Το παιχνίδι των κυρώσεων κατά της Ρωσίας συνεχίζεται από την πλευρά του ευρωατλαντικού μπλοκ μετά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, που κατέληξε σε συμφωνία για την επιβολή ενός έκτου πακέτου μέτρων, αυτήν τη φορά στοχεύοντας κυρίως στην απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου. Μένει να οριστικοποιηθεί η τελική απόφαση σε επίπεδο τεχνικών υπηρεσιών της ΕΕ, ενώ εξαρχής περιλάμβανε εξαιρέσεις για τις περίκλειστες χώρες της ΕΕ (Ουγγαρία, Τσεχία) που εισάγουν ρωσικό πετρέλαιο μόνο μέσω αγωγού. Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, η απόφαση, που καλύπτει τα 2/3 των εισαγωγών πετρελαίου, συνιστά «μέγιστη πίεση στη Ρωσία να τερματίσει τον πόλεμο» αφού «κόβεται μια τεράστια πηγή χρηματοδότησης για την πολεμική της μηχανή»...
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι εισαγωγές ρωσικού αργού το 2021 αντιστοιχούσαν στο 29% των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ, ή περίπου 2,4 εκατ. βαρέλια τη μέρα, ενώ ένα ποσοστό περίπου 35% μεταφέρθηκε μέσω αγωγών. Μόνο από τις 22 Φλεβάρη μέχρι σήμερα, δηλαδή από την έναρξη του πολέμου στη Ουκρανία, η ΕΕ - με διαφορετικά ποσοστά μεταξύ των χωρών - έχει καταβάλει στη Ρωσία για εισαγωγές πετρελαίου συνολικά περίπου 30 δισ. ευρώ, αν και υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών. Σε γενικές γραμμές η Ρωσία είναι ο βασικός προμηθευτής πετρελαίου στην ΕΕ (εκτός από φυσικό αέριο και άνθρακα), καλύπτοντας το 29% των εισαγωγών, με τις ΗΠΑ να έρχονται δεύτερες με μόλις 9% και ακολουθούν Νορβηγία (8%), Σαουδική Αραβία, Ηνωμένο Βασίλειο (7%), Καζακστάν και Νιγηρία (6%)1.
Θα μπορούσε λοιπόν πράγματι να υποθέσει κανείς ότι αν η ΕΕ, όντας ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού πετρελαίου (απορρόφησε το 53% του συνολικού εξαγώγιμου όγκου ρωσικού πετρελαίου τον προηγούμενο χρόνο), σταματούσε τις προμήθειες από τη Ρωσία, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό πλήγμα για τη Μόσχα.
Θυμίζουμε ότι τον περασμένο Μάρτη, λίγο μετά την επιβολή ενός ανάλογου εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο από τις ΗΠΑ, ο αναπληρωτής γραμματέας του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Μιχαήλ Ποπόφ είχε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ είχαν αυξήσει κατά 43% τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία την ίδια στιγμή που ωθούσαν την ΕΕ να επιβάλει εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου2.
