Η ίδρυση του Ηρακλή Θεσσαλονίκης

Ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης είναι το πρώτο ποδοσφαιρικό σωματείο που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη στις  29/11/1908

Ο Ηρακλής κατάγεται από τον Όμιλο Φιλομούσων Θεσσαλονίκης, σωματείου μουσικού και φιλολογικού που ιδρύθηκε το 1899.

 Ο Όμιλος Φιλομούσων που αρχικά δεν ήταν αθλητικό σωματείο αλλά μουσικό και φιλολογικό είχε ως σκοπό την εθνική διαμόρφωση και διάπλαση των νέων της εποχής εκείνης.

Το 1902 μέλη του ομίλου αποφάσισαν να εντάξουν αθλητικά τμήματα στον όμιλό τους και σε συνεννόηση με την ελληνική κοινότητα της πόλης που βρισκόταν υπό οθωμανικό ζυγό, τους παραχωρήθηκε το δικό της γυμναστήριο. Ανάμεσα στα άλλα αθλητικά τμήματα που δημιούργησε ο όμιλος, το τμήμα ποδοσφαίρου ήταν το πρώτο που δημιουργήθηκε και συνάρπασε πολλούς αθλητές και θεατές. Το νέο αυτό άθλημα εισήγαγαν στη Θεσσαλονίκη οι αλλοδαποί κάτοικοι, που είχαν ήδη ιδρύσει τη δική τους ομάδα, την Ουνιόν Σπορτίφ. 

Ο Όμιλος Φιλομούσων προσπάθησε να συγκροτήσει μια αμιγώς ελληνική ποδοσφαιρική ομάδα, με στόχο περιβλημένο από εθνικό γόητρο, να αντιμετωπίσει την αντίστοιχη των ξένων. Ο πρώτος επίσημος ποδοσφαιρικός αγώνας ποδοσφαίρου στη Θεσσαλονίκη έλαβε χώρα στις 23 Απριλίου 1905, μεταξύ του Ομίλου Φιλομούσων και της Ουνιόν Σπορτίφ. 

Οι Έλληνες της Θεσσαλονίκης αναρρίγησαν όταν η ελληνική ομάδα κέρδισε με σκορ 3-0. Από την αρχή όμως ο σύλλογος άρχισε να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά λύθηκαν με την συνένωση του ομίλου με την ομάδα Ολυμπία και σχημάτισαν το 1908 έναν νέο σύλλογο.

Έτσι, τις 29 Νοέμβρη του έτους συγκλήθηκε γενική συνέλευση, στην οποία ψηφίστηκε καταστατικό για τον καινούριο σύλλογο με το όνομα Μακεδονικός Γυμναστικός Σύλλογος. Πρόεδρος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου ανέλαβε ο γιατρός Α. Μάλτος, γραμματέας ο Ι. Αντωνιάδης και μέλη οι Π. Κοντογιάννης, Αιμ. Κόπανος, Δ. Χατζόπουλος, Δ. Κοντορέπας και Ι. Κύρου. Οι άνθρωποι του συλλόγου, μετά την πρώτη αυτή γενική συνέλευση, ενημέρωσαν τις οθωμανικές αρχές και, όπως αναφέρουν μερικά χρόνια αργότερα το 1914 σε επιστολή τους στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, η αστυνομία επέτρεψε τη λειτουργία του συλλόγου με μια απλή άδεια.

Παρέλαση των μελών του συλλόγου του Ηρακλή, την ημέρα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης

Την περίοδο αυτή στην πόλη ανελίχθηκε το κίνημα των Νεότουρκων και οι πολιτικές συνθήκες ήταν ρευστές. Οι κάτοικοι των μη τουρκικών παροικιών της Θεσσαλονίκης δέχονταν έντονες πιέσεις για να αποβάλουν σταδιακά τα εθνικά χαρακτηριστικά και σύμβολα από τις δραστηριότητές τους. Κάθε σύλλογος της πόλης όφειλε να επανιδρυθεί υπό λιγότερο εμφανή εθνικά χαρακτηριστικά. Η αναφορά περί Μακεδονίας  στον τίτλο του συλλόγου ενοχλούσε τις οθωμανικές αρχές, καθώς παρέπεμπε στις αλυτρωτικές διεικδικήσεις   της Ελλάδας, αλλά και την ελληνικότητα της περιοχής. Οι Μάλτος, Κοντορέπας, Κύρου και Κόπανος ανέλαβαν την ευθύνη επανίδρυσης του συλλόγου και σε συνεννόηση με τις αρχές διαφοροποίησαν τον κανονισμό λειτουργίας το 1910, μετονομάζοντας τον παράλληλα σε Οθωμανικός Ελληνικός Γυμναστικός Σύλλογος “ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης”.

Στις 13 Μάρτη 1911 εξελέγη νέο ΔΣ και στη γενική συνέλευση που πραγματοποιήθηκε παρουσιάστηκε το νέο καταστατικό του συλλόγου. Όμως, η επίσημη αναγνώρισή του από τις ελληνικές αρχές (μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους) καθυστέρησε. Σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο 281 περί Σωματείων, ο σύλλογος έπρεπε να προσκομίσει πρακτικό ιδρύσεως και πίνακα ονομάτων ιδρυτών. Τα έγγραφα αυτά όμως δεν ήταν διαθέσιμα, καθώς ο Ηρακλής είχε ιδρυθεί επί οθωμανικού καθεστώτος, και εκτός από το καταστατικό υπήρχε μόνο η απλή άδεια που εκδόθηκε από την αστυνομία. Τελικά, μετά από ανταλλαγές εγγράφων με τον πρόεδρο Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, ο Ηρακλής αναγνωρίστηκε ως αθλητικός σύλλογος και εγκρίθηκε το καταστατικό του με την απόφαση 1106 του 1914 του πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης. Ο Ηρακλής καταχωρήθηκε στο βιβλίο αναγνωρισμένων σωματείων με αριθμό 1720 (παλαιός αριθμός 18) στις 11 Γενάρη 1915, δηλαδή σχεδόν δυόμιση χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης.

Το έμβλημα της ομάδας απεικονίζει τον Ηρακλή του Λύσιππου . Επίσης, έχει χρησιμοποιηθεί ως έμβλημα και το κεφαλαίο γράμμα Η(ήτα). Τα χρώματα του Ηρακλή είναι το λευκό και το μπλε εμπνευσμένα από τα χρώματα της ελληνικής σημαίας, ως ένδειξη της εθνικότητας και του πάθους των μελών του για την απελευθέρωση της υποδουλωμένης τότε Θεσσαλονίκης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

 Βασίλη Χατζηπαναγή