Η μάχη του Κιλκίς

Στο Κιλκίς πραγματοποιείται, 4/11/1944, η μεγαλύτερη μάχη ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τα Τάγματα Ασφαλείας, που έληξε με τη συντριβή των Ταγματασφαλιτών και την απελευθέρωση της πόλης.

Το ιστορικό της μάχης

Η μάχη του Κιλκίς ήταν μία από τις πιο σκληρές μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ ενάντια στους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, τους ταγματασφαλίτες, που ανέλαβαν να τους προστατεύσουν στην υποχώρησή τους προς τα σύνορα με τη Γιουγκοσλαβία. Σ' αυτή τη μάχη σκοτώθηκαν περίπου 130 μαχητές του ΕΛΑΣ και τραυματίστηκαν 230.

Το ιστορικό της μάχης είναι το εξής: Τέλη του Οκτώβρη του 1944 και ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη οι μάχες του ΕΛΑΣ με τους Γερμανούς κατακτητές για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και των γύρω νομών, το 2ο και το 3ο τάγμα του 13ου συντάγματος του ΕΛΑΣ πήραν εντολή να κινηθούν παράλληλα προς τη σιδηροδρομική γραμμή και το δρόμο Θεσσαλονίκης - Κιλκίς για να εμποδίσουν τους κατακτητές που υποχωρούσαν, να καταστρέψουν το συγκοινωνιακό δίκτυο. Χιλιάδες ταγματασφαλίτες συνόδευαν τους Γερμανούς κατακτητές στην πορεία υποχώρησης, στη διάρκεια της οποίας κατέστρεφαν ό,τι είχε απομείνει όρθιο από τη βάρβαρη δράση τους.

Οι ταγματασφαλίτες αφού βοήθησαν τους Γερμανούς να συμπτυχθούν στη Γιουγκοσλαβία, συγκεντρώθηκαν και οχυρώθηκαν στην πόλη του Κιλκίς για να αμυνθούν μέχρι να έρθουν οι «σύμμαχοι» Αγγλοι, που με τη σειρά τους είχαν χρεωθεί την προστασία των Ταγμάτων Ασφαλείας, καθώς γνώριζαν ότι θα αποτελούσαν πολύτιμο σύμμαχο για τη μετέπειτα εγκαθίδρυση της κυριαρχίας τους.

Οι ταγματασφαλίτες, μάλιστα, αιχμαλώτισαν και όπλισαν με τη βία μια μεγάλη ομάδα άοπλων (περίπου 300) που οδηγούνταν από συνδέσμους των οργανώσεων του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ για να καταταχθούν εθελοντικά στον ΕΛΑΣ.

Εκεί συνέρρευσαν και οπλαρχηγοί συνεργάτες των κατακτητών, με τα τμήματά τους από το Κιλκίς και πολλές άλλες περιοχές όπως: Ο Παπαδόγκονας από Πελοπόννησο , ο Κισά Μπατζάκ από Κατερίνη, ο Δάγκουλας από Θεσσαλονίκη, ο Μιχάλαγας από Κοζάνη, ο Πούλιος, ο Χρυσοχόου και άλλοι.

Η δύναμή τους υπολογίζεται ότι έφτασε τις 9.000 από καλά εξοπλισμένους άντρες. Οχυρώθηκαν στο ύψωμα 371 του Αϊ-Γιώργη που δεσπόζει στην πόλη, στις στρατώνες του Ιππικού, στο Νοσοκομείο και σε άλλα κτίρια και θέσεις.

Πριν αρχίσει η μάχη του Κιλκίς, ο ΕΛΑΣ, με βάση και τις αποφάσεις της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, τους κάλεσε να παραδοθούν με τη ρητή εγγύηση ότι δε θα κινδυνεύσει η ζωή τους.

Οι οπλαρχηγοί τους όμως απέρριψαν την πρόταση. Στις 3 του Νοέμβρη του 1944 τα τμήματα του ΕΛΑΣ είχαν φτάσει στις βάσεις εξόρμησής τους.

Ο λαός του Κιλκίς πανηγύριζε μαζί με τους μαχητές του ΕΛΑΣ την απελευθέρωση από τους κατακτητές. Στις 5.30 τα χαράματα της 4ης του Νοέμβρη άρχισε η μάχη, που εξελίχθηκε σε μια από τις πιο αιματηρές. Χιλιάδες οι νεκροί των Ταγμάτων Ασφαλείας. Και ο λαός του Κιλκίς να πανηγυρίζει για την απελευθέρωση από τους ντόπιους δυνάστες.