Με συντροφιά βιβλία του Κ. Παρορίτη και του Ν. Κυτόπουλου

Είναι γνωστές οι πολλαπλές και ποικίλες προσφορές της λογοτεχνίας. Μορφώνει, ψυχαγωγεί, καλλιεργεί, ευαισθητοποιεί, συμβάλλει στη συνειδητοποίηση του ανθρώπου, στη γνώση του εαυτού του και των συνανθρώπων του αλλά και της θέσης και των καθηκόντων του μέσα στον κόσμο.

 Τα παραπάνω ισχύουν πολύ περισσότερο όταν αυτή αντλεί τα θέματά της από την ελληνική πραγματικότητα και προβάλλει την εξελικτική πορεία της χώρας μας, την ιστορία και τους αγώνες των ανθρώπων της στο πέρασμα του χρόνου μέχρι σήμερα. 

Κάποια τέτοια έργα του Κώστα Παρορίτη θα συστήσουμε παρακάτω, ειδικά σήμερα που, λόγω των συνθηκών, έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο μένοντας στο σπίτι.

Κώστας Παρορίτης, «Από τη ζωή του δειλινού», διηγήματα («Σύγχρονη Εποχή» 1989)

Στην πρώτη του συλλογή διηγημάτων (1906), ο γνωστός πρωτοπόρος κομμουνιστής πεζογράφος Κώστας Παρορίτης παρουσιάζει ανάγλυφα και με θαυμαστή λιτότητα τη ζωή των λαϊκών στρωμάτων στην ελληνική επαρχία στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Αγρότες, εργάτες, μικροϋπάλληλοι και μικροαστοί αποτελούν τους ήρωές του. Και απέναντί τους τα βασικά κοινωνικά προβλήματα της εποχής, η ανεργία και οι απάνθρωπες απολύσεις, η πορνεία, η κάθε είδους εκμετάλλευση και η τοκογλυφία, η φυματίωση, οι μικροαστικές αντιλήψεις και η θρησκοληψία. Και, παράλληλα, αμυδρά ακόμη, τα όνειρα για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο.

Κώστας Παρορίτης, «Οι νεκροί της ζωής», διηγήματα («Σύγχρονη Εποχή» 2013)

Η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Κ. Παρορίτη (1907), με ήρωες και πάλι απλούς ανθρώπους του λαού, αγωνιστές της καθημερινής ζωής. Μικρά δράματα βασανισμένων ανθρώπων αλλά και κοινωνική κριτική πολύ πιο έντονη και μηνύματα πιο ξεκάθαρα για καλύτερη και πιο ανθρώπινη ζωή. Ρεαλισμός, ζωντάνια και παραστατικότητα, στιβαρή γλώσσα και λιτό ύφος αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά της τέχνης του συγγραφέα και συνδυάζονται με την ανθρωπιά και την καλοσύνη.

Κώστας Παρορίτης, «Το μεγάλο παιδί», μυθιστόρημα («Σύγχρονη Εποχή» 1990)

Στο έργο, πρωτοποριακό για την εποχή του, παρουσιάζονται τα πρώτα σκιρτήματα του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, με τις τεράστιες αρχικές αδυναμίες και τις ιδεολογικές του ελλείψεις. Ο ήρωάς του, ένας δάσκαλος που προσεγγίζει τον κόσμο των εργατών, στρέφεται σιγά σιγά στο σοσιαλισμό, ουτοπικό αρχικά, καθώς αυτή είναι τότε και η γενικότερη κατάσταση του εργατικού κινήματος στη χώρα μας. Οι πρώτοι αγώνες των εργατών, οι απεργίες, η δημιουργία του Εργατικού Κέντρου Αθήνας, δίνονται με αξιοθαύμαστη ζωντάνια και παραστατικότητα και μας βοηθούν να γνωρίσουμε τα πρώτα βήματα της συνειδητοποίησης του εργατόκοσμου και της υιοθέτησης της κοσμοθεωρίας του σοσιαλισμού - κομμουνισμού στη χώρα μας αλλά και να κατανοήσουμε τις δυσκολίες που συνάντησε στο δρόμο του. Εργο που προβληματίζει και διδάσκει.

Κώστας Παρορίτης, «Ο Κόκκινος Τράγος», μυθιστόρημα («Σύγχρονη Εποχή» 2016)

Με κεντρικό σημείο τον «Κόκκινο Τράγο», ένα μικρό καφενεδάκι στους πρόποδες της Ακρόπολης, όπου συγκεντρώνεται μια ομάδα σοσιαλιστών, ο Παρορίτης μάς παρουσιάζει την Αθήνα στη διάρκεια των «Νοεμβριανών» του 1916, του περίφημου «Διχασμού». Παρακολουθούμε από τη μία τον πόλεμο που έχει ξεκινήσει στην υπόλοιπη Ευρώπη και αγγίζει πια και την Ελλάδα, με τις συγκρούσεις βασιλικών και βενιζελικών και την επέμβαση των «συμμάχων», κι από την άλλη την κατάσταση του σοσιαλιστικού κινήματος στη χώρα μας, που προσπαθεί να χαράξει τη σωστή γραμμή απέναντι στον πόλεμο, ένα αιματοκύλισμα για τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Παράλληλα, στον μεγάλο πίνακα του συγγραφέα ζωγραφίζονται όλα τα γνωστά προβλήματα της εποχής: Η πείνα και η ανέχεια των λαϊκών στρωμάτων, η πορνεία, η φυματίωση, η θρησκοληψία, οι διώξεις των σοσιαλιστών, τα παιχνίδια των αστών πολιτικών και ο αμοραλισμός τους. Το έργο είναι αφιερωμένο «Σε όσους πιστεύουνε σε μιαν απολύτρωση».

Νίκος Κυτόπουλος, «Ιστορίες του βουνού» («Σύγχρονη Εποχή» 2007)

Εντεκα ιστορίες αντλημένες από τη ζωή των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού. Με αξιοσημείωτη ψυχολογική εμβάθυνση, ο συγγραφέας «ζωγραφίζει» πορτρέτα των αγωνιστών που έρχονται αντιμέτωποι με σωρεία προβλημάτων και εμποδίων: Από την πείνα και το συνεχές κυνήγι των αντιπάλων μέχρι τις λιποταξίες και την τρομοκρατία των παρακρατικών στα χωριά. Παράλληλα, όμως, παρουσιάζει και τις επιτυχίες τους, την ακλόνητη θέληση και την πίστη τους στο δίκιο του αγώνα τους.

Νίκος Κυτόπουλος, «Το όνειρο του Γιάντζου» («Σύγχρονη Εποχή 2008)

Αποτελώντας τρόπον τινά συνέχεια του προηγούμενου έργου, μας προσφέρει μια καινούργια σειρά ιστοριών, από τις τελευταίες μέρες της πάλης του Δημοκρατικού Στρατού. Πρόκειται για μια αποκαλυπτική αποτύπωση της ιδεολογικής και ηθικής ανωτερότητας των μαχητών του λαϊκού στρατού απέναντι στους αντιπάλους τους.