Αρκετοί ενεργειακοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι κυρώσεις που λαμβάνουν ΕΕ και ΗΠΑ κατά των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αυξήσεις των διεθνών τιμών του «μαύρου χρυσού», ενώ τους επόμενους μήνες τα κόστη εισαγωγών θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο για την ΕΕ, αφού αναζητεί πηγές τροφοδοσίας από προμηθευτές σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Η γενική εκτίμηση αναφέρει ότι ενώ η ΕΕ θα αναζητεί άλλους προμηθευτές και ταυτόχρονα η Ρωσία άλλους αγοραστές, θα υπάρξει μια τεράστια αλλαγή της αγοράς πετρελαίου παγκοσμίως, που δεν αφήσει ανέγγιχτο κανένα τμήμα του πλανήτη, αν και αυτήν τη στιγμή είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί ποιοι ακριβώς τομείς της οικονομίας θα πληγούν και πώς.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι αυτήν τη στιγμή τουλάχιστον Κίνα και Ινδία φαίνονται να είναι οι κερδισμένοι της υπόθεσης, αφού αυξάνουν τις προμήθειες πετρελαίου από τη Ρωσία (και όχι μόνο, αφού η Κίνα αυξάνει και τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου), αξιοποιώντας τις χαμηλές τιμές προσφοράς από τις ρωσικές εταιρείες. Οπως προκύπτει μάλιστα από τα επίσημα στοιχεία, τους τελευταίους μήνες η Ρωσία έχει αναδειχθεί σε πολύ σημαντικό προμηθευτή πετρελαίου της Ινδίας, αφήνοντας πίσω τη Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα και έτσι ενισχύοντας και τα δικά της έσοδα αλλά και της Ινδίας, η οποία διαθέτει δεκάδες διυλιστήρια που επεξεργάζονται το ρωσικό πετρέλαιο και το μετατρέπουν σε ντίζελ και άλλου τύπου καύσιμα, τα οποία στη συνέχεια εξάγονται στις διεθνείς αγορές3.
Ειδικότερα, οι εισαγωγές ρωσικού αργού στην Ινδία έφτασαν τα 3,36 εκατ. μετρικούς τόνους τον Μάη, αυξημένες κατά 900% συγκριτικά με τον Μάη του 2021, όταν η Ινδία είχε εισάγει 382.500 μετρικούς τόνους. Καθόλου περίεργο από τη στιγμή που το ρωσικό πετρέλαιο Ουραλίων πωλείται στα 95 δολάρια το βαρέλι και η διεθνής τιμή του μπρεντ βρίσκεται τώρα στα 113 δολάρια. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και τη μεγάλη μείωση των τιμών του ρωσικού πετρελαίου, οι ημερήσιες αποστολές ινδικών προϊόντων διύλισης προς την Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 33% και προς τις ΗΠΑ κατά 43% συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021.
Μεγάλη αύξηση εμφανίζουν και οι εισαγωγές της Κίνας, η οποία έτσι κι αλλιώς ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού πετρελαίου, απορροφώντας το 26% των συνολικών ρωσικών εξαγωγών (η ΕΕ την ξεπερνά στις εισαγωγές πετρελαίου ως ενιαίο μπλοκ κρατών). Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Κίνα τον περασμένο Απρίλη αύξησε κατά 175.000 βαρέλια ημερησίως τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 11% συγκριτικά με τον Απρίλη του προηγούμενου χρόνου, ενώ τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ακόμα μεγαλύτερη αύξηση στις εισαγωγές μέσω λιμανιών για τον Μάη4.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης δημοσιεύματα που εμφανίζονται το τελευταίο διάστημα στον δυτικό Τύπο, αναφορικά με τους τρόπους που βρίσκουν διάφοροι προμηθευτές ανά τον κόσμο να «αλλάζουν» την ταυτότητα προέλευσης του ρωσικού πετρελαίου και να το εισάγουν οπουδήποτε στον κόσμο με διαφορετική «ταμπέλα», παρακάμπτοντας το επίσημο καθεστώς κυρώσεων. Μεγάλες ποσότητες φαίνεται ότι μπαίνουν με αυτόν τον τρόπο και στις ΗΠΑ. Τα φορτία φέρονται να περνούν από το κανάλι του Σουέζ και να διασχίζουν τον Ατλαντικό, αφού προηγουμένως έχουν αναμειχθεί με άλλης προέλευσης πετρέλαιο ή έχουν διυλιστεί στην Ινδία, ενώ υπάρχουν υπόνοιες ότι οι αναμείξεις γίνονται ακόμα και μεταξύ φορτηγών πλοίων που πλέουν ανοιχτά των ακτών της Δυτικής Αφρικής, στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μεσόγειο. Πρόκειται για πρακτική που χρησιμοποιήθηκε τα προηγούμενα χρόνια και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα από μεγάλες πετρελαϊκές και εφοπλιστικές εταιρείες για να συνεχίσουν το εμπόριο πετρελαίου με το Ιράν, παρακάμπτοντας τις κυρώσεις που του έχουν επιβληθεί.
Να σημειωθεί ότι το αμερικανικό εμπάργκο έτσι κι αλλιώς αφορά προϊόντα που εμπεριέχουν άνω του 25% του συνολικού τους μείγματος προϊόν από χώρα στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Σε αδρές γραμμές αυτό σημαίνει ότι αν ένα βαρέλι ρωσικού πετρελαίου αναμειχθεί με τρία βαρέλια πετρελαίου από άλλη χώρα προέλευσης, μπορεί άνετα και με τον νόμο να εισαχθεί στις ΗΠΑ. Εξαιρούνται επίσης προϊόντα που έχουν υποστεί «ουσιώδη μεταποίηση» σε άλλη χώρα, ενώ σύμφωνα με νομικούς εκπροσώπους μεγάλων αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών, τους οποίους επικαλείται η αμερικανική «Wall Street Journal», οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες δεν έχουν καταστήσει σαφές αν στις εξαιρέσεις των κυρώσεων περιλαμβάνονται και προϊόντα όπως η βενζίνη και το ντίζελ κίνησης5. Μένει να δούμε το επόμενο διάστημα αν θα υπάρξουν ανάλογες εξαιρέσεις στις τεχνικές λεπτομέρειες των κυρώσεων που επέβαλε η ΕΕ.
Αξίζει τέλος να σημειώσουμε ότι από όλη αυτήν τη διαδικασία δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι ελληνικές εφοπλιστικές επιχειρήσεις, οι οποίες σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται το τελευταίο διάστημα παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου. Οπως προκύπτει από στοιχεία του «Lloyd's list», από τα 190 τάνκερ που μετέφεραν πετρελαϊκά φορτία από τα βασικότερα ρωσικά λιμάνια - Πριμόρσκ, Νοβοροσίσκ και Αγίας Πετρούπολης - μεταξύ 1ης και 27 Απρίλη, τα 76 φέρονται να ανήκαν σε Ελληνες πλοιοκτήτες, όταν το ίδιο διάστημα πέρυσι, από τα 172 τάνκερ, μόνο τα 30 ήταν ελληνικής πλοιοκτησίας6.
Το βέβαιο είναι ότι ο «πόλεμος κυρώσεων» του ευρωατλαντικού μπλοκ σε απολύτως τίποτα δεν ωφελεί τον δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό, αντίθετα αποτελεί πρώτης τάξης ευκαιρία για μια χούφτα μονοπωλίων να αυξήσουν κατακόρυφα την κερδοφορία τους. Επιπλέον, φέρνει με ακόμα μεγαλύτερη ορμή στην επιφάνεια και οξύνει τις μεγάλες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ΕΕ αλλά και του ΝΑΤΟ, τις οποίες δεν μπορεί να κρύψει η επίφαση ομοφωνίας που επιχειρούν να εμφανίσουν. Την ίδια στιγμή οι λαοί και της Δύσης - και ιδιαίτερα της ΕΕ - πληρώνουν μέσα και από αυτόν τον δρόμο, με την εκτόξευση της ενεργειακής φτώχειας και την ακρίβεια που σαρώνει το εισόδημά τους, τον βαρύ λογαριασμό της συμμετοχής των χωρών τους στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο για τη μοιρασιά της «λείας».
Παραπομπές:
1. https://ec.europa.eu/eurostat/cache/infographs/energy/bloc-2c.html
2. https://english.almayadeen.net/news/economics/us-oil-imports-from-russia-increases-by-43
3. https://www.nytimes.com/2022/06/01/business/energy-environment/europe-russia-oil-global-energy.html
4. https://edition.cnn.com/2022/05/31/energy/india-snapping-up-russian-oil-intl-hnk/index.html
5. https://www.wsj.com/articles/russian-oil-producers-stay-one-step-ahead-of-sanctions-11654076614
Φ. Κ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου