες τις μέχρι τώρα κυβερνήσεις και στο χώρο της αναπηρίας, της Ειδικής Αγωγής και των ΑμεΑ ήταν πολιτική υποχρηματοδότησης και μείωσης του «κόστους» που λογίζονται οι ανάγκες των ΑμεΑ.
Πιο συγκεκριμένα, μείωση των κρατικών δαπανών, περικοπές σε επιδόματα, θεραπείες και συντάξεις. Σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό για το 2022, τα έσοδα του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), στον οποίο θα ενταχθεί και ο «προσωπικός βοηθός», μειώνονται κατά 45 εκατομμύρια, ενώ η κρατική χρηματοδότηση είναι μειωμένη κατά 85 εκατομμύρια. Ταυτόχρονα, προχωράει το κλείσιμο Ειδικών Σχολείων και ιδρυμάτων Πρόνοιας όπως προβλέπεται και από το Εθνικό σχέδιο για την αναπηρία. Ενδεικτικά, από τα 100.000 περίπου παιδιά με αναπηρία, φοίτησε κατά το σχολικό έτος 2019 - 2020 σε δημόσια ειδικά σχολεία μόνο το 11%, ενώ πολλά παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες βρέθηκαν στα γενικά σχολεία χωρίς την απαραίτητη στήριξη. Στο όνομα της «καταπολέμησης των διακρίσεων», της «αποασυλοποίησης» και του «αποϊδρυματισμού», της «ένταξης» και της «προσβασιμότητας», το αστικό κράτος προσφέρει φτηνό εργατικό δυναμικό για τους εργοδότες, που θα επιδοτούνται με το 100% του μισθολογικού κόστους για την απασχόληση αναπήρων.
Εκλεισαν ή υποβάθμισαν δομές που η χρησιμότητά τους στην κάλυψη των βαριά αναπήρων, των μοναχικών ανθρώπων, ανθρώπων που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν αναδείχθηκε με δραματικό τρόπο στη διάρκεια της πανδημίας. Σε κάθε περίπτωση, το κόστος μετακυλίεται στα ΑμεΑ και τις οικογένειές τους, ανοίγει ο δρόμος στην επιχειρηματική δράση, σε αυτούς τους ευαίσθητους κοινωνικούς τομείς. Επιχειρηματική δράση, που τα εγκλήματά της στον χώρο της περίθαλψης βαριά αναπήρων και ηλικιωμένων αποκαλύφθηκαν με τις εκατόμβες των νεκρών ειδικότερα στις χώρες της «πολιτισμένης» ΕΕ μέσα στην πανδημία.
Πώς είναι δυνατόν αυτοί που εν μέσω πανδημίας, στο όνομα των δημοσιονομικών περιορισμών, δεν προσέλαβαν υγειονομικό προσωπικό για τα νοσοκομεία, ειδικό προσωπικό φροντίδας για τη νοσηλεία αναπήρων με κορονοϊό, με τραγικές συνέπειες για τους υγειονομικούς αλλά και για τα ΑμεΑ, αυτοί που δεν πήραν προσωπικό ενίσχυσης του «Βοήθεια στο σπίτι» για τη στήριξη, τη φροντίδα και την παρακολούθηση των αναπήρων και των χρονίως πασχόντων, με αποτέλεσμα να βρίσκονται μετά από μέρες παιδιά με νοητική υστέρηση δίπλα στους νεκρούς γονείς τους που νόσησαν και πέθαναν ή αρνήθηκαν να πάρουν νοσηλευτές και καθαρίστριες για τα Ειδικά Σχολεία, πώς είναι δυνατόν τώρα να προσλάβουν έναν βοηθό για κάθε ανάπηρο;
Οι πολιτικές αυτές στον χώρο της αναπηρίας αναδεικνύουν ότι κριτήριο αυτών των επιλογών δεν είναι η συνολική κάλυψη των αναγκών των αναπήρων και των οικογενειών τους, αλλά η διαχείριση του προβλήματος με όσο το δυνατό λιγότερες δαπάνες για το κράτος, με όσο το δυνατό λιγότερη κρατική ευθύνη και κατά συνέπεια η μείωση για το αστικό κράτος του κόστους για την εκπαίδευση, περίθαλψη, αποκατάσταση του ανάπηρου. Επίσης, κριτήριό τους είναι η ανάδειξη της αναπηρίας σε ευκαιρία για τους επιχειρηματίες του χώρου, και παροχή ενός ελάχιστου πακέτου παροχών για λίγους. Η πρόσφατη ΚΥΑ για τη θεσμοθέτηση του «προσωπικού βοηθού» δεν ξεφεύγει από τη λογική.
