«Ζούμε σε μια χώρα που πρώτα καίμε το δάσος και μετά κάνουμε αναδάσωση»

ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ

 Μια συνάντηση, μια συνομιλία, ένα τηλεφώνημα, ακόμη και μια χειραψία με τον Βλαδίμηρο Κυριακίδη, είναι αρκετά για να σου δώσουν την αίσθηση ότι έχεις να κάνεις με έναν ευπατρίδη του θεάτρου.

Δεν έχει καμία σημασία που δεν προέρχεται από πλούσια οικογένεια, είναι τόσο πλούσια η ευγένεια και η καλλιέργεια που τον χαρακτηρίζουν, που αυτό αρκεί. Σαράντα τρία χρόνια σ' αυτήν τη δουλειά, κέρδισε με το σπαθί του την αποδοχή, την εκτίμηση και την αγάπη του κοινού και των συναδέλφων του, για τη σοβαρότητα, το πάθος, τον σεβασμό και την υπευθυνότητα με τα οποία αντιμετωπίζει πάντα τους ρόλους του ως ηθοποιού, σκηνοθέτη και θιασάρχη.

Από την ημέρα - πριν από 41 χρόνια - που έπαιξε στην ταινία «Summer Lovers», δίπλα στην Ντάριλ Χάνα, μέχρι σήμερα, που ετοιμάζεται για 11η χρονιά να πρωταγωνιστήσει στην τηλεοπτική σειρά «Μην αρχίζεις τη μουρμούρα» ως «κυρ Ηλίας», με ενδιάμεσες μεγάλες επιτυχίες σε θέατρο, κινηματογράφο και τηλεόραση, ο Κυριακίδης κατάφερε να μη χάσει τον εαυτό του, ανάμεσα σε λωτοφάγους και Κίρκες. Παραμένει σεμνός, γειωμένος, ευγενής, με καθαρό λόγο και χαρακτηριστικό χιούμορ και αυτοσαρκασμό.

Οταν ο συμπρωταγωνιστής του στο θέατρο, ο Γιώργος Κωνσταντίνου, του λέει:

«Βλαδίμηρε, θα 'θελα να είσαι παιδί μου», κι εκείνος απαντάει «Κι εγώ θα σε ήθελα για μπαμπά μου», αυτό συμβαίνει και γιατί αγαπά και σέβεται τον σπουδαίο ηθοποιό, αλλά και γιατί - όπως έχει εξομολογηθεί - είχε δύσκολα παιδικά χρόνια και μια σχεδόν ανύπαρκτη σχέση με τον πατέρα του.

Ισως, τελικά, να συμφωνεί και με τον Αντονι Χόπκινς που έχει πει πως «ένας από τους λόγους που κάνω θέατρο, είναι για να ξορκίσω τους παιδικούς μου εφιάλτες».

Βρεθήκαμε λίγο πριν φύγει για Θεσσαλονίκη, με την επιτυχημένη παράσταση «Η Παγίδα». Μαζί του ο Γιώργος Κωνσταντίνου, η Εφη Μουρίκη, η Μαρία Αντουλινάκη, ο Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος και ο Τάκης Παπαματθαίου, σε σκηνοθεσία Π. Ζούλια.

«Χρειαζόμαστε γνώση της Ιστορίας»

 

-- Κάθε φορά που συζητάω μαζί σου, αναρωτιέμαι αν αυτός ο βαθιά καλλιεργημένος και ευγενής άνθρωπος απέναντί μου βοηθήθηκε ή δυσκολεύτηκε τελικά, στην τέχνη του, με αυτά τα χαρακτηριστικά;

-- Συνέπεια της καλλιέργειας είναι η ευγένεια και κατ' επέκτασιν η φαντασία που απελευθερώνει τις αισθήσεις. Δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη καταγωγή, διότι όλοι κυοφορούμε την ποίηση μέσα μας, η οποία μόλις μας χτυπήσει την πόρτα, αρχίζει η γέννηση της ευθυκρισίας και της ευθύνης μας απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Χρήσιμος πολίτης είναι αυτός που έχει γνώση της Ιστορίας, που γνωρίζει τι συνέβη, από ποιους και γιατί, αλλά και την αναγκαιότητα της εξέλιξης μέσα στα χρόνια. Ποτέ η ευγένεια δεν στάθηκε εμπόδιο στα βήματά μου. Μάλλον με προστάτεψε από άσκοπες ψυχικές σπατάλες.

-- Ποια είναι η πιο σκληρή - αλλά και χρήσιμη για την ισορροπία σου - κριτική που έχεις κάνει στον εαυτό σου;

-- Ανά τακτά διαστήματα, έχω αποφασίσει να μηδενίζω το κοντέρ, λέγοντας στον εαυτό μου πως δεν έχω πετύχει τίποτα, διότι η επιτυχία αρκετές φορές είναι πολύ κακός σύμβουλος.

-- Με τις επιλογές σου, δίνεις την εντύπωση ότι είσαι κάποιος που δεν σταματάει να ρισκάρει. Υπήρξε «τρέλα» που πλήρωσες ακριβά;

-- Καμιά τρέλα μου δεν πλήρωσα ακριβά. Δεν μετανιώνω για τίποτα. Το ρίσκο στη ζωή, αλλά και στην τέχνη μου, ήταν και είναι πάντα αυτό που με γεμίζει και μου δίνει κουράγιο να συνεχίζω.

-- Πρωταγωνιστείς στην «Παγίδα», που παγκοσμίως μετρά περισσότερες από 30.000 παραστάσεις και θεωρείται σταθμός στην ιστορία του είδους. Τι είναι αυτό που την κάνει τόσο δημοφιλή, από το 1960 μέχρι σήμερα;

-- Πιστεύω ο ίδιος ο συγγραφέας της, ο Ρομπέρ Τομά. Στήνει έναν σκηνικό λαβύρινθο, μέσα στον οποίο οι χαρακτήρες του ακροβατούν ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα και η λύση δίνεται μαεστρικά λίγο πριν από το τέλος, στην τελευταία σελίδα.

-- Ο Χίτσκοκ είχε πει γι' αυτό το έργο πως είναι «ένα πρωτότυπο μείγμα από βιτριόλι και μαρμελάδα, που κάνει τον συγγραφέα της να μοιάζει γιος της Αγκάθα Κρίστι και του Κάρλο Γκολντόνι». Αισθάνεσαι άξιος ...γιος αυτής της «οικογένειας»;

-- Με απόλυτο σεβασμό στο κείμενο και στον συγγραφέα, μπορώ να πω πως κατάφερα να γευτώ και να απολαύσω αυτήν τη βιτριολική μαρμελάδα, που τόσο περίτεχνα περιέγραψε ο Χίτσκοκ. Πιστεύω πως και η Αγκάθα αλλά και ο Κάρλο θα με δέχονταν στην οικογένειά τους.

«Ζω την πιο αγαπημένη μου ηλικία»

-- Μπορείς να μας συστήσεις με δυο λόγια τον παιδικό εαυτό σου, τον 30χρονο και τον σημερινό; Ποιος σου είναι πιο συμπαθής;

-- Σαν παιδί έκανα ταξίδια στον δικό μου εναέριο χώρο, σαν άλλος Ιούλιος Βερν. Στα τριάντα μου άρχισα να κατανοώ την ελληνική ιδιαιτερότητα. Σήμερα, στα εξήντα μου, νομίζω πως κατάφερα να παρατηρώ τον εαυτό μου ως κάποιος άλλος. Αυτή η τελευταία είναι η αγαπημένη μου και η πιο συμπαθής ηλικία.

-- Πώς αισθάνεσαι όταν κάποιοι σου λένε πως η Εφη Μουρίκη, η σύζυγός σου, είναι καλύτερη ηθοποιός από εσένα;

-- Με μία λέξη; Υπερήφανος!

-- Ξεκινήσαμε μαζί, το 1982, εσύ σε σινεμά και θέατρο, εγώ στην τηλεόραση. Εσύ όχι μόνο συνεχίζεις σ' αυτήν αλλά αναπτύσσεις και υψηλές ταχύτητες. Το μυστικό της αντοχής σου;

-- Θα έλεγα πως είναι το πάθος για έρευνα και ο καθημερινός αγώνας για εξέλιξη. Δεν μπορώ να διανοηθώ να αφήσω οτιδήποτε να λιμνάσει, όπως και σε καμία περίπτωση δεν θα μου επιτρέψω να πατήσω στη σιγουριά της επιτυχίας.

-- Πόσο σημαντικό θεωρείς - ενόψει των εκλογών, και μέσα σ' ένα σκηνικό όπου το ένα μετά το άλλο χτυπιούνται ανελέητα Υγεία, Παιδεία, Κοινωνική Ασφάλιση, Τέχνη κ.ά. - εμείς οι εργαζόμενοι, πριν αποφασίσουμε οτιδήποτε, να σκεφτούμε το ποιοι είναι απέναντί μας και ποιοι είναι δίπλα στις διεκδικήσεις μας;

-- Θεωρώ πως πρέπει πάντα να ανατρέχουμε σε ένα ιστορικό χρονικό (όχι και τόσο μακρινό), για να είμαστε ικανοί να μη δίνουμε άφεση αμαρτιών στις κακές επιλογές των κυβερνήσεων. Πιστεύω πως αν δεν έχουμε γνώση, στο μόνο που θα καταλήγουμε κάθε φορά, θα είναι η διάψευση και η ματαίωση ελπίδων και διεκδικήσεων και ο θάνατος της ψυχής μας.

-- Είσαι ένας άνθρωπος που η αξιοπρέπεια είναι αξία που τιμάς. Πώς σχολιάζεις τις εξελίξεις που υπήρξαν μετά από τις σοβαρές καταγγελίες για ηθοποιούς και σκηνοθέτες στον χώρο σας;

-- Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια πρέπει πάντα να βρίσκεται σε προτεραιότητα και να τροφοδοτεί τη σκέψη μας και τις πράξεις μας. Οποιος έχει σκοτάδια που πρέπει να αντιμετωπίσει, καλό είναι να επισκεφθεί έναν ειδικό για να βοηθηθεί και όχι να εκμεταλλεύεται την εξουσία που του δίνουν η θέση και η «επιτυχία» του, για να προσβάλλει και να τσαλακώνει ανθρώπινες ψυχές.

«Η κυβέρνηση να καταλάβει πως δεν είμαστε χομπίστες»

-- Οι καλλιτέχνες, μαζί με τους σπουδαστές των καλλιτεχνικών σχολών, βρίσκεστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα, απαιτώντας άμεση απόσυρση του ΠΔ 85 και της τροπολογίας 1565/2023. Τι άλλο πρέπει να γίνει για να καταλάβουν οι αρμόδιοι ότι τα αιτήματά σας δεν αφορούν απλά κάποια συγκυριακή - προσωρινή μισθολογική βελτίωση, αλλά τη μη υποβάθμιση των σημερινών σπουδών, των αναγνωρισμένων από το κράτος πτυχίων σας και των εργασιακών σας δικαιωμάτων, καθώς και τη γενικότερη αναβάθμιση της Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης, της Τέχνης και των ανθρώπων της;

-- Στις εποχές της πληροφορίας, θεωρώ πως πρέπει όλοι μας να σταματήσουμε να τρέχουμε χωρίς σκέψη και να γυρίσουμε το βλέμμα μας προς τον στοχασμό, πριν πάρουμε κάποιες αποφάσεις. Ολα θα είχαν λυθεί διαφορετικά αν είχαμε πάρει τον απαιτούμενο χρόνο να συζητήσουμε. Δυστυχώς ζούμε σε μια χώρα που πρώτα καίμε το δάσος και μετά κάνουμε αναδάσωση. Πρέπει να καταλάβει επιτέλους η κυβέρνηση πως δεν είμαστε χομπίστες. Είμαστε επαγγελματίες που σπουδάσαμε και δεν μπορεί κανείς να είμαστε το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Δεν έχουν κανένα δικαίωμα να απαξιώνουν και να ματαιώνουν τους καλλιτέχνες, παρουσιάζοντας τη δουλειά τους σαν ένα άχρηστο πάθος και υποβιβάζοντας την προσφορά τους. Ούτε καθοριζόμαστε μόνο από μια μισθολογική βελτίωση. Η δουλειά μας έχει άμεση εξάρτηση από την ανθρώπινη ύπαρξη και ολοκληρώνει την πληρότητα που απαιτεί μια ενωμένη και συμπαγής κοινωνία για να δικαιωθεί.

-- Τι σε ανησυχεί πιο πολύ στην Ελλάδα του σήμερα και τι σε γεμίζει αισιοδοξία;

-- Θα επικαλεστώ μια φράση του Τ. Σ. Ελιοτ, που χαρακτηρίζει την ανησυχία μου: «Από τη σοφία περάσαμε στη γνώση και από τη γνώση στην πληροφορία». Αισιοδοξία με γεμίζει, ίσως, το παλιό σύνθημα: «Φαντασία στην εξουσία».

Της
Σεμίνας ΔΙΓΕΝΗ