«Επιδιώκουμε να κάνουμε τον θεατή να σκεφτεί μέσα από το γέλιο ή τη συγκίνηση»

Ο «Ριζοσπάστης» συζητά με την Ελένη Γερασιμίδου, τον Αντώνη Ξένο και την Αγγελική Ξένου, με αφορμή την παράσταση «Πάτα το κουμπί», που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο «Από Κοινού»

Τρίτη απόγευμα κατηφορίσαμε στο Γκάζι και βρεθήκαμε στο θέατρο «Από Κοινού» (Ευπατριδών 4). Ενα θέατρο οικογενειακό, ένα αγαπημένο θέατρο για πολλούς, που εδώ και λίγα χρόνια αποτελεί το δεύτερο «σπίτι» για την Ελένη Γερασιμίδου, τον Αντώνη Ξένο και την Αγγελική Ξένου.

Μας υποδέχτηκαν και οι τρεις τους σε ένα διάλειμμα από τις πρόβες που κάνουν για το «Πάτα το κουμπί», του Αγγελου Πυριόχου σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Μπουγιούρη, που ξεκίνησε τη δεύτερη χρονιά του, κατ' απαίτηση του κοινού, από την Παρασκευή 16 Δεκέμβρη και θα ανεβαίνει κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21.00. Μιλήσαμε για πολλά... Για την παράσταση, για το θέατρο και την προσπάθεια που κάνουν να έχουν έναν χώρο «δικό τους», για την Τέχνη τους και την ανάγκη τους να εκφραστούν και να δημιουργήσουν, αλλά και για τις πυρκαγιές του καλοκαιριού, όπου απέναντι στη φωτιά και την καταστροφή στήθηκε ένα ανθρώπινο τείχος αλληλεγγύης. Μια κουβέντα ζεστή, ανθρώπινη, συντροφική και τους ευχαριστούμε για αυτό.

***

Το Θέατρο «Από Κοινού» μετρά ήδη έξι χρόνια λειτουργίας. Τι σημαίνει για τους ίδιους η ύπαρξή του; Η πρώτη απάντηση δίνεται από τον Αντώνη Ξένο, «τον "πρωτομάστορα", που ήταν παρών σε κάθε φάση», όπως μας λέει η Αγγελική Ξένου. «Είναι η δουλειά μας τόσο απλά, η δουλειά που ξέρουμε να κάνουμε...».

«Τον χώρο τον νοικιάζουμε. Δεν είναι δικός μας. Ηταν πολύ παρατημένος... Δεν υπήρχαν όλα αυτά που βλέπει κανείς τώρα. Δεν υπήρχαν οι τοίχοι καλά - καλά... Τι είχε όμως; Πληρούσε τους όρους για συνάθροιση κοινού και πήραμε όλα εκείνα τα μέτρα, για να είναι ασφαλές και λειτουργικό. Ολο αυτό που βλέπεις έγινε με πολύ κόπο και πολλή προσωπική δουλειά. Αυτό που μένει στο τέλος είναι η περηφάνια για αυτό που καταφέραμε. Η περηφάνια ότι μπορούμε από καλύτερη θέση να κάνουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε», προσθέτει η Ελένη Γερασιμίδου, με τη χαρά και την περηφάνια, πραγματικά, να αντανακλώνται στα μάτια της.

Κοινή διαπίστωση όλων όσοι έχουμε παρακολουθήσει παραστάσεις στο «Από Κοινού» είναι η ζεστασιά που αποπνέει. «Αυτό θέλουμε», μας λέει ο Αντ. Ξένος. «Να μπαίνει κανείς στο θέατρό μας σαν να μπαίνει στο σπίτι κάποιου συγγενή, κάποιου φίλου καρδιακού...». «Δεν είναι λίγες οι φορές που μετά την παράσταση καθόμαστε και συζητάμε πίνοντας το κρασάκι μας με ανθρώπους που έχουμε γνωρίσει μέσα από το θέατρο», συμπληρώνει η Α. Ξένου.

Οσο για το πώς τόλμησαν σε μια δύσκολη και οικονομικά περίοδο να ανοίξουν κάτι δικό τους, η απάντηση της Αγγελικής Ξένου είναι αφοπλιστική. «Η ανάγκη για να κάνεις κάτι δικό σου εκπορεύεται από τη θέλησή μας να μιλήσουμε για τον άνθρωπο και τα ζητήματα που τον απασχολούν. Αυτό δεν γίνεται παντού, ή για να το πω πιο σωστά, γίνεται, αλλά με μια ματιά από διαφορετική σκοπιά, που δεν ταιριάζει στη δική μας. Βλέπουμε να κυριαρχεί η μια πλευρά της ιστορίας, που δεν επιτρέπει στον θεατή να βγάλει τα συμπεράσματά του...».

