14 εκτελεσθέντες από τους συνεργάτες των ναζί της Ευκαρπίας

 Το μακέλεμα των 14 κατοίκων της Ν. Ευκαρπίας από τους Ναζί  

Η Νέα Ευκαρπία Θεσσαλονίκης από την αρχή της Ναζιστικής Κατοχής, πήρε ενεργά μέρος  στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης κατά των χιτλερικών κατακτητών, διαθέτοντας ισχυρή οργάνωση του ΕΑΜ και στέλνοντας αρκετά παλληκάρια της στα αντάρτικα τμήματα του ΕΛΑΣ.

Οι οργανωμένοι στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα κάτοικοι της Νέας Ευκαρπίας είχαν βοηθήσει μάλιστα ενεργά στη δραπέτευση και στη συνέχεια τη φυγάδευση από το γειτονικό στρατόπεδο συγκέντρωσης "Παύλος Μελάς" πολλών Ελλήνων πατριωτών, καθώς επίσης και στρατιωτών των συμμαχικών δυνάμεων που ήταν  έγκλειστοι εκεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι συνολικά είχαν διασωθεί τότε από τους Ευκαρπιώτες 130 σύμμαχοι στρατιώτες, εκ των οποίων 30 Άγγλοι, 40 Ρώσοι και 60 Σέρβοι.

Το χρονικό της εκτέλεσης

Ξημερώματα της μαύρης ημέρας της 31ης Ιουλίου του 1944, οι Ναζί και οι ελληνόφωνοι συνεργάτες τους που φορούσαν γερμανικές στολές και περιβραχιόνια των Ες-Ες, αφού περικύκλωσαν τη Νέα Ευκαρπία, στη συνέχεια συγκέντρωσαν τους κατοίκους στην πλατεία και ζήτησαν 17 ονόματα πατριωτών. Από αυτούς εντόπισαν τους 14 και αφού τους ανέκριναν στο σχολείο του χωριού με άγρια βασανιστήρια, για να πληροφορηθούν τα ονόματα των άλλων μελών της οργάνωσης του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ, αλλά και όσους βοηθούσαν στη διαφυγή κρατουμένων συμμάχων στρατιωτικών από το "Παύλος Μελάς", αμέσως μετά τους οδήγησαν στο ρέμα, στον ασβεστοκάμινο, στη θέση που βρίσκεται σήμερα το Μνημείο και τους εκτέλεσαν βυθίζοντας στο πένθος τις οικογένειές τους και όλη την περιοχή. 

Τα ονόματα των 14 εκτελεσμένων 

Σταύρος Αράπογλου ετών 21, 
Κωνσταντίνος Ατζέμογλου του Ευστρατίου, ετών 32, αγρότης  
Νικόλαος Γελεφέσης του Αθανασίου, ετών 35, εργάτης
Απόστολος Γνωστόπουλος του Σταύρου, ετών  57, καπνεργάτης.
Κωνσταντίνος Καχριμάνης του Τριαντάφυλλου, ετών 23, αγρότης
Κωνσταντίνος Μίλκογλου του Μουράτ, ετών 36, αγρότης
Παύλος Μίλκογλου του Μουράτ, ετών 31, αγρότης 
Χαράλαμπος Παπαδόπουλος του Σταύρου, ετών 26, εργάτης
Αθανάσιος Παρμακλής του Δημοσθένη, ετών 29, εργάτης
Ευστράτιος Τενεκετζής του Βασιλείου, ετών 47, αγρότης 
Παντελής Τσίνος του Γρηγορίου, ετών 28, εργάτης 
Κωνσταντίνος Τσίνος του Γρηγορίου, ετών 23, μηχανικός
Σωκράτης Τσίκος του Κοσμά, ετών 42, αγρότης 
Γεώργιος Χατζηγιαχτσίδης του Σωκράτη, ετών 22, αγρότης

Ο αρχιεγκληματίας συνεργάτης των Ναζί, Αντώνης Δάγκουλας, τραυματισμένος στο νοσοκομείο λίγο πριν ξεψυχήσει

Επικεφαλής του μακελειού ο Δάγκουλας

Όπως καταγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες ο Ανδρέας Βενιανάκης στο βιβλίο του «Δάγκουλας ο “δράκος” της Θεσσαλονίκης – Συμβολή στην Ιστορία των Ταγμάτων Ασφαλείας επί Κατοχής» (εκδ. Επίκεντρο) οι Γερμανοί περικύκλωσαν τη Νέα Ευκαρπία ξημερώματα της 31ης Ιουλίου 1944, αλλά τη βρόμικη δουλειά την έκαναν οι Δαγκουλαίοι.
Με επικεφαλής τον Δάγκουλα, φορώντας γερμανικές στολές και με το γνωστό περιβραχιόνιο, που θύμιζε τη στολή των SS,  μπήκαν στο χωριό προκαλώντας έκπληξη στους κατοίκους του, οι οποίοι δεν καταλάβαιναν πώς «Γερμανοί» στρατιώτες μιλούσαν ελληνικά.
Η λίστα όσων συμμετείχαν στο ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ υπήρχε και ο Δάγκουλας κάλεσε 17 άτομα (πολλοί από τους οποίους δεν ήταν στο ΕΑΜ, αφού αρκετοί ΕΑΜίτες είχαν διαφύγει στο βουνό), από τα οποία παρουσιάστηκαν 14.
Σε αυτούς προστέθηκε και ένας ανήλικος (16 ετών) ο Κωνσταντίνος Μίλκογλου, ο οποίος συνελήφθη στη θέση του αδελφού του.
Οι 15 της Ευκαρπίας οδηγήθηκαν στο σχολείο όπου βασανίστηκαν άγρια και στη συνέχεια στο ρέμα, στον ασβεστοκάμινο, όπου τους χώρισαν σε τρεις ομάδες των 5 ατόμων.
Ο νεαρός Μίλκογλου σώθηκε επειδή ο μοναδικός Γερμανός αξιωματικός που παρίστατο αρνήθηκε τρεις φορές την εκτέλεσή του.

Γλέντι δίπλα στα πτώματα με ψητά αρνιά

Μετά τις εκτελέσεις, οι Δαγκουλαίοι έστησαν γλέντι με αλκοόλ και ψητά αρνιά...
Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Βενιανάκης «δεν γνωρίζω πόσο μπόρεσα να αποτυπώσω αυτό που έγινε αλλά οι Δαγκουλαίοι συμπεριφέρθηκαν σαν κτήνη. Έχω την εντύπωση ότι ξεπερνούσαν σε αγριότητα ακόμη και τα SS”. 
Γράφει ο Α. Βενιανάκης για το μπλόκο της Ευκαρπίας στο βιβλίο του:
Το τάγμα του Δάγκουλα με τον ίδιο επικεφαλής και συνοδευόμενο από Γερμανούς στρατιώτες, περικύκλωσαν την κοινότητα ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα διαφυγής. Μια ομάδα κατοίκων που επιχείρησε να ξεφύγει από τον κλοιό για να αγοράσει κάρβουνο από το Σωχό, εμποδίστηκε από τους Γερμανούς και επέστρεψε πίσω άπραγη [...]
Η έκπληξη των χωρικών ήταν μεγάλη όταν αντίκρυσαν ένοπλους άντρες με γερμανικές στολές να μιλούν ελληνικά [...]
Μετά τις εκτελέσεις, οι Δαγκουλαίοι έστησαν γλέντι με αλκοόλ και ψητά αρνιά, ενώ όταν αποχώρησαν, δεν παρέλειψαν να "απαλλοτριώσουν" μέρος της περιουσίας  των χωρικών, απειλώντας τους πρόσφυγες να εγκαταλείψουν  το χωριό".

  Σπύρος Κουζινόπουλος