Αποφασίζεται η διάλυση της "Ενωσης Νομικών"

 Στις 28 Δεκέμβρη 1931, η κυβέρνηση Βενιζέλου αποφασίζει τη διάλυση της "Ενωσης Νομικών" επειδή αποκάλυψε τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονταν οι κομμουνιστές κρατούμενοι των φυλακών Αβέρωφ.

"Το κάτεργο των φυλακών Αβέρωφ"

 Οι φυλακές Αβέρωφ ήταν σωφρονιστικό ίδρυμα, που λειτούργησε στην Αθήνα από το 1892 έως το 1971. Ήταν χτισμένες στη τοποθεσία που σήμερα βρίσκεται το κτίριο του Αρείου Πάγου. Η κατασκευή τους ολοκληρώθηκε με δαπάνες του "εθνικού ευεργέτη" Γεωργίου Αβέρωφ, ο οποίος τις πρόσφερε στην βασίλισσα Όλγα, σύζυγο του Γεωργίου Α΄, με αφορμή την συμπλήρωσης τριάντα ετών γάμου του βασιλικού ζεύγους.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, η βασίλισσα Όλγα μεταβίβασε την κυριότητα του "δώρου" της στο ελληνικό δημόσιο (1896).

Οι φυλακές Αβέρωφ 1920

Οι φυλακές ήταν χτισμένες επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας στους Αμπελοκήπους, απέναντι από το σημείο που βρίσκεται το γήπεδο του ΠΑΟ και προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν για "σωφρονισμό" ανηλίκων, όπως έγινε αρχικά. Γρήγορα, μετατράπηκαν σε κέντρο κράτησης και βασανισμού πολιτικών κρατουμένων.

Η δικτατορία του Μεταξά, θα παράλαβει το κολαστήριο απο την Ελληνική "δημοκρατία" και θα επεκτείνει την "αξιοποίηση" του. Το ίδιο θα γίνει στην συνέχεια και με τους ναζί και τις κατοχικές αρχές.

Στα Δεκεμβριανά του 1944, θα καταγραφεί η μοναδική στιγμή στην ιστορία των φυλακών που η φρουρά και η διοίκηση θα συμπαρασταθούν σε κρατούμενους. Μόνο που οι συγκεκριμένοι "κρατούμενοι" δεν ήταν άλλοι απο τους δωσίλογους εγκληματίες και συνεργάτες των ναζί, τους οποίους οι Άγγλοι και οι Ελληνική αστική τάξη είχαν μεταφέρει εκεί για προστασία.

Το ανατιναγμένο τμήμα του ψηλού μαντρότοιχου

18 Δεκέμβρη 1944, ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε στις φυλακές για να τους συλλάβει και να τους τιμωρήσει παραδειγματικά για την προδοτική τους στάση στην κατοχή. Στην διάρκεια της πολιορκίας, η φρουρά των φυλακών άνοιξε τα κελιά των "κρατουμένων" δωσιλόγων και σε ορισμένους έδωσε όπλα, για να τους ενισχύσει στην άμυνα κατά του ΕΛΑΣ! Οι περισσότεροι δωσίλογοι φυγαδεύτηκαν.

Μετα την απελευθέρωση, το κολαστήριο των φυλακών Αβέρωφ θα γίνει τόπος μαρτυρίου για εκατοντάδες γυναίκες από όλη την Ελλάδα, κυρίως από 20 έως 40 ετών, καταδικασμένες για τη συμμετοχή τους στην αντίσταση κατά των κατακτητών και τον ΔΣΕ η για την.. συγγενική σχέση με τους αντάρτες.

Οι συνθήκες στις φυλακές ήταν άθλιες. Δεν υπήρχαν έπιπλα ούτε ο απαραίτητος ιματισμός και οι κρατούμενες κοιμόντουσαν στο πέτρινο πάτωμα. Τα μόνα σκεύη που επιτρέπονταν ήταν ένα αλουμινένιο πιάτο, μια κούπα και ένα κουτάλι. Τα κελιά δεν αερίζονταν.

Η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτικά ζεστή το καλοκαίρι και πολύ κρύα το χειμώνα. Ξυλόσομπες υπήρχαν μόνο στο πλυσταριό και την κουζίνα.

Οι κρατούμενες ήταν υποχρεωμένες να καθαρίζουν ολόκληρη τη φυλακή και το διοικητήριο τρεις φορές τη μέρα,να μαγειρεύουν, να μεταφέρουν προμήθειες, φορτώνοντας από τα φορτηγά βαριά φορτία στις πλάτες τους και να τα ξεφορτώνουν στη φυλακή.

Δεν είχαν προσωπική ζωή και αναγκάζονταν να κάνουν τα πάντα σε δημόσια θέα.Είχαν χάσει την αίσθηση του χρόνου και του εξωτερικού κόσμου.Δεν τους επιτρεπόταν να έχουν ρολόγια, ημερολόγια, εφημερίδες, ραδιόφωνα, ούτε καφέ και τσιγάρα, ποτήρια, πιρούνια, μαχαίρια.

Οι 17 εκτελεσμένες των φυλακών Αβέρωφ

276 γυναίκες είχαν καταδικαστεί σε θάνατο και από αυτές οι 17 εκτελέστηκαν.Από το 1945 – 1950 συμβίωσαν για ένα χρονικό διάστημα στη φυλακή γυναίκες που είχαν γίνει μητέρες μαζί με τα παιδιά τους. Αναφέρονται 106 μητέρες και 119 παιδιά.

Δυτική πτέρυγα της φυλακής. Στο βάθος ήταν το τμήμα με τα μωρά

Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν απάνθρωπες. Ακόμα και η τροφή ήταν ανεπαρκής γιατί τα παιδιά δεν υπολογίζονταν στους κρατούμενους. Μητέρες και παιδιά, έδιναν καθημερινά αγώνα σωματικής και ψυχικής επιβίωσης. Η απομάκρυνση των παιδιών από τις μητέρες τους επιβλήθηκε από την διοίκηση των φυλακών τον Αύγουστο του 1950 ως τιμωρία, επειδή οι φυλακισμένες διαμαρτυρήθηκαν για εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων.

Πολλά παιδιά κατέληξαν στις "παιδουπόλεις" της "Φρίκης" Γλύξμπουργκ για να "σωφρονιστούν" με βάση τις "εθνικές αξίες",απομονωμένα από την κοινωνία, σε ένα στερητικό περιβάλλον με στρατιωτική πειθαρχία σε συνδυασμό με σωματικές ποινές και άθλιες συνθήκες διαβίωσης.

Τα παιδιά κοιμούνταν σε μεγάλους θαλάμους, όπου υπήρχαν 30-100 κρεβάτια χωρίς κανονικά στρώματα και σεντόνια. Το φαγητό ήταν λιγοστό, όπως και ο ρουχισμός. Τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με αλληλογραφία με τις μανάδες τους στη φυλακή, τους πατέρες τους και τους συγγενείς τους. Η αλληλογραφία όμως δεν ήταν συχνή. Σπάνια δέχονταν επισκέψεις συγγενών.

Μετά την αποφυλάκισή της κάθε μητέρα ήθελε να επανασυνδεθεί με το παιδί της.Αυτή η επιθυμία δεν ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις εφικτή,εξ αιτίας των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών.Φοβόντουσαν αντίποινα από τη χωροφυλακή και τις διάφορες παρακρατικές οργανώσεις. Τα σπίτια τους ήταν κατεστραμμένα ή κατασχεμένα, δεν είχαν χρήματα, δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά. Πολλές άλλαξαν τόπο διαμονής και έκαναν ευκαιριακές δουλειές για να ζήσουν. Η φτώχεια ήταν μόνιμος σύντροφός τους και τα παιδιά αναγκάζονταν να δουλεύουν, παράλληλα με τη φοίτηση στο σχολείο.

Μετά την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου του 1967, οι φυλακές Αβέρωφ ξανάγιναν χώρος κράτησης πολιτικών κρατουμένων, ακόμα και αστών πολιτικών, όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου.

Στα 1971, οι φυλακές έκλεισαν και τον επόμενο χρόνο (1972) κατεδαφίσθηκαν. Έτσι, το κάτεργο και τα εγκλήματα του, σβήστηκαν.Στην θέση του χτίστηκε το"Θέμιδος Μέλαθρον",εγκαταστάσεις του Αρείου Πάγου και άλλων δικαστικών υπηρεσιών,έδρα της Ελληνικής αστικής"δικαιοσύνης".

*Με στοιχεία απο το βιβλίο της Μαντώς Νταλιάνη – Καραμπατζάκη "Παιδιά στη δίνη του ελληνικού εμφυλίου πολέμου 1946–1949".

 «Γυναικείες φυλακές Αβέρωφ»

 Η επίθεση του ΕΛΑΣ στις φυλακές Αβέρωφ και οι έγκλειστοι δωσίλογοι 

 Οι "παιδουπόλεις" της Φρειδερίκης