Μιχαήλ Βασίλιεβιτς Φρούνζε

 Σοβιετικός στρατηλάτης, συνέτριψε την αντεπανάσταση των λευκοφρουρών

Στις 31 Οκτωβρίου 1925 πεθαίνει ο Μιχαήλ Βασίλιεβιτς Φρούνζε. Γεννήθηκε στο Βέρνα της Άλμα Ατα το 1885 . Στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης και του σοβιετικού κράτους, στρατιωτικός ηγέτης του Σοβιετικού Στρατού και στρατιωτικός θεωρητικός.

Ο Φρούνζε, επικεφαλής ενόπλου τμήματος εργατών, πήρε μέρος στην Οχτωβριανή Επανάσταση και στη συνέχεια υπό την ηγεσία του ο σοβιετικός στρατός συνέτριψε την αντεπανάσταση των λευκοφρουρών. Η κυριότερη συνεισφορά του στη σοβιετική στρατιωτική θεωρία ήταν η ολόπλευρη χρησιμοποίηση των θέσεων του μαρξισμού-λενινισμού στα προβλήματα της προετοιμασίας και της διεξαγωγής του πολέμου και της υπεράσπισης του σοσιαλισμού.

«Όχι και τόσο επιβλητικός εξωτερικά, όμως αρκετά γοητευτικός ήταν ο Μ.Β. Φρούνζε. Ο Στάλιν, που στο παρελθόν είχε κάνει μαζί του σε φυλακές και εξορίες, συμπεριφερόταν με ιδιαίτερο σεβασμό απέναντι στον Αρσένι, όπως ονόμαζαν μερικές φορές και μετά την Επανάσταση τον Φρούνζε οι παλιοί του σύντροφοι. Όλοι γνώριζαν ότι το 1907 ο Μιχαήλ Βασίλιεβιτς είχε καταδικαστεί δύο φορές σε θάνατο, περνώντας πολλές βδομάδες στο κελί των μελλοθανάτων και μετά κάμποσα χρόνια στα κάτεργα.

Λίγοι γνώριζαν, όμως, τότε τη μεγάλη συνεισφορά του Φρούνζε στην κατάκτηση της νίκης στο Ανατολικό και το Νότιο μέτωπο, καθώς και στο μέτωπο του Τουρκεστάν. Ο Στάλιν, που διακρινόταν κι αυτός για την ασυγκράτητη αποφασιστικότητά του, έμενε κατάπληκτος από τον ήρεμο τρόπο καθοδήγησης αυτού του προλεταριακού στρατηλάτη, ικανού να επιδείξει ανώτατη πολιτική και στρατιωτική βούληση. Στο σύντομο χρονικό διάστημα που κατείχε το αξίωμα του επιτρόπου Πολεμικού Ναυτικού, ο Φρούνζε κατενθουσίασε τους πάντες με τη βαθύτητα της διάνοιάς του, με το νεοτερισμό των προσεγγίσεών του στα ζητήματα του στρατιωτικού δόγματος, των μεταρρυθμίσεων στις ένοπλες δυνάμεις και της επιχειρησιακής τέχνης στο σύγχρονο πόλεμο.

Ο Φρούνζε υπέφερε από έλκος του στομάχου, αλλά προτιμούσε τη συντηρητική θεραπεία. Η πρόσκαιρη επιδείνωση της ασθένειάς του πέρασε. Ωστόσο, το ιατρικό συμβούλιο κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα: «Πρέπει να χειρουργηθεί». Από μια σειρά μαρτυρίες (από τα βιβλία του Ι.Κ. Γκάμπουργκ Έτσι έγιναν τα πράγματα, του Μπ.Α. Πιλνιάκ Η ιστορία της ανέσπερης Σελήνης κ.ά.), ο Στάλιν με τον Μικογιάν πήγαν στο νοσοκομείο, μίλησαν με τον καθηγητή Ροζάνοφ και επέμεναν για εγχείρηση. Λίγο πριν από την εγχείρηση, ο Φρούνζε έγραψε το εξής σημείωμα στη γυναίκα του:

«Τώρα αισθάνομαι απόλυτα υγιής και μάλιστα μου φαίνεται κάπως γελοίο όχι μόνο να πάω, αλλά ούτε καν να σκεφτώ για εγχείρηση. Παρ’ όλα αυτά, και τα δύο ιατρικά συμβούλια αποφάσισαν να την κάνουν».

Είναι δύσκολο να κρίνει κανείς όλες τις υποψίες που προκάλεσε ο ξαφνικός θάνατος του Φρούνζε: έβαλε άραγε κάποιος «το χεράκι του», ή το μοιραίο τέλος ήταν της μοίρας γραφτό; Μετά το θάνατο του Φρούνζε, πολλοί γιατροί διατύπωσαν την άποψη ότι η εγχείρηση, που δεν παρουσίαζε καμιά δυσκολία ακόμα και για εκείνα τα χρόνια, δεν ήταν απαραίτητη. Ο Στάλιν θα πει στην κηδεία του Μ.Β. Φρούνζε:

«Ίσως, έτσι ακριβώς και να αρμόζει: οι παλιοί σύντροφοι, να κατεβαίνουν στον τάφο τόσο εύκολα και τόσο απλά. Δυστυχώς, όχι τόσο εύκολα και τόσο απλά ανεβαίνουν οι νεαροί μας σύντροφοι προς αντικατάσταση των παλιών». 

Ποια ενδόμυχη σκέψη του Στάλιν κρύβουν άραγε αυτά του τα λόγια; Είναι αδύνατο να το μαντέψουμε. Λεν έχουμε αποδείξεις για κάποια κατηγορηματικά συμπεράσματα. Ένα είναι πάντως βέβαιο: αν δεν παραμόνευε τον Φρούνζε αυτός ο παράλογος (ή μυστηριώδης;) θάνατος, τότε αυτή η χαρισματική προσωπικότητα θα μπορούσε να παίξει σπουδαίο ρόλο στην πολιτική σκηνή. Ο Στάλιν το διαισθάνθηκε αυτό αρκετά νωρίς από τη στάση του Λένιν απέναντι στον Φρούνζε. Ό λ α τα έργα του Φρούνζε έφεραν τη σφραγίδα της ρηξικέλευθης, της πρωτότυπης σκέψης του».

Από το βιβλίο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΚΑΙ ΤΡΑΓΩΔΙΑ Πολιτικό πορτρέτο του I. Β. Στάλιν, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ» ΑΘΗΝΑ 1989

ΗρακλήςΚακαβάνης