Επιλογή γλώσσας

Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2022

«Ορεστειακά»


"Κάτω οι μαλλιαροί"!:
 
 Σαν σήμερα, 1η Νοέμβρη 1903, η "Ορέστεια" του Αισχύλου ανεβαίνει στο Βασιλικό Θέατρο, Αθηνών για πρώτη φορά σε συντηρητική δημοτική. Υπερσυντηρητικοί δήθεν "γλωσσαμύντορες" οργανώνουν εκστρατεία ενάντια στην παράσταση.
Κύριος υποκινητής είναι ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιος Μιστριώτης, φανατικός υπέρμαχος της αρχαΐζουσας, ο οποίος παροτρύνει τους φοιτητές να επιτεθούν στην παράσταση.
 
Όμως, όπως έχει γίνει και πολλές άλλες φορές στην Ελληνική ιστορία, πίσω απο την συντηρητική δήθεν υπεράσπιση των
"εθνικών κειμηλίων" βρίσκονται συμφέροντα. Ο Μιστριώτης είναι πρόεδρος της "εταιρείας προς παράστασιν αρχαίων δραμάτων" και ο ίδιος ανεβάζει ερασιτεχνικές παραστάσεις τραγωδιών με το αρχαίο κείμενο.
 
Για να χτυπήσει την παρασταση στο Βασιλικό Θέατρο, εξαπολύει ρητορική μίσους και προπαγάνδα για.."εθνικά κειμήλια". Διαδίδει χυδαία ψέματα για την παράσταση, τον μεταφραστή κ.α για να ξεσηκώσει τους φοιτητές. Γίνεται "λαγός" υπερσυντηρητικών κυκλωμάτων και εφημερίδων της εποχής, που καλούν τον αθηναϊκό λαό σε συλλαλητήρια.
 

Αφορμή για τα "Ορεστειακά" έδωσε η απαγγελία από τη Μαρίκα Κοτοπούλη του ποιήματος του Κ. Παλαμά "Το χαίρε της Τραγωδίας", λίγο πριν την έναρξη της παράστασης. Το μίσος του υπερσυντηρητικού κατεστημένου για την αναγνώριση του Παλαμά,ενίσχυσε το αντιδραστικό παραλήρημα. Με την παρότρυνση του Μιστριώτη, η ακαδημαική κοινότητα (καθηγητές, φοιτητές κλπ) έγιναν οι πιο μαχητικοί υπερασπιστές σκοταδιστικών και αντιδραστικών αντιλήψεων. Γι’ αυτό και το πλήθος που επιτέθηκε στο θέατρο φώναζε "κάτω ο Παλαμάς".
Δύο εβδομάδες μετα την έναρξη της παράστασης, οι διαδηλωτές έσκιζαν και πυρπολούσαν τα προγράμματα της "Ορέστειας" επί της Σταδίου, και προσπαθούσαν να παρεμποδίσουν την παράσταση φωνάζοντας "Κάτω οι χυδαϊστές!, κάτω οι μαλλιαροί!, κάτω οι πρησκοπόδηδες! "κάτω οι προδότες!", "κάτω οι Σλάβοι!" "φωτιά στο Βασιλικό Θέατρο" κ.α
 
Ο στρατός διατάχθηκε να επιβάλει τη τάξη. Ακολούθησαν συμπλοκές με συνέπεια να φονευτούν δύο πολίτες και να τραυματιστούν επτά. Εξαιτίας της δράσης των υπερσυντηρητικών κύκλων, η χώρα έχει στην ιστορία της, του 20ου αιώνα, νεκρούς για μια..μετάφραση.
 
Η ευθύνη του Μιστριώτη στα "Ορεστειακά" επιβεβαιώνεται
και απο το βούλευμα των εν Αθήναις πλημμελειοδικών που διαπίστωσε "χάριν ιδιοτελών λόγων ως πρόεδρος της εταιρείας προς παράστασιν αρχαίων δραμάτων προκαλέσαν ερεθισμόν και αταξίαν εις τους κύκλους των φοιτητών"και διέδωκε ψευδείς φήμας περί υπάρξεως εταιρίας αντεθνικής επιρρίψας αναληθείς και ανυπόστατους αντιπατριωτικάς και αυτόχρημα προδοτικάς ενεργείας".
 
Ο Μιστριώτης, πέρα απο τα "Ορεστειακά" είχε παίξει ρόλο και στα "Ευαγγελικά" το 1901 (επεισόδια για..δημοσίευση των Ευαγγελίων στην δημοτική στην εφημερίδα Ακρόπολις).
Παραπέμφθηκε ως πρωταίτιος των ταραχών, όμως τελικά "ο κατηγορούμενος ούτος εις τας ανωτέρω πράξεις του προέβη εκ δολίας προαιρέσεως και κατά συνέπειαν δέον, κατά την κρίσιν του συμβουλίου, να παύση η κατ’ αυτού καταδίωξις ως αρχηγού της στάσεως". Επέστρεψε για να διδάξει κανονικά στο Πανεπιστήμιο.
 
Οι διαμάχες συνεχίστηκαν. Το 1911, ο Ε.Βενιζέλος, παρά το γεγονός ότι στα λόγια υπεράσπιζε την δημοτική και όλοι οι δημοτικιστές τον υποστήριζαν, τελικά έβαλε εμπόδια στο αίτημα (όπως και με το κίνημα του 1909 που ζητούσε Συντακτική και όχι Αναθεωρητική Βουλή κ.α) και,μπροστά στην πίεση από την αντιπολίτευση αλλά και την Εκκλησία και το Πανεπιστήμιο, δέχτηκε ψήφιση άρθρου στο νέο Σύνταγμα που όριζε την καθαρεύουσα ως "επίσημη γλώσσα" του κράτους και απαγόρευε κάθε.."παραφθοράν"της.
Πλέον, η καθαρεύουσα επιβαλλόταν νομικά. Η αστική τάξη είχε ανάγκη το συντηρητικό κατεστημένο (με το οποίο συγχωνεύτηκε απο την γέννηση του Ελλην.κράτους), για να αναπαράγει την κυριαρχία της.Για αυτό και ανέχτηκε/ενίσχυσε ότι πιο αντιδραστικό,για να επιβάλλει τα συμφέροντα της. Και αυτό δεν έγινε μόνο στην Ελλάδα, αλλά παντού όπου πήρε την εξουσία.
 
Πηγές: "Ορεστειακά: αιματηρά επεισόδια για μια… μετάφραση!", Ξ.Μπρουντζάκης, Ποντίκι, "Ορεστειακά,100 χρόνια μετά", του Γ.Γιατρομανωλάκης, το Βήμα, "Θλιβερά επεισόδια" με αφορμή το γλωσσικό", Ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου