Το πρώτο σαμποτάζ

Από τα μέλη της οργάνωσης «Ελευθερία» πραγματοποιείται, 20/5/1941, στη Θεσσαλονίκη το πρώτο σαμποτάζ. 

Μια ομάδα κομμουνιστών, με επικεφαλής τον Αναγνώστη Αναγνωστόπουλο, που μόλις είχε αποδράσει από το σανατόριο Ασβεστοχωρίου και τον Χατζηθωμά Χουρμούζη, κατέστρεψαν τις μηχανές αρκετών φορτηγών αυτοκινήτων των Γερμανών, ενώ κατέστρεψαν επίσης και πολλά βαρέλια καυσίμων. 

Ο Α. Αναγνωστόπουλος αργότερα θα συλληφθεί και θα εκτελεστεί από τις δυνάμεις κατοχής.

Οι πρώτες ομάδες αντίστασης

Μία από τις πρώτες ομάδες αντίστασης, και μάλιστα ένοπλη, σχηματίστηκε το Μάη 1941 στο Νέο Σκοπό Σερρών, από νέους, που ο καθένας τους είχε κρυμμένο όπλο και πυρομαχικά.

Αλλη ομάδα δρούσε από τις πρώτες μέρες της Κατοχής μεταξύ των χωριών Προβατάς, Μονοκκλησιά και Κουμαριά και αποτελούνταν από τους Γιάννη Χουρμά, που μόλις είχε επιστρέψει από τη Φολέγανδρο όπου ήταν εξόριστος, κι επίσης τον Ευριπίδη Βαβαλή και τον Ηλία Ματσούκα. Οι τρεις νέοι, οπλισμένοι με αυτόματα και χειροβομβίδες, χτύπησαν στις 25 Ιούνη 1941 το βουλγαρικό φυλάκιο του Στρυμόνα μεταξύ Μονοκκλησιάς και Κουμαριάς.

Εκείνο το διάστημα και πιο συγκεκριμένα στις 19 Μάη 1941, στη στρούγκα του Παπούλια, που βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά του Παγγαίου, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συγκέντρωση της πρώτης ανταρτικής ομάδας που εμφανίστηκε σε όλη τη χώρα, και η οποία αποτελούνταν από εννέα αντάρτες, με επικεφαλής τον Κώστα Παπακωνσταντίνου. Δύο μέρες αργότερα, στις 21 Μάη 1941, εμφανίστηκε στην περιοχή του μοναστηριού της Εικοσιφοίνισσας η ομάδα του Κώστα Τέτσικα από το Ροδολίβος.

Στην άλλη πλευρά του Νομού Σερρών, στο Σιδηρόκαστρο, δύο τολμηροί νέοι, ο Στέργιος Λεβέντης και ο Σταμάτης Χιώτης, άρχισαν λίγο μετά την εισβολή των κατακτητών να τυπώνουν μυστικά και να κυκλοφορούν πολυγραφημένο δελτίο ειδήσεων με τίτλο "Ελεύθερος Λαός".

Η «Ελευθερία»

Τις μέρες εκείνες, σημειώνεται ένα εξαιρετικής σημασίας για την ανάπτυξη του κινήματος της αντίστασης κατά των κατακτητών γεγονός: Είναι η ίδρυση στη Θεσσαλονίκη, στις 15 Μάη 1941, της εθνικοαπελευθερωτικής οργάνωσης "Ελευθερία". Στη δημιουργία της πρωτοστάτησε το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ με τον γραμματέα του, Απόστολο Τζανή, και τον γραμματέα της ΟΚΝΕ, Σίμο Κερασίδη.

Η "Ελευθερία" ανέπτυξε σοβαρή οργανωτική δράση και ίδρυσε "δεκαρχίες" στην ύπαιθρο. Ορισμένες ομάδες της οργάνωσης εμφανίστηκαν σε διάφορα κέντρα και χωριά της Μακεδονίας. Ενώ την περίοδο αυτή κυκλοφόρησε και η εφημερίδα "Λαϊκή Φωνή", όργανο του Γραφείου της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης.

Στις 20 Μάη μέλη της οργάνωσης "Ελευθερία" πραγματοποίησαν το πρώτο σαμποτάζ. Μια ομάδα κομμουνιστών, με επικεφαλής τον Αναστάση Αναγνωστόπουλο (στέλεχος του Κόμματος που απέδρασε μαζί με τους 12 από το σανατόριο του Ασβεστοχωρίου στις 8/4/1941 και πιάστηκε από τους Γερμανούς σε άλλη επιχείρηση. Ηταν το πρώτο κομματικό στέλεχος που πιάστηκε και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή του δράση) και τον Χατζηθωμά Χουρμούζη, κατέστρεψαν τις μηχανές αρκετών φορτηγών αυτοκινήτων των Γερμανών που στάθμευαν στο δρόμο του συνοικισμού "Χαρμάνκιοϊ (σημερινό Κορδελιό). Κατέστρεψαν επίσης και αρκετά βαρέλια βενζίνης στο συνοικισμό Επταλόφου. Στη συνέχεια έγιναν αλλεπάλληλα σαμποτάζ στα τηλεφωνικά καλώδια μέσα στη Θεσσαλονίκη και στο δρόμο προς το Λαγκαδά.

Πολύ νωρίς, τον Ιούλη του 1941, η "Ελευθερία" αποφασίζει να δημιουργήσει στο γερμανοκρατούμενο τμήμα της Μακεδονίας, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Νιγρίτας, την ανταρτοομάδα "Οδυσσέας Ανδρούτσος", με αρχηγό αρχικά τον έφεδρο λοχία Στέργιο Μουδιώτη από την Ευκαρπία και στη συνέχεια τον δάσκαλο Θανάση Γκένιο, με το ψευδώνυμο "Λασσάνης", από την Ηράκλεια.

Το παράδειγμα των Σερρών θα ακολουθήσει ένα μήνα αργότερα και ο γειτονικός Νομός του Κιλκίς, με τη συγκρότηση ανταρτοομάδας υπό την ονομασία "Αθανάσιος Διάκος".

Ηταν τέτοια η διάθεση του πληθυσμού να αντισταθεί στους κατακτητές, ώστε στα μέσα Αυγούστου του 1941 συγκεντρώθηκαν τριάντα άτομα από τη Νιγρίτα στη θέση "Καζάν Ντερέ" του Ζερβοχωρίου με σκοπό να ανεβούν στο βουνό, όμως τελικά αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους επειδή δεν υπήρχαν όπλα.

Ολο εκείνο το ανερχόμενο κίνημα αντίστασης θα ανακοπεί βίαια και θα κατασταλεί μέσα σε λουτρό αίματος από την πρόωρη εξέγερση της Δράμας, που εκδηλώθηκε τη νύχτα της 28ης Σεπτέμβρη 1941 και που συνδέεται με τη δολοφονία των μελών του Μακεδονικού Γραφείου. Εκείνο το βράδυ, πάνω από 2.000 ένοπλου λαού, με επικεφαλής κομμουνιστές και την υποστήριξη ολόκληρου σχεδόν του πληθυσμού εξεγέρθηκαν. Οι Βούλγαροι φασίστες, όμως, κινητοποίησαν αστραπιαία ισχυρές δυνάμεις στρατού και χωροφυλακής. Πάνω από 2.000 πατριώτες έπεσαν από τις σφαίρες των κατακτητών στη Δράμα.