«Η ανάγκη μας οδηγεί... Τι θέλω να πω... Οταν πήγαινα σχολείο κάθε χρόνο έμενα μεταξεταστέα στα Μαθηματικά. Την πρώτη χρονιά έκλαψα πολύ, τις επόμενες καθόλου. Τώρα τα κάνω εγώ όλα αυτά... Τα ποσοστά των συγγραφέων, των σκηνοθετών περνάνε από το χέρι μου. Η ανάγκη σε κάνει να μάθεις πολλά πράγματα. Και παίζεις καλά, προσπαθείς να ανεβάζεις ωραία έργα, γιατί είναι ανάγκη και αυτό. Είναι μεγάλη ανάγκη. Και είναι και το ψωμί μας. Από αυτό ζούμε και πρέπει να το κάνουμε καλά», μας λέει η Ελ. Γερασιμίδου.

Ενα στοιχείο που χαρακτηρίζει το «Από Κοινού» στα έξι χρόνια λειτουργίας είναι ότι λειτουργεί ως ένας χώρος ο οποίος συστήνει στο κοινό νέο, πρωτότυπο, νεοελληνικό έργο. «Υπάρχει πληθώρα ταλαντούχων Ελλήνων συγγραφέων. Δυστυχώς, όμως, το νεοελληνικό έργο δεν προτιμάται, ούτε από το Εθνικό, που είναι υποχρέωσή του. Εμείς έχουμε την τύχη να έχουμε κάποιους πολύ καλούς συγγραφείς φίλους. Ετσι, ανεβάσαμε έργα του Γιάννη Ξανθούλη, του Παναγιώτη Μέντη, του Αγγελου Πυριόχου, του Δημήτρη Χαλιώτη», μας λέει η Ελ. Γερασιμίδου.

«Επιδιώκουμε να ανεβάζουμε έργα που έχουν δράση, σύγκρουση. Οχι σύνθημα. Το σύνθημα είναι μια κραυγή. Θέλουμε σκηνική σύγκρουση, για να μπορέσει να υπάρξει και σύνθεση, να γεννηθεί μια καινούρια σκέψη, να σκεφτεί ο θεατής διαφορετικά...», μας λέει ο Αντ. Ξένος. «Και πάντα με τρόπο λαϊκό. Δεν μας αρέσει το "δήθεν". Δεν είμαστε από αυτούς που λένε ότι εμείς κάνουμε το καινούριο. Εμείς κάνουμε αυτό που πιστεύουμε και λέμε την αλήθεια μας. Επιδιώκουμε να κάνουμε τον θεατή να σκεφτεί μέσα από το γέλιο ή τη συγκίνηση...», συμπληρώνει η Ελ. Γερασιμίδου, φέρνοντας και σαν παράδειγμα τη φετινή παράσταση. Μια παράσταση που μιλά για το τώρα και μέσα από αστείες συμπτώσεις καλεί τον κόσμο να σκεφτεί και να πιστέψει στη δύναμή του...

Οσο για το πώς λειτουργεί μια οικογένεια μέσα σε έναν χώρο δουλειάς, όπως είναι το θέατρο, η Ελ. Γερασιμίδου μας λέει ότι «ανέκαθεν υπήρχαν θεατρικές οικογένειες. Εχει γραφτεί μάλιστα και ολόκληρο βιβλίο από τον Αρτέμη Μάτσα. Αυτό προέκυπτε τόσο από την ανάγκη έκφρασης, όσο και από οικονομική ανάγκη, που από εκεί ξεκινάνε όλα. Πιστεύω, όμως, ότι η συνεργασία στο θέατρο βοηθά και τις οικογενειακές σχέσεις, γιατί αυτή η δημιουργικότητα μεταφέρεται και στο σπίτι».

***

Η κουβέντα φτάνει, αναπόφευκτα, και στην τέχνη της υποκριτικής, στο τι επικρατεί στο θέατρο σήμερα.

Τι είναι αυτό που οφείλει να κάνει ένας ηθοποιός; «Ο ηθοποιός οφείλει να συνδιαλέγεται με τον εαυτό του, το έργο και το κοινό. Πρέπει να έχει μια σφαιρικότητα στη σκέψη του. Να είναι και λόγιος και εργάτης, να παρατηρεί, να έχει προσλαμβάνουσες. Το θέατρο είναι και παράδοση, το μαθαίνεις και μέσα από τους συναδέλφους σου», μας λέει η Α. Ξένου. «Και το διάβασμα είναι πολύ σημαντικό», λέει η Ελ. Γερασιμίδου. «Μου λένε πολλές φορές, πώς λες έτσι την ατάκα και βγαίνει τόσο αστεία; Η απάντηση είναι ότι έχω διαβάσει, έχω σκύψει στο τι θέλει να πει αυτός που το έγραψε...».

Οσο για το τι είναι αυτό που δεν τους αρέσει στο θέατρο σήμερα; «Με τρομάζει η αποδόμηση όπως την εννοούν. Μας σερβίρουν παραστάσεις που δεν λαμβάνουν υπόψιν το έργο, το περιεχόμενό του και εστιάζουν μόνο στη μορφή. Ακούμε πολύ συχνά: Εχω κάνει ένα έργο βασισμένο π.χ. στον Μπρεχτ. Αυτόν τον έρμο τον Μπρεχτ παντού τον έχουμε χρησιμοποιήσει... Εγω είχα την τύχη να μαθητεύσω δίπλα στον Τερζόπουλο, όταν γύρισε από την Ανατολική Γερμανία και ανέβασε το "Μικρό Μαχαγκόνι"», σημειώνει η Ελ. Γερασιμίδου. «Αποδομούμε με... μεγάλη ευκολία. Γιατί, ξέρεις, το να δομήσεις είναι δύσκολο, επίπονο, χρονοβόρο. Η αποδόμηση μπορεί να γίνει εν ριπή οφθαλμού. Λέω π.χ. ότι ένα έργο είναι βασισμένο σε έργο του Μπέκετ και βάζω μέσα καθετί στρεβλό, ανάποδο και ψυχοπλακωτικό δικό μου... Αυτό, όμως, δεν είναι ο Μπέκετ. Ο Μπέκετ δημιούργησε σε μια περίοδο σφοδρών ανακατατάξεων και αυτό αντανακλάται στο έργο του», λέει ο Αντ. Ξένος.

***

Η τελευταία ερώτηση ήταν για τη χρονιά που φεύγει και τις προσδοκίες για τη χρονιά που έρχεται.

«Εγώ θέλω να αφήσω πίσω μου την ανάμνηση της φωτιάς, που υπάρχει ακόμα στο μισό σπίτι, και έφερε αποτελέσματα άσχημα γα την υγεία μου. Ευτυχώς πέρασαν αυτά...

Είμαι πολύ χαρούμενη, γιατί σε αυτές τις δύσκολες στιγμές που ζήσαμε υπήρξε πάρα πολλή αλληλεγγύη και ειδικά από τους συντρόφους μας, η οποία συνεχίζεται. Μας δόθηκε απλόχερα αγάπη τόσο από συντρόφους μας, όσο και από ανθρώπους που δεν τους γνωρίζαμε και έπαιρναν τηλέφωνο στο ΣΕΗ... Αυτό επιλέγω να κρατήσω και αυτό θέλω και για το 2023, να γίνει πεποίθηση σε ακόμα πιο πολλούς ότι μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό», λέει η Ελ. Γερασιμίδου. «Πράγματι αυτό να "εκπαιδευτούμε σε περισσότερη αλληλεγγύη". Μόνο οι συλλογικοί αγώνες μπορούν να βάλουν και τέλος σε αυτή την εγκληματική πολιτική που βιώνουμε καθημερινά», προσθέτει η Α. Ξένου.

«Εγώ θα ήθελα να μην ξεχάσω εκείνη την περίοδο καθόλου, γιατί άμα την ξεχάσω, δίνω άφεση αμαρτιών στους υπεύθυνους, οι οποίοι και πρέπει να αποκαλυφθούν, να κυνηγηθούν και να λογοδοτήσουν. Η προσδοκία μου... Να δοθεί πραγματικό βάρος στον Πολιτισμό. Γιατί ο Πολιτισμός σημαίνει και προχώρημα της ίδιας της ζωής», λέει ο Αντ. Ξένος.

Αποχαιρετιστήκαμε δίνοντας ραντεβού στο «Πάτα το Κουμπί» αλλά και στις γιορτινές δραστηριότητες του θεάτρου. Στις 21 Δεκέμβρη θα πραγματοποιηθεί bazaar με χριστουγεννιάτικες δημιουργίες της Μαρίνας Ρούσου, ενώ την παραμονή Χριστουγέννων η Λαμπρινή Γιώτη θα κάνει ένα μελωδικό ταξίδι στις μουσικές του κόσμου...

Α. Π