Συγκεκριμένα, στην πρώτη φάση θα συμμετάσχουν 1.000 ΑμεΑ από την Αττική, στη δεύτερη φάση, τον Γενάρη του 2023, θα προστεθούν άλλα 1.000 ΑμεΑ από άλλες περιφέρειες της χώρας, όταν οι βαριά ανάπηροι στη χώρα μας είναι πάνω από 500.000. Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα θα πρέπει να είναι 16 έως 65 ετών, ενώ το ατομικό, πραγματικό φορολογητέο εισόδημά τους μπορεί να είναι μέχρι 60.000 ευρώ (!!!). Αξίζει να υπογραμμίσουμε ότι τα εισοδήματα των αναπήρων από επιδόματα, μισθούς και συντάξεις είναι αφορολόγητα, γιατί θα περίμενε κανείς ότι αφού το πρόγραμμα, σε πρώτη φάση, απευθύνεται σε πολύ λίγους, θα κάλυπτε αν μη τι άλλο τα πιο χαμηλά εισοδήματα.
Οι ανάπηροι για να είναι δικαιούχοι προσωπικού βοηθού, θα πρέπει, εκτός της πιστοποίησης από επιτροπή των ΚΕΠΑ, η οποία συγκροτείται από γιατρούς, να περάσουν ξανά από άλλη επιτροπή, που θα αξιολογήσει εκ νέου την αναπηρία τους για να αποφασίσει κατά πόσο χρήζουν προσωπικού βοηθού. Ορίζεται ότι η εκτίμηση των εξατομικευμένων αναγκών των ατόμων με αναπηρία θα γίνεται από Ειδικές Επιτροπές Αξιολόγησης οι οποίες θα αποφασίζουν την ανάγκη, τη διάρκεια και την περιοδικότητα παροχής της εξατομικευμένης προσωπικής βοήθειας περιγράφοντας μια μορφή λειτουργικότητας, η οποία και στο παρελθόν έχει αξιοποιηθεί ώστε να γίνει όχημα περικοπών για τις παροχές των αναπήρων και μείωσης των δικαιούχων (κόψιμο ποσοστών αναπηρίας, κόψιμο επιδομάτων κ.τ.λ.). Στην παραπάνω λογική του κόστους θεσπίζονται τα κριτήρια και όχι με βάση την εξέλιξη της επιστήμης και τις ανάγκες του αναπήρου και κατ' επέκταση της οικογένειάς του.
Προβλέπεται ότι η πρόσληψη ή η διάθεση στον ανάπηρο, προσωπικού βοηθού, μπορεί να γίνει και μέσω εταιρείας, η οποία θα εισπράττει από τον ΟΠΕΚΑ τη σχετική επιδότηση. Το τι μισθό θα παίρνει ο προσωπικός βοηθός στα σκλαβοπάζαρα των ενοικιαζόμενων εργαζομένων κανείς δεν ξέρει! Δηλαδή, καθαρά κέρδη για την εταιρεία, πολλή δουλειά και λίγα λεφτά για τον εργαζόμενο.
Ο γενικός γραμματέας Πρόνοιας του υπουργείου Εργασίας είναι αυτός και μόνο που μπορεί να κρίνει οποιαδήποτε καταγγελία και να αφαιρέσει την πιστοποίηση του «προσωπικού βοηθού». Ο γενικός γραμματέας Πρόνοιας, πολιτικό στέλεχος της κυβέρνησης, αυτός και μόνο και όχι μια θεσμοθετημένη επιτροπή, χωρίς κανέναν έλεγχο θα μπορεί να προσλαμβάνει και να απολύει τον οποιονδήποτε.
Ακόμα, προβλέπεται ότι οι προσωπικοί βοηθοί θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς πρόγραμμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης μέσω του πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης και κατάρτισης προσωπικών βοηθών. Πάντως, και δεν είναι τυχαίο, από τη στιγμή που δημοσιεύτηκε το ΦΕΚ, έχουν ξεπηδήσει διάφορα, επί πληρωμή, διαδικτυακά σεμινάρια για προσωπικούς βοηθούς. Ομως, πώς μπορείς πραγματικά να εκπαιδεύσεις διαδικτυακά έναν άνθρωπο για το πώς θα βοηθήσει έναν τετραπληγικό να καθίσει στο καρότσι, στο αυτοκίνητο ή στο κρεβάτι, να συνοδεύσει έναν τυφλό σε μια εξωτερική δραστηριότητα... Να μην πούμε για το μπάνιο, την τουαλέτα κ.λπ.
Στους δήμους της χώρας, εδώ και 20 χρόνια, και με σκληρούς αγώνες των εργαζομένων, λειτουργεί το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι», πρόγραμμα που μπορεί να μην καλύπτει απόλυτα τις ανάγκες, αλλά είναι η μόνη δομή που λειτουργεί με δημόσιο χαρακτήρα, είναι κοντά στην οικογένεια και τη γειτονιά. Αν δεχτούμε πως στόχος του προγράμματος είναι η βοήθεια των αναπήρων στα ζωτικά προβλήματά τους, γιατί δεν εντάσσουν το θεσμό του προσωπικού βοηθού σε αυτήν την ήδη υπάρχουσα δημόσια δομή; Γιατί δεν την ενισχύουν και γιατί δεν τη διευρύνουν σε όλα τα ΑμεΑ, ανάγκη που αναδείχθηκε ιδιαίτερα στη διάρκεια της πανδημίας;
Σε μια περίοδο που οι κατακτήσεις της επιστήμης, της τεχνολογίας και της παραγωγικότητας είναι σε τέτοια επίπεδα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ικανοποίηση των αναγκών των αναπήρων και των οικογενειών τους, ώστε να ζουν αξιοπρεπώς τα ΑμεΑ και οι οικογένειές τους, στον αντίποδα βιώνουν μία σύγχρονη κόλαση.
Η θεσμοθέτηση του προσωπικού βοηθού από την κυβέρνηση της ΝΔ και με τον τρόπο που αυτή υλοποιείται αποτελεί μια αποσπασματική και επιμέρους παρέμβαση χωρίς καθολικό χαρακτήρα και με ημερομηνία λήξης, με χρηματοδότηση που δεν προκύπτει από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο τρόπος δε, με τον οποίο οργανώνεται το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιχειρεί να κάνει μια επιμέρους παρέμβαση πέρα και έξω από το δημόσιο σύστημα Υγείας για να συνεχίσουν να αποδομούνται και συρρικνώνονται οι ήδη υπάρχουσες δημόσιες υπηρεσίες και δομές, για να συνεχίσει να γιγαντώνεται ο ιδιωτικός τομέας διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης, αναγκάζοντας όσους χρειάζονται τις υπηρεσίες τους να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Το ΚΚΕ στηρίζει τους στόχους πάλης του ριζοσπαστικού αναπηρικού κινήματος και μαζί με τον λαό συνεχίζει τον αγώνα για μαζικές προσλήψεις εργαζομένων με μόνιμη και σταθερή εργασιακή σχέση και πλήρη στήριξη σε εξοπλισμό και υπηρεσίες, ώστε τα άτομα με αναπηρία όχι μόνο να αυτοεξυπηρετούνται αλλά να είναι όσο το δυνατόν πιο αυτοδύναμα, οικονομικά και κινητικά. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει την αναγκαιότητα ενός δημόσιου Συστήματος Υγείας - Πρόνοιας με πλήρη ανάπτυξη, στελέχωση, εξοπλισμό των δομών αυτών και να παρέχεται δωρεάν σε όλους τους αναπήρους με μοναδικό κριτήριο τις ιδιαίτερες ανάγκες τους, με κατάργηση της επιχειρηματικής δράσης, χωρίς ΜΚΟ και ιδιώτες. Σε αυτό το πλαίσιο η υπηρεσία του «προσωπικού βοηθού» να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στις μόνιμες και διαρκείς ανάγκες των αναπήρων και των οικογενειών τους.
Κατερίνας ΒΕΖΥΡΗ*
*Η Κατερίνα Βεζύρη είναι μέλος